Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τάγμα Αζόφ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αστυνομική περίπολος ειδικών καθηκόντων «Τάγμα Αζόφ»
Підрозділ спеціального призначення «Азов»
Ίδρυση5 Μαΐου 2014, Μαριούπολη
ΧώραΟυκρανία
ΠίστηΣτρατός Ξηράς
Κλάδος Εθνική Φρουρά της Ουκρανίας
ΤύποςΤαξιαρχία Πεζικού
Δύναμη2000 - 5000 στρατιώτες
ΧρώματαΜπλε και Χρυσό
ΣυμπλοκέςΠόλεμος στο Ντονμπάς
Εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία
Διοίκηση
σημερινός ΔιοικητήςΝτενίς Προκοπένκο
πρώτος ΔιοικητήςΑντρέι Μπιλέτσκι
Αναγνωριστικό σύμβολο Βόλφσανγκελ

Το Τάγμα Αζόφ (ουκρανικά: Полк Азов‎‎), πλέον Ταξιαρχία τής Εθνικής Φρουράς τής Ουκρανίας «Αζόφ» (ουκρανικά: Бригада НГУ «Азов»)[1] είναι στρατιωτική μονάδα και πρώην παραστρατιωτική οργάνωση, αποτελούμενη από Ουκρανούς εθελοντές[2], που γενικά χαρακτηρίζονται ως ακροδεξιάς και νεοναζιστικής ιδεολογίας[3][4]. Συνιστά ειδικό τμήμα της Εθνικής Φρουράς της Ουκρανίας, επίσημα αναγνωρισμένο από το κράτος[5]. Η οργάνωση, που πλέον έχει αναβαθμιστεί σε ταξιαρχία, μετέχει ενεργά στoν πόλεμο ενάντια στην εισβολή τής Ρωσίας στην Ουκρανία κυρίως στις περιοχές του Ντονμπάς που αποτελούν και την κοιτίδα της.

Η οργάνωση έχει κατηγορηθεί για την ακροδεξιά και νεοναζιστική ιδεολογία και πρακτική της[6]. Μετά την εμπλοκή του Τάγματος στον Ρωσο-ουκρανικό πόλεμο και λόγω της αρνητικής δημοσιότητας που εισέπραξε από τις κατηγορίες της ρωσικής κυβέρνησης, γίνεται προσπάθεια να ανανεωθεί το προφίλ και μέσω αλλαγών στην δομή να αποβληθούν τα προηγούμενα χαρακτηριστικά.[7][8][9]

Κατά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, η ομάδα διαδραμάτισε εξέχοντα ρόλο στην άμυνα της πόλης της Μαριούπολης.[9]

Γενικές πληροφορίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ταξιαρχία Αζόφ εδρεύει στη Μαριούπολη στην παράκτια περιοχή της Αζοφικής θάλασσας, όπου και σχηματίστηκε αρχικά το Τάγμα, παίρνοντας μέρος στις μάχες μεταξύ των φιλορωσικών αυτονομιστικών δυνάμεων και των Ουκρανών, τον Ιούνιο του 2014 κατά την διάρκεια της κρίσης στη νοτιοανατολική Ουκρανία. Το Τάγμα έγινε κρατικά χρηματοδοτούμενο σύνταγμα της Εθνικής Φρουράς της Ουκρανίας το φθινόπωρο του 2014[10].Κυρίως μετά την έναρξη της εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, έχει ειπωθεί από ορισμένους Δυτικούς ότι τα τελευταία χρόνια το τάγμα είχε ως επί το πλείστον αποπολιτικοποιηθεί και έχει "χάσει" τη νεοναζιστική ιδεολογία του.[7][8][9]. Το 2017 το μέγεθος του συντάγματος υπολογίστηκε σε περισσότερα από 2.500 μέλη[11].

Ακόμη, η ομάδα έχει συνδεθεί με νεοναζί, με μέλη που φορούν νεοναζιστικά και σύμβολα των SS. Το 2014 η γερμανική τηλεόραση ZDF παρακολούθησε μαχητές του τάγματος των Αζοφ, που φορούσαν κράνη με αγκυλωτούς σταυρούς και παγανιστικούς ρούνους.[12] Το σύμβολο της ομάδας μοιάζει με το αρχαίο σύμβολο Βόλφσανγκελ που χρησιμοποιήθηκε στη Ναζιστική Γερμανία.[13]

Τα μέλη του είναι κυρίως από την ανατολική Ουκρανία, ενώ μερικοί νεοσύλλεκτοι προέρχονται από τις ανατολικές πόλεις του Ντόνετσκ και Λουχάνσκ. Τα τελευταία χρόνια, η ομάδα είχε αποκτήσει μέλη διαφόρων άλλων εθνικοτήτων, συμπεριλαμβανομένων Εβραίων και Ελλήνων.[14][15][16][17] Ο πρώτος διοικητής του συντάγματος ήταν ο ακροδεξιός Αντρίι Μπιλέτσκι (Andriy Biletsky), ο οποίος ηγήθηκε της νεοναζιστικής οργάνωσης Πατριώτης της Ουκρανίας και της Εθνικοσοσιαλιστικής Συνέλευσης[18].Η σημερινή ηγεσία του τάγματος αρνείται οποιαδήποτε σχέση με την πολιτική του.[14]

Ιστορική αναδρομή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αστυνομική Περίπολος Ειδικών Καθηκόντων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρώην σημαία του τάγματος

