Τρεκουλία η αφρικανική
| Αφρικανικός αρτόκαρπος (Treculia africana) | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Treculia africana.
| ||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||
| Σύστημα: κατά APG III (2009) | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||||
| Τρεκουλία η αφρικανική (Treculia africana) Joseph Decaisne (Decne.) |
Ο Αφρικανικός αρτόκαρπος (επιστ. ονομ.: Treculia africana – Τρεκουλία η αφρικανική,[1] αγγλ.: African breadfruit) είναι είδος δέντρου του γένους Treculia. Χρησιμοποιείται ως φυτική τροφή. Οι καρποί είναι σκληροί και ινώδεις, μπορεί να είναι το μέγεθος μπάλας του βόλεϊ και βάρους έως και 8,5 κιλά (19 lb). Οι χιμπαντζήδες έχουν παρατηρηθεί να χρησιμοποιούν εργαλεία για τη διάσπαση των καρπών σε μικρά κομμάτια, όπου μπορούν να φαγωθούν.[2] Οι καρποί περιέχουν πολυφαινόλες.[3]
Ετυμολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ονομασία Τρεκουλία (Treculia), ανάγεται στο όνομα του Γάλλου βοτανολόγου Auguste Adolphe Lucien Trécul.
Περιγραφή και προέλευση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Treculia africana είναι είδος δέντρου που είναι γνωστό ως «Αφρικανικός αρτόκαρπος». Πολλές ονομασίες έχουν δοθεί σε αυτό το είδος, αλλά η πιο κοινή είναι «ukwa».[4]
Η γεωγραφική κατανομή της Treculia africana εκτείνεται μέσω της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής. Τα είδη που μπορούν να αναπτυχθούν κάτω από το υψόμετρο των 1.500 μ. (4.900 ft).[4]
Βοτανικά χαρακτηριστικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Treculia africana είναι μεγάλο δέντρο και είναι μέρος της οικογένειας των Μορεϊδών. Φύεται σε υγρές περιοχές και δάση. Τα είδη μπορεί να φθάσουν μέχρι το ύψος των 30 μέτρα (98 πόδια). Η περίμετρος του κορμού μπορεί να φθάσει τα 6 μέτρα (20 πόδια). Ο φλοιός είναι γκρι και απολύει μια κρέμα λατέξ (latex).[Σημ. 1] Τα φύλλα είναι μεγάλα και σκούρο πράσινα στην από πάνω τους πλευρά και πιο ανοιχτά στην από κάτω τους πλευρά. Δέντρο δίοικο (γονιμοποιεί τα άλλα δέντρα) ή ορισμένες φορές, μονόοικο. Τα φύλλα σε δύο τάξεις· παραφύλλων αγκαλιάζουν και περιβάλλουν το στέλεχος (ο οποίος περικλείει τον ανθοφόρο οφθαλμό). Άνθη μονογενή, ορισμένες φορές, αμφιφυλόφιλα, στρογγυλά, βαρύνουν στις μασχάλες των φύλλων ή στα παλαιότερα ξύλα και κλαδιά. Άνθη έχωντα ύπερον (θηλυκά), επένδυση στην εξωτερική επιφάνεια του μεγάλου δοχείου ("αρτόκαρπος"). Η περίοδος ανθοφορίας του, είναι από τον Οκτώβριο μέχρι το Φεβρουάριο. Τα φρούτα είναι μεγάλα, στρογγυλά και πρασινωπά κίτρινα. Η υφή των καρπών, είναι σπογγώδης όταν είναι ώριμα και περιέχουν άφθονους σπόρους, οι οποίοι είναι τα βρώσιμα τμήματα των καρπών. Κάτω από καλές συνθήκες περιβάλλοντος, η απόδοση από ένα δέντρο επιτυγχάνει 200 χλγρ. ξηρών σπόρων. Οι σπόροι είναι δικοτυλήδονοι.[4]
Ποικιλίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με βάση λεπτομερείς παρατηρήσεις πεδίων, 3 ποικιλίες διακρίνονται μεταξύ των υποειδών:
- Treculia africana ποικ. africana (που εκτείνεται από τη Σενεγάλη, Νότιο Σουδάν, τα νότια της Αγκόλα, την κεντρική Μοζαμβίκη και τις νήσους Σάο Τομέ και Πρίνσιπε)
- Treculia africana ποικ. inversa (στα κρατίδια Anambra, Edo και Delta, περισσότερο άφθονο στις ανατολικές πολιτείες της Νιγηρίας) και
- Treculia africana ποικ. mollis (Απομονωμένες περιοχές στα κρατίδια Edo και Delta της Νιγηρίας, Καμερούν, ΛΔ.Κονγκό, Γκαμπόν και Καμπίντα).
