Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τάφος της Παναγίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τάφος της Παναγίας
Πρόσοψη του Τάφου της Παναγίας
Χάρτης
Είδοςεκκλησία και ορθόδοξη εκκλησία
Γεωγραφικές συντεταγμένες31°46′48″N 35°14′22″E
ΘρήσκευμαΑρμενική Αποστολική Εκκλησία
Θρησκευτική υπαγωγήΕλληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και Αρμενική Αποστολική Εκκλησία Ιεροσολύμων
Διοικητική υπαγωγήΙερουσαλήμ
ΧώραΕδάφη κατεχόμενα από το Ισραήλ
Κατεδάφιση1187
Υλικάπέτρωμα
Commons page Πολυμέσα

Το Πάνσεπτο Θεομητορικό μνήμα, επίσης Τάφος της Παναγίας, είναι ένα Χριστιανικό μνημείο στην Κοιλάδα των Κέδρων – στους πρόποδες του όρους των Ελαιών στην Ιερουσαλήμ και εκλαμβάνεται από τους Χριστιανούς της Ανατολής ως ο τόπος ταφής της Μαρίας, μητέρας του Ιησού.[1]

Η Ιερή Παράδοση του Χριστιανισμού διδάσκει ότι η Παναγία πέθανε από φυσικό θάνατο (η Κοίμηση της Θεοτόκου), όπως ακριβώς κάθε άνθρωπος. Η ψυχή της Θεοτόκου λήφθηκε από τον Χριστό μετά το θάνατό της και το σώμα της αναστήθηκε την τρίτη ημέρα μετά από την κοίμηση. Έτσι, η Παναγία παραμένει ψυχή τε και σώματι στον ουρανό, σε αναμονή για τη γενική ανάσταση. Ο τάφος της, σύμφωνα με αυτή τη διδασκαλία, βρέθηκε άδειος την τρίτη ημέρα μετά την κοίμηση.

Η Ρωμαιοκαθολική παράδοση υποστηρίζει ότι η Θεοτόκος μετέστη στον ουρανό σε σωματική μορφή, με τη θεία Ανάληψη, αλλά το ερώτημα του κατά πόσον πράγματι υπέστη τον φυσικό θάνατο παραμένει ανοιχτό στην Καθολική άποψη. Ωστόσο, οι περισσότεροι θεολόγοι πιστεύουν ότι γεύτηκε τον θάνατο πριν την Ανάληψή της. [παραπομπή που απαιτείται]

Μια αφήγηση που είναι γνωστή ως Euthymiaca Historia (γραμμένη μάλλον από τον Κύριλλο Σκυθουπόλεως τον 5ο αι.) αναφέρει πως ο Αυτοκράτορας Μαρκιανός και η γυναίκα του Πουλχερία, ζήτησαν τα λείψανα της Παναγίας από τον Ιουβενάλιο Ιεροσολύμων, τον Πατριάρχη της Ιερουσαλήμ, ενώ βρισκόταν στο Συμβούλιο της Χαλκηδόνας (451). Σύμφωνα με τη μαρτυρία, ο Ιουβενάλιος απάντησε ότι την τρίτη ημέρα μετά την ταφή το μνήμα της Θεοτόκου ανακαλύφθηκε ότι είναι άδειο. Μονάχα το σάβανό της σωσώζεται στην εκκλησία της Γεθσημανή.

Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, στο μνήμα βρέθηκε μονάχα η Τιμία Ζώνη της Παναγίας.[2]

Εξωτερική άποψη του Τάφου της Θεοτόκου (δεξιό περιθώριο) και ο τάφος του Mujir ad-Din (κέντρο)

Το 1972, ο Bellarmino Bagatti, ένας Φραγκισκανός μοναχός και αρχαιολόγος, ανέσκαψε τον χώρο και ανακάλυψε κατάλοιπα ενός αρχαίου νεκροταφείου που χρονολογείται από τον 1ο αιώνα. Τα ευρήματά του δεν έχουν ακόμη υποβληθεί σε αξιολόγηση από την ευρύτερη αρχαιολογική κοινότητα και η εγκυρότητα της χρονολόγησής του δεν έχει πλήρως αξιολογηθεί.