Το τάγμα Αζόφ έχει τις ρίζες του σε μια ομάδα εξτρεμιστών της FC Metalist Kharkiv με το όνομα «Σέκτα 82» (1982 είναι η χρονιά ίδρυσης της ομάδας).[19] Η «Σέκτα 82» ήταν (τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2013) σύμμαχος με την εξτρεμιστική ομάδα FC Spartak Moscow.[19] Στα τέλη Φεβρουαρίου 2014, κατά τη διάρκεια της ουκρανικής κρίσης του 2014, όταν ένα αυτονομιστικό κίνημα ήταν ενεργό στο Χάρκοβο, η «Σέκτα 82» κατέλαβε το κτήριο της περιφερειακής διοίκησης της Περιφέρειας Χάρκοβο στο Χάρκοβο και χρησίμευσε ως τοπική δύναμη «αυτοάμυνας».[19] Σύντομα, με βάση την «Σέκτα 82» δημιουργήθηκε μια εταιρεία Ειδικών Καθηκόντων Περιπολίας Αστυνομίας με την ονομασία «Ανατολικό Σώμα».[19]

Στις 13 Απριλίου 2014, ο υπουργός Εσωτερικών Αρσέν Αβάκοφ εξέδωσε διάταγμα, που εξουσιοδότησε τη δημιουργία νέων παραστρατιωτικών δυνάμεων μέχρι 12.000 ατόμων.[20] Το τάγμα Αζόφ, χρησιμοποιώντας το «Ανατολικό Σώμα» ως ραχοκοκαλιά του,[19] σχηματίστηκε στις 5 Μαΐου 2014 στο Μπερντιάνσκ[21] από έναν λευκό εθνικιστή.[22] Το Αζόφ ξεκίνησε ως Αστυνομική Μονάδα Περιπολίας Ειδικών Καθηκόντων (Εθελοντικά τάγματα που ελέγχονται από το Υπουργείο Εσωτερικών).

Στρατιώτες του τάγματος
Μίκαελ Σκίλτ και «Μίκολα», Σουηδοί εθελοντές του Τάγματος Αζόφ

Πολλά μέλη της οργάνωσης Πατριώτης της Ουκρανίας εντάχθηκαν στο τάγμα.[19] Μεταξύ των πρώτων υποστηρικτών του τάγματος ήταν ένα μέλος της Βερχόβνα Ράντα Όλεχ Λιάσκο και ο υπερεθνικιστής Ντμίτρο Κορτσίνσκι και ο επιχειρηματίας Σέρχιι Ταρούτα και ο Αβάκοφ.[19][23] Στη συνέχεια, το τάγμα εκπαιδεύτηκε κοντά στο Κίεβο από εκπαιδευτές με εμπειρία στις Γεωργιανές Ένοπλες Δυνάμεις.[19] Το τάγμα ξεκίνησε από τη Μαριούπολη όπου συμμετείχε σε μάχη,[24] και μεταφέρθηκε σύντομα στο Μπερντιάνσκ.[25]

Στις 10 Ιουνίου, το τάγμα απέλυσε τον αναπληρωτή διοικητή Γιαροσλάβ Χόντσαρ και απομακρύνθηκε από αυτόν αφού ο Χόντσαρ έκανε επικριτικές δηλώσεις για λεηλασίες και ανηθικότητα στο τάγμα Αζόφ.[26] Ο Ιγκόρ Μόσιτσουκ έγινε αναπληρωτής διοικητής.[27]

Τον Ιούνιο του 2014, ο Αντόν Χεραστσένκο (σύμβουλος του Υπουργού Εσωτερικών) είπε ότι είχε προγραμματιστεί ότι το τάγμα Αζόφ θα είχε δύναμη 400 ατόμων και ο μισθός για τους εθελοντές θα ήταν 4.300 χρίβνια (360 $)[28] το μήνα.[27] Οι μισθοφόροι στρατιώτες αμείβονταν με 1.505 χρίβνια το μήνα.[27]

Στις 11 Αυγούστου, το τάγμα Αζόφ, με την υποστήριξη Ουκρανών αλεξιπτωτιστών, κατέλαβε τη Μαρίνκα από τους φιλορώσους αντάρτες και μπήκε στα προάστια του Ντόνετσκ συγκρουόμενοι με τους μαχητές της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ.[29]

Στις αρχές Σεπτεμβρίου 2014, το τάγμα του Αζόφ συμμετείχε στη Δεύτερη Μάχη της Μαριούπολης.[30] Σχετικά με την κατάπαυση του πυρός, που συμφωνήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου, ο Μπιλέτσκι δήλωσε: «Εάν ήταν μια κίνηση τακτικής, δεν υπάρχει τίποτα κακό με αυτό... εάν είναι μια προσπάθεια επίτευξης συμφωνίας σχετικά με το ουκρανικό έδαφος με αυτονομιστές, τότε προφανώς πρόκειται για προδοσία.»[31]

Τον Σεπτέμβριο του 2014, το τάγμα Αζόφ μετατράπηκε από τάγμα σε σύνταγμα και εντάχθηκε στην Εθνική Φρουρά της Ουκρανίας.[21][32] Εκείνη την εποχή, το τάγμα εργάστηκε, για να αποπολιτικοποιήσει τον εαυτό του: η ακροδεξιά ηγεσία του έφυγε και ίδρυσε το πολιτικό κόμμα του Εθνικού Σώματος,[33] που συνεργάζεται με τη συνδεδεμένη ακτιβιστική οργάνωση, Αζοφικό Πολιτικό Σώμα.

