Αίθουσες του Ραφαήλ
| Αίθουσες του Ραφαήλ | |
|---|---|
 Η Αίθουσα της Υπογραφής | |
 | |
| Είδος | cycle of frescoes, building component και ομάδα |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 41°54′13″N 12°27′23″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Βατικανό |
| Τοποθεσία | Μουσεία Βατικανού |
| Χώρα | Βατικανό |
| Έναρξη κατασκευής | 1508 |
| Δημιουργός | Ραφαήλ |
| Χρηματοδότης | Πάπας Ιούλιος Β΄ |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Οι τέσσερις Αίθουσες του Ραφαήλ (ιταλ. stanze di Raffaello) αποτελούν ένα σύνολο από δωμάτια υποδοχής, σήμερα μέρος των Μουσείων του Βατικανού, στην πόλη του Βατικανού. Είναι διάσημες για τις τοιχογραφίες τους, ζωγραφισμένες από τον Ραφαήλ και το εργαστήριό του. Μαζί με τις οροφογραφίες του Μιχαήλ-Αγγέλου στην Καπέλα Σιστίνα, αποτελούν τη μεγάλη σειρά νωπογραφιών που σημάδευσαν την Ακμή της Αναγέννησης στη Ρώμη.
Οι στάντσε, όπως λέγονται τα δωμάτια στα ιταλικά, αρχικά προορίζονταν να αποτελέσουν το διαμέρισμα του Πάπα Ιουλίου Β΄. Ο Πάπας ανέθεσε το 1508/09 στον Ραφαήλ, έναν σχετικά νέο τότε καλλιτέχνη από το Ουρμπίνο, και το εργαστήριό του να διακοσμήσουν εξ'ολοκλήρου το εσωτερικό των δωματίων. Ίσως ο Ιούλιος Β΄ ήθελε να επισκιάσει το διαμέρισμα του προκατόχου -και αντιπάλου του- Πάπα Αλεξάνδρου ΣΤ΄ Βοργία, καθώς οι αίθουσες είναι ακριβώς επάνω από το διαμέρισμα εκείνου[1]. Βρίσκονται στον τρίτο όροφο και έχουν θέα στη νότια πλευρά της αυλής Μπελβεντέρε.
Προχωρώντας από τα ανατολικά προς τα δυτικά, ο επισκέπτης βλέπει την Αίθουσα του Κωνσταντίνου, την Αίθουσα του Ηλιοδώρου, την Αίθουσα της Υπογραφής και την Αίθουσα την Πυρκαγιάς του Μπόργκο. Η σειρά δεν είναι αυτή με την οποία ζωγραφίστηκαν. Ως το 1513 που απεβίωσε ο Ιούλιος Β΄, δύο αίθουσες είχαν ζωγραφιστεί· το πρόγραμμα συνέχισε ο Πάπας Λέων Ι΄. Όταν το 1520 απεβίωσε ο Ραφαήλ, το έργο ολοκλήρωσαν οι βοηθοί του Τζιανφραντσέσκο Πένι, Τζούλιο Ρομάνο και Ραφαελίνο ντελ Κόλε με τις νωπογραφίες της αίθουσας του Κωνσταντίνου.
