Μπεζμπορόντκο (δυναστεία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το έμβλημα των Πριγκίπων Μπεζμπορόντκο (1797).

Μπεζμπορόντκο (ρωσικά: Безбородко, ουκρανικά: Безбородьки) - ο ρωσικός και ο ουκρανικός οίκος ευγενών και πολιτικών, από πού προέρχεται ο καγκελάριος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, ο πρίγκιπας και ο κόμης Αλεξάντρ Μπεζμπορόντκο - ο δημιουργός του Ελληνικού Σχεδίου.

Καταγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με πιο γνωστή θεωρία, ο ιδρυτής του οίκου των Μπεζπμορόντκο, ο Νταμιάν Ξεντζνίτσκι[1], ήταν ο πολωνικός ευγενής, που συμμετείχε στον Πρώτο Πόλεμο για την πολωνική κληρονομία (1587-1588). Όταν πέθανε ο βασιλιάς της Πολωνίας Στέφανος Μπάτορυ, οι περισσότεροι πολωνικοί ευγενές, μαζεύοντας στη Βαρσοβία, εξέλεξαν για τον πολωνικό θρόνο τον γιο του βασιλιά της Σουηδίας Ιωάννη Γ΄, τον πρίγκιπα Σιγισμούντ. Παρόλο αυτά, η οικογένεια των Σμπορόβσκι με τους οπαδούς των, τους ευγενείς της Νότιας Πολωνίας, πρότειναν τον θρόνο σε αρχιδούκα της Αυστρίας τον Μαξιμίλιαν Γ΄. Και ο Μαξιμίλιαν, και ο Σιγκισμούντ ήτανε οι τρισέγγονοι του βασιλιά της Πολωνίας του Καζίμιρ Δ΄, γι'αυτό όλοι οι δύο υποψήφιοι είχαν σχεδόν τα ίσα δικαιώματα για το στέμμα[2]. Χωρίς τη συγκατάθεση όλων των Πολωνών ευγενών, το κόμμα υπό την ηγεσία της οικογένειας Ζαμόϊσκι, ανακήρυξε βασιλιά τον πρίγκιπα Σιγκισμούντ της Σουηδίας. Ο αυστριακός υποψήφιος, μαθαίνοντας αυτό, εισέβαλε στην Πολωνία με τον στρατό του. Κοντά με την Κρακοβία οι αυστριακοί μάζεψαν με τους πολωνικούς στρατιώτες των οπαδών των Σμπορόβσκι, μεταξύ αυτών ήταν και ο Νταμιάν Ξεντζνίτσκι. Σε στιγμή της Πολιορκίας της Κρακοβίας (από τις 14 Οκτωβρίου ως τις 29 Νοεμβρίου 1587), όταν ο αυστροπολωνικός στρατός προσπάθησε να καταλαμβάνει αυτή την πόλη, τον Ξεντζνίτσκι έκοψαν το πηγούνι στη μάχη. Στο πρόσωπο του άφησε η μεγάλη ουλή, μέσω της οποίας ήταν ορατό ένα οστό (από αυτό προέρχεται το ψευδώνυμό του - "Μπεζμπορόντκο", που στα ουκρανικά σημαίνει "Χωρίς πηγούνι"). Στις 29 Νοεμβρίου η Πολιορκία τελείωσε και ο στρατός των Σμπορόβσκι και του Μαξιμίλιαν Άψβουργκ έφυγε στην πόλη Μπιτσίνα, που έχασαν στη μάχη με τον στρατό των Ζαμόϊσκι τον Ιανουάριο 1588. Αμέσως μετά τη νίκη αιχμαλώτισαν τον αρχιδούκα Μαξιμίλιαν και όλους τούς πολωνικούς ευγενείς που τον υποστήριξαν δίκασαν και μερικούς έδιωξαν στη Μικρή Πολωνία (που είναι σήμερα η Ουκρανία). Τον Νταμιάν Ξεντζνίτσκι αποστέρησαν τα δικαιώματα ευγενών και έδιωξαν από την έπαυλή του. Φεύγοντας στην Ουκρανία με την οικογένειά του, βαφτίστηκε στην ορθοδοξία και πήρε το ψευδώνυμό του, που τον έδωσαν οι Κοζάκοι, για το επόμενο. Έτσι ο Νταμιάν Ξεντζνίτσκι έγινε τον Νταμιάν Μπεζπμορόντκο. [1] [3]

Οι πιο γνωστοί αντιπρόσωποι του οίκου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ιβάν Μπεζμπορόντκο - συμμετείχε σε επανάσταση των κοζάκων του Μπογκντάν Χμελνίτσκι. Απέκτησε τέσσερα παιδιά.
