Πυραμίδα του Ρωμύλου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πυραμίδα του Ρωμύλου
Χάρτης
Είδοςτάφος και Πυραμίδα
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°54′10″N 12°27′49″E
Διοικητική υπαγωγήΡώμη
ΧώραΙταλία
Commons page Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Η Πυραμίδα του Ρωμύλου, λατιν.: Meta Romuli, που ονομάζεται "Πυραμίδα του Βατικανού" ή "του Μπόργκο" από τους Ιταλούς, ήταν μία πυραμίδα, που κτίστηκε στην αρχαία Ρώμη. Ήταν τάφος υποτίθεται του Ρωμύλου, μάλλον όμως των Σκιπιώνων και είναι σημαντικό μνημείο για ιστορικούς, θρησκευτικούς και αρχιτεκτονικούς λόγους. Μέχρι τον 16ο αι. είχε κατεδαφιστεί σχεδόν ολοκληρωτικά.

Τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πυραμίδα βρισκόταν στη σημερινή συνοικία Μπόργκο της Ρώμης, μεταξύ της Παλαιάς Βασιλικής του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό και του Μαυσωλείου του Αδριανού. Τα θεμέλιά της ανακαλύφθηκαν κάτω από το πρώτο βόρειο τετράγωνο της Βία ντελα Κοντσιλιατσιόνε, το οποίο τώρα περιλαμβάνει το Αουντιτόριουμ ντελα Κοντσιλιατσιόνε και το Παλάτσο Πίο. [1]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Πυραμίδα η λεγόμενη "του Ρωμύλου" ήταν ένας μνημειακός τάφος, που ανεγέρθηκε στη ρωμαϊκή εποχή στη δεξιά όχθη του Τίβερη, κοντά στη διασταύρωση δύο ρωμαϊκών δρόμων, της Κορνηλίας Οδού και της Θριαμβικής Οδού, σε μία περιοχή έξω από το όριο (pomerium, το θρησκευτικό όριο γύρω από τη Ρώμη). Αυτή η περιοχή, που ονομαζόταν Πεδίο του Βατικανού (Ager Vaticanus), φιλοξενούσε εκείνη την εποχή πολυάριθμες περιοχές νεκροταφείων, όπως την κοντινή Νεκρόπολη του Βατικανού και, λόγω της γειτνίασής της με το Πεδίο του Άρεως, αντιπροσώπευε την ιδανική περιοχή για την κατασκευή των μνημειακών τάφων των μελών της ρωμαϊκής ανώτερης τάξης. [2] Ήταν ακριβώς νότια δίπλα σε ένα άλλο μεγάλο μαυσωλείο, το λεγόμενο Τερέβινθος του Νέρωνα [3] (η κατεδάφιση του οποίου ξεκίνησε τον 7ο αι.), το οποίο αντίθετα είχε κυκλική κάτοψη και σχήμα γιγάντιου ταφικού τύμβου. [2] Ενώ και τα δύο μνημεία επέζησαν από τις μεγάλες διαμορφώσεις λόγω της κατασκευής της παλαιάς Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, ο Τερέβινθος καταστράφηκε ήδη κατά τον Μεσαίωνα, ενώ η πυραμίδα επέζησε μέχρι την εποχή της Αναγέννησης και ήταν σημαντικό στοιχείο της τοπογραφίας της Ρώμης. [2] Είναι σαφές, ότι ο άνθρωπος που είχε την οικονομική δυνατότητα να κτίσει ένα τέτοιο μνημείο, θα έπρεπε να ήταν μία εξέχουσα προσωπικότητα του Ρωμαϊκού κράτους, αλλά το όνομά του παραμένει άγνωστο. [4]

Η πρώτη αναφορά της Πυραμίδας μπορεί να βρεθεί σε ένα σχόλιο στον Οράτιο από τον Ψευδο-Άκρωνα (συγγραφέα του 5ου αι. μ.Χ.), [5] ο οποίος αναφέρει ότι οι στάχτες του Πόπλιου Κορνηλίου Σκιπίωνα του Αφρικανού ελήφθησαν από μία πυραμίδα στο Βατικανό. Λόγω αυτού, η Πυραμίδα ονομάστηκε και «Τάφος των Σκιπιόνων». [6]