Περίπου αυτή την εποχή άρχισε να λαμβάνει αυξημένες προμήθειες βαρέων όπλων.[32] Το τάγμα Αζόφ έλαβε χρηματοδότηση από τον Υπουργό Εσωτερικών της Ουκρανίας και άλλες πηγές (πιστεύεται ότι ήταν Ουκρανοί ολιγάρχες).[32] Έτσι, ενώ οι εθελοντές του αμείβονταν επίσημα με 6.000 χρίβνια ($316) το μήνα, λάμβαναν πραγματικά περίπου 10.000 χρίβνια ($526) το μήνα.[32] Οι εθνικοσοσιαλιστικοί ιστότοποι «Πατριώτης της Ουκρανίας» έκλεισαν ή τέθηκαν σε περιορισμένη πρόσβαση.[32]

Στις 14 Οκτωβρίου, στρατιώτες του τάγματος Αζόφ συμμετείχαν σε μια πορεία για τον εορτασμό της 72ης επετείου του Ουκρανικού Αντάρτικου Στρατού (UPA) στο Κίεβο, που οργανώθηκε από τον Δεξιό Τομέα.[34]

Στις 26 Οκτωβρίου 2014 στις ουκρανικές κοινοβουλευτικές εκλογές, ο Μπιλέτσκι, ο διοικητής του τάγματος, κέρδισε μια θέση εκλογικής περιφέρειας (ως ανεξάρτητος υποψήφιος) στο Όμπολον Ράιον του Κιέβου στο ουκρανικό κοινοβούλιο (ο Μπιλέτσκι κατάγεται από το Χάρκοβο).[35][36][37] Στην εκλογική του περιφέρεια ο Μπιλέτσκι κέρδισε με 33,75% των ψήφων. Ο δεύτερος Βαντίμ Στόιλαρ ακολούθησε με 17,17%.[38][39] Στο κοινοβούλιο ο Μπιλέτσκι δεν προσχώρησε σε καμία παράταξη.[40] Το μέλος του τάγματος Όλεχ Πετρένκο είναι επίσης βουλευτής του μπλοκ Πέτρο Ποροσένκο, αφού κέρδισε μια εκλογική έδρα στο Τσερκάσι στις ίδιες εκλογές.[41] Στην εκλογική του περιφέρεια ο Πετρένκο κέρδισε με 41,15% των ψήφων. Η δεύτερη Βαλεντίνα Ζούκοφσκα ακολούθησε με 23,65%.[42][43]

Στις 31 Οκτωβρίου 2014, ο αναπληρωτής διοικητής του τάγματος Αζόφ Βαντίμ Τρόγιαν διορίστηκε επικεφαλής της αστυνομίας της Περιφέρειας Κιέβου (αυτή η αστυνομική δύναμη δεν έχει δικαιοδοσία στην πόλη του Κιέβου).[44]

Στις 11 Νοεμβρίου 2014 το τάγμα Αζόφ ενσωματώθηκε επίσημα στην Εθνική Φρουρά της Ουκρανίας.[21]

Από τα τέλη Μαρτίου 2015, παρά τη δεύτερη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός (Minsk II), το τάγμα Αζόφ συνέχισε να προετοιμάζεται για πόλεμο, με τον αρχηγό της ομάδας να βλέπει την κατάπαυση του πυρός ως «κατευνασμό».[32] Τον Μάρτιο του 2015, ο υπουργός Εσωτερικών Αρσέν Άβακοφ ανακοίνωσε ότι το σύνταγμα Αζόφ θα ήταν μεταξύ των πρώτων μονάδων, που θα εκπαιδεύονταν από τα στρατεύματα του στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών στην εκπαιδευτική τους αποστολή Operation Fearless Guardian.[45][46] Ωστόσο, η εκπαίδευση των ΗΠΑ αποσύρθηκε στις 12 Ιουνίου 2015, καθώς η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ ενέκρινε μια τροπολογία, που μπλοκάρει κάθε βοήθεια (συμπεριλαμβανομένων όπλων και εκπαίδευσης) στο τάγμα λόγω του νεοναζιστικού του υπόβαθρου.[47] Μετά την ψηφοφορία, ο βουλευτής Τζον Κόνιερς ευχαρίστησε τη Βουλή, δηλώνοντας: «Είμαι ευγνώμων που η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε ομόφωνα τις τροπολογίες μου χθες το βράδυ, για να διασφαλίσει ότι ο στρατός μας δεν εκπαιδεύει μέλη του αποκρουστικού νεοναζιστικού τάγματος Αζόφ, μαζί με τα μέτρα μου για να κρατήσουν τα επικίνδυνα και εύκολα διακινούμενα MANPAD από αυτές τις ασταθείς περιοχές».[46]

Ωστόσο, η τροπολογία αφαιρέθηκε αργότερα τον Νοέμβριο του 2015, με το The Nation να αναφέρει «η Επιτροπή Πιστώσεων Άμυνας του Σώματος δέχθηκε πίεση από το Πεντάγωνο να αφαιρέσει την τροπολογία Κόνιερς-Γίοχο από το κείμενο του νομοσχεδίου.»[48]

Τον Αύγουστο του 2015, η ουκρανική κυβέρνηση απέσυρε όλα τα τάγματα εθελοντών, συμπεριλαμβανομένου του Συντάγματος Αζόφ, από τις πρώτες γραμμές γύρω από τη Μαριούπολη, αντικαθιστώντας τα με τακτικές στρατιωτικές μονάδες.[49] Το σύνταγμα του Αζόφ μεταφέρθηκε σε μια βάση στο Ουρζούφ, στην πρώην παραθαλάσσια βίλα του έκπτωτου Ουκρανού Προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς, περίπου 40 χιλιόμετρα (25 μίλια) νοτιοδυτικά της Μαριούπολης.

