Μιχάλης Κακογιάννης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μιχάλης Κακογιάννης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Μιχάλης Κακογιάννης (Ελληνικά)
Γέννηση11 Ιουνίου 1922 (1922-06-11)
Λεμεσός
Θάνατος25 Ιουνίου 2011 (89 ετών)
Αθήνα
Αιτία θανάτουνόσος
Τόπος ταφήςΊδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΚύπρος
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα[2]
ΣπουδέςΚεντρική Σχολή Ομιλίας και Δράματος[3]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασκηνοθέτης κινηματογράφου
σεναριογράφος
παραγωγός ταινιών
μοντέρ
δικηγόρος[4]
σκηνοθέτης[5]
Περίοδος ακμής1953 - 2011
Οικογένεια
ΑδέλφιαΣτέλλα Σουλιώτη[6]
Ιστότοπος
www.mcf.gr/en/micheal_cacoyannis

Ο Μιχάλης Κακογιάννης (11 Ιουνίου 1922 - 25 Ιουλίου 2011[7]) ήταν Ελληνοκύπριος ηθοποιός και σκηνοθέτης της αγγλικής σκηνής την περίοδο 1941 με 1951, ενώ ήταν διευθυντής της Κυπριακής Ώρας στο BBC την ίδια περίοδο και ηθοποιός στο αγγλικό θέατρο από το 1945 έως το 1951. Από το 1951, που εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, αφιερώθηκε στη σκηνοθεσία θεατρικών παραστάσεων και, από το 1952, στον ελληνικό κινηματογράφο. Τιμήθηκε με πολλά βραβεία σκηνοθεσίας. Μιλούσε αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά και ήταν μόνιμος κάτοικος της Πλάκας. Απεβίωσε στις 25 Ιουλίου 2011, μετά από δέκα μέρες νοσηλείας[8].

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μιχάλης Κακογιάννης, γιος της Αγγελικής και του Παναγιώτη Κακογιάννη, γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου, στις 11 Ιουνίου του 1922. Αδελφή του ήταν η Στέλλα Σουλιώτη.[9] Σπούδασε Νομική, Δραματικές Τέχνες και σκηνοθεσία στο Λονδίνο. Σχεδόν ολόκληρο το διάστημα που βρισκόταν στο Λονδίνο, εργάστηκε στην ελληνική υπηρεσία του BBC, στην αρχή ως μεταφραστής και εκφωνητής, και αργότερα, σε ηλικία μόλις 22 χρόνων, ανέλαβε τη διεύθυνση της Κυπριακής Ώρας.

Το 1947, ξεκίνησε την καριέρα του στο Θέατρο της Αγγλίας ως ηθοποιός, γρήγορα όμως τον κέρδισε η σκηνοθεσία και το 1951 ήρθε στην Ελλάδα. Το 1954, με την κινηματογραφική ταινία «Κυριακάτικο ξύπνημα», ο Μιχάλης Κακογιάννης έκανε την αρχή της διεθνούς σκηνοθετικής του καριέρας. Η «Στέλλα», το «Κορίτσι με τα μαύρα», το «Τελευταίο ψέμα» η τριλογία του: «Ηλέκτρα», «Τρωάδες» και «Ιφιγένεια» και ο «Αλέξης Ζορμπάς» είναι μερικές μόνο από τις ταινίες του που διαγωνίστηκαν και προβλήθηκαν στα εγκυρότερα φεστιβάλ παγκοσμίως και απέσπασαν πολλά βραβεία και τιμητικές διακρίσεις. Στις ταινίες του συνεργάστηκε με μεγάλους Έλληνες ηθοποιούς, αλλά και με γνωστούς και καταξιωμένους ηθοποιούς της Αμερικής και της Ευρώπης.

Πέρα από τη σκηνοθεσία στον κινηματογράφο, σε εγχώριες αλλά και διεθνείς συμπαραγωγές, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει επίσης σκηνοθετήσει πολλές θεατρικές παραστάσεις και παραστάσεις όπερας στην Ελλάδα, τις Η.Π.Α., τη Γαλλία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχει, επίσης, γράψει και έχουν εκδοθεί σενάρια και μεταφράσεις κινηματογραφικών και θεατρικών έργων, ενώ έχει γράψει και στίχους γνωστών ελληνικών τραγουδιών.