  • Ιβάν Μπεζμπορόντκο (1629-1717) - συμμετείχε στην επανάσταση των κοζάκων του Μπογκντάν Χμελνίτσκι. Ο προπάππους του καγκελάριου της Ρωσικής Αυτοκρατορίας του Αλεξάντρ Μπεζμπορόντκο.
  • Ιάκοβ Μπεζμπορόντκο (1668-1730) - συμμετείχε σε Ρωσοπερσικό πόλεμο (1722-1723).
  • Σεμιόν Μπεζμπορόντκο (1708-1768) - συμμετείχε σε Ρωσοτουρκικό πόλεμο (1735-1739). Απέκτησε μια κόρη.
  • Αντρέι Μπεζμπορόντκο (1711-1780) - ο Υπουργός Εξωτερικών του Χετμανάτου των Κοζάκων (1750-1762). Παντρεύτηκε με την κόρη του Αρχιδικαστή του Χετμανάτου των Κοζάκων του Μιχαήλ Ζαμπέλα (?-1741), την Ευδοκία. Απέκτησαν πέντε παιδιά: δύο γιους και τρείς κόρες.
  • Ουλιάνα Μπεζμπορόντκο (1742-1776) - η κόρη του Αντρέι Μπεζμπορόντκο και της Ευδοκίας Ζαμπέλα. Η σύζυγος του Πάβελ Κοτσουμπέι και η μητέρα του πρώτου πρίγκιπα Κοτσουμπέι και καγκελάριου της Ρωσίας, του Βίκτορ (1768-1834).
    Το παλάτι των Μπεζμπορόντκο στην έπαυλη Πολιούστροβο (Μπεζμπορόντκινο) στην Αγία Πετρούπολη.
    Ο πρίγκιπας και ο κόμης Αλεξάντρ Μπεζμπορόντκο στο πορτρέτο του Ιοχάν Μπαπτίστ Λάμπι (1792).
  • Αλεξάντρ Μπεζμπορόντκο (1747-1799) - ο μεγαλύτερος γιος του Αντρέι Μπεζμπορόντκο. Τελείωσε την Ακαδημία του Κίεβου. Το 1765 έγινε κέφαλος της γραμματείας του κυβερνήτη της Ουκρανίας του Πιότρ Ρουμιάντσεφ. Κατά την αρχή του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1768-1774) έγινε Συνταγματάρχης και πέρασε όλο τον πόλεμο, συμμετέχοντας στη Μάχη της Λάργκας και στη Μάχη του Καγκούλ[4]. Το 1775 έφτασε στην Αγία Πετρούπολη, που άρχισε να δουλέψει στη γραμματεία της Τσαρίνας της Ρωσίας της Αικατερίνης Β΄. Σύναψε τις αμυντικές συμφωνίες με την Αυστρία, με την Πρωσία και με τη Βρετανική Αυτοκρατορία. Ο πρωτεργάτης του Τρίτου Διαμελισμού της Πολωνίας (1795)[5]. Υπέγραψε τη Συνθήκη του Ιασίου (1792). Το 1784 ο Ιωσήφ Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έδωσε στον Αλεξάντρ και στον αδελφό του, στον Ιλιά Μπςζμπορόντκο, τους τίτλους των κομών της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας[6]. Μετά τον θάνατο της Αικατερίνης Β΄, έγινε Καγκελάριος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Στις 3 Απριλίου 1797 ο καινούριος Αυτοκράτορας ο Πάβελ Α΄ έδωσε στην οικογένεια Μπεζμπορόντκο τον τίτλο των κομών της Ρωσίας και ύστερα, στις 5 Απριλίου, δημιούργησε το πριγκιπικό κλαδί του οίκου, δίνοντας στον Αλεξάντρ τον τίτλο του πρίγκιπα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας[7]. Επίσης, ο Αλεξάντρ Μπεζμπορόντκο ήταν ο ιππότης του τάγματος του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ[8][9]. Απέκτησε τέσσερα παιδιά.
