Μαϊμούδες στον ιαπωνικό πολιτισμό

Πίθηκοι σε μια δαμασκηνιά, Μόρι Σόσεν, 1808.

Ο ιαπωνικός μακάκος (ιαπωνικά: Nihonzaru 日本猿), που χαρακτηρίζεται από καφέ-γκρι γούνα, κόκκινο πρόσωπο, κόκκινους γλουτούς και κοντή ουρά, κατοικεί σε όλα τα νησιά του ιαπωνικού αρχιπελάγους εκτός από το βορειότερο Χοκκάιντο. Σε όλο το μεγαλύτερο μέρος της ιαπωνικής ιστορίας, οι πίθηκοι ήταν ένα οικείο ζώο, που μπορούσε κανείς να το δει σε χωράφια και χωριά, αλλά με τον βιότοπο, που χάθηκε λόγω της αστικοποίησης της σύγχρονης Ιαπωνίας, προς το παρόν περιορίζονται σε ορεινές περιοχές. Οι πίθηκοι αποτελούν ιστορικά σημαντικό χαρακτηριστικό στη θρησκεία, τη λαογραφία και την τέχνη της Ιαπωνίας, καθώς και στις ιαπωνικές παροιμίες και ιδιωματικές εκφράσεις.

Η ιαπωνική πολιτιστική έννοια του πιθήκου έχει αλλάξει διαχρονικά. Ξεκινώντας με ιστορικά αρχεία του 8ου αιώνα, οι πίθηκοι ήταν ιεροί μεσολαβητές μεταξύ θεών και ανθρώπων. Γύρω στον 13ο αιώνα, οι πίθηκοι έγιναν επίσης μια μεταφορά «αποδιοπομπαίου τράγου» για απατεώνες και αντιπαθητικούς ανθρώπους. Αυτοί οι ρόλοι σταδιακά μετατοπίστηκαν μέχρι τον 17ο αιώνα, όταν ο πίθηκος αντιπροσώπευε συνήθως την αρνητική πλευρά της ανθρώπινης φύσης, ιδιαίτερα τους ανθρώπους, που μιμούνται ανόητα τους άλλους. Η Γιαπωνέζα ανθρωπολόγος Εμίκο Ονούκι-Τίρνι εξηγεί την ιδιωματική έκφραση saru wa ke ga sanbon tarinai (猿は毛が三本足りない, "ένας πίθηκος είναι [ένας άνθρωπος] μείον τρία κομμάτια μαλλιών"): "Η κυριολεκτική σημασία αυτού του ρητού είναι ότι ο πίθηκος είναι ένα ταπεινό ζώο προσπαθώντας να είναι ένα ανθρώπινο ον και, επομένως, τον περιγελούν. Ωστόσο, το ρητό είναι κατανοητό από τους Ιάπωνες, για να απεικονίσουν τον πίθηκο ότι αντιπροσωπεύει ανεπιθύμητους ανθρώπους, που πρόκειται να γίνουν αντικείμενο χλευασμού.»

Γλώσσα

Σάρου (Saru) (猿) είναι η πιο κοινή λέξη για την "μαϊμού" στην ιαπωνική γλώσσα. Αυτό το ιαπωνικό κάντζι 猿έχει ον'γιόμι «κινέζικες αναγνώσεις» του εν ή ον (από το κινεζικό γουάν), και κουν'γιόμι «ιαπωνικές αναγνώσεις» του σάρου ή στην παλιά ιαπωνική μάσι ή μασίρα στην κλασική ιαπωνική λογοτεχνία. Η αρχαϊκή λογοτεχνική ανάγνωση έτε (ete) στο ετέκο (etekō) (猿公, "Κύριος Μαϊμού") είναι φωνητικά ανώμαλη.