Από το 2015 και εξής, το Αζόφ έχει οργανώσει καλοκαιρινές κατασκηνώσεις όπου τα παιδιά και οι έφηβοι λαμβάνουν στρατιωτική εκπαίδευση σε συνδυασμό με διαλέξεις για τον ουκρανικό εθνικισμό.[19][50]

Αντρίι Μπιλέτσκι με εθελοντές του τάγματος Αζόφ

Στις 27 Απριλίου 2016, 300 στρατιώτες και ελαφρά τεθωρακισμένα οχήματα από το σύνταγμα τοποθετήθηκαν στην Οδησσό, για να διαφυλάξουν τη δημόσια τάξη, αφού ο Μιχαήλ Σαακασβίλι έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για μια σειρά από φιλορωσικές επιθέσεις «τιτούσκι» εναντίον αμάχων.[51]

Το 2016, βετεράνοι του συντάγματος και μέλη μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης με το όνομα «Αζοφικό Πολιτικό Σώμα» δημιούργησαν το πολιτικό κόμμα Εθνικό Σώμα.[52]

Το 2017 το μέγεθος του συντάγματος υπολογίστηκε σε περισσότερα από 2.500 μέλη.[53] Αρχικά, το τάγμα Αζόφ ήταν μια ειδική αστυνομική υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, με επικεφαλής τον Βόλοντιμιρ Σπάρα, τον ηγέτη του Βασίλκιβ του Κιέβου, κλάδου της οργάνωσης Πατριώτης της Ουκρανίας και του Δεξιού Τομέα.[54][55][56]

Η Azov δημοσίευσε μια ανακοίνωση μέσων ενημέρωσης στον ιστότοπό της στις 20 Νοεμβρίου 2017, σημειώνοντας ότι, στις 16 Νοεμβρίου, το τάγμα Αζόφ είχε συναντηθεί με μια ξένη αντιπροσωπεία αξιωματικών από τις Ένοπλες Δυνάμεις των Ηνωμένων Πολιτειών και τις Καναδικές Ένοπλες Δυνάμεις.[57]

Τον Οκτώβριο του 2019, μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ από το Δημοκρατικό Κόμμα ζήτησαν να χαρακτηριστεί το τάγμα Αζόφ και δύο άλλες ακροδεξιές ομάδες ως Ξένη τρομοκρατική οργάνωση από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, επικαλούμενοι πρόσφατες πράξεις βίας της δεξιάς π.χ. τους πυροβολισμούς στο τέμενος του Κράιστσερτς νωρίτερα εκείνο το έτος. Το αίτημα προκάλεσε διαμαρτυρίες από τους υποστηρικτές του Αζόφ στην Ουκρανία.[58][59][60]

Το τάγμα Αζόφ έχει περιγραφεί ως μια ακροδεξιά παραστρατιωτική οργάνωση[30] με διασυνδέσεις με τον νεοναζισμό, με μέλη τα οποία φορούν σύμβολα και εμβλήματα νεοναζί και SS και τα οποία εκφράζουν νεοναζιστικές απόψεις.[3][4] Τα διακριτικά της ομάδας διαθέτουν τον Wolfsangel[4][50][61][62][63] και τον Black Sun,[61][64][65] δύο νεοναζιστικά σύμβολα.

Οι στρατιώτες του Αζόφ έχουν παρατηρηθεί να φορούν σύμβολα, που σχετίζονται με τους Ναζί στις στολές τους.[66] Το 2014, το γερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο ZDF έδειξε εικόνες μαχητών του Αζόφ, που φορούσαν κράνη με σύμβολα αγκυλωτών σταυρών και «τους ρούνους SS του διαβόητου κορυφαίου σώματος με μαύρες στολές του Χίτλερ».[67] Το 2015, ο Μάρτσιν Ογκντόφσκι, ένας Πολωνός πολεμικός ανταποκριτής, απέκτησε πρόσβαση σε μία από τις βάσεις του Αζόφ, που βρίσκεται στο πρώην θέρετρο Μάζακ. Οι μαχητές του Αζόφ του έδειξαν ναζιστικά τατουάζ καθώς και ναζιστικά εμβλήματα στις στολές τους.[68]

Ο Σάουν Γουόλκερ έγραψε στον Guardian ότι «πολλά από τα μέλη του [Αζόφ] έχουν δεσμούς με νεοναζιστικές ομάδες και ακόμη και εκείνοι, που γελούσαν με την ιδέα ότι είναι νεοναζί δεν διαψεύδουν τις πιο πειστικές διαψεύσεις», αναφέροντας τα τατουάζ με σβάστικα μεταξύ των αγωνιστών και έναν που ισχυριζόταν ότι ήταν «εθνικοσοσιαλιστής».[4] Σύμφωνα με το The Daily Beast, μερικά από τα μέλη της ομάδας είναι «νεοναζί, λευκοί ρατσιστές και ορκισμένοι αντισημίτες»,[59] και «τα πολλά τατουάζ με σβάστικα διαφορετικών μελών και η τάση τους να μάχονται με σβάστικες ή διακριτικά των SS ζωγραφισμένα στα κράνη τους καθιστούν πολύ δύσκολο για τα άλλα μέλη της ομάδας να αρνηθούν εύλογα τυχόν νεοναζιστικές σχέσεις.»[69]