  • Ιλιά Μπεζμπορόντκο (1756-1815) - ο δευτερότικος γιος του Αντρέι Μπεζμπορόντκο, ο αδελφός του πρίγκιπα Αλεξάντρ Μπεζμπορόντκο. Συμμετείχε σε Ρωσοτουρκικό πόλεμο (1768-1774). Το 1786 έγινε Υποστράτηγος. Στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο (1787-1792) υπηρέτησε μαζί με τον Αλεξάντερ Βασίλιεβιτς Σουβόροφ. Στην Πολιορκία του Ισμαηλίου (1790) διέταζε στην αριστερή πλευρά του στρατού. Έλαβε από την Τσαρίνα το χρυσό σπαθί και το Τάγμα του Αγίου Γεωργίου. Μετά τον θάνατο του αδελφού του, σύμφωνα με τη διαθήκη, για τα χρήματα από την κληρονομία ιδρύθηκε στην πόλη Νέζιν το Γυμνάσιο τις Επιστήμες, που δίδασκαν τη θεολογία, τις αρχαίες γλώσσες, τα ρώσικα, τα γερμανικά, τα γαλλικά, τα μαθηματικά κτλ.[10]. Ύστερα από αυτό το Γυμνάσιο αποφοίτησε ο γνωστός Ρώσος και Ούκρανος λογοτέχνης Νικολάι Γκόγκολ[11]. Ο κόμης Ιλιά Μπεζμπορόντκο απέκτησε τρία παιδιά.
    Ο κόμης Ιλιά Μπεζμπορόντκο.
  • Λιουμπόφ Μπεζμπορόντκο (1783-1809) - η κόρη του κόμη Ιλιά Μπεζμπορόντκο. Ήταν η πιο πλούσια νύφη του χρόνου της, έχοντας προίκα παραπάνω από 10 εκατομμύρια ρούβλια[12][13]. Παντρεύτηκε στις 13 Οκτωβρίου 1799 με τον κόμη Γριγκόρι Κούσελεφ (1754-1833). Στον πρώτο γιο τους επέτρεψαν να πάρει τον τίτλο και το επώνυμο του παππού του, σύμφωνα με το διάταγμα του Αυτοκράτορα Αλεξάνδρου Α΄ της Ρωσίας. Έτσι δημιουργήθηκε το δεύτερο κλαδί της δυναστείας - οι κόμες Κούσελεφ-Μπεζμπορόντκο[14].
  • Αλεξάντρ Κούσελεφ-Μπεζμπορόντκο (1800-1855) - ο πρώτος γιος της κόμισσας Λιουμπόφ Μπεζμπορόντκο και του κόμη Γκριγκόρι Κούσελεφ. Ο ιδρυτής του δεύτερου κλαδιού του οίκου των Μπεζμπορόντκο. Ο διδάκτωρ των πολιτικών επιστημών, ήταν ο υπάλληλος της ρωσικής γραμματείας στο Συνέδριο του Άαχεν το 1818. Στο Άαχεν γνωρίστηκε με τον κόμη Ιωάννη Καποδίστρια. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής του ταξίδευε στην Ευρώπη. Ο ιδρυτής της οικογενειακής πινακοθήκης. Ο πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Ρωσικής Αυτοκρατορίας από το 1854 μέχρι τον θάνατό του. Απέκτησε τέσσερα παιδιά, από όποια μόνο οι κόρες άφησαν απόγονους[15][16].
  • Γκριγκόρι Κούσελεφ-Μπεζμπορόντκο (1832-1870) - ο πρωτότοκος γιος του κόμη Αλεξάντρ Κούσελεφ-Μπεζμπορόντκο και της πριγκίπισσας Αλεξάντρα Ρεπνινά-Βολκόνσκαγια. Ο λογοτέχνης, συνθέτης, συλλέκτης, εκδότης, σκακιστής και μαικήνας. Ο ιδρυτής της έπαυλης Σατό-ντε-λα-Ρος (Σατό-ντε-λα-Κουσελιόφ-Μπεζμποροντκό) στη Νέα Ακουιτανία. Στο παλάτι του κόμη στην Αγία Πετρούπολη το 1858 έμενε ο Αλέξανδρος Δουμάς (πατέρας). Από το 1859 μέχρι το 1866 έκδιδε το λογοτεχνικό περιοδικό "Η Ρωσική λέξη", που δημοσιεύτηκαν οι περισσότεροι λογοτέχνες του εκείνου του χρόνου. Σε γάμο με τη Λιουμπόφ Γκολουπτσόβα δεν απέκτησαν παιδιά. Πέθανε το 1870, και ήταν ο τελευταίος κόμης από το μικρότερο κλαδί του οίκου[17][18].