Αξιοσημείωτο είναι το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους που γύρισε στην πατρίδα του, τη μαρτυρική Κύπρο σχετικά με τη βίαιη τουρκική εισβολή "Αττίλας '74". Με θάρρος και υπομονή, κατόρθωσε να αποτυπώσει όλα σχεδόν τα γεγονότα που οδήγησαν στην τραγωδία της Κύπρου. Με συνεντεύξεις από ανθρώπους όπως τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, το Νίκο Σαμψών και άλλους ηγετικούς και μη παράγοντες, όπως και από πλήθος αστέγων και βασανισμένων, εξιστόρησε σχεδόν από την αρχή τα πάθη του Ελληνοκυπριακού λαού, όπως και την τροπή που πήρε η τουρκική εισβολή μετά την επιβολή του πραξικοπήματος στο νησί και την εκδίωξη του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από τα ηνία της Κυπριακής κυβέρνησης. Το ντοκιμαντέρ "Αττίλας '74" βραβεύθηκε στη Φλωρεντία ως το καλύτερο Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους για το έτος 1974.

Έργο του Μιχάλη Κακογιάννη είναι και ο νυχτερινός φωτισμός των μνημείων της Ακροπόλεως, τον οποίο εκείνος πρώτος οραματίστηκε και για την επίτευξη του οποίου ίδρυσε το σύλλογο «Οι Φίλοι της Αθήνας», εξασφαλίζοντας τις υπηρεσίες του διάσημου Γάλλου φωτιστή Πιέρ Μπιντώ και αναλαμβάνοντας τη χρηματοδότηση όλων των απαραίτητων μελετών.

Το 2004, ο Μιχάλης Κακογιάννης συνέστησε το κοινωφελές ίδρυμα με την επωνυμία «Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης» με σκοπό τη μελέτη, υποστήριξη και διάδοση των τεχνών του θεάτρου και του κινηματογράφου, καθώς και την καταγραφή και διαφύλαξη των δημιουργημάτων των τεχνών αυτών, ενώ το φθινόπωρο του 2009 ξεκίνησε η λειτουργία του Πολιτιστικού Κέντρου του Ιδρύματος που βρίσκεται στην οδό Πειραιώς 206, στον Ταύρο.

Για την προσφορά και το έργο του, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό. Έχει τιμηθεί με τον Ταξιάρχη του Χρυσού Φοίνικα (Ελλάδα), τον Ταξιάρχη των Γραμμάτων και Τεχνών (Γαλλία), τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Μακαρίου του Γ’ (Κύπρος) και το Ειδικό Μεγάλο Βραβείο της Αμερικής (Μόντρεαλ, αγγλικά: Special Grand Prix of the Americas). Έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στο έθνος, από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για το συνολικό έργο του, για έργο ζωής στα Ιεροσόλυμα, για έργο ζωής από το Αμερικανικό Ελληνικό Ινστιτούτο (American Hellenic Institute) στην Ουάσιγκτον και στο Κάιρο. Έχει ανακηρυχθεί Επίτιμος Δημότης στη Λεμεσό, στο Μονπελιέ (Γαλλία) και στο Ντάλας (Τέξας, Η.Π.Α.) και έχει αναγορευθεί Διδάκτωρ Τεχνών στο Κολέγιο Κολούμπια (Σικάγο, Η.Π.Α.), Επίτιμος Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου καθώς και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.[10]

Σκηνοθετικό έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αναγνωρισμένος και βραβευμένος διεθνώς, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει να επιδείξει ένα μοναδικό έργο στον Κινηματογράφο, το Θέατρο και την Όπερα. Από το 1950 έως το 2005 σκηνοθέτησε 15 ταινίες, 36 θεατρικά έργα και 7 όπερες στην Ελλάδα, τις Η.Π.Α. και την Ευρώπη.

"Εγώ κρατάω τα μάτια μου ανοιχτά κι εμπνέομαι είτε από έργα κλασικά που είναι σύντροφοι της ζωής μου ή από γεγονότα ζωντανά της επικαιρότητας. Δεν υπάρχει μία ενιαία γραφή [στο έργο μου], διότι εγώ προσπαθώ να μη σερβίρω τα έντερά μου στον κόσμο. Υπάρχουν σκηνοθέτες που έχουν μια μυωπική αντίληψη του κόσμου κι αυτήν σερβίρουν κατ' επανάληψη. Κάθε φορά που κάνω ταινία έχω ερέθισμα. Δεν κάνω ταινίες για να τις προσθέσω στο βιογραφικό μου. Αυτό νομίζω ότι βγαίνει σαφώς από την αρχή της καριέρας μου. Και με τη Στέλλα βγαίνει ο φεμινισμός και το Κορίτσι με τα μαύρα δείχνει την καταπίεση στην επαρχία, οι τραγωδίες πάλι είναι πάντα σύγχρονες. Όλες οι ταινίες που σκηνοθέτησα είχαν και έχουν αντίκρισμα στην πραγματικότητα. Και βέβαια, επειδή σέβομαι τρομερά τους μεγάλους συγγραφείς, είναι τιμή μου να συνεργάζομαι μαζί τους. Και με τον Ευριπίδη συνεργάσθηκα και συχνά συνεργάζομαι με τον Σαίξπηρ, γιατί ανεβάζω έργα του στο θέατρο", Μιχάλης Κακογιάννης [11]

