Γεώργιος Παπαζώλης
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Γεώργιος Παπαζώλης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1725 Σιάτιστα Κοζάνης |
| Θάνατος | 1775 Πάρος |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | νέα ελληνική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | στρατιωτικός |
Ο Γεώργιος Παπαζώλης ή Παπάζωλης ή Παπάζογλου (Σιάτιστα, 1725 - Πάρος, 1775) ήταν Έλληνας έμπορος και στρατιωτικός από τη Μακεδονία που κατατάχθηκε στο Ρωσικό Στρατό και υπήρξε ο βασικός υποκινητής - πρωτεργάτης της ελληνικής εξέγερσης του 1770, γνωστής με τη δημώδη ονομασία Ορλωφικά.
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γεννήθηκε στη Σιάτιστα του καζά Κοζάνης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στη γενέτειρά του, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στις σχολές της πόλης. Στη συνέχεια, ασχολήθηκε με το εμπόριο αρχικά στη Θεσσαλονίκη και έπειτα στην Οδησσό. Λόγω της αποτυχίας του στις εμπορικές του δραστηριότητες, μετέβη στην Αγία Πετρούπολη για να καταταχθεί στο Ρωσικό στρατό. Έγινε λοχαγός του πυροβολικού, στο οποίο υπηρετούσαν οι αδερφοί κόμητες Αλέξιος και Θεόδωρος Ορλώφ, με τους οποίους και συνδέθηκε φιλικά. Οι αδερφοί Ορλώφ συμμετείχαν στην προσπάθεια της Αικατερίνης Β΄ να καταλάβει το θρόνο από το σύζυγό της Πέτρο Γ΄ το 1762. Κατόπιν τούτου, ο Αλέξιος Ορλώφ έγινε διοικητής του πυροβολικού. Η Αικατερίνη η Β΄ προσπάθησε να αναμειχθεί στα βαλκανικά πράγματα προκειμένου να αποσπάσει εδάφη και σφαίρες επιρροής από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο Παπαζώλης, έχοντας πρόσβαση στην τσαρική αυλή μέσω των Ορλώφ, προσπάθησε να επηρεάσει την κατάσταση υπέρ των Ελλήνων, πείθοντας τους αδερφούς Ορλώφ και συνακολούθως την τσαρίνα Αικατερίνη για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων στη νότιο Βαλκανική.
Υποκίνηση εξέγερσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1763 ο Παπαζώλης μεταβαίνει στη Βενετία και στη συνέχεια στην Τεργέστη, προκειμένου να συντονίσει τις ενέργειες Ελλήνων και ομόδοξων Σλάβων για την διενέργεια μιας συνολικής εξέγερσης. Επιστρέφοντας στον ελλαδικό χώρο, στην Αδριατική έπεσε στα χέρια Δουλχινιωτών πειρατών που τον μετέφεραν στην Αλβανία. Εκεί τον απελευθέρωσε ο Αυστριακός πρόξενος όπου και επέστρεψε στη Τεργέστη[1]. Το 1765 συνέταξε ένα βιβλίο με σκοπό την αφύπνιση των Ελλήνων και την καλλιέργεια της πολεμικής αρετής. Το βιβλίο αυτό με τον τίτλο «Διδασκαλία, ήγουν ερμηνεία της πολεμικής τάξεως και τέχνης», τυπώθηκε στη Βενετία, στο τυπογραφείο του Ηπειρώτη Δημητρίου Θεοδοσίου το οποίο διανεμήθηκε αργότερα σε μυημένους οπλαρχηγούς και προκρίτους της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας[2].
Από τα τέλη του 1765 και για τα επόμενα χρόνια, ο Παπαζώλης, μαζί με Έλληνες συνεργάτες και Ρώσους πράκτορες, περιόδευσε στην Δυτική και Κεντρική Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο, προκειμένου να συνεννοηθεί με ντόπιους παράγοντες για την ιδέα της εξέγερσης, μοιράζοντας ταυτόχρονα στο όνομα της Αυτοκράτειρας ευαγγέλια, σταυρούς και άμφια στις επισημότερες εκκλησίες (ναούς), μοναστήρια και μητροπολίτες του ελλαδικού χώρου, που είχε προηγουμένως αγοράσει με χρήματα που του παραχώρησαν οι Ρώσοι. Παρόλο που η ανταπόκριση δεν ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντική, ο Παπαζώλης κατάφερε να αποσπάσει αρκετές συμφωνίες με ορισμένους οπλαρχηγούς και προύχοντες - κοτζαμπάσηδες, ιδιαίτερα στη Στερεά Ελλάδα, την Αχαϊκή Πελοπόννησο. Περί τα τέλη του 1766 αποβιβάστηκε στο Οίτυλο, στη Μάνη όπου και παρέμεινε αρκετούς μήνες προκειμένου να μυήσει και να πείσει τους Μανιάτες για την επικείμενη εξέγερση, υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων ότι "η Μεγάλη Αυτοκράτειρα Αικατερίνη υποστηρίζει την ελληνική θρησκεία και ότι όλα τα βασίλεια της Ευρώπης συμφώνησαν να καταστρέψουν το τουρκικό κράτος, (την Οθωμανική Αυτοκρατορία) και σε μια τέτοια περίπτωση σεις (οι Μανιάτες) υπερασπιστές της ελευθερίας, θα πρέπει να πρωτοστατήσετε δίνοντας το παράδειγμα και στους υπόλοιπους Έλληνες". Όταν όμως οι Μανιάτες του ζήτησαν κάποια συστατική επιστολή ή τίτλο για αυτά που υποστήριζε δεν είχε τίποτα να επιδείξει.