Ο Λεβ Γκολίνκιν έγραψε στο The Nation ότι «Η Ουκρανία μετά το Μαϊντάν είναι το μόνο έθνος στον κόσμο, που έχει νεοναζιστικό σχηματισμό στις ένοπλες δυνάμεις της.»[70] Ο Μάικλ Κόλμπορν του Foreign Policy το αποκάλεσε «ένα επικίνδυνο εξτρεμιστικό κίνημα φιλικό προς τους νεοναζί με «παγκόσμιες φιλοδοξίες», αναφέροντας ομοιότητες μεταξύ της ιδεολογίας και του συμβολισμού της ομάδας και του δολοφόνου του τζαμιού του Κράιστσερτς το 2019, μαζί με τις προσπάθειες της ομάδας να στρατολογήσει Αμερικανούς ακροδεξιούς εξτρεμιστές.[60]

Ένας εκπρόσωπος της ομάδας είπε ότι «μόνο το 10-20%» των νεοσυλλέκτων της είναι νεοναζί, με έναν διοικητή να αποδίδει τη νεοναζιστική ιδεολογία σε παραπλανημένη νεολαία.[71] Μέλη της ομάδας έχουν δηλώσει ότι ο αντεστραμμένος Wolfsangel, αντί να συνδέεται με τον ναζισμό, αντιπροσωπεύει τις ουκρανικές λέξεις για το «ενωμένο έθνος»[4][44] ή την «εθνική ιδέα» (ουκρανικά: Ідея Nації, Ideya Natsii).[4][63][72]

Ο Βρετανός πολιτικός επιστήμονας Ρίτσαρντ Σάκβα γράφει ότι το ιδρυτικό μέλος του τάγματος Αζόφ Αντρίι Μπιλέτσκι, ηγέτης της νεοναζιστικής Κοινωνικής-Εθνικής Συνέλευσης (SNA) έκανε δηλώσεις για μια «ιστορική αποστολή» να ηγηθεί των «λευκών φυλών του κόσμου σε μια τελική σταυροφορία για την επιβίωσή τους». ... μια σταυροφορία εναντίον των Υπανθρώπων (Untermenschen), που είναι υπό την ηγεσία των Σημιτών», μια ιδεολογία που ανάγεται στον Εθνικό Ολοκληρωτισμό των δεκαετιών του 1920 και του 1930.[73] Ο πολιτικός επιστήμονας Ιβάν Κατσανόφσκι συνέκρινε την ιδεολογία της ομάδας με αυτή της οργάνωσης Πατριώτης της Ουκρανίας, λέγοντας: «Το SNA / PU [Πατριώτης της Ουκρανίας] υποστηρίζει μια νεοναζιστική ιδεολογία μαζί με τον υπερεθνικισμό και τον ρατσισμό. Το ίδιο ισχύει και για ... μέλη του τάγματος Αζόφ και πολλούς φανατικούς του ποδοσφαίρου και άλλους που υπηρετούν σε αυτόν τον σχηματισμό».[74]

Τον Ιούνιο του 2015, ο Καναδός υπουργός Άμυνας δήλωσε ότι οι καναδικές δυνάμεις δεν θα παρείχαν εκπαίδευση ή υποστήριξη στο τάγμα Αζόφ.[75] Το 2018, η Βουλή των Αντιπροσώπων των Η.Π.Α. ψήφισε επίσης διάταξη που εμποδίζει την εκπαίδευση των μελών του Αζόφ από τις αμερικανικές δυνάμεις, επικαλούμενη τις νεοναζιστικές διασυνδέσεις του τάγματος. Η Βουλή είχε προηγουμένως εγκρίνει τροπολογίες, που απαγόρευαν την υποστήριξη του τάγματος Αζόφ μεταξύ 2014 και 2017, αλλά λόγω της πίεσης από το Πεντάγωνο, οι τροποποιήσεις άρθηκαν αθόρυβα.[76][77][78] Αυτό καταγγέλθηκε από το Κέντρο Simon Wiesenthal που δήλωσε ότι η άρση της απαγόρευσης υπογράμμισε τον κίνδυνο διαστρέβλωσης του Ολοκαυτώματος στην Ουκρανία.[78]

Σύνδεση με τον αντισημιτισμό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περισσότεροι από 40 Ισραηλινοί ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπέγραψαν αίτηση, για να σταματήσουν οι πωλήσεις όπλων στην Ουκρανία υποστηρίζοντας ότι το Ισραήλ πουλά στρατιωτικού τύπου αυτόματα όπλα Tavor και Negev στην ουκρανική κυβέρνηση γνωρίζοντας ότι μερικά από αυτά τα όπλα καταλήγουν στα χέρια της δεξιάς παραστρατιωτικής οργάνωσης Αζόφ.[79]

Παρά τις κατηγορίες ότι η ομάδα είναι αντισημιτική, ορισμένα μέλη της εβραϊκής κοινότητας στην Ουκρανία υποστηρίζουν και υπηρετούν στο τάγμα Αζόφ. Ένα από τα πιο εξέχοντα μέλη του είναι ο Νάθαν Κχαζίν, ηγέτης των «Εκατοντάδων Εβραίων» κατά τις διαδηλώσεις του Euromaidan το 2013 στο Κίεβο.[80] Σε μια συνέντευξη, ο Αντρίι Μπιλέτσκι εξήγησε ότι θεωρεί το Ισραήλ και την Ιαπωνία ως πρότυπα για την ανάπτυξη της Ουκρανίας.[81]