Ο Bagatti ερμήνευσε τα ερείπια ως απόδειξη ότι η αρχική δομή του νεκροταφείου αποτελείται από τρεις θαλάμους (ο πραγματικός τάφος είναι το εσωτερικό τμήμα του όλου συγκροτήματος), κάτι το οποίο ερχόταν σε συμφωνία με την παράδοση της εποχής. Αργότερα, ο τάφος ερμηνεύτηκε από τους τοπικούς Χριστιανούς ως αυτός της Παρθένου Μαρίας, όντας απομονωμένος από το υπόλοιπο της νεκρόπολης. Ένα κουβούκλιο βρισκόταν χτισμένο πάνω από τον τάφο.[3]

Ο Τάφος της Παναγίας, στην ανατολική πλευρά της εκκλησίας

Μια μικρή εκκλησία σε οκτάγωνη βάση χτίστηκε από τον Πατριάρχη Ιουβενάλιο Ιεροσολύμων κατά τη διάρκεια του Μαρκιανούκανόνα τον 5ο αιώνα, πάνω από την τοποθεσία αυτή, και καταστράφηκε με την περσική εισβολή το 614. Κατά τη διάρκεια των επόμενων αιώνων η εκκλησία καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε πολλές φορές, αλλά η κρύπτη ήταν ανέπαφη. Όσο για τους Μουσουλμάνους, το μνήμα θεωρήθηκε ο τόπος ταφής της μητέρας του προφήτη Isa (Ιησούς). Ξαναχτίστηκε στη συνέχεια το 1130 από τους Σταυροφόρους, οι οποίοι εγκατέστησαν ένα περιτοιχισμένο μοναστήρι των Βενεδικτίνων, τη Μονή της Αγίας Μαρίας στην Κοιλάδα του Ιωσαφάτ.

Το μοναστηριακό συγκρότημα περιελάμβανε πρώιμες Γοτθικές στήλες, κόκκινο-πράσινες τοιχογραφίες, και τρεις πύργους για την προστασία του. Η σκάλα και η είσοδος ήταν επίσης μέρος της εκκλησίας των Σταυροφόρων. Η εκκλησία αυτή καταστράφηκε από τον Σαλαντίν το 1187, αλλά η κρύπτη ήταν ακόμα σεβαστή. Το μόνο που είχε απομείνει ήταν η νότια είσοδος και σκάλα, η τοιχοποιία της άνω εκκλησίας που χρησιμοποιήθηκε κατά την κατασκευή των τειχών της Ιερουσαλήμ. Στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα Φραγκισκανοί μοναχοί έχτισαν την εκκλησία για μια ακόμη φορά. Ο ελληνικός Ορθόδοξος κλήρος ξεκίνησε σταδιακά την εξαγορά των διαφόρων Αγίων τόπων, συμπεριλαμβανομένου και αυτού, και το 1757 και εκδιώχθηκαν οι Φραγκισκανοί.[4] Οι Οθωμανοί υποστήριξαν αυτό το "status quo" στα δικαστήρια.[5] Από τότε, το Πάνσεπτο Θεομητορικό Μνήμα ανήκει στην Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και την Αρμενική Αποστολική Εκκλησία της Ιερουσαλήμ, ενώ το σπήλαιο της Γεθσημανής παρέμεινε στην κατοχή των Φραγκισκανών.

Εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Το σχέδιο και η κάθετη διατομή του Τάφου
Τοιχογραφία στον Τάφο της Παναγίας
Το εσωτερικό της σαρκοφάγου, πλέον περιβεβλημένο με γυαλί.

Περιβεβλημένη από μια αυλή στα νότια, η σταυροειδής εκκλησία που θωρακίζει τον τάφο έχει ανασκαφεί σε μια υπόγεια πετρώδη σπηλιά[6] και στην είσοδό της βρίσκεται μια πλατιά καθοδική σκάλα που χρονολογείται από τον 12ο αιώνα. Στην αριστερή πλευρά της σκάλας (προς τα δυτικά) υπάρχει το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωσήφ, του συντρόφου της Μαρίας, ενώ στα δεξιά (προς τα ανατολικά) υπάρχει το παρεκκλήσι των γονέων της Παναγίας, του Ιωακείμ και της Άννας, εμπεριέχοντας, επίσης, τον τάφο της Βασίλισσας Μελισσάνθης της Ιερουσαλήμ.