Κινηματογράφος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος Τίτλος Συμμετοχές σε φεστιβάλ και βραβεύσεις
1954 Κυριακάτικο ξύπνημα Βραβείο Δίπλωμα Αξίας (Diploma of Merit) στο φεστιβάλ του Εδιμβούργου
1955 Στέλλα Παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ των Καννών το 1955,
Βραβείο χρυσής σφαίρας καλύτερης ξένης ταινίας από την επιτροπή ανταποκριτών ξένου τύπου στο Hollywood το 1955.
1956 Το κορίτσι με τα μαύρα Παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ των Καννών το 1956. Βραβείο χρυσής σφαίρας καλύτερης ξένης ταινίας από την επιτροπή ανταποκριτών ξένου τύπου στο Χόλιγουντ. Ασημένιο βραβείο στο φεστιβάλ της Μόσχας το 1958.
1958 Το τελευταίο ψέμα Παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ των Κανών το 1958, στο φεστιβάλ της Μελβούρνης το 1959 και στο φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο το 1959. Βραβείο κριτικών Αγγλίας το 1959.
1960 Ερόικα Συμμετείχε στα φεστιβάλ Βερολίνου και Λονδίνου το 1960, το 1961 κέρδισε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας.
1961 Χαμένο Κορμί Επιλογή στο φεστιβάλ Καννών
1962 Ηλέκτρα Συμμετοχή στο Φεστιβάλ των Καννών το 1962: Βραβείο καλύτερης κινηματογραφικής προσαρμογής, ήχου, Βραβείο διεθνούς ενώσεως νέων. Θεσσαλονίκη 1962: βραβείο καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, α' γυναικείου ρόλου. Ένωση Ελλήνων Κριτικών: βραβείο καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, α' & β γυναικείου ρόλου, α' ανδρικού, καλύτερης μουσικής. Βραβεία στα φεστιβάλ του Εδιμβούργου (1962), του Ακαπούλκο (1962), του Βερολίνου (1963). Υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας (1962) και εκτός από την υποψηφιότητα για Οscar πήρε συνολικά 25 διεθνείς διακρίσεις.
1964 Αλέξης Ζορμπάς 7 υποψηφιότητες για Όσκαρ (ταινίας, σκηνοθεσίας, διασκευασμένου σεναρίου, φωτογραφίας, σκηνογραφίας, α΄ανδρικού ρόλου και β΄γυναικείου ρόλου. 5 υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα και Βραβείο Διεθνούς Κριτικής
1967 Όταν τα ψάρια βγήκαν στη στεριά Βραβείο Διεθνούς Οργανισμού Ειρήνης
1971 Τρωάδες Βραβείο Διεθνούς Οργανισμού Ειρήνης
1974 Αττίλας '74 Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, Φλωρεντία
1976 Ιφιγένεια Υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης παραγωγής. 3 βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης
1986 Γλυκιά πατρίδα
1992 Πάνω, κάτω και πλαγίως
1999 Ο βυσσινόκηπος Κρατικά βραβεία ΥΠΠΟ 1999 Βραβείο Καλύτερης Φωτογραφίας Καλύτερων Σκηνικών Καλύτερων Κοστουμιών

Θέατρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος Τίτλος
1954 Μια Γυναίκα Χωρίς σημασία
1954 Γαλάζιο Φεγγάρι
1956 Ο Αριστοκρατικός Δρόμος
1956 Βροχοποιός
1957 Gigi
1959 Η Κυρία με τις Καμέλιες
1962 Όμορφη Πόλη
1963 (13-14 Ιουλίου) Τρωάδες
1963-1965 Τρωάδες
1964 Ξυπόλητη στο Πάρκο
1965 Ξωτικά μέσα στη Νύχτα
1965-1966 Τρωάδες
1966 Δαίμονες
1968 Ιφιγένεια εν Αυλίδι
1968-1970 Ρωμαίος και Ιουλιέτα
1972 Λυσιστράτη
1973 Οιδίπους Τύραννος
1975 Δεσποινίς Μαργαρίτα
1977 Βάκχες
1981 Σουίτα για Δύο
1982 Οι Τρεις Αδερφές
1983-1985 Ζορμπάς
1983 Ηλέκτρα
1989 Να Ντύσουμε τους Γυμνούς
1990 Ναν
1994 (21-22 Ιουλίου) Ες Γην Εναλίαν ...Κύπρος 20 Χρόνια Μετά
1995-1997 Τρωάδες
1997-1998 Master Class
2001-2002 Μήδεια
2002 Όλα απ'την αρχή
2003-2004 Άμλετ
2005 Λυσιστράτη
2005 Κοριολανός

Όπερα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος Τίτλος
1967 Το Πένθος Ταιριάζει στην Ηλέκτρα
1972 Μποέμ
1982 Τραβιάτα
1987 Ιφιγένεια Εν Αυλίδι και Ιφιγένεια έν Ταύροις
1988, 1989, 1992 Η Μεγαλοψυχία του Τίτου
1994 Η Μεγαλοψυχία του Τίτου
1995 Μήδεια

Συγγραφικό Έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκτός από το σκηνοθετικό του έργο, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει γράψει πολλά σενάρια και έχει μεταφράσει στα ελληνικά και αγγλικά γνωστά θεατρικά έργα.

Στις ταινίες που σκηνοθέτησε έχει γράψει ο ίδιος και το σενάριο, εκτός από το σενάριο της «Ερόικα», στη συγγραφή του οποίου συμμετείχε η Τζέιν Κόμπ, και το σενάριο για το «Χαμένο Κορμί» που το έγραψε μαζί με τον Φρέντερικ Ουέικμαν. Έχει γράψει και άλλα σενάρια για ταινίες οι οποίες δεν γυρίστηκαν ποτέ, καθώς και σενάρια θεατρικών έργων που δεν ανέβασε, ενώ έχει εκδώσει τα σενάρια: «Στέλλα» (1990) και «Τρωάδες» (1973).

Ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει επίσης μεταφράσει στα ελληνικά και έχει εκδώσει τα έργα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ: «Άμλετ» (1965), «Αντώνιος και Κλεοπάτρα» (1980), «Κοριολανός» (1990) και «Οθέλλος» (2001), όπως και τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη (1995), ενώ έχει μεταφράσει στα αγγλικά και τις «Βάκχες» του Ευριπίδη (1982). Έχει εκδώσει επίσης το αφήγημα «Δηλαδή» (1990).

Ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει γράψει, μεταξύ άλλων, τους στίχους από δύο πολύ γνωστά ελληνικά τραγούδια: το «Αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι» (συνθέτης: Μάνος Χατζιδάκις, τραγούδι: Μελίνα Μερκούρη) και το «Εφτά τραγούδια θα σου πω» (συνθέτης: Μάνος Χατζιδάκις, τραγούδι: Μελίνα Μερκούρη) που ακούστηκαν για πρώτη φορά το 1955 στην ταινία του «Στέλλα».[12]

Πηγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ελίζα-Αννα Δελβερούδη, "Μια τραγωδία και μια ταινία. Η Ηλέκτρα του Μιχάλη Κακογιάννη", Νίκος Καραναστάσης (επιμ.), Κύκλος Ηλέκτρα, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 2007, σ. 25-33.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 fr.findagrave.com/memorial/73917352/michael-cacoyannis.
  2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb146534389. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. www.cssd.ac.uk/content/high-profile-alumni.
  4. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2019.
  5. www.acmi.net.au/creators/25291.
  6. «Βιογραφικό». (Ελληνικά) Πανεπιστήμιο Κύπρου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22  Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2019.
  7. «Πάει και ο Μιχάλης Κακογιάννης | LiFO». www.lifo.gr. 25 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2023. 
  8. «Πέθανε ο Μιχάλης Κακογιάννης - Meganisi News». meganisinews.eu. 25 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2023. 
  9. «Στέλλα Σουλιώτη». library.ucy.ac.cy. Πανεπιστήμιο Κύπρου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2019. 
  10. «Βιογραφικό». 
  11. «Σκηνοθετικό Έργο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2012. 
  12. «Συγγραφικό Έργο». 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]