Οι ταξινομικές τους διαφορές βασίζονται κυρίως, στο μέγεθος της κεφαλής του καρπού (infructence) και τη μαλλιαρότητα των κλαδίσκων και των φύλλων. Υπάρχει μια εντυπωσιακή διακύμανση του αριθμού των κεφαλών, των καρπών που παράγονται από δέντρα που ανήκουν στην Treculia african ποικ. africana (με μεγάλες κεφαλές καρπών) και Treculia african ποικ. inversa (με μικρές κεφαλές καρπών). Η πρώτη είναι σαφώς ανώτερη από το βάρος των σπόρων που παράγονται, ενώ η δεύτερη παράγει περισσότερους καρπούς και παράγει επίσης δύο φορές περισσότερα κλαδιά.
Κλειδί για τις ποικιλίες της Treculia africana
- 1. Κλαδίσκοι, μίσχοι και η κάτω επιφάνεια των φύλλων σύντομα άτριχων, λαμπερών και στιλπνών· τα φύλλα ωοειδή-ελλειπτικά:
- • Μεγάλες κεφαλές καρπών, με διάμετρο άνω των 20 εκ. (πολλή μεγάλες, συνήθως μήκος περιφέρειας άνω των 60 εκ.), συχνά ομαλές σπόροι, επίσης, μεγάλοι, στρογγυλεμένοι, ορισμένες φορές επιμήκεις, μήκους περίπου 1,3 εκ.· μεσοκάρπιο πάχους άνω των 5 εκ.· κάθετο καστανωπό (ποικ. africana)
- • Μικρές κεφαλές καρπών, με διάμετρο μικρότερη των 20 εκ., συχνά με καρούμπαλα ή τσαλακωμένες· σπόροι, μικροί, επιμήκεις, μερικές φορές περισσότερο ή λιγότερο στρογγυλεμένοι, μήκους περίπου 1 εκ. ή λιγότερο· μεσοκάρπιο σε πάχος λιγότερο από 5 εκ.· κάθετο καστανωπό (ποικ. inversa)
- 2. Κλαδίσκοι, μίσχοι και η κάτω επιφάνεια των φύλλων με επίμονο άπλωμα τριχών, θαμπό, μη στιλπνό· φύλλα επιμήκη-ελλειπτικά·
- • Μικρές κεφαλές καρπών, με διάμετρο μικρότερη των 20 εκ., συχνά ίσιες ή τσαλακωμένες· σπόροι, μικροί, στρογγυλεμένοι προς επιμήκεις, μήκους περίπου 1 εκ.· μεσοκάρπιο σε πάχος λιγότερο από 5 εκ.· κάθετο καστανωπό (ποικ. mollis)
- Treculia africana[5]
- •Treculia africana subsp. africana Decne. πρώην Trec.[6]
- •Treculia africana subsp. madagascarica (N.E. Br.) C.C. Berg [7]
- •Treculia africana ποικ. ilicifolia (Leandri) C.C. Berg [8]
- •Treculia africana ποικ. inversa J.C. Okafor [9]
- •Treculia africana ποικ. mollis (Engl.) Léonard [10]
- •Treculia africana ποικ. sambiranensis (Leandri) C.C. Berg [11][12][13]
Χρήσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ανθρώπινη τροφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αφρικανικός αρτόκαρπος είναι ένα εδώδιμος παραδοσιακός καρπός, ο οποίος καταναλώνεται, για παράδειγμα, στη Νιγηρία, όπου τρώγεται ως κυρίως πιάτο. Οι σπόροι έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, λόγω της υψηλής θρεπτικής αξίας τους. Φρέσκοι σπόροι περιέχουν 38,3% υδατάνθρακες, 17,7% ακατέργαστη πρωτεΐνη και 15,9% λίπος. Άμεσα διαθέσιμοι σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρικής, η Treculia africana μπορεί να είναι μια εναλλακτική λύση στο ρύζι και το γιαμ.[4] Οι σπόροι της Treculia africana μπορούν να τριφτούν σε αλεύρι, να συμπιεσθούν για έλαιο και να χρησιμοποιηθούν ως αρωματική ύλη σε αλκοολούχα ποτά.
Είναι γνωστό ότι ο Αφρικανικός αρτόκαρπος είναι ένα καλό επιπρόσθετο στη ζυθοποιία, διότι είναι μια πηγή ζυμωτικών σακχάρων. Για επιτυχία με την ζυθοποιία, βλ. τη μελέτη του Nwabueze et al. (2011).[14] Βρήκαν ότι η απόδοση παραγωγής αιθανόλης, ενισχύεται όταν χρησιμοποιούνται οι αποβουτυρωμένοι σπόροι.
Προϊόντα ξύλου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το ξύλο έχει πολλές χρήσεις, όπως σαν καυσόξυλο, στην επιπλοποιία και για την κατασκευή οικιών και άλλων κτιριακών κατασκευών. Μπορεί επίσης να επεξεργασθεί σε χαρτί.
Φορβή τροφή ζώων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σε χώρες όπως το Μαλάουι και η Τανζανία, ο πολτός και το πίτουρο της καρπο-κεφαλής, χρησιμοποιούνται για την εκτροφή μαϊμούδων και των ζώων αγροκτήματος.
Περιβαλλοντικές λειτουργίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το δέντρο βοηθά στον έλεγχο της διάβρωσης και είναι μια καλή φυσική πηγή των σάπιων φύλλων. Ωστόσο, η αποψίλωση των δασών, η αύξηση της ζήτησης για καλλιεργούμενες αγροτικές περιοχές και η αύξηση του πληθυσμού, μείωσαν τον αριθμό αυτού του σημαντικού δασικού δέντρου, στις τροπικές περιοχές της Αφρικής.
Το παραδοσιακό αγροτικό σύστημα, χρησιμοποιεί την πολυκαλλιέργεια. Για παράδειγμα, το πλήρες κάψιμο της γης έχει διαβρωτική επίδραση, η οποία όμως μπορεί να ελαχιστοποιηθεί, αν είναι παρόντα αυτά τα δέντρα.[15]
Αναδάσωση και επαναδάσωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Treculia africana, χρησιμοποιείται για την επαναδάσωση έργων στην Αφρική. Το Nutrecul Agroforestry Project, μια αρχή στο φυτώριο της Treculia, παίρνει το προβάδισμα και έχει τις περισσότερες γενετικές παραλλαγές των δέντρων Treculia. Η οργάνωση έχει την μεγαλύτερη συλλογή σε in vitro (Κουλτούρα Φυτικών Ιστών) μητρικών φυτών και έχουν επίσης τη δική τους καλλιεργητική ποικιλία
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Λατέξ (latex), ένα γαλακτώδες υγρό που αποπνέουν φυτά, όπως οι ευφορβίες, οι συκιές και οι πικραλίδες.
- Παραπομπές σημειώσεων
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Πρότυπο:PLANTS
- ↑ Walker, Matt (24 December 2009). «Chimps use cleavers and anvils as tools to chop food». BBC News. http://news.bbc.co.uk/earth/hi/earth_news/newsid_8427000/8427974.stm. Ανακτήθηκε στις 24 December 2009.
- ↑ The effect of a single oral dose of polyphenols obtained from the outercoat of the fruit of Treculia africana in protein-deficient rats. R. O. Lawal, Food Chemistry, Volume 44, Issue 5, 1992, Pages 321-323,
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Nuga O.O, Ofodile E.A.U (2010) Potentials of Treculia africana Decne - an endangered species of Southern Nigeria. Journal of Agriculture and Social Research No.2
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2016.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2016.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2016.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2016.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2016.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2016.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2016.
- ↑ http://www.jstor.org
- ↑ 13,0 13,1 Nutrecul Agroforestry - Treculia Research Center http://www.nutrecul-agroforestry.com Αρχειοθετήθηκε 2014-12-18 στο Wayback Machine.
- ↑ Nwabueze T.U., Uchendu C.B. (2011) African Breadfruit (Treculia africana) Seed as Adjunct in Ethanol Production. European Journal of Food Research & Review 1(1): 15-22
- ↑ http://archive.unu.edu/unupress/unupbooks/80364e/80364E0h.htm
- ↑ https://www.facebook.com/NutreculAgroforestry/info?ref=page_internal
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- (Αγγλικά) Treculia africana on www.worldagroforestry.org
- (Αγγλικά) Nutrecul Agroforestry - Treculia Research Center on www.nutrecul-agroforestry.com
  | Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Treculia africana (έκδοση 723063784) της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες). |