Έτσι απογοητευμένος κατέφυγε στη συνέχεια στην Καλαμάτα όπου και συνεργάστηκε με τον πρόκριτο Παναγιώτη Μπενάκη, εγγονό του Λιμπέριου Γερακάρη, στο σπίτι του οποίου έγιναν πολλές συγκεντρώσεις προκρίτων και αρχιερέων της ευρύτερης περιοχής, (όπως οι μητροπολίτες: Κορίνθου Μακάριος, Παλαιών Πατρών, Λακεδαιμονίας Ανανίας, ο πρώην Πατρών και πρόεδρος Κερνίκης και Καλαβρύτων Δανιήλ, οι προεστοί Σπάρτης Ιωάννης Μελιτάκης και Ιωάννης Καφετζής, Κορίνθου Γεωργαντάς και Σπυρίδων Νοταράς, Πατρών Ιωάννης Πώλος κ.ά.[3]) και τους οποίους ο Παπαζώλης εκθέτοντας τους σκοπούς του, τους εξόρκιζε στη συνέχεια να επιδείξουν ιδιαίτερο ζήλο. Από τις συναντήσεις εκείνες φέρεται οι πρόκριτοι να υπέγραψαν και κάποια συμφωνία ότι θα μπορούσαν να παρατάξουν 100.000 μαχητές, ακολουθώντας όμως την ευφυή απάντηση των Μανιατών πως αν δεν έλθουν προηγουμένως ρωσικά πλοία δεν πρόκειται να εκδηλωθεί καμία εξέγερση.
Ακολούθως ο Γ. Παπαζώλης επέστρεψε στη Ρωσία και με ανόητες υπερβολές και χωρίς στοιχειώδη συντονιστική οργάνωση έπεισε τελικά τούς Ορλώφ ότι ο χρόνος ήταν πλέον κατάλληλος για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων.
Εξέγερση του 1770
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1769 τμήμα του Ρωσικού στόλου με τη συμμετοχή του Παπαζώλη, ξεκίνησε με προορισμό τη Μάνη όπου θα υποστήριζε τους Μανιάτες, εναντίον των Οθωμανών. Το 1770 τελικά, σημειώθηκε το αποτυχημένο κίνημα, που έμεινε γνωστό με την ονομασία Ορλωφικά. Οι Ρώσοι, έχοντας εξασφαλίσει τη Συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή, εγκατέλειψαν τους Έλληνες στην τύχη τους, παρά τις συνεχείς εκκλήσεις του Παπαζώλη.
Χαρακτηρισμοί
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πολλοί οπλαρχηγοί και προύχοντες της Πελοποννήσου και της Μακεδονίας, όπως ο γέρο Ζιάκας που συμμετείχαν στο κίνημα, απογοητεύτηκαν και κατηγόρησαν τον Παπαζώλη για τυχοδιωκτισμό. Η απόπειρα αυτού του εγχειρήματος με πρωτοβουλία του Παπαζώλη έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από τη Ρωσική διπλωματία αφενός και αφετέρου, ήταν πρόχειρα οργανωμένη με σποραδικές κινητοποιήσεις ανά τον ελλαδικό χώρο, χωρίς επικοινωνία και συντονισμό.
Πέθανε στην Πάρο όπου είχε πλέον ελλιμενιστεί ο Ρωσικός στόλος.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Κ. Σάθας τ.3ος, σ.131
- ↑ Ουσιαστικά ήταν μια μετάφραση στην ελληνική ενός ρωσικού στρατιωτικού εγχειριδίου διδασκαλίας - κανονισμού παρατάξεων και τεχνικής και των αναγκαίων εφοδίων στο οποίο υπέγραφε "κύριος Γεώργιος Παπάζωλης ο Μακεδών, αξιωματικός της στρατιωτικής υπηρεσίας της Αυγούστας Αυτοκράτειρας της Μεγάλης Ρωσίας εις κοινήν ρωμαϊκήν γλώσσαν προς χρήσιν των Ρωμαίων συστρατευομένων υπό την ιδίαν μοναρχίαν" Βενετία 1765. Κρίνεται αμφίβολο αν είχε λάβει επ΄ αυτού σχετική έγκριση εκτύπωσης εκ της δικαιολογίας του προς τον Θ. Ορλώφ ότι το έκανε "προς χάριν των δυστυχισμένων Ελλήνων που πολύ έχουν αποξενωθεί από την επιστήμη του πολέμου"
- ↑ Κ. Παπαρρηγόπουλος "Ιστορία του Ελληνικού Έθνους" τ.6ος, σ.610
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κ. Σάθας "Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα - Ιστορία των Ελλήνων από την Άλωση ως το 21" τομ.4 Εκδ. Νέα Σύνορα - Α. Α. Λιβάνη Αθήνα 1995
- «Εν Σιατίστη: συνάντηση με την Ιστορία μέσα από εκδόσεις βιβλίων του 18ου και 19ου αιώνα»
- Εργαστήριο Ερευνών Νεοελληνικής Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Αρχειοθετήθηκε 2015-11-18 στο Wayback Machine.
- Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα
- Λάμπρος Κουτσονίκας (1863). Γενική ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως, Τόμος Α΄. Εν Αθήναις: Εκ του «Ευαγγέλιμου» Δ. Καρακατζάνη. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2011.