Τζαμπαττίστα Βίκο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τζαμπαττίστα Βίκο
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Giambattista Vico (Ιταλικά)
Γέννηση23  Ιουνίου 1668[1][2][3]
Νάπολη
Θάνατος23  Ιανουαρίου 1744[1][4][2]
Νάπολη
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Νεαπόλεως
ΘρησκείαΚαθολικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΙταλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα
Ιταλικά[5][6]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Νάπολης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφιλόσοφος[7]
κοινωνιολόγος
ιστορικός[7]
συλλέκτης παραμυθιών
νομικός[7]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο της Νάπολης
Αξιοσημείωτο έργοΗ Νέα Επιστήμη
De nostri temporis studiorum ratione
De antiquissima Italorum sapientia
De rebus gestis Antonii Caraphaei
Οικογένεια
ΣύζυγοςTeresa Caterina Destito
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Τζαμπαττίστα Βίκο (ιταλ. Giambattista Vico, γενν. ως Giovan Battista Vico, 23 Ιουνίου 1668 – 23 Ιανουαρίου 1744) ήταν Ιταλός φιλόσοφος, ρήτορας, ιστορικός και νομικός της περιόδου του ιταλικού Διαφωτισμού. Επέκρινε την επέκταση και ανάπτυξη του σύγχρονου ορθολογισμού, θεωρώντας την Καρτεσιανή ανάλυση και άλλες μορφές αναγωγισμού άχρηστες για τον ανθρώπινο βίο. Από την άλλη, ήταν ένας «απολογητής» για την κλασική αρχαιότητα και τον αναγεννησιακό ουμανισμό, καθώς και ο πρώτος που διετύπωσε θεμελιώδεις αρχές των κοινωνικών επιστημών και της σημειολογίας.

Ο λατινικός αφορισμός του Βίκο Verum esse ipsum factum (= «η αλήθεια η ίδια είναι κάτι που κατασκευάζεται») αποτελεί ένα πρώιμο παράδειγμα κονστρουκτιβιστικής επιστημολογίας.[8][9] Ο Βίκο εγκαινίασε τη νεότερη φιλοσοφία της ιστορίας, παρότι ο όρος αυτός δεν ανιχνεύεται στα γραπτά του, ενώ από την άλλη έκανε λόγο για μια «ιστορία της φιλοσοφίας αφηγημένη με φιλοσοφικό τρόπο».[10] Παρά το ότι ο ίδιος δεν ήταν ιστορικιστής, το σύγχρονο ενδιαφέρον για αυτόν αναζωογονήθηκε από ιστορικιστές, όπως ο Αϊζάια Μπερλίν[11], ο Έντουαρντ Σαΐντ και ο «μεταϊστορικός» Χέυντεν Χουάιτ.[12][13]

Το σημαντικότερο έργο του Βίκο είναι το Scienza Nuova (= «Νέα Επιστήμη», 1725), όπου επιχειρεί μια συστηματική οργάνωση των επιστημών του ανθρώπου ως μία ενιαία επιστήμη, η οποία θα κατέγραφε και θα ερμήνευε τους ιστορικούς κύκλους σύμφωνα με τους οποίους ακμάζουν και παρακμάζουν οι ανθρώπινες κοινωνίες.[14]

Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

«Σε αυτό το μικρό δωμάτιο γεννήθηκε ο Giambattista Vico στις 23 Ιουνίου 1668. Μέχρι τα δεκαεπτά του χρόνια έζησε εδώ και στο κατεδαφισμένο μικρό βιβλιοπωλείο του πατέρα του, όπου μελετούσε και τις νύκτες ... Η πόλη της Νεαπόλεως έθετο.» Επιγραφή στο σπίτι όπου γεννήθηκε ο Βίκο, στην οδό Σαν Μπάτζιο ντεϊ Λιμπράι.