Οι ετυμολογίες του ιαπωνικού σάρου και του μασίρα είναι αβέβαιες. Για το σάρου (猿), ο Γιαμανάκα σημειώνει ότι στη γλώσσα των Αϊνού υπάρχει η λέξη σάρο (saro) "πίθηκος", την οποίο ο Μπάτσελορ εξηγεί ότι προήλθε "από το sara (ουρά) και το o (να φέρω), επομένως σάρο (saro) σημαίνει "έχω ουρά"." Ο Γιαμανάκα προτείνει μια ετυμολογία από Μογγολική λέξη Σάμτζι (Samji) «μαϊμού», μετασχηματισμένο από sam> sanu> salu, με ένα πιθανό μα- πρόθεμα εμφανές σε αρχαϊκές ιαπωνικές προφορές Μασάρου, μασίρα και μάσι (Masaru, mashira, και Mashi) της λέξης (猿). Για το μασίρα (mashira) (猿), ο Γιαμανάκα αναφέρει τον Τέρνερ ότι η Ινδο-Άρια λέξη μαρκάτα (markáta) "μαϊμού" προέρχεται από την σανσκριτική μαρκάτα (markaṭa) (मर्कट) "μαϊμού" (πρβλ meerkat), με ομόρριζες λέξεις συμπεριλαμβανομένων των λέξεων στη γλώσσα Πάλι μακκάτα (makkaṭa), στη γλώσσα Όντια μάκαρα (mākaṛa), και στις γλώσσες Γκουτζαράτι μάκρου (mākṛũ).

Γυναίκες ντυμένες σαν εκπαιδευτές μαϊμού για τον πρωτοχρονιάτικο χορό, Ουταγκάβα Τογιοκούνι, π. 1800.

Το σάρου (Saru) αρχικά σήμαινε το «ιαπωνικός μακάκος » ειδικά, αλλά σημασιολογικά επεκτάθηκε και σημαίνει «Σιμιίδες», «μαϊμού», «πίθηκος». Η ανάγνωση εν (en) ή ον (on) στην σινο-ιαπωνική ανάγνωση φαίνεται με λέξεις όπως:

• σίν'εν (shin'en) (心猿, κυριολεκτικά "καρδιά-/ μυαλό-πίθηκος") (βουδιστής) "αναστατωμένος, ανήσυχος, αναποφάσιστος"
• έντζιν (enjin) (猿人 "άνθρωπος μαϊμού") "άνθρωπος-πίθηκος"
• σινενρούι (shinenrui) (真猿類 "κατηγορία αληθινών πιθήκων") "πιθηκόμορφος"
• ρουιτζινέν (ruijinen) (類人猿 "κατηγορία ανθρώπινος πίθηκος ") "ανθρωποειδής, τρωγλοδύτης"
• οέν (oen) (御猿, "μεγάλος πίθηκος") "έμμηνος ρύση", σε σύγκριση με τους κόκκινους γλουτούς μιας μαϊμούς

Η εγγενής ανάγνωση σάρου (saru) χρησιμοποιείται με πολλές λέξεις, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων κατάλληλων ονομάτων:

• σαρουμαβάσι (sarumawashi) (猿回し, κυριολεκτικά "περιστρεφόμενη μαϊμού") "εκπαιδευτής μαϊμού, παράσταση με μαϊμού"
• σαρουμανέ (sarumane) (猿真似, "μίμηση μαϊμού") "επιφανειακή μίμηση· η μαϊμού βλέπει η μαϊμού κάνει"
• σαρούτζιε (sarujie) (猿知恵, "σοφία της μαϊμού") "κοντόφθαλμη εξυπνάδα"
• σαρουγκάκου (Sarugaku) (猿楽, "μουσική με μαϊμού") "μια παραδοσιακή μορφή κωμικού θεάτρου, δημοφιλής στην Ιαπωνία κατά τον 11ο έως τον 14ο αιώνα"
• Σαρουσίμα (Sarushima) (猿島, "νησί μαϊμού") "ένα μικρό νησί στον κόλπο του Τόκιο "
• Σαρούμινο (Sarumino) (猿蓑 "κιτρινωπό αδιάβροχο μαϊμού"), "μια ανθολογία ποίησης χαϊκού του 1691"

Τα προσωπικά ονόματα με τη λέξη σάρου (saru) "πίθηκος" αντικατοπτρίζουν σημασιολογικά θετικές έννοιες του πιθήκου. Ιάπωνες μελετητές θεωρούν τον Σαρούμαρου Ντάγιου (猿丸大夫) είτε ως "θρυλικό ποιητή της περιόδου Γκένκεϊ (877-884)" είτε "ένα όνομα που δόθηκε σε έναν αριθμό πλανόδιων ιερέων-ποιητών, που σχημάτισαν μια ομάδα με το όνομα Σαρόμαρου". Το Σαρουμάτσου (猿松) ήταν το παρατσούκλι της παιδικής ηλικίας του νταϊμιό Ουεσούγκι Κένσιν (1530–1578).