Σλαβικός παγανισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι περισσότεροι στρατιώτες του Αζόφ είναι οπαδοί ενός ουκρανικού εθνικιστικού τύπου Ροντνόβερι (Rodnovery) (Σλαβική ιθαγενής πίστη), από όπου αντλούν μέρος του συμβολισμού τους (όπως μια παραλλαγή του συμβόλου της σβάστικας kolovrat). Έχουν επίσης ιδρύσει ιερά Ρόντνοβερ (Rodnover) για τις θρησκευτικές τους τελετές, συμπεριλαμβανομένου ενός στη Μαριούπολη αφιερωμένο στον Πέραν (Perun).[82]

Παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εγκλήματα πολέμου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκθέσεις, που δημοσιεύθηκαν από το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έχουν συνδέσει το τάγμα Αζόφ με εγκλήματα πολέμου όπως μαζικές λεηλασίες, παράνομες κρατήσεις και βασανιστήρια.[83][84]

Μια έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας από τον Μάρτιο του 2016 ανέφερε ότι η οργάνωση είχε «συλλέξει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τη διεξαγωγή εχθροπραξιών από τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις και το Τάγμα Αζόφ μέσα και γύρω από το Σιροκίνε (31 χλμ ανατολικά της Μαριούπολης), από το καλοκαίρι του 2014 μέχρι σήμερα. Επίσης μαζικές λεηλασίες αναφέρθηκαν σε κατοικίες πολιτών, καθώς και στόχευση περιοχών αμάχων μεταξύ Σεπτεμβρίου 2014 και Φεβρουαρίου 2015».[83]