Ο Τζαμπαττίστα Βίκο γεννήθηκε στη Νάπολη, που τότε υπαγόταν στο Βασίλειο της Νεαπόλεως, και ο πατέρας του ήταν βιβλιοπώλης. Ο Βίκο πήγε σε αρκετά σχολεία, αλλά η ασθενική του υγεία και η απογοήτευσή του από τον σχολαστικισμό των Ιησουιτών είχαν ως αποτέλεσμα να μορφωθεί κυρίως στο σπίτι, με τη βοήθεια και ιδιαίτερων μαθημάτων. Στοιχεία από το αυτοβιογραφικό του έργο υποδεικνύουν ότι μάλλον ο Βίκο ήταν ουσιαστικά ένας αυτοδίδακτος, που μορφώθηκε υπό την επιρροή του πατέρα του, απουσιάζοντας τρία έτη από το σχολείο λόγω ενός ατυχήματος (πτώσεως) όταν ο Τζαμπαττίστα ήταν επτά ετών.[15] Ο Βίκο σπούδασε στο παλαιότατο Πανεπιστήμιο της Νάπολης, από το οποίο απεφοίτησε το 1694 ως διδάκτορας του Αστικού και του Κανονικού Δικαίου.[15]

Ενωρίτερα, το 1686, έχοντας επιβιώσει από μια προσβολή τύφου, είχε δεχθεί μια θέση διδασκαλίας στη Βατόλλα, νοτίως του Σαλέρνο. Η απασχόληση αυτή εξελίχθηκε σε μακροχρόνια εργασία, καθώς διάρκεσε εννέα έτη[15], έως το 1695. Το 1699 ο Βίκο νυμφεύθηκε την παιδική του φίλη Τερέζα Κατερίνα Ντεστίτο (Teresa Caterina Destito) και δέχθηκε να αναλάβει την έδρα της Ρητορικής στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης, την οποία κράτησε μέχρι την πρόωρη αποχώρησή του για λόγους υγείας[15] το 1741. Σε όλη τη διάρκεια της ακαδημαϊκής σταδιοδρομίας του, ο Βίκο επιθυμούσε μάταια την πιο αξιοσέβαστη έδρα της Νομικής. Από την άλλη, το 1734 διορίσθηκε «βασιλικός ιστοριογράφος» από τον βασιλέα της Νεαπόλεως Κάρολο, με μισθό μεγαλύτερο από εκείνον του καθηγητή πανεπιστημίου.

Ρητορική και ουμανισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ρητορική του Βίκο είναι απότοκος των ουμανιστικών και pedagogic απόψεων και ενδιαφερόντων του. Στον λόγο του για την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 1708 με τίτλο «De Nostri Temporis Studiorum Ratione» (= «Περί της τάξεως των ακαδημαϊκών πεδίων της εποχής μας»), υπεστήριξε ότι οποιοσδήποτε «αποσκοπεί σε μια σταδιοδρομία στον δημόσιο βίο, είτε στο δικαστήριο, είτε στη γερουσία, είτε στον άμβωνα», θα έπρεπε να διδάσκεται έτσι ώστε να «κατακτήσει την τέχνη του περιεχομένου του λόγου και να μπορεί να υπερασπίζει αμφότερες τις πλευρές μιας αντιδικίας, είτε το θέμα είναι η Φύση, είτε ο Άνθρωπος, είτε η πολιτική, με ένα πιο ελεύθερο και διαυγές ύφος εκφράσεως, ώστε να μάθει να επιλέγει τα πλέον λογικά εκ των επιχειρημάτων και να έχει τον μέγιστο βαθμό αληθοφανείας».

Ως καθηγητής της ρητορικής στη λατινική γλώσσα, ο Βίκο προετοίμαζε τους φοιτητές του για μετέπειτα σπουδές στη Νομική και το Δίκαιο. Τα μαθήματά του αφορούσαν τις τυπικές πλευρές των ρητορικών κανόνων, όπως τη δόμηση και την εκφώνηση ενός επιχειρήματος. Επέλεγε όμως να δίνει έμφαση στον αριστοτελικό σύνδεσμο της ρητορικής με τη λογική και τη διαλεκτική. Η αντίρρηση του Βίκο στη «νέα ρητορική» ήταν ότι είναι αποσυνδεδεμένη από την κοινή λογική (sensus communis), την οποία ορίζει ως την «αίσθηση του κόσμου» που είναι κοινή σε όλους τους ανθρώπους.

