Ορφέας (Μοντεβέρντι)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ορφέας

Ο Ορφέας με βιολί, σε πίνακα του Χέρριτ φαν Χόντχορστ, περ. 1615
Πρωτότυπος τίτλος L'Orfeo
Γλώσσα πρωτοτύπου ιταλικά
Είδος μουσικό δράμα
(favola in musica)
Μουσικό ρεύμα Αναγεννησιακή μουσική, Μπαρόκ μουσική
Μουσική Κλαούντιο Μοντεβέρντι
Λιμπρέτο Αλεσάντρο Στρίτζο
Λογοτεχνική πηγή Ορφέας
Πράξεις 5
Περίοδος σύνθεσης 1607
Πρεμιέρα 1607

Το έργο Ορφέας (ιταλικά: L'Orfeo‎‎ ή La favola d'Orfeo [la ˈfaːvola dorˈfɛːo], SV 318) είναι όπερα του Κλαούντιο Μοντεβέρντι σε λιμπρέτο του Αλεσάντρο Στρίτζο. Βασίζεται στον ελληνικό μύθο του Ορφέα και αφηγείται την ιστορία της καθόδου του στον Άδη και την άκαρπη προσπάθειά του να επαναφέρει τη νεκρή νύφη του, Ευρυδίκη, στον κόσμο των ζωντανών.[1]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύνθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συντέθηκε το 1607, για να παρουσιαστεί κατά τη διάρκεια του ετήσιου Καρναβαλιού της Μάντοβας.[2] Παρότι η όπερα Δάφνη του Τζάκοπο Πέρι αναγνωρίζεται ευρέως ως το πρώτο έργο στο είδος της όπερας[3] και το έργο του Ευρυδίκη είναι η παλαιότερη όπερα που έχει διασωθεί,[3] ο Ορφέας του Μοντεβέρντι είναι η παλαιότερη όπερα που παρουσιάζεται τακτικά έως και στη σημερινή εποχή.[4] Περαιτέρω, το έργο ήταν η πρώτη καθαρή εκδοχή του τότε αναδυόμενου μουσικοθεατρικού είδους της όπερας.[5]

Παραγωγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το έργο ανέβηκε ξανά στη Μάντοβα, και πιθανώς σε άλλα πολιτιστικά κέντρα της Ιταλίας τα επόμενα χρόνια. Η παρτιτούρα του δημοσιεύτηκε από τον Μοντεβέρντι το 1609 και ξανά το 1615.[6] Μετά τον θάνατο του συνθέτη το 1643, η όπερα δεν παρουσιάστηκε για εκτενές χρονικό διάστημα, μέχρι την αναβίωση του ενδιαφέροντος για αυτή στα τέλη του 19ου αιώνα, που οδήγησε σε μια σειρά από σύγχρονες εκδόσεις και παραστάσεις.[7] Οι πρώτες αυτές παρουσιάσεις είχαν συναυλιακό χαρακτήρα και λάμβαναν χώρα σε πολιτιστικά κέντρα.[8] Μετά την πρώτη σύγχρονη δραματοποιημένη παράσταση στο Παρίσι το 1911, το έργο παρουσιαζόταν όλο και συχνότερα σε λυρικές σκηνές ανά τον κόσμο,[9] ενώ μετά το 1945 κυκλοφορήθηκαν πολλές ηχογραφήσεις της όπερας και αυξήθηκαν σημαντικά οι σκηνικές παρουσιάσεις της, παρά τον αρχικό δισταγμό των διευθύνσεων ορισμένων μουσικοθεατρικών σκηνών. Το 2007, η τετρακοσιοστή επέτειος της πρεμιέρας εορτάστηκε με παραστάσεις σε όλο τον κόσμο.[10][11][12]