  1. «Бригада НГУ «Азов»» (στα uk). Вікіпедія. 2024-08-25. https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%B0%D0%B4%D0%B0_%D0%9D%D0%93%D0%A3_%C2%AB%D0%90%D0%B7%D0%BE%D0%B2%C2%BB. 
  2. https://www.aljazeera.com/news/2022/3/1/who-are-the-azov-regiment
  3. 3,0 3,1 «Ukraine crisis: the neo-Nazi brigade fighting pro-Russian separatists». www.telegraph.co.uk. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 «Azov fighters are Ukraine's greatest weapon and may be its greatest threat». the Guardian (στα Αγγλικά). 10 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  5. «Роз'яснення щодо статусу спецпідрозділу «Азов» | НГУ». web.archive.org. 9 Ιουλίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  6. Carden, James (2016-01-14). «Congress Has Removed a Ban on Funding Neo-Nazis From Its Year-End Spending Bill» (στα αγγλικά). ISSN 0027-8378. https://www.thenation.com/article/archive/congress-has-removed-a-ban-on-funding-neo-nazis-from-its-year-end-spending-bill/. Ανακτήθηκε στις 2022-02-28. 
  7. 7,0 7,1 «Azov Regiment takes centre stage in Ukraine propaganda war». France 24. 25 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2022. "In 2014 this battalion had indeed a far-right background, these were far-right racists that founded the battalion," said Andreas Umland at the Stockholm Centre for Eastern European Studies. But it had since become "de-ideologised" and a regular fighting unit, he told AFP. 
  8. 8,0 8,1 Shekhovtsov, Anton (24 Φεβρουαρίου 2020). «Why Azov should not be designated a foreign terrorist organization». Atlantic Council (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2022. But, while the ideologically inimical nature of Azov’s roots is indisputable, it is likewise certain that Azov attempted to de-politicize itself 
  9. 9,0 9,1 9,2 «Right-wing Azov Battalion emerges as a controversial defender of Ukraine». 6 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2022. “I honestly don't see them pushing a hard line right now,” says Colborne. “They want people who know how to fight, and that's going to include some people on the far right and some who don't come from far-right backgrounds.” 
  10. Leshchinskiy, L.K.; Matviyenko, V.M.; Ivanov, V.P.; Stepnov, K.K.; Vozyanov, E.I. (2021-03-28). «Improvement of the surfacing technology for large backup rolls of hot rolling mills». Avtomatičeskaâ svarka (Kiev) 2021 (3): 35–39. doi:10.37434/as2021.03.06. ISSN 0005-111X. http://dx.doi.org/10.37434/as2021.03.06. 
  11. «Ukraine: Deutsche Söldner heuern bei rechtsextremem Freiwilligenbataillon an» (στα γερμανικά). Der Spiegel. 2017-11-11. ISSN 2195-1349. https://www.spiegel.de/panorama/justiz/ukraine-deutsche-soeldner-heuern-bei-rechtsextremem-freiwilligenbataillon-an-a-1177400.html. Ανακτήθηκε στις 2022-09-17. 
  12. «German ZDF shows Azov Battalion soldiers with Nazi symbols». 
  13. Володимир Шпара очолив «Правий сектор» в місті Васильків та Васильківському районі, The Right Sector press-service, March 26, 2014. (στα Ουκρανικά)
  14. 14,0 14,1 «A far-right battalion has a key role in Ukraine's resistance. Its neo-Nazi history has been exploited by Putin». Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. 
  15. «Azov wives: 'This is not a game or a reality show. The truth is horrible'». 
  16. «Οι μαχητές της μαρτυρικής Μαριούπολης στην ελληνική Βουλή». 
  17. «The Defenders of Mariupol». Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2022. 
  18. Έλληνες νεοναζί πολεμούν στο πλευρό Ουκρανών παραστρατιωτικών
  19. 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 19,5 19,6 19,7 19,8 ««Ми намагаємося прийти до влади через вибори, хоча маємо всякі можливості» — як «Азов» стає партією» [«Προσπαθούμε να έρθουμε στην εξουσία μέσω εκλογών, αν και έχουμε κάθε ευκαιρία» - πώς το «Αζόφ» γίνεται κόμμα]. hromadske.ua (στα Ουκρανικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  20. «Для урегулирования ситуация на Юго-Востоке МВД создает спецподразделения по охране общественного порядка » ARENA.in.ua - СМИ и Новости Украины и Мира». 4 Μαρτίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  21. 21,0 21,1 21,2 «Azov regiment announces creation of own party». UNIAN. 17 Σεπτεμβρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  22. Hoyle, Ben. «Neo Nazis give Kiev a last line of defence in the east» (στα αγγλικά). ISSN 0140-0460. https://www.thetimes.co.uk/article/neo-nazis-give-kiev-a-last-line-of-defence-in-the-east-0csqncjv3hd. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  23. Nemtsova, Anna (2014-05-27). «War and Murder in Eastern Ukraine» (στα αγγλικά). The Daily Beast. https://www.thedailybeast.com/articles/2014/05/27/war-and-murder-in-eastern-ukraine. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  24. Pancevski, Bojan. «Kiev lets loose Men in Black» (στα αγγλικά). ISSN 0140-0460. https://www.thetimes.co.uk/article/kiev-lets-loose-men-in-black-qm85k6jhlbj. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  25. «Батальйон "Азов" оголосив набор нових вояк». ТСН.ua (στα Ουκρανικά). 20 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  26. «"Азов" відхрестився від критика АТО Ярослава Гончара». 5 канал (στα Ουκρανικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  27. 27,0 27,1 27,2 «Reinforcements for the Azov Battalion». Euromaidan Press. 24 Ιουνίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  28. «Ukrainian Hryvnia to US Dollar Exchange Rate Chart». www.xe.com. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  29. «Ukraine crisis: the neo-Nazi brigade fighting pro-Russian separatists». Telegraph. 11 Αυγούστου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  30. 30,0 30,1 «Heavy shelling before Ukraine ceasefire» (στα αγγλικά). BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/av/world-europe-29086403. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  31. «Ukraine crisis: Ceasefire is 'largely holding'» (στα αγγλικά). BBC News. 2014-09-06. https://www.bbc.com/news/world-europe-29095850. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  32. 32,0 32,1 32,2 32,3 32,4 32,5 «Ultra-nationalist Ukrainian battalion gears up for more fighting». Reuters. 24 Ιανουαρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  33. «Why Azov should not be designated a foreign terrorist organization». Atlantic Council (στα Αγγλικά). 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  34. «Right Sector, Azov Battalion march to commemorate the Ukrainian Insurgent Army». 15 Οκτωβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  35. «Ukraine election: Land of chaos and courage» (στα αγγλικά). BBC News. 2014-10-24. https://www.bbc.com/news/world-europe-29740032. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  36. Shchetko, Paul Sonne and Nick (2014-10-24). «Ukraine Government Heralds Election, But Not All Voters Feel Inspired» (στα αγγλικά). Wall Street Journal. ISSN 0099-9660. https://online.wsj.com/articles/ukraine-government-touts-election-but-not-all-voters-feeling-inspired-1414167641. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  37. Volodymyr Ishchenko (13 Νοεμβρίου 2014). «Ukraine has ignored the far right for too long – it must wake up to the danger». The Guardian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  38. Парламентські вибори: Кандидати на мажоритарних округах: Одномандатний виборчий округ № 217 [Parliamentary elections: Candidates for the majority constituencies: single-mandate constituency No. 217] (in Ukrainian), RBK Ukraine, 30 October 2014