Στις διαλέξεις όσο και στο γραπτό έργο του, ο Βίκο εκκινεί τη ρητορική του με ένα κεντρικό επιχείρημα (medius terminus), το οποίο πρόκειται να διευκρινισθεί κατά την τάξη των πραγμάτων που είναι σύμφωνη με την εμπειρία μας. Η πιθανότητα και οι εξαιρετικές περιστάσεις διατηρούν την αναλογική σημασία τους, ενώ η ανακάλυψη υπερβαίνει τα αξιώματα που προκύπτουν από την «εγκεφαλική», θεωρητική σκέψη. Σε συμφωνία με την παράδοση της κλασικής ρωμαϊκής ρητορικής, ο Βίκο αποσκοπεί στο να εκπαιδεύσει τον ρήτορα ως τον μεταδότη του oratio, ενός λόγου επικεντρωμένου στο ratio (τη λογική). Το ουσιώδες στη ρητορική τέχνη είναι ο ομαλός σύνδεσμος ανάμεσα στην κοινή λογική και τον σύμμετρο σκοπό του ρήτορα. Αυτός ο σκοπός δεν επιβάλλεται στο φαντασιακό «άνωθεν», αλλά προκύπτει ομαλά από την ίδια την κοινή λογική. Κατά την παράδοση του Σωκράτη και του Κικέρωνα, ο πραγματικός ρήτορας του Βίκο είναι η μαία που θα εκ-μαιεύσει «το αληθές» (ως ιδέα) από «το βέβαιον», την άγνοια στο μυαλό του μαθητή.

Η εκ νέου ανακάλυψη της «πιο αρχαίας σοφίας» των αισθήσεων, μιας σοφίας που είναι «humana stultitia» («ανθρώπινη ανοησία»), όπως και η έμφαση του Βίκο στη σημασία του αστικού βίου και των επαγγελματικών υποχρεώσεων, εντάσσονται στο πλαίσιο της ουμανιστικής (ανθρωπιστικής) παραδόσεως. Παρότρυνε για την υιοθέτηση μιας «εκμαιευτικής» ρητορικής τέχνης έναντι της προνομιακής δογματικής μορφής της λογικής, την οποία αποκαλούσε «γεωμετρική μέθοδο» του Καρτεσίου και των λογικολόγων του Αββαείου του Πορ-Ρουαγιάλ.

Φιλοσοφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αντίδραση στην καρτεσιανή μέθοδο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθώς διηγείται στην αυτοβιογραφία του, επιστρέφοντας ο Βίκο στη Νάπολη από τη Βατόλλα βρήκε «τη φυσική του Καρτεσίου στο αποκορύφωμα της φήμης της στην ελίτ των ανθρώπων των γραμμάτων». Οι νέες ιδέες τόσο στη μεταφυσική, όσο και στις φυσικές επιστήμες αφθονούσαν ως αποτέλεσμα του καρτεσιανισμού. Με την ευρεία διάδοσή της από τους λογικολόγους Αντουάν Αρνώ και Πιερ Νικόλ, η μέθοδος του Καρτεσίου ήταν θεμελιωμένη πάνω στην επαλήθευση: για την καρτεσιανή φιλοσοφία, η μόνη οδός προς την αλήθεια, και επομένως και προς τη γνώση, ήταν μέσα από αξιώματα που προέκυπταν από την παρατήρηση. Η επιμονή του Καρτεσίου ότι το «βέβαιο και αδιαμφισβήτητο» (ή το «ξεκάθαρο και ξεχωριστό») θα πρέπει να αποτελούν τη βάση των συλλογισμών, είχε προφανή αντίκτυπο στις επικρατούσες απόψεις για τη λογική και την ανταλλαγή επιχειρημάτων. Η μελέτη της ρητορικής, και γενικότερα όλων των γνωστικών πεδίων που σχετίζονταν με τον πολιτικό διάλογο και το βασίλειο των πιθανών αληθειών, αντιμετωπιζόταν με αυξανόμενη περιφρόνηση.

