Διαλεκτική
Η λέξη διαλεκτική προέρχεται από την ελληνική λέξη διαλέγομαι, που σημαίνει διεξάγω συζήτηση. Στην αρχαιότητα με τη διαλεκτική εννοούσαν την τέχνη να φτάνει κανείς στην αλήθεια μέσω της σύγκρουσης αντιθέτων απόψεων, όπως στο σύνολο σχεδόν των Πλατωνικών έργων.[1] Ο όρος επικράτησε διεθνώς ως Dialectic. Στην Αγγλία παλαιότερα ο όρος αυτός ήταν συνώνυμος της Λογικής όπως και εφαρμοζόταν στην τυπική συλλογιστική των εκάστοτε ρητόρων[εκκρεμεί παραπομπή].
Σύνοψη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όμως ο όρος αυτός από την αρχαιότητα αναφέρεται ειδικότερα στη λογική αμφισβήτηση δηλαδή στην αρχική τέχνη του «διαλέγεσθαι» με ερωτήσεις και στη συνέχεια αποκρίσεις. Λέγεται ότι πρώτος που δημιούργησε και εξάσκησε την τέχνη αυτή ήταν ο Ζήνων ο Ελεάτης, και την οποία στη συνέχεια ανέπτυξε ο Πλάτων.
Στους νεότερους χρόνους εκείνος που εφάρμοσε τη Διαλεκτική ήταν ο Καντ και ειδικότερα στη μελέτη των αντιφάσεων που ανακύπτουν όταν χρησιμοποιούνται αρχές της εμπειρικής γνώσης πέρα όμως από τα όρια της εμπειρίας. Αλλά και ο Χέγκελ εφάρμοσε τη Διαλεκτική στη διαδικασία όμως εκείνη με την οποία οι όποιες αντιφάσεις καταργούνται (καταλύονται) από κάποιο ανώτερο επίπεδο αλήθειας.
Η τελευταία αυτή Εγελιανή διαδικασία (όπως γενικότερα καθιερώθηκε και έγινε αποδεκτή) είναι εκείνη που κατευθύνει τελικά την ατομική σκέψη όσο και την παγκόσμια ιστορία, σύμφωνα πάντα με το σχήμα (ακολουθία): «Θέση» - «Αντίθεση» - «Σύνθεση». Με βάση αυτή ερεύνησε και επέκτεινε ο Μαρξ τον διαλεκτικό υλισμό. Και αυτή τη διαδικασία ακολουθούν σήμερα όλες οι Επιστήμες στην πρόοδο της γνώσης, κυρίως στις συνεδριακές παρουσιάσεις.
Βάση του δυτικού μεσαιωνικού πολιτισμού αποτέλεσαν οι επτά ελευθέριες τέχνες, που χωρίστηκαν στο εισαγωγικό "Trivium" και στο "Quadrivium". Στο "Trivium" ανήκουν η γραμματική, η διαλεκτική και η ρητορική. Στο "Quadrivium" η αριθμητική, η γεωμετρία, η αστρονομία και η μουσική.
Ιστορία ανάπτυξης της έννοιας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην ιστορία της φιλοσοφίας διακρίνονται οι ακόλουθες ιστορικές μορφές διαλεκτικής:
- Η διαλεκτική της αρχαιότητας (με πλέον αντιπροσωπευτικό τον Ηράκλειτο και τους προσωκρατικούς).
- Η ιδεαλιστική διαλεκτική της γερμανικής κλασσικής φιλοσοφίας του XVIII — πρώτου μισού του XIX αιώνα (Καντ, Φίχτε, Σέλλινγκ, και Χέγκελ).
- Η υλιστική διαλεκτική (Κ. Μαρξ, Φ. Ένγκελς, τους σοβιετικούς φιλόσοφους Β. Ι. Λένιν, Έ.Β. Ιλιένκοφ, Β.Α. Βαζιούλιν)
Η διαλεκτική στην Κίνα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παρότι ο όρος είναι περισσότερο συνδεδεμένος με την ευρωπαϊκή φιλοσοφία, αρκετοί υπήρξαν οι Κινέζοι φιλόσοφοι, των οποίων τα έργα παρουσιάζουν διαλεκτική δομή. Κάποια από αυτά τα έργα είναι το Τάο Τε Τζινγκ του Λάο Τσε, τα Ανάλεκτα του Κομφούκιου κ.α.
Αργότερα, με την εισαγωγή του διαλεκτικού υλισμού, και πιο συγκεκριμένα του Μαρξισμού στην Κίνα, η διαλεκτική βρήκε και πολιτική εφαρμογή. Βασικά στοιχεία της διαλεκτικής, όπως για παράδειγμα ο σχηματισμός αντιθετικών ζευγών εννοιών, απαντούν σε έργα όπως το κόκκινο βιβλίο του Μάο Τσε Τουνγκ.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, Εισαγωγή στον Πλάτωνα, πανεπιστημιακές παραδόσεις, 1964
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Οι βασικές αρχές της μαρξιστικής φιλοσοφίας, Αθήνα, Σύγχρονη εποχή, 2005 ISBN 960-224-986-2
- Έ.Β. Ιλιένκοφ. Διαλεκτική λογική, Αθήνα, Gutenberg, 1983
- Γραμματική, γλωσσικό μάθημα και προγράμματα σπουδών.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Η διαλεκτική στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη (Εθνικό αρχείο διδακτορικών διατριβών)
- Δημήτρης Τζωρτζόπουλος: HEGEL- ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΑΝΟΗΣΗ, ΑΘΗΝΑ 2019.
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη Φιλοσοφία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |