Πρέσοβ

Πρέσοβ
	Το Πρέσοβ.
; Σημαία	; Έμβλημα
	Πρέσοβ 49°0′0″N 21°14′0″E
Χώρα	Σλοβακία
Διοικητική υπαγωγή	Prešov District
Ίδρυση	1247
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Andrea Turčanová
Έκταση	70,408
Υψόμετρο	250
Πληθυσμός	83.897
Ταχ. κωδ.	080 01
Τηλ. κωδ.	051
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα); UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημη Ιστοσελίδα του Πρέσοβ
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 49°0′0″N 21°14′0″E / 49.00000°N 21.23333°E / 49.00000; 21.23333

Το Πρέσοβ (σλοβακικά: Prešov) είναι πόλη της ανατολικής Σλοβακίας, πρωτεύουσα ομώνυμης περιφέρειας (Prešovský kraj). Ο πληθυσμός του είναι 91.621 κάτοικοι (απογραφή 31/12/2005), πράγμα που το κατατάσσει τρίτο σε πληθυσμό ανάμεσα στις πόλεις της Σλοβακίας. Η έκταση του δήμου του Πρέσοβ είναι 70,408 τ.χλμ..

Ονομασίες

Η πόλη έφερε πολλά διαφορετικά ονόματα, πράγμα που αντανακλά τον πολυπολιτισμικό της χαρακτήρα. Οι Γερμανοί την αποκαλούσαν Eperies ή Preschau, οι Ούγγροι Eperjes, οι Ρωμαίοι Fragopolis, ενώ γενικώς στις σλαβικές γλώσσες είχε το ίδιο περίπου όνομα (κοινή ρίζα): Preszów στους Πολωνούς και Пряшів/Пряшyв (Priashiv/Priashuv) στους Ουκρανούς.

Θέση

Το Πρέσοβ είναι χτισμένο στην κοιλάδα του ποταμού Τόρισα, στη συμβολή του με τον παραπόταμο Σέκτσοβ. Απέχει μόνο 33 χιλιόμετρα βόρεια του Κόσιτσε.

Χαρακτήρας

Η βιομηχανία του Πρέσοβ περιλαμβάνει εταιρείας κατασκευής μηχανών και ηλεκτρικών ειδών, ενώ η Solivary, η μόνη επιχείρηση εξορύξεως και επεξεργασίας ορυκτού άλατος στη Σλοβακία σήμερα, επίσης έχει την έδρα της εδώ.

Πάνω από 10.000 φοιτητές και σπουδαστές παρακολουθούν μαθήματα στο Πανεπιστήμιο του Πρέσοβ, που έχει 8 σχολές, και στη Σχολή Μεταποιητικών Τεχνολογιών, παράρτημα του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Κόσιτσε. Το Πρέσοβ είναι έδρα επισκοπής των Ουνιτών, των Λουθηρανών και των Ορθόδοξων Χριστιανών.

Η πολιτιστική παράδοση του Πρέσοβ του έδωσε το προσωνύμιο «Αθήναι επί του Τόρισα». Πολλές συναυλίες, όπερες, οπερέτες και θεατρικά έργα ανεβαίνουν στο θέατρο Γιόνας Ζάμπορσκι της πόλεως (Divadlo Jonáša Záborského), τόσο στη νέα, όσο και στην παλαιά του στέγη. Το Πρέσοβ αποτελεί αληθινή βιτρίνα Μπαρόκ, Ροκοκό και γοτθικής Αρχιτεκτονικής. Στην παλιά πόλη, η κεντρική οδός πλαισιώνεται από ναούς και άλλα οικοδομήματα αυτών των αρχιτεκτονικών ρυθμών. Στα προάστια, αντιθέτως, η Σοβιετική επίδραση είναι εμφανής, με τις ογκώδεις τσιμεντένιες πολυκατοικίες.

Ιστορία

Η περιοχή κατοικείται από την Παλαιολιθική εποχή. Τα αρχαιότερα εργαλεία και οστά από μαμούθ που ανακαλύφθηκαν έχουν ηλικία 28.000 χρόνια. Οι Σλάβοι εποίκισαν την περιοχή από τον 4ο ή τον 5ο αιώνα μ.Χ..