Ο ανθρωπισμός όσο και η επαγγελματική ενασχόληση του Βίκο επέφεραν μια προφανή αντίδραση εκ μέρους του, η οποία θα αναπτυσσόταν σε ολόκληρη την εργογραφία του. Το βασίλειο της επαληθεύσιμης πραγματικότητας και εκείνο των ανθρώπινων πραγμάτων επικαλύπτονται μόνο κατά ένα μικρό μέρος, ωστόσο η λογική σκέψη απαιτείται σε ίσο μέτρο και στις επιστήμες του ανθρώπου. Μία από τις καθαρότερες και πιο πρώιμες μορφές αυτής της απόψεως βρίσκεται στο έργο του De Italorum Sapientia, όπου ο Βίκο γράφει:

... το να εφαρμόζουμε τη γεωμετρική μέθοδο στην πρακτική ζωή είναι «σαν να επιχειρούμε να παραφρονήσουμε με τους κανόνες του ορθού λόγου», επιχειρώντας να προχωρήσουμε σε ευθεία γραμμή ανάμεσα στις συστροφές του βίου, σαν να μη κυβερνώνταν τα ανθρώπινα από την ιδιοτροπία, την παράτολμη δράση, την ευκαιρία και την τύχη. Παρομοίως, το να συνθέτουμε έναν πολιτικό λόγο σύμφωνα με τις αρχές της γεωμετρικής μεθόδου ισοδυναμεί με το να τον απογυμνώνουμε από το όποιο οξύ σχόλιο και να μην εκφέρουμε τίποτα άλλο παρά πεζές φράσεις επιχειρημάτων.

Η θέση του Βίκο εδώ και σε μετέπειτα βιβλία του δεν συνίσταται στο ότι η καρτεσιανή μέθοδος είναι άχρηστη, αλλά ότι η εφαρμογή της δεν μπορεί να επεκταθεί στη σφαίρα των ανθρώπινων κοινωνιών. Αντί του περιορισμού του ορθού λόγου σε μία σειρά επαληθεύσιμων αρχών, ο Βίκο προτείνει (ακολουθώντας τους αρχαίους) ότι πρέπει να γίνονται εκκλήσεις και προς τη φρόνησιν (που με την αρχαία έννοια σήμαινε και την πρακτική κοινή λογική), αλλά και προς τις διάφορες συνιστώσες της πειθούς που εντάσσονται στη ρητορική. Ο Βίκο επαναλαμβάνει αυτή την άποψη με συνέπεια σε όλο το έργο του και το χρησιμοποιεί ως κεντρικό «αξίωμα» στη Scienza Nuova.

Η αρχή Verum factum[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Βίκο είναι γνωστός για την αρχή ή αξίωμα του verum factum. Αυτή διατυπώθηκε για πρώτη φορά το 1710 στο έργο του De antiquissima Italorum sapientia, ex linguae latinae originibus eruenda (= «Περί της πλέον αρχαίας σοφίας των Ιταλών, αποκεκαλυμμένης από τις απαρχές της λατινικής γλώσσας»). Η έκφραση του Βίκο ήταν η εξής: «Verum et factum reciprocantur seu convertuntur», δηλαδή «Το αληθές και το κατασκευασμένο είναι μετατρέψιμα το ένα στο άλλο», μια ιδέα που μπορεί να ανιχνευθεί επίσης στον οκαζιοναλισμό και στον σχολαστικισμό του Ιωάννη Σκώτου. Η αρχή υποδηλώνει ότι η αλήθεια βεβαιώνεται και από τη δημιουργία ή την επινόηση, και όχι (όπως υπεστήριζε ο Καρτέσιος) από την παρατήρηση: «Το κριτήριο και ο κανόνας του αληθούς είναι η κατασκευή του. Σε συμφωνία με αυτό, η καθαρή και διαφορετική μας άποψη για τον νου δεν μπορεί να αποτελεί ένα κριτήριο του ίδιου του νου, και ακόμα λιγότερο μπορεί να αποτελεί κριτήριο για άλλες αλήθειες. Γιατί, ενώ ο νους αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, δεν κατασκευάζει/δημιουργεί ο ίδιος τον εαυτό του.» Αυτό το κριτήριο περί του αληθούς θα διεμόρφωνε αργότερα την άποψη για την ιστορία του πολιτισμού που εκφράζει ο Βίκο στο μνημειώδες έργο του, τη Νέα Επιστήμη, το 1725, επειδή υπεστήριξε ότι η αστική ζωή είναι, όπως και τα μαθηματικά, τελείως κατασκευασμένη.