Μουσική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην αυθεντική παρτιτούρα του έργου, ο Μοντεβέρντι απαριθμεί περίπου 41 όργανα για την όπερά του, με ξεχωριστές ομάδες οργάνων να χρησιμοποιούνται για την απεικόνιση συγκεκριμένων σκηνών και χαρακτήρων.[13] Επί παραδείγματι, τα έγχορδα, το τσέμπαλο και οι φλογέρες αποδίδουν τα ποιμενικά τοπία της Θράκης με τις νύμφες και τους βοσκούς τους, ενώ τα χάλκινα πνευστά χρησιμοποιούνται για την απόδοση της ατμόσφαιρας του Κάτω Κόσμου.[14] Ευρισκόμενο χρονολογικά στο μεταίχμιο μεταξύ Αναγεννησιακής και Μπαρόκ μουσικής, στο έργο είναι ενσωματωμένοι όλοι οι τότε γνωστοί στη μουσική τέχνη συνθετικοί τρόποι,[15] με εξέχουσα την πολυφωνία.[16] Σύμφωνα με την παράδοση της εποχής, το έργο δεν είναι αυστηρά ενορχηστρωμένο· οι οργανοπαίκτες είχαν την ελευθερία να αυτοσχεδιάσουν πάνω στις γενικές συνθετικές οδηγίες του Μοντεβέρντι.[17]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Boyden, Matthew· Kimberley, Nick (2002). The Rough Guide to Opera (στα Αγγλικά). Rough Guides. σελ. 8. ISBN 978-1-85828-749-2. 
  2. ↑ Sadie, Stanley. New Grove Book of Operas (στα Αγγλικά). St. Martin's Press. σελ. 447. ISBN 978-0-19-530907-2. 
  3. ↑ 3,0 3,1 «Jacopo Peri | Renaissance, Opera, Music | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2023. 
  4. ↑ Thom, Paul (21 Σεπτεμβρίου 2022). Opera as Art: Philosophical Sketches (στα Αγγλικά). Rowman & Littlefield. σελ. 9. ISBN 978-1-6669-1424-5. 
  5. ↑ Kivy, Peter (5 Σεπτεμβρίου 2018). Osmin's Rage: Philosophical Reflections on Opera, Drama, and Text (στα Αγγλικά). Cornell University Press. σελ. 8. ISBN 978-1-5017-2740-5. 
  6. ↑ Grout, Donald J.· Williams, Hermine Weigel (18 Ιουλίου 2003). A Short History of Opera (στα Αγγλικά). Columbia University Press. σελ. 48. ISBN 978-0-231-50772-1. 
  7. ↑ Fortune, Nigel (1986). Whenham, John, επιμ. Claudio Monteverdi: Orfeo (στα Αγγλικά). Cambridge University Press. σελ. 78. ISBN 978-0-521-28477-6. 
  8. ↑ Monteverdi, Claudio (1 Ιανουαρίου 2018). Operas of Monteverdi (στα Αγγλικά). Alma Books. σελ. 193. ISBN 978-0-7145-4519-6. 
  9. ↑ Haskell, Harry (1996). The Early Music Revival: A History (στα Αγγλικά). Courier Corporation. σελ. 135. ISBN 978-0-486-29162-8. 
  10. ↑ Tommasini, Anthony (2007-08-07). «Four Trips to Hell and Back at the Opera» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2007/08/07/arts/music/07glim.html. Ανακτήθηκε στις 2023-12-11. 
  11. ↑ Pettitt, Stephen. «The power of Orfeo». dlv.prospect.gcpp.io (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2023. 
  12. ↑ Riding, Alan (2007-02-25). «After 400 years of the exotic and irrational, opera looks to the next act - Culture - International Herald Tribune» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2007/02/25/arts/25iht-opera.4713080.html. Ανακτήθηκε στις 2023-12-11. 
  13. ↑ Heister, Hanns-Werner (21 Φεβρουαρίου 2021). Music and Fuzzy Logic: The Dialectics of Idea and Realizations in the Artwork Process (στα Αγγλικά). Springer Nature. σελ. 331. ISBN 978-3-662-62907-9. 
  14. ↑ Glover, Jane (1986). Solving the musical problem (στα αγγλικά) in Whenham, John (επιμ.): Claudio Monteverdi: Orfeo. Cambridge, Αγγλία: Cambridge University Press. σελ. 142. ISBN 0-521-24148-0.
  15. ↑ Grout, Donald Jay (1971). A short history of opera (στα Αγγλικά). New York: Columbia Univ. Pr. σελίδες 53–55. ISBN 978-0-231-08978-4. 
  16. ↑ Hull, Robert H. (15 September 1929). The Development of Harmony (στα αγγλικά). The School Music Review: 111.
  17. ↑ Donington, Robert (1968). Monteverdi's First Opera (στα αγγλικά) in Arnold, Denis and Fortune, Nigel (επιμ.): The Monteverdi Companion. Λονδίνο: Faber and Faber. σελ. 257

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ορφέας_(Μοντεβέρντι)&oldid=10320940"