Παρουσίαση των νωπογραφιών ανά αίθουσα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Βορειοανατολικά | Νοτιοδυτικά | Ανατολικός τοίχος | Νότιος Τοίχος | Δυτικός τοίχος | Βόρειος τοίχος | Οροφή | Όνομα έργου σε κάθε τοίχο (από αριστερά προς δεξιά) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) |
.jpg) |
 |
 |
 |
 |
 |
Δωμάτιο της Υπογραφής: 1. Η Σχολή των Αθηνών, 2. Οι Καρδιναλικές Αρετές, 3. Η Έριδα περί την Θεία Ευχαριστία, 4. Ο Παρνασσός και 5. Οροφή. |
.jpg) |
.jpg) |
 |
 |
 |
 |
 |
Αίθουσα του Ηλιόδωρου: 1. Η Εκδίωξη του Ηλιόδωρου από το Ναό, 2. Η Θεία Κοινωνία στην Μπολσένα, 3. Η Συνάντηση του Λέοντα Α΄ με τον Αττίλα, 4. Η Απελευθέρωση του Αγίου Πέτρου και 5. Οροφή. |
.png) |
.jpg) |
 |
 |
 |
 |
 |
Αίθουσα Πυρκαγιά στο Μπόρκο: 1. Η Μάχη της Όστια, 2. Η Πυρκαγιά του Μπόργκο, 3. Η Στέψη του Καρλομάγνου, 4. Ο Όρκος του Λέοντα Γ΄ και 5. Οροφή. |
.jpg) |
.jpg) |
 |
 |
 |
 |
 |
Δωμάτιο Κωνσταντίνου: 1. Το Όραμα του Σταυρού, 2. Η Μάχη της Μουλβίας γέφυρας, 3. Η Βάπτιση του Κωνσταντίνου, 4. Η Δωρεά του Κωνσταντίνου και 5. Οροφή. |
Η Αίθουσα του Κωνσταντίνου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το μεγαλύτερο από τα 12 δωμάτια είναι αυτό του Κωνσταντίνου. Η ζωγραφική έγινε αφού είχε αποβιώσει ο Ιούλιος Β΄ και ο Ραφαήλ. Το θέμα του είναι η νίκη του Χριστιανισμού επί της ειδωλολατρίας. Οι νωπογραφίες του αναπαριστούν τον αγώνα αυτόν από τη ζωή του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Α΄ και εκτελέστηκαν από τους Τζούλιο Ρομάνο, Τζιανφραντσέσκο Πέννι και Ραφαελίνο ντελ Κόλε. Επειδή δεν έγιναν από τον διδάσκαλο, οι τοιχογραφίες είναι λιγότερο διάσημες από αυτές των άλλων δωματίων. Συνεχίζοντας την παράδοση της κολακείας, οι βοηθοί του Ραφαήλ έδωσαν τα χαρακτηριστικά του σύγχρονού τους Πάπα Κλήμη Ζ΄ στον Πάπα Σίλβεστρο Α΄ της εποχής του Κωνσταντίνου Α΄.
Η Αίθουσα του Ηλιοδώρου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το επόμενο δωμάτιο, πηγαίνοντας από τα ανατολικά προς τα δυτικά, είναι η Αίθουσα του Ηλιοδώρου. Αυτή ζωγραφίστηκε το 1511-14 και έλαβε το όνομά της από το θέμα μιας τοιχογραφίας. Σε αυτό το ιδιωτικό δωμάτιο, μάλλον αίθουσα ακρόασης, το θέμα ήταν η ισχυρή προστασία που παρέχει ο Χριστός στην Εκκλησία[2]. Οι τέσσερις νωπογραφίες είναι:
- Η Εκδίωξη του Ηλιόδωρου από τον Ναό
- Η Λειτουργία στη Μπολσένα
- Η Συνάντηση του Λέοντα του Μεγάλου και του Αττίλα
- Η Απελευθέρωση του Αγίου Πέτρου
Στις δύο πρώτες, ο Ραφαήλ κολακεύει τον προστάτη του Ιούλιο Β΄, θέτοντάς τον ως συμμέτοχο ή παρατηρητή στο έργο. Η τρίτη νωπογραφία, εκτελεσμένη μετά τον θάνατο του Ιουλίου Β΄, περιέχει πορτραίτο του διαδόχου του, Λέοντα Ι΄.
Το στυλ του Ραφαήλ είναι διαφορετικό από ό,τι στην Αίθουσα της Υπογραφής. Αντί για τις στατικές εικόνες της παπικής βιβλιοθήκης, έχει απεικονίσει εδώ δραματικές αφηγήσεις και η προσέγγισή του είναι να μεγιστοποιήσει τις εκφραστικές δυνατότητες των νωπογραφιών. Παριστά λιγότερες, μεγαλύτερες μορφές, έτσι ώστε οι πράξεις τους και τα συναισθήματά τους να έχουν πιο άμεσο αντίκτυπο στους θεατές και χρησιμοποιεί με θεατρικό τρόπο τον φωτισμό, για να εστιάσει σε συγκεκριμένες μορφές και να αυξήσει την ένταση.