Επίδραση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Νέα Επιστήμη (Scienza Nuova, 1725) υπήρξε το έργο του Βίκο με τη μεγαλύτερη επίδραση στη φιλοσοφία της ιστορίας, ιδίως στον ιστορικισμό των Αϊζάια Μπερλίν και Χέυντεν Χουάιτ.

Το πρώτο δημοσιευμένο έργο του Σάμιουελ Μπέκετ (σε μια επιλογή κριτικών δοκιμίων για τον Τζέιμς Τζόυς με τίτλο Our Exagmination Round His Factification for Incamination of Work in Progress), είναι το δοκίμιο «Δάντης... Μπρούνο. Βίκο.. Τζόυς». Σε αυτό ο Μπέκετ διακρίνει μια βαθιά επίδραση της φιλοσοφίας και της ποιητικής του Βίκο (όπως και της κυκλικής μορφής της Scienza Nuova) στις αβάν-γκαρντ έργα του Τζόυς, και ιδίως στο Finnegans Wake.

Στο έργο του Knowledge and Social Structure (= «Γνώση και κοινωνική δομή», 1974) ο Πήτερ Χάμιλτον χαρακτηρίζει τον Βίκο ως τον «κοιμώμενο συνοδοιπόρο» της Εποχής του Διαφωτισμού.[16] Παρά το ότι ο Βίκο δεν ήταν πολύ γνωστός τον 18ο αιώνα και τα έργα του διαβάζονταν μόνο στη Νάπολη, οι ιδέες του απετέλεσαν προδρόμους της διανοήσεως του Διαφωτισμού. Η αναγνώριση της διανοητικής επιδράσεως του Βίκο άρχισε τον 19ο αιώνα, όταν οι Γάλλοι ιστορικοί της εποχής του ρομαντισμού χρησιμοποίησαν τα έργα του ως μεθοδολογικά πρότυπα και οδηγούς.[16]

Ο Καρλ Μαρξ αναφέρει τον Βίκο στο βιβλίο του Το Κεφάλαιο: Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας (1867), γεγονός που υποδεικνύει τις παράλληλες οπτικές τους όσον αφορά την ιστορία, τον ρόλο των πρωταγωνιστών της ιστορίας και την ιστορικιστική μέθοδο της αφηγήσεώς τους.[17] Οι Μαρξ και Βίκο είδαν τη διαπάλη μεταξύ των κοινωνικών τάξεων ως το μέσο με το οποίο οι άνθρωποι επιτυγχάνουν τον στόχο της ισότητας ενώπιον του νόμου. Ο Βίκο απεκάλεσε την εποχή αυτής της επιτεύξεως «Εποχή των Ανθρώπων». Ο Μαρξ συμπεραίνει ότι αυτή η τάξη πραγμάτων αποτελεί το βέλτιστο τέρμα της κοινωνικής αλλαγής σε μια κοινωνία, ενώ ο Βίκο καταλήγει ότι μια τέτοια πλήρης και ισοπεδωτική ισότητα θα οδηγούσε σε πολιτικοκοινωνικό χάος και τη συνακόλουθη κατάρρευση της κοινωνίας. Με το ίδιο σκεπτικό, ο Βίκο προτείνει τη θέση ότι η θρησκεία αποτελεί κοινωνική ανάγκη, ώστε μία υπερφυσική Θεία Πρόνοια να διατηρεί κάποια τάξη στην ανθρώπινη κοινωνία.[18]