Ενώ οι περισσότερες ιαπωνικές λέξεις «μαϊμού» έχουν θετικές υποδηλώσεις, υπάρχουν μερικές υποτιμητικές εξαιρέσεις. Μία λέξη είναι ένας εγγενής ιαπωνικός όρος: γιαμαζάρου (yamazaru) (山猿, "βουνίσιος/άγριος πίθηκος") "χωριάτης, βλάχος, καράβλαχος, βουνίσιος". Δύο λέξεις είναι σινο-ιαπωνικά δάνεια για τους ξένους πιθήκους: σότζο (shojo) (猩々 «ουρακοτάγκος») «ένας μυθικός θεός του κρασιού με κόκκινο πρόσωπο, κόκκινα μαλλιά , ο οποίος ήταν πάντα μεθυσμένος και χόρευε χαρούμενα» ή «βαρύς πότης, μεθυσμένος» και χίχι (hihi) (狒々 «μπαμπουίνος») «σάτυρος, ασελγής, βρωμόγερος». Αυτός ο ιαπωνικός μύθος του σότζο (Shōjō) προέρχεται από τις κινεζικές παραδόσεις ότι δηλαδή ο σινγκσίνγκ (猩猩 «ουρακοτάγκος») αγαπά το κρασί.

Οι πίθηκοι είναι ένα κοινό σχήμα λόγου σε ιαπωνικές ιδιωματικές φράσεις:

• κέν'έν νο νάκα (ken'en no naka) (犬猿の仲, κυριολεκτικά "σχέση σκύλου και πιθήκου") "μια κακή σχέση, όπως οι γάτες με τα σκυλιά"
• σάρου νο σίρι βαράι (saru no shiri warai) (猿の尻笑い, «γελάει η μαϊμού με τους γλουτούς κάποιου») «γελάει κάποιος με την αδυναμία κάποιου ενώ αγνοεί τη δική του αδυναμία· η κατσαρόλα αποκαλεί τον βραστήρα μαύρο»
• σάρου μο κι κάρα οτσίρου (saru mo ki kara ochiru) (猿も木から落ちる, "ακόμα και οι πίθηκοι πέφτουν από δέντρα") "ο καθένας μπορεί να κάνει ένα λάθος"

Το ασαφές ιδίωμα τόρο γκα όνο, ένκο γκα τσούκι (tōrō ga ono, enkō ga tsuki) (蟷螂が斧猿猴が月, κυριολεκτικά "τσεκούρια για ένα αλογάκι της παναγίας, φεγγάρι για έναν πίθηκο") σημαίνει, "Ένα αλογάκι της παναγίας προσπαθεί να συνθλίψει τον τροχό ενός οχήματος με τα μπροστινά του πόδια (τα τσεκούρια) απεικονίζεται ως γελοίος όπως ακριβώς μια μαϊμού που μπερδεύει την αντανάκλαση του φεγγαριού στο νερό με το ίδιο το φεγγάρι και προσπαθεί να το πιάσει».