Πριν το τέλος του 11ου αι. μ.Χ., το Πρέσοβ είχε καταστεί τμήμα του Βασιλείου της Ουγγαρίας, και Ούγγροι στρατιώτες εγκαταστάθηκαν στην πόλη. Τον 13ο αι. πολλοί Γερμανοί εποικιστές ήρθαν από την περιοχή του Σπις.

Το πρώτο γραπτό κείμενο του Πρέσοβ ανάγεται στο 1247. Το 1299, η πόλη απέκτησε τα προνόμια δήμου, ενώ το 1374 ανακηρύχθηκε ελεύθερη βασιλική πόλη. Αυτή η εξέλιξη οδήγησε στην άνθηση των πρακτικών τεχνών και του εμπορίου (ιδίως στην εξαγωγή κρασιών από την περιοχή του Τίσα προς την Πολωνία). Τον 15ο αιώνα το Πρέσοβ έγινε μέλος της Πενταπολιτάνα (Pentapolitana), μιας συμμαχίας πέντε πόλεων της ανατολικής Σλοβακίας (Μπάρντεγιοφ, Λέβοτσα, Κόσιτσε, Πρέσοβ και Σάμπινοβ).

Η πρώτη μνεία σχολείου ανάγεται στο 1429. Το 1572 άρχισε η εξόρυξη ορυκτού αλατιού στο Σολιβάρ (σήμερα μέρος της πόλης του Πρέσοβ). Η αυξημένη σημασία του Πρεσόβ οδήγησε στο να γίνει πρωτεύουσα της επαρχίας Σάρις το 1647. Ονομαστή ως σήμερα είναι η ζυθοποιία Σάρις (Šariš) στην πόλη.

Το Πρέσοβ είχε σημαντικό ρόλο στην προτεσταντική μεταρρύθμιση. Βρισκόταν στη γραμμή του μετώπου κατά τη διάρκεια της Εξέγερσης Μποτσκάι (1604-1606), όπου ο Αψβούργος στρατηγός Τζιόρτζιο Μπάστα υποχώρησε στην πόλη, αφού απέτυχε να ανακαταλάβει το Κόσιτσε από τους Προτεστάντες επαναστάτες.

Το 1667 ιδρύθηκε το Ευαγγελικό Λουθηρανό Κολέγιο του Πρεσόβ. Το 1687, 24 εξέχοντες πολίτες και ευγενείς εκτελέσθηκαν ως υποστηρικτές της εξεγέρσεως του Ίμρε Τέκελι.

Στην αρχή του 18ου αιώνα ο πληθυσμός αποδεκατίσθηκε από επιδημία πανούκλας και πυρκαγιές σε μόλις 2.000 κατοίκους. Μέχρι το 1750 η πόλη είχε συνέλθει, οι τεχνίτες και οι έμποροι δραστηριοποιήθηκαν και πάλι, και κτίσθηκαν εργοστάσια. Το 1752 το αλατωρυχείο στο Σολιβάρ πλημμύρισε, και από τότε μέχρι σήμερα το αλάτι εξάγεται από την άλμη που προέκυψε, με βρασμό.

Το 1873 ήρθε ο πρώτος σιδηρόδρομος. Στο τέλος του 19ου αιώνα, η πόλη είχε ήδη ηλεκτρισμό, τηλέφωνο, τηλέγραφο και αποχετευτικό σύστημα. Το 1887 φωτιά κατέστρεψε και πάλι μεγάλο μέρος της πόλεως. Το 1918 το Πρέσοβ υπάχθηκε στην Τσεχοσλοβακία. Μετά το 1948, η πόλη έγινε βιομηχανικό κέντρο και ο πληθυσμός της αυξήθηκε γρήγορα από 28.000 το 1950 σε 52.000 το 1970 και 91.000 το 1990.

Δημογραφική σύνθεση

Οι κάτοικοι του Πρέσοβ, κατά την απογραφή του 2001, είναι 93,7% Σλοβάκοι, 1,4% Ρομά, 1,2% Ρουθηνοί, 1,1% Ουκρανοί, 0,8% Τσέχοι και 0,2% Ούγγροι. Από θρησκευτικής πλευράς, το 66,8% είναι Ρωμαιοκαθολικοί, το 13,6% άθεοι, το 8,9% Ουνίτες και το 4,8% Λουθηρανοί.