  39. «Central Election Commission - 2012-2013». 29 Οκτωβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  40. «Verkhovna Rada of Ukraine». www.rada.gov.ua. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  41. «Повний список новообраних народних депутатів». ТСН.ua (στα Ουκρανικά). 12 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  42. «Central Election Commission - 2012-2013». 29 Οκτωβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  43. «Одномандатный избирательный округ № 22». 5 Δεκεμβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  44. 44,0 44,1 «Former Azov battalion leader works to clean up Kyiv regional police, his image». 3 Δεκεμβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  45. «HuffPost - Breaking News, U.S. and World News». HuffPost (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  46. 46,0 46,1 John Conyers (17 Νοεμβρίου 2015). «U.S. House Passes 3 Amendments By Rep. Conyers To Defense Spending Bill To Protect Civilians From Dangers Of Arming and Training Foreign Forces». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  47. «Why Is Washington Still Pushing for War With Russia?». The Nation. 18 Αυγούστου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  48. Carden, James (2016-01-14). «Congress Has Removed a Ban on Funding Neo-Nazis From Its Year-End Spending Bill» (στα αγγλικά). ISSN 0027-8378. https://www.thenation.com/article/politics/congress-has-removed-a-ban-on-funding-neo-nazis-from-its-year-end-spending-bill/. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  49. Peterson, Nolan (29 Αυγούστου 2015). «Putin's War: Regular and Volunteer Ukrainian Troops Vie in Mariupol». Newsweek (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  50. 50,0 50,1 «Campfire Songs Kalashnikovs Azov Battalion Summer-camp Eastern Ukraine». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  51. «До Одеси вже прибуло щонайменше 300 бійців полку "Азов"». Українська правда (στα Ουκρανικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  52. «Volunteer battalion Azov members and former members create National Corps political party». Interfax-Ukraine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  53. «Ukraine: Deutsche Söldner heuern bei rechtsextremem Freiwilligenbataillon an - DER SPIEGEL». 21 Φεβρουαρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  54. «Командир батальона "Азов": Самая страшная ошибка власти – политические переговоры с сепаратистами». Украинская правда (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  55. Володимир Шпара очолив «Правий сектор» в місті Васильків та Васильківському районі, The Right Sector press-service, March 26, 2014. (στα Ουκρανικά)
  56. «Командир батальона «Азов» Владимир Шпара: «Мы пришли не за властью, а защищать свою Родину» :: PRO.berdyansk.biz : Бердянск, новости». 1 Ιουλίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  57. "До полку АЗОВ завітала багатонаціональна інспекційна група". 20 Νοεμβρίου 2017.
  58. «House Democrats Just Demanded These Neo-Nazi Groups Be Prosecuted as International Terrorists». www.vice.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  59. 59,0 59,1 Dickey, Anna Nemtsova,Christopher (2019-11-15). «Ukraine’s Anti-Russia Azov Battalion: ‘Minutemen’ or Neo-Nazi Terrorists?» (στα αγγλικά). The Daily Beast. https://www.thedailybeast.com/ukraines-anti-russia-azov-battalion-minutemen-or-neo-nazi-terrorists. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  60. 60,0 60,1 Colborne, Michael. «U.S. Congress Accidentally Boosted Ukraine's Far-Right». Foreign Policy (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  61. 61,0 61,1 Luhn, Alec. «Preparing for War With Ukraine's Fascist Defenders of Freedom». Foreign Policy (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  62. Takala, Rudy (9 Νοεμβρίου 2017). «The reality of neo-Nazis in Ukraine is far from Kremlin propaganda». TheHill (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  63. 63,0 63,1 «Azov, Ukraine's Most Prominent Ultranationalist Group, Sets Its Sights On U.S., Europe». RadioFreeEurope/RadioLiberty (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  64. «USA nie będą szkolić batalionu Azow - Altair Agencja Lotnicza». 15 Ιουνίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  65. Online, FOCUS. «Schmutziger Kampf in der Ukraine: Neonazis im Dienst der Regierung». FOCUS Online (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  66. «Ukrainian Soldiers Seen Wearing Helmets With Nazi Swastika and SS Symbols» (στα αγγλικά). Haaretz. https://www.haaretz.com/ukrainian-soldiers-seen-wearing-nazi-symbols-1.5263903. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  67. «German TV Shows Nazi Symbols on Helmets of Ukraine Soldiers». NBC News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  68. «Chłopcy z „Azowa" bronią Mariupola. Ukrainy, Europy i… białej rasy». wydarzenia.interia.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  69. Epstein, Will Cathcart,Joseph (2015-06-09). «How Many Neo-Nazis Is the U.S. Backing in Ukraine?» (στα αγγλικά). The Daily Beast. https://www.thedailybeast.com/articles/2015/06/09/how-many-neo-nazis-is-the-u-s-backing-in-ukraine. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  70. Golinkin, Lev (2019-02-22). «Neo-Nazis and the Far Right Are On the March in Ukraine» (στα αγγλικά). ISSN 0027-8378. https://www.thenation.com/article/politics/neo-nazis-far-right-ukraine/. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  71. Dorell, Oren. «Volunteer Ukrainian unit includes Nazis». USA TODAY (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  72. Το Ουκρανικό ιστορικό γράμμα "N" αντικαταστάθηκε από το Ρωσικό γράμμα "H" για το φώνημα "n" στις αρχές του 18ου αιώνα
  73. Sakwa, Richard (18 Δεκεμβρίου 2014). Frontline Ukraine: Crisis in the Borderlands. I.B.Tauris. ISBN 978-0-85773-804-2. 
  74. Katchanovski, Ivan. Interview with the Radio Sweden Concerning the Azov Battalion in Ukraine. https://www.academia.edu/7682293/Interview_with_the_Radio_Sweden_Concerning_the_Azov_Battalion_in_Ukraine. 
  75. «No training for Azov regiment: Kenney». NorthumberlandNews.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  76. «US lifts ban on funding 'neo-Nazi' Ukrainian militia». The Jerusalem Post (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  77. Kheel, Rebecca (27 Μαρτίου 2018). «Congress bans arms to Ukraine militia linked to neo-Nazis». TheHill (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  78. 78,0 78,1 «US lifts ban on funding 'neo-Nazi' Ukrainian militia». The Jerusalem Post (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  79. «Rights Groups Demand Israel Stop Arming neo-Nazis in Ukraine» (στα αγγλικά). Haaretz. https://www.haaretz.com/israel-news/rights-groups-demand-israel-stop-arming-neo-nazis-in-the-ukraine-1.6248727. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  80. «Антисемитизм или манипуляция: усиливается ли притеснение евреев в Украине?» (στα ru-UA). BBC News Україна. https://www.bbc.com/ukrainian/features-russian-44110741. Ανακτήθηκε στις 2022-03-06. 
  81. «Билецкий: Половина людей, которые воевали за Украину, разговаривает на русском языке». gordonua.com. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  82. «Кровавые жертвоприношения "Азова" в Донбассе: мракобесие захватило Мариуполь - зачем в городе возвели капище Перуна?». 4 Δεκεμβρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. CS1 maint: Unfit url (link)
  83. 83,0 83,1 «Report on the human rights situation in Ukraine 16 November 2015 to 15 February 2016» (PDF). Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. Φεβρουάριος 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2016. 
  84. «Report on the human rights situation in Ukraine 16 February to 15 May 2016» (PDF). Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. Μάιος 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2016.