Στην ανατολική πλευρά του ναού βρίσκεται το παρεκκλήσι του Τάφου της Παναγίας. Βωμοί των Ελλήνων και των Αρμενίων επίσης καταλαμβάνουν την ανατολική αψίδα. Νότια του τάφου είναι μια μιχράμπ που δείχνει την κατεύθυνση της Μέκκας, που εγκαταστάθηκε όταν οι Μουσουλμάνοι είχαν κοινά δικαιώματα στην εκκλησία. Επί του παρόντος, οι Μουσουλμάνοι δεν έχουν περισσότερα δικαιώματα ιδιοκτησίας σε αυτό τον τον Άγιο τόπο. Στη δυτική πλευρά υπάρχει επιπλέον μια Κοπτική εκκλησία.

Το Αρμενικό Πατριαρχείο της αρμενικής Αποστολικής Εκκλησίας της Ιερουσαλήμ και η ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία της Ιερουσαλήμ έχουν στην κατοχή τους το ιερό. Οι Σύριοι, οι Κόπτες και οι Αιθίοπες διατηρούν μειοψηφία δικαιωμάτων.

Ένας θρύλος, ο οποίος αναφέρθηκε για πρώτη φορά από τον Επιφάνιο της Σαλαμίνας, τον 4ο αιώνα μ.Χ., ανέφερε ότι η Μαρία μπορεί να είχε περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής της στην Έφεσο. Οι Εφέσιοι συμπέραναν αυτό από την παρουσία του Ευαγγελιστή Ιωάννη στην πόλη, και από τις οδηγίες του Ιησού προς τον Ιωάννη για να αναλάβει τη φροντίδα της Μαρίας μετά το θάνατό του. Ο Επιφάνιος, ωστόσο, επεσήμανε ότι παρόλο που η Αγία Γραφή αναφέρει ο Ιωάννης κατευθύνθηκε προς την Ασία, δεν κάνει καμία αναφορά στην Μαρία.[7] Η παράδοση της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας θεωρεί ότι η Παναγία έζησε στην περιοχή της Εφέσου, όπου υπάρχει ένας τόπος γνωστός ως το Σπίτι της Παναγίας και σεβαστός από τους Καθολικούς και τους Μουσουλμάνους, αλλά υποστηρίζει ότι έμεινε εκεί για λίγα χρόνια. Αυτή η διδασκαλία είναι με βάση τα γραπτά των Αγίων Πατέρων.

Αν και πολλοί Χριστιανοί πιστεύουν ότι δεν παρέχονται πληροφορίες για το τέλος της ζωής της Μαρίας ή της ταφής της στην Καινή Διαθήκη ή στα Απόκρυφα, στην πραγματικότητα υπάρχουν πάνω από 50 Απόκρυφα σχετικά με τον θάνατο της Παναγίας. Το Βιβλίο του Ιωάννη για την Κοίμηση της Θεοτόκου, που γράφτηκε στο 1ο, 3ο, 4ο ή 7ο αιώνα,[8][9] τοποθετεί τον τάφο στη Γεσθημανή, όπως και η Πραγματεία για τον θάνατο της Παναγίας του 4ου αιώνα.[9]

Το Breviarius της Ιερουσαλήμ, ένα σύντομο κείμενο που γράφτηκε περίπου το 395 μ.Χ.,[10] αναφέρει την κοιλάδα της Βασιλικής της Παναγίας, η οποία περιέχει το Πάνσεπτο Θεομητορικό μνήμα. Αργότερα, οι Άγιοι Επιφάνιος Σαλαμίνας, ο Γρηγόριος της Τουρ, ο Ισίδωρος της Σεβίλλης, Σωφρόνιος Ιεροσολύμων, Γερμανός Κωνσταντινουπόλεως, Ανδρέας Κρήτης, Ιωάννης ο Δαμασκηνός αναφέρουν πως ο τάφος βρίσκεται στην Ιερουσαλήμ, και μαρτυρούν ότι η παράδοση αυτή ήταν αποδεκτή από όλες τις Εκκλησίες της Ανατολής και της Δύσης.