Αντίθετα, το όνομα Πυραμίδα του Ρωμύλου οφειλόταν σε μία δημοφιλή πεποίθηση, η οποία το συνέδεε με την Πυραμίδα του Κέστιου, που ονομαζόταν Πυραμίδα του Ρώμου (Meta Remi) τον Μεσαίωνα και βρισκόταν κοντά στη βασιλική του Αγίου Παύλου Εκτός των Τειχών), ταυτίζοντας τις δύο πυραμίδες με τους τάφους των Ρωμύλου και Ρώμου, των δύο μυθικών ιδρυτών της Ρώμης, και καθιστώντας τους αντικείμενο διαφόρων θρύλων, με βάση την αναλογία μεταξύ των ιδρυτών της πόλης και των αποστόλων Πέτρου και Παύλου. [6] Παραδοσιακά πίστευαν, ότι ο τόπος του μαρτυρίου του Αγίου Πέτρου, που περιγράφεται ότι ήταν "στον Τερέβινθο, μεταξύ των δύο πυραμίδων ... στο Βατικανό" (ad Therebintum inter duas metas...in Vaticano), ήταν τοποθετημένος είτε μεταξύ του Τερέβινθου και της Πυραμίδας του Ρωμύλου, είτε μεταξύ του τελευταίου και του οβελίσκου στον Ιππόφρομο του Νέρωνα, ή -σε ένα ευρύτερο πλαίσιο- στο μέσο μεταξύ της Πυραμίδας του Ρωμύλου και της πυραμίδας του Κέστιου. Αυτό το σημείο είναι στον Ιανίκουλο λόφο και ονομάζεται Μοντόριο, όπου στην Αναγέννηση ο Ντονάτο Μπραμάντε έκτισε το Tεμπιέτο ντι Σαν Πιέτρο. [6] Κατά συνέπεια η Πυραμίδα εμφανιζόταν για αιώνες στις απεικονίσεις του μαρτυρίου του Αγίου Πέτρου. [6] Ο τάφος είχε μεγάλη σημασία και για τους προσκυνητές, που έφταναν στον Άγιο Πέτρο, αφού στον δρόμο προς τη Βασιλική συναντούσαν τον (υποτιθέμενο) τάφο του ιδρυτή της πόλης, πριν από αυτόν του ιδρυτή της εκκλησίας. [6]

Εξαιτίας αυτού, η Πυραμίδα του Ρωμύλου ήταν δημοφιλές θέμα στις αναπαραστάσεις της πόλης κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση. Μερικά παραδείγματα είναι το Πολύπτυχο Στεφανέσκι του Τζιότο, ένα πολύπτυχο του Γιάκοπο ντι Τσιόνε, ένα πλακίδιο από τις χάλκινες πύλες του Φιλαρέτε στην Παλαιά Βασιλική του Αγίου Πέτρου, η τοιχογραφία του Οράματος του Σταυρού στις Αίθουσες του Ραφαήλ στο Βατικανό και οι τοιχογραφίες στους θόλους της Βασιλικής του Αγ. Φραγκίσκου στην Ασίζη από τον Τσιμαμπούε. [6] [7]

Ο σηκός (εσωτερικός χώρος) της πυραμίδας χρησιμοποιήθηκε για αιώνες ως σιταποθήκη από τον Σύλλογο του καθεδρικού του Αγίου Πέτρου, που την κατείχε από τον 13ο αι. μέχρι την καταστροφή της. [8] Στις αρχές του 15ου αι. η κορυφή της πυραμίδας κατεδαφίστηκε και στην εξέδρα που προέκυψε, ήταν φρουροί στρατιώτες του κοντινού Κάστρου, οι οποίοι έπαιρναν τις προμήθειές τους από ένα σύστημα σχοινιών, που κρέμονταν στο φρούριο. [8]

Παρά τη σημασία της για την πόλη και για την εκκλησία, ο πάπας Αλέξανδρος ΣΤ' διέταξε την κατεδάφισή της στις 26 Νοεμβρίου 1498 [7] για το άνοιγμα της νέας Βία Αλεσαντρίνα (αργότερα γνωστής ως Μπόργκο Νουόβο), μίας οδού που συνέδεε την περιοχή του Βατικανού με τη Γέφυρα Σαντ'Άντζελο, μέσω της οποίας η οδός περνούσε τον Τίβερη. [7] Λόγω της δυσκολίας της επιχείρησης, ο πάπας παραχώρησε πλήρη άφεση αμαρτιών για τους άνδρες, που θα ήταν πρόθυμοι να βοηθήσουν. [4] Στις 24 Δεκεμβρίου 1499 ο πάπας απέκλεισε όλους τους παλαιούς δρόμους μεταξύ του Αγίου Πέτρου και του Τίβερη, αναγκάζοντας τον κόσμο να χρησιμοποιήσει τη νέα οδό. Ωστόσο η κατεδάφιση της πυραμίδας δεν ολοκληρώθηκε, αφού ο Ραφαήλ που έφτασε στη Ρώμη το 1509, σε μία επιστολή προς τον πάπα Λέοντα Θ΄ που γράφτηκε το 1519 για τις αρχαιότητες της πόλης, γράφει ότι μπορούσε να δει τα ερείπια του μνημείου. [4] Το 1511, ο πάπας Ιούλιος Β' διεκδίκησε την ιδιοκτησία του μνημείου και σε αρκετά έγγραφα του 16ου αι. μέχρι το 1568 η Πυραμίδα του Ρωμύλου αναφερόταν ως το τέρμα των ιπποδρομιών Παλιο. [9]

Δομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Πυραμίδα του Ρωμύλου (στα αριστερά), όπως απεικονίζεται στο τρίπτυχο Στεφανέσκι από τον Τζιότο.