Κινεζική λαϊκή παράδοση για τους πιθήκους

Όταν οι Ιάπωνες προσάρμοσαν κινεζικούς χαρακτήρες, για να γράψουν ιαπωνικά, όπως χρησιμοποιώντας το κινεζικό γουάν (yuan) 猿 "γίββων; μαϊμού" για το σάρου (saru) "μακάκος; μαϊμού", υιοθέτησαν ταυτόχρονα πολλά κινεζικά έθιμα και παραδόσεις για τους πιθήκους. Μερικά αξιοσημείωτα παραδείγματα είναι: το έτος του πιθήκου στον κινεζικό ζωδιακό κύκλο, η πεποίθηση ότι οι «σταβλικοί πίθηκοι» θα προστατεύουν την υγεία και την ασφάλεια των αλόγων (βλ. παρακάτω), η παραδοσιακή κινεζική συμβολική αντίθεση μεταξύ του ανώτερου, υπερφυσικού γίββωνα και του κατώτερου, ανόητου μακάκου και οι μυθολογικοί πίθηκοι όπως ο Κακουέν "ένας θρυλικός πίθηκος-άνθρωπος, που απαγάγει και βιάζει ανθρώπινες γυναίκες" (< κινέζικα jueyuan玃猿) και ο Σότζο "ένας θεός του κρασιού με κόκκινο πρόσωπο και μακριά, κόκκινα μαλλιά" (< κινέζικο σινγκσινγκ猩猩 " μαϊμού, ουρακοτάγκος»).

Θρησκεία

Κωμική ζωγραφική του Σαρουταχίκο Όκαμι, τέλη 19ου αιώνα.

Πνεύμα κεραυνού Ραϊτζού, Εχόν Χιακού Μονογκατάρι, 1841.

Άγαλμα πιθήκου Τζίζο στο Ιερό Χίε στο Τόκιο

Πίνακας ζωγραφικής του Σόμεν Κόνγκο και των Τριών σοφών πιθήκων.

Τρεις σοφοί πίθηκοι στο ναό Τόσο-γκου στο Νίκκο.

Οι θεότητες των πιθήκων είναι κοινές μεταξύ των ιαπωνικών θρησκευτικών πεποιθήσεων, συμπεριλαμβανομένου του Σιντοϊσμού, κυρίως του Σιντοϊσμού Σάννο, του Κόσιν και του Ιαπωνικού Βουδισμού.

Στην αρχαία σιντοϊστική παράδοση, ο Σαρουταχίκο Όκαμι (猿田彦大神, κυριολεκτικά "πρίγκιπας μεγάλος θεός του πεδίου των πιθήκων") ή Σαρουταχίκο (Sarutahiko) (επίσης προφέρεται Sarudahiko, Sarutabiko ή Sarudabiko) είναι ένας Θεός που μοιάζει με μαϊμού στα σταυροδρόμια μεταξύ του ουρανού και της γης. Το Σαρουταχίκο Όκαμι λατρεύεται στο Μεγάλο Ιερό Τσουμπάκι στη Μίε και στο Ιερό Οασαχίκο στην Τοκουσίμα.

Οι δύο πρώτες ιαπωνικές μυθοϊστορίες, το (712) Κοτζίκι ("Καταγραφή αρχαίων θεμάτων") και το (720) Νιχόνγκι ("Χρονικά της Ιαπωνίας"), και οι δύο καταγράφουν τον Σαρουταχίκο. Ένα κεφάλαιο του Κοτζίκι τον αναφέρει, «Τώρα, όταν αυτός ο Πρίγκιπας Θεός της Σαρούτα κατοίκησε στην Αζάκα, βγήκε για ψάρεμα και πιάστηκε το χέρι του από ένα οστρακοειδές χιράμπου, και πνίγηκε στην άλμη της θάλασσας». Το Νιχόνγκι έχει έναν πιο λεπτομερή μύθο για τον Θεό Σαρουταχίκο νο Όκαμι. Όταν η θεά του Ήλιου Αματεράσου, που λέγεται ότι ήταν η πρόγονος του Αυτοκρατορικού Οίκου της Ιαπωνίας, αποφάσισε να στείλει τον εγγονό της Νινίγκι και άλλες θεότητες κάτω στη γη, για να κυβερνήσουν, έστειλε πρώτα έναν ανιχνευτή, για να ανοίξει το δρόμο, ο οποίος επέστρεψε και ανέφερε ότι συνάντησε το φοβερό Σαρουταχίκο.

Υπάρχει ένας Θεός, που κατοικεί στα οκτώ σταυροδρόμια του Ουρανού, του οποίου το μήκος της μύτης είναι επτά χέρια, του οποίου το μήκος της πλάτης είναι περισσότερο από επτά οργιές. Επιπλέον, ένα φως λάμπει από το στόμα του και από τα οπίσθιά του. Τα μάτια του είναι σαν καθρέφτης μήκους οκτώ χεριών και έχουν μια κατακόκκινη λάμψη σαν το Άκα-καγκάτσι.