Στο έργο του Οριενταλισμός (1978) ο Έντουαρντ Σαΐντ αναγνωρίζει το διανοητικό του χρέος προς τον Βίκο[19], του οποίου «... οι ιδέες προηγούνται από (και μεταγενέστερα διηθούν) τη γραμμή των Γερμανών διανοητών που θα αναφέρω. Μιλώ για την εποχή των Χέρντερ και Βολφ, που αργότερα τους ακολουθούν οι Γκαίτε, Χούμπολτ, Ντίλταϋ, Νίτσε, Γκάνταμερ και τελικώς οι μεγάλοι φιλόλογοι του 20ού αιώνα Έριχ Άουερμπαχ, Λέο Σπίτσερ και Ερνστ Ρόμπερτ Κούρτιους.»[19] Ως ουμανιστής και «παλαιού τύπου» φιλόλογος, ο Βίκο αντιπροσώπευε «ένα διαφορετικό, εναλλακτικό μοντέλο που υπήρξε εξαιρετικά σημαντικό για την εργασία μου», η οποία διέφερε από την κυρίαρχη προκατάληψη των Δυτικών εναντίον της Ανατολής και την επίσης κυρίαρχη «προτυποποίηση» που ήρθε με τον μοντερνισμό και κορυφώθηκε στη ναζιστική ιδεολογία.[19] Η αλληλεξάρτηση της ανθρώπινης ιστορίας και πολιτισμού διευκολύνει κατά τον Σαΐντ το καθήκον των διανοητών «να πάρουν στα σοβαρά τη μεγάλη παρατήρηση του Βίκο ότι οι άνθρωποι δημιουργούν μόνοι τους την ιστορία τους, ότι εκείνο που μπορούν να γνωρίζουν θετικά είναι αυτό που έχουν κατασκευάσει, και να επεκτείνουν αυτή την ιδέα στη γεωγραφία. Ως γεωγραφικές και πολιτιστικές οντότητες ... περιοχές, τόποι και γεωγραφικοί τομείς όπως «Ανατολή» και «Δύση» είναι τεχνητά κατασκευάσματα.»[19]

  • Από το 1983 μέχρι το 2010 εκδιδόταν ειδικό επιστημονικό περιοδικό με τίτλο New Vico Studies, από το «Ινστιτούτο μελετών Βίκο» του Πανεπιστημίου Έμορυ της Ατλάντα.

Εργογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Opere di G. B. Vico, επιμ. Fausto Nicolini, εκδ. Laterza, Bari 1911-1941
  • De Antiquissima Italorum Sapientia ex Linguae Originibus Eruenda Libri Tres (= «Περί της πλέον αρχαίας σοφίας των Ιταλών, αποκεκαλυμμένης από τις απαρχές της λατινικής γλώσσας»), 1710
  • Institutiones Oratoriae (= «Η τέχνη της Ρητορικής»), 1711–1741
  • «On Humanistic Education» (= «Επί της ανθρωπιστικής εκπαιδεύσεως»), μια αγγλική απόδοση κειμένων του Βίκο από τους Giorgio A. Pinton και Arthur W. Shippee, Cornell University Press, 1993
  • On the Study Methods of Our Time (= «Επί των μεθόδων μελέτης της εποχής μας»)
  • Diritto universale (= «Το καθολικό δικαίωμα»). Σε αγγλ. μετάφρ. και επιμέλεια των Giorgio Pinton και Margaret Diehl: Universal right, εκδ. Rodopi, Άμστερνταμ & Νέα Υόρκη 2000
  • Scienza Nuova (= «Νέα Επιστήμη»), 1725. Μια αγγλική μετάφραση: Leon Pompa, The First New Science, Cambridge University Press, Cambridge 2002.
  • De rebus gestis Antoni Caraphaei (= «Τα πεπραγμένα του Αντωνίου Καράφα»), 1713-1715, μια βιογραφία του στρατηγού Αντόνιο Καράφα (1646-1693)
  • Vita di Giambattista Vico (= «Ο βίος του Τζαμπαττίστα Βίκο»), 1735-1741, μια αυτοβιογραφία