Η υιοθέτηση του σχήματος πυραμίδας για τα επιτύμβια μνημεία ήταν δημοφιλής κατά την περίοδο του Αυγούστου, στο πλαίσιο των πολιτιστικών επιρροών από την Αίγυπτο. [10] Κατασκευάστηκαν πολλοί πυραμιδοειδείς τάφοι, ύψους μεταξύ 40 και 50 μ., από τους οποίους σώζεται μόνο αυτός του Γάιου Κέστιου.

Η Πυραμίδα του Ρωμύλου χρονολογείται πιθανώς στην ίδια εποχή ή στις αρχές της Αυτοκρατορικής εποχής [11] και σύμφωνα με στοιχεία ήταν μεγαλύτερη από την Πυραμίδα του Κέστιου. Σύμφωνα με μαρτυρίες του 15ου αι. είχε τετράγωνη κάτοψη με πλευρές 25 μ. μήκος και ήταν μεταξύ 32 και 50 μ. σε ύψος. [7] Στο έργο Αξιοθέατα της Ρώμης (οδηγό της πόλης του 12ου αι.) αναφέρεται ότι το μνημείο "είχε τις πλευρές του [καλυμμένες] με υπέροχη πέτρα" (fuit miro lapide tabulata) [12] και ότι ο πάπας Δόνος (κυβ. 676–8) αφαίρεσε την κάλυψη αυτή, για να στρώσει το τετραπλό περιστύλιο ((quadriporticus)) και τις κλίμακες της εκκλησίας του Αγίου Πέτρου. [7] [4] [13] Η κατασκευή της πυραμίδας ήταν πολύ στιβαρή: ο Mικέλε Φέρνο, ένας αυτόπτης μάρτυρας της κατεδάφισης, μπορούσε να επισκεφτεί τον ταφικό θάλαμο, ο οποίος ήταν προσβάσιμος μέσω μίας μεγάλης σήραγγας· οι τοίχοι του είχαν τέσσερις κόγχες, για να φυλάσσονται οι στάχτες των νεκρών [13] και με πλευρά 7 μ. και ύψος 10,5 μ. [13] ο θάλαμος ήταν σχεδόν τόσο μεγάλος, όσο εκείνος του Μαυσωλείου του Αδριανού (που έχει πλευρά 7,8 μ. και ύψος 10–12 μ.). [4] Ο Φέρνο γράφει επίσης, ότι κατά την κατεδάφισή της, που έγινε μεταξύ Απριλίου και 24 Δεκεμβρίου 1499, το σκυρόδεμα του κτιρίου ήταν τόσο σκληρό, που χρειάστηκε να κατεδαφιστεί με μία μηχανική σφύρα. Ο ήχος των κτυπημάτων που προέκυπτε ήταν τόσο δυνατός, σαν να σφυροκοπούσαν ένα σιδερένιο βουνό. [4]

Το 1948–49, κατά τη διάρκεια των εργασιών για την κατασκευή του πρώτου οικοδομικού τετραγώνου της βόρειας πλευράς της Βία ντελα Κοντσιλιατσιόνε, ήρθε στο φως ένα θεμέλιο βορειοδυτικού-νοτιοανατολικού προσανατολισμού [3] από μάζα σκυροδέματος κατασκευασμένης από απορρίμματα λατομείου τόφφου, το οποίο περιβάλλεται από μεγάλο δάπεδο από πλάκες τραβερτίνη. [1] Αυτά τα κατάλοιπα επιβεβαιώνουν πλήρως την περιγραφή του Meta που υπάρχει στα Αξιοθαύμαστα της Ρώμης και εκείνων που δίνουν οι αυτόπτες μάρτυρες. [1]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Petacco (2016) p. 37
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Petacco (2016), p. 33
  3. ↑ 3,0 3,1 Coarelli (1974) p. 322
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Petacco (2016) p. 36
  5. ↑ Ps. - Acro, in Hor. Epod. 9, 25
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Petacco (2016), p. 34
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Petacco (2016), p. 35
  8. ↑ 8,0 8,1 Gigli (1990) p. 84
  9. ↑ Castagnoli, (1958), p. 363
  10. ↑ «Pyramid of Gaius Cestius». Rome Reborn - University of Virginia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2020. 
  11. ↑ Castagnoli, (1958), p. 229
  12. ↑ Mirabilia, 20, 3, 1-4
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Gigli (1990) p. 82

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Castagnoli, Ferdinando· Cecchelli, Carlo (1958). Topografia e urbanistica di Roma (στα Italian). Bologna: Cappelli. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  • Coarelli, Filippo (1974). Guida archeologica di Roma (στα Italian). Milano: Arnoldo Mondadori Editore. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  • Gigli, Laura (1990). Guide rionali di Roma (στα Italian). Borgo (I). Roma: Fratelli Palombi Editori. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  • Petacco, Laura (2016). Claudio Parisi Presicce, επιμ. La Meta Romuli e il Therebintus Neronis (στα Ιταλικά). Rome: Gangemi. ISBN 978-88-492-3320-9. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πυραμίδα_του_Ρωμύλου&oldid=10280832"