Κατά μία λιγότερο αποδεκτή εκδοχή πιστεύεται ότι ο τάφος της Παναγίας βρίσκεται στον τόπο "Μαρία" στο Τουρκμενιστάν, μια πόλη με το αρχικό όνομα Mari. Οι υποστηρικτές της άποψης αυτής ισχυρίζονται ότι η Παρθένος Μαρία και ο Ιησούς Χριστός ταξίδεψαν στην Ινδία, έχοντας επιζήσει σταύρωσης, όπου και παρέμειναν μέχρι το τέλος της ζωής τους. Η αυθεντικότητα αυτών των εκδοχών δε βρίσκει ακαδημαϊκή βάση και για τον λόγο αυτό δεν αναγνωρίζεται από την Αγία έδρα, ούτε από κανέναν άλλο θρησκευτικό ή ακαδημαϊκό φορέα.[11]

Αρχειοθήκη εικόνων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Κοίμηση της Θεοτόκου (Ορθόδοξη Ανατολική, ανατολική Ορθόδοξη και Ανατολική Καθολική θεολογίες)
  • Κοίμηση της Θεοτόκου (το ίδιο γεγονός με διαφορετικό τρόπο θεωρείται από τη Ρωμαιοκαθολική θεολογία)
  • Το σπίτι της Παναγίας, το Χριστιανικό προσκύνημα στο Άγιον όρος.
  1. What's A Mother To Do? Αρχειοθετήθηκε 2016-03-03 στο Wayback Machine. at AmericanCatholic.org
  2. Serfes, Father Demetrios (1 March 1999), Belt of the Holy Theotokos, http://www.serfes.org/orthodox/beltoftheholytheotokos.htm, ανακτήθηκε στις 16 January 2010 
  3. Alviero Niccacci, "Archaeology, New Testament, and Early Christianity" Αρχειοθετήθηκε 2012-10-23 στο Wayback Machine., Studium Biblicum Franciscanum, Faculty of Biblical Sciences and Archaeology of the Pontifical University Antonianum in Rome
  4. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2016. 
  5. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2016. 
  6. See Rock cut architecture.
  7. Vasiliki Limberis, 'The Council of Ephesos: The Demise of the See of Ephesos and the Rise of the Cult of the Theotokos' in Helmut Koester, Ephesos: Metropolis of Asia (2004), 327.
  8. Roberts, Alexander (1886). The Ante-Nicene Fathers: The twelve patriarchs, Excerpts and epistles, The Clementina, Apocrypha, Decretals, Memoirs of Edessa and Syriac documents, Remains of the first ages: Volume 8 of The Ante-Nicene Fathers: Translations of the Writings of the Fathers Down to A.D. 325. C. Scribner's Sons. σελ. 587. In two MMS. the author is said to be James the Lord's brother; in one, John Archbishop of Thessalonica, who lived in the seventh century. 
  9. 9,0 9,1 Herbermann, Charles George (1901). Catholic Encyclopedia. Encyclopedia Press. σελ. 774. the 'Joannis liber de Dormitione Marie' (third to fourth century), and the treatise 'De transitu B.M. Virginis' (fourth century) place her tomb at Gethsemane 
  10. The year as mentioned by Anthony Hilhorst (University of Groningen), in Ager Damascenus: Views on the place of Adam’s creation (Warszawskie Studia Teologiczne, XX/2/2007, 131-144)
  11. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2016. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

 Αυτό το άρθρο ενσωματώνει το κείμενο από μια δημοσίευση τώρα στο δημόσιο τομέα: Herbermann, Charles, εκδ. (1913). "Ο τάφος της Παναγίας". Καθολική Εγκυκλοπαίδεια. Νέα Υόρκη: Robert Appleton.