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Giambattista-Vico. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. vico-giovanni-battista-giambattista. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11928192z.
  4. ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6df839b. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11928192z. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. ↑ CONOR.SI. 33230179.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 BeWeB. 1187. Ανακτήθηκε στις 13  Φεβρουαρίου 2021.
  8. ↑ Ernst von Glasersfeld: An Introduction to Radical Constructivism
  9. ↑ Bizzell & Herzberg: The Rhetorical Tradition, σελ. 800
  10. ↑ Verene, Donald Philip: «Giambattista Vico» στο A Companion to Early Modern Philosophy, επιμ. Steven M. Nadler, Blackwell Publishing, Λονδίνο 2002, ISBN 0-631-21800-9, σελ. 570
  11. ↑ Vico and Herder: Two Studies in the History of Ideas
  12. ↑ Giambattista Vico: «The Topics of History: The Deep Structure of the New Science» στο Science of Humanity, επιμ. Giorgio Tagliacozzo και Donald Philip Verene, Βαλτιμόρη και Λονδίνο 1976
  13. ↑ Giambattista Vico: An International Symposium, επιμ. Giorgio Tagliacozzo και Hayden V. White, Johns Hopkins University Press, 1969
  14. ↑ The Penguin Encyclopedia, επιμ. David Crystal, 2006, σσ. 1, 409
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 Costelloe, Timothy. «Giambattista Vico». Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2014. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Hamilton, Peter (1974). Knowledge and Social Structure. Λονδίνο: Routledge and Kegan Paul. σελίδες 4. ISBN 978-0710077462. 
  17. ↑ Marx, Karl. Capital, Book 1. σελίδες Βιβλίο 1, Μέρος IV, κεφ. 13, νο. 89 (υποσημείωση). 
  18. ↑ Chaix-Ruy, Jules-Marie. «Giambattista Vico». Encyclopædia Britannica. https://www.britannica.com/EBchecked/topic/627497/Giambattista-Vico. Ανακτήθηκε στις 6 March 2014. 
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 Said, Edward (2003) [1978]. Orientalism. Penguin Classics. σελίδες xviii, 4–5. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Andreacchio, Marco: «Epistemology's Political-Theological Import in Giambattista Vico», περιοδικό Telos, τόμ. 185 (2019), σσ. 105-127
  • Bedani, Gino: Vico Revisited: Orthodoxy, Naturalism and Science in the Scienza Nuova, Berg Publishers, Οξφόρδη 1989
  • Berlin, Isaiah: Vico and Herder, Two Studies in the History of Ideas, Λονδίνο 1976
  • Berlin, Isaiah: Three Critics of the Enlightenment: Vico, Hamann, Herder, Λονδίνο και Princeton, 2000
  • Bizzell, Patricia, και Bruce Herzberg: The Rhetorical Tradition: Readings from Classical Times to the Present, 2η έκδ., Bedford Books of St Martin's Press, Βοστώνη 2001, σσ. XV, 1.673 (1η έκδ. 1990
  • Colilli, Paul: Vico and the Archives of Hermetic Reason, Editions Soleil, Welland 2004
  • Croce, Benedetto: The Philosophy of Giambattista Vico, μετάφρ. R.G. Collingwood, εκδ. Howard Latimer, Λονδίνο 1913
  • Danesi, Marcel: Vico, Metaphor, and the Origin of Language, Indiana University Press, Bloomington 1993
  • Giannantonio, Valeria: Oltre Vico – L'identità del passato a Napoli e Milano tra '700 e '800, Carabba Editore, Lanciano, 2009
  • Gould, Rebecca Ruth: «Democracy and the Vernacular Imagination in Vico’s Plebian Philology», History of Humanities, τόμ. 3.2 (2018), σσ. 247-277
  • Grassi, Ernesto: Vico and Humanism: Essays on Vico, Heidegger, and Rhetoric, εκδ. Peter Lang, Νέα Υόρκη 1990
  • Hösle, Vittorio: «Vico und die Idee der Kulturwissenschaft» στο Prinzipien einer neuen Wissenschaft über die gemeinsame Natur der Völker, επιμ. V. Hösle & C. Jermann, F. Meiner, Αμβούργο 1990, σσ. XXXI-CCXCIII
  • Levine, Joseph: «Giambattista Vico and the Quarrel between the Ancients and the Moderns», Journal of the History of Ideas, τόμ. 52.1 (1991), σσ. 55-79
  • Lilla, Mark: G.B. Vico: The Making of an Anti-Modern, Harvard University Press, 1993
  • Mazzotta, Giuseppe: The New Map of the World: The Poetic Philosophy of Giambattista Vico, Princeton University Press, 1999
  • Miner, Robert: Vico, Genealogist of Modernity, University of Notre Dame Press, 2002
  • Schaeffer, John: Sensus Communis: Vico, Rhetoric, and the Limits of Relativism, Duke University Press, Durham 1990
  • Verene, Donald: Vico's Science of Imagination, Cornell University Press, Ithaca 1981
  • Verene, Molly Black: Vico: A Bibliography of Works in English from 1884 to 1994, Philosophy Documentation Center, 1994
  • Alain Pons: Vie et mort des Nations. Lecture de la Science nouvelle de Giambattista Vico, εκδ. Gallimard, 2015

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τζαμπαττίστα_Βίκο&oldid=10331202"