    Η κόμισσα Λιουμπόφ Μπεζμπορόντκο με τους δύο γιους της.
  • Νικολάι Κούσελεφ-Μπεζμπορόντκο (1834-1862) - ο δευτερότοκος γιος του κόμη Αλεξάντρ Κούσελεφ-Μπεζμπορόντκο και της πριγκίπισσας Αλεξάντρας Ρεπνινά-Βολκόνσκαγια. Πολύ γνωστός συλλέκτης. Κληρονόμησε από τον πατέρα του την οικογενειακή πινακοθήκη. Αγοράζοντας τις πίνακες των Ευγένιος Ντελακρουά, Ζαν Φρανσουά Μιγέ, Γκυστάβ Κουρμπέ, Ζαν-Μπατίστ Καμίλ Κορό, συμπλήρωνε τη συλλογή του οποίο κληροδότησε στο μουσείο Ερμιτάζ. Παντρεύτηκε με την Ελιζαβέτα Μπαζιλεύσκαγια το 1860. Ο μόνος γιος τους, ο Νικολάι, πέθανε σε 10 μίνες μετά τη γέννησή του, στις 5 Δεκεμβρίου 1861. Σε ένα χρόνο πέθανε και ο κόμης Νικολάι[19][20].



Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Черкаська, Ганна (26 Μαρτίου 2018). «Безбородьки». UAHistory (στα Ουκρανικά). Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2020. 
  2. Stone, Daniel (2001). The Polish-Lithuanian State, 1386-1795. University of Washington Press. ISBN 978-0-295-98093-5. 
  3. ИнфоРост, Н. П. «ГПИБ | Модзалевский В. Л. Малороссийский родословник. - Киев, 1908-1914.». elib.shpl.ru. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2020. 
  4. Канцлер, князь Александр Андреевич Безбородко в связи с событиями его времени - Григорович Н.И. 1879. 
  5. «РБС/ВТ/Безбородко, Александр Андреевич — Викитека». ru.wikisource.org. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2020. 
  6. «Katalog der Deutschen Nationalbibliothek». portal.dnb.de. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2020. 
  7. «РБС/ВТ/Безбородко, Александр Андреевич — Викитека». ru.wikisource.org. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  8. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». memoirs.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2020. 
  9. «Просмотр документа - dlib.rsl.ru». dlib.rsl.ru. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2020. 
  10. ИнфоРост, Н. П. «ГПИБ | Кочубей А. В. Семейная хроника : Записки Аркадия Васильевича Кочубея. 1790-1873. - СПб., 1890.». elib.shpl.ru. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2020. 
  11. «ЭСБЕ/Гоголь, Николай Васильевич — Викитека». ru.wikisource.org. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2020. 
  12. ИнфоРост, Н. П. «ГПИБ | Кочубей А. В. Семейная хроника : Записки Аркадия Васильевича Кочубея. 1790-1873. - СПб., 1890.». elib.shpl.ru. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2020. 
  13. Лицей князя Безбородко - Изд. граф Г.А. Кушелев-Безбородко. 1859. 
  14. «Русский биографический словарь — Викитека». ru.wikisource.org. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2020. 
  15. «Русский биографический словарь — Викитека». ru.wikisource.org. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2020. 
  16. «Русский биографический словарь — Викитека». ru.wikisource.org. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2020. 
  17. «РБС/ВТ/Кушелев-Безбородко, Григорий Александрович — Викитека». ru.wikisource.org. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2020. 
  18. «РБС/ВТ/Кушелев-Безбородко, Григорий Александрович — Викитека». ru.wikisource.org. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2020. 
  19. «Открытие выставки в Эрмитаже». www.kommersant.ru (στα Ρωσικά). 9 Ιουλίου 1993. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2020. 
  20. Сборник биографий кавалергардов 1724-1899 по случаю столетнего юбилея Кавалергардского Ея Величества Государыни Императрицы Марии Федоровны полка - Панчулидзев Сергей Алексеевич. 1901.