Η Αίθουσα της Υπογραφής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η στάντσα ντέλα Σενιατούρα ήταν η πρώτη που διακοσμήθηκε με νωπογραφίες του Ραφαήλ. Ήταν ο χώρος που στέγαζε τη βιβλιοθήκη του Ιουλίου Β΄ και ήταν η αρχική θέση του Δικαστηρίου της Υπογραφής της χάρης. Η σύλληψη του καλλιτέχνη συνδυάζει αρμονικά το πνεύμα της Αρχαιότητας με αυτό του Χριστιανισμού και αντανακλά το περιεχόμενο της βιβλιοθήκης: είχε θέματα θεολογικά, φιλοσοφικά, νομικά και ποίησης, όπως δηλώνουν τα ζωγραφικά έργα που βρίσκονται στους 4 κύκλους (tondi) της οροφής, επάνω από τα 4 ημικύκλια των τοίχων. Το θέμα του δωματίου είναι η παγκόσμια και η πνευματική σοφία, και η αρμονία την οποία οι ανθρωπιστές της Αναγέννησης αντιλαμβάνονταν μεταξύ της Χριστιανικής διδασκαλίας και της Ελληνικής φιλοσοφίας. Το θέμα της σοφίας είναι κατάλληλο, καθώς η αίθουσα αυτή ήταν το δωμάτιο του συμβουλίου για την Αποστολική Υπογραφή: τα περισσότερα από τα σημαντικά έγγραφα του Πάπα υπογράφονταν και σφραγίζονταν εδώ.
- Η Έριδα περί την Θεία Ευχαριστία
- Ο Παρνασσός
- Η Σχολή των Αθηνών
- Οι Αρετές του Καρδινάλιου και της Θεολογίας
Η Αίθουσα της Πυρκαγιάς του Μπόργκο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ονομασία προέρχεται από τη φωτιά στην περιοχή Μπόργκο της Ρώμης. Αυτή βρίσκεται μεταξύ του Βατικανού και του Τίβερη. Η νωπογραφία παριστά τον Πάπα Λέοντα Δ΄ να κάνει το σημείο του σταυρού για να καταστείλει την πυρκαγιά που μαινόταν. Ο χώρος διαρρυθμίστηκε σε αίθουσα μουσικής από τον διάδοχο του Ιουλίου Β΄, τον Λέοντα Ι΄. Τα θέματα των τοιχογραφιών είναι από τη ζωή του Λέοντα Γ΄, όπως ο Όρκος του Λέοντα Γ΄, η Στέψη του Καρλομάγνου, η Πυρκαγιά στο Μπόργκο και από τη ζωή του Λέοντα Δ΄, όπως η Μάχη της Όστια. Αν και η Πυρκαγιά του Μπόργκο βασίστηκε σε σχέδια της ωριμότητας του Ραφαήλ, εκτελέστηκε από βοηθούς του, που ζωγράφισαν τα άλλα τρία έργα χωρίς την καθοδήγησή του.
- Ο Όρκος του Λέοντα Γ΄. Το έτος 800 ο Πάπας Λέων Γ΄ πήρε όρκο για τον καθαρισμό σχετικά με τις κατηγορίες που ειπώθηκαν ενώπιόν του από τους ανιψιούς τού προκατόχου του Πάπα Αδριανού Α΄.
- Η Στέψη του Καρλομάγνου: τον δείχνει να στέφεται αυτοκράτορας των Ρωμαίων την ημέρα των Χριστουγέννων του 800.
- Η Πυρκαγιά του Μπόργκο: δείχνει το γεγονός που καταγράφτηκε στο Liber Pontificalis: τη φωτιά που άρχισε στο Μπόργκο της Ρώμης το 847. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Πάπας Λέων Γ΄ συγκράτησε την πυρκαγιά με την ευλογία του.
- Η Μάχη της Όστια: Το περιστατικό είναι έμπνευση από τη ναυτική νίκη του Λέοντα Δ΄ επί των Σαρακηνών στην Όστια το 849.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Le Petit Futé : Vatican Pèlerin. Dominique Auzias, Yann Le Razer, Jean-Paul Labourdette, σελ. 208.
- ↑ Roger Jones and Nicholas Penny, Raphael, New Haven, 1983, 113; Ingrid D. Rowland, "The Vatican Stanze," στο The Cambridge Companion to Raphael, εκδ. Marcia B. Hall, Cambridge, 2005, 111.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- The Stanze of the Vatican - with virtual tour
- Visual Tour of the Raphael Rooms, with identifications of figures in frescoes
- The Vatican: spirit and art of Christian Rome, a book from The Metropolitan Museum of Art Libraries (fully available online as PDF), which contains material on the Raphael Rooms (pp. 111–123)