Η Αματεράσου επέλεξε την Άμε-νο-Ουζούμε ως τον μοναδικό θεό ή θεά, που μπορούσε να αντιμετωπίσει τον Σαρουταχίκο και να τον ρωτήσει, γιατί εμπόδιζε το σταυροδρόμι μεταξύ ουρανού και γης, και είπε:

«Είσαι ανώτερη από τους άλλους στη δύναμη της εμφάνισής σου. Καλύτερα να πας να τον ρωτήσεις». Έτσι, η Άμε νο Ουζούμε απογύμνωσε αμέσως το στήθος της και, σπρώχνοντας προς τα κάτω την ταινία του ρούχου της κάτω από τον αφαλό της, τον αντιμετώπισε με ένα κοροϊδευτικό γέλιο. [Ο Σαρουταχίκο είναι σοκαρισμένος και εξηγεί ότι περιμένει να χρησιμεύσει ως οδηγός για τον Νινίγκι] «Έχω ακούσει ότι το παιδί της Αματεράσου νο Οχο-κάμι πρόκειται τώρα να κατέβει, και ως εκ τούτου ήρθα με σεβασμό, για να τον συναντήσω και να τον παρακολουθήσω. Το όνομά μου είναι Σατούρα-χίκο νο Οχο-κάμι»

Ο Σαρουταχίτο αργότερα παντρεύεται την Άμε-νο-Ουζούμε. Η Ονούκι-Τίρνι απαριθμεί τρεις παράγοντες, που προσδιορίζουν τον Σαρουταχίτο ως θεότητα-πίθηκος: σάρου (saru) σημαίνει "πίθηκος", τα χαρακτηριστικά του "περιλαμβάνουν κόκκινους γλουτούς, που είναι ένα εξέχον χαρακτηριστικό των ιαπωνικών μακάκων" και καθώς οι μακάκοι μαζεύουν οστρακοειδή κατά την άμπωτη, λέει το Κοτζίκι ότι το χέρι του πιάστηκε σε ένα κοχύλι ενώ ψάρευε και "ένας πίθηκος με το ένα χέρι πιασμένο σε ένα κοχύλι είναι ένα συχνό θέμα των ιαπωνικών παραμυθιών".

Ένας άλλος μύθος του Σιντοϊσμού για μαϊμού αφορά τον Θεό του Κεραυνού Ράιτζιν, ο οποίος συνοδεύεται από αστραπή σε σχήμα μπάλας (ράιτζου) (raijū) (雷獣, θηρίο βροντής) που αλλάζει σχήμα και μερικές φορές εμφανιζόταν ως πίθηκος.

Ο Σαρουγκάμι (猿神, κυριολεκτικά "θεός μαϊμού") ήταν μέρος της αίρεσης Σάννο του Σιντοϊσμού, η οποία βασίστηκε στη λατρεία του Θεού του Βουνού Σάννο (Sannō) (山王, "βασιλιάς του βουνού") και του βουδισμού Τεντάι. Ο Σαρουγκάμι ήταν ο αγγελιοφόρος του Σάννο και χρησίμευσε ως ενδιάμεσος μεταξύ θεοτήτων και ανθρώπων. Οι Σάννο και Σαρουγκάμι λατρεύονται στο ιερό Χιγιόσι Τάισα στο Ότσου, στο νομό Σίγκα.

Οι θεοί του βουνού και των πιθήκων Σάννο και Σαρουγκάμι έγιναν δημοφιλείς κατά την πρώιμη περίοδο Τοκουγκάβα ή Έντο. Ο Τογιοτόμι Χιντεγιόσι, ο οποίος ένωσε την Ιαπωνία το 1590 και τελείωσε την περίοδο Σενγκόκου, είχε το παρατσούκλι Κοσάρου (Kosaru) ("μικρός πίθηκος") ή Σάρου (Saru) ("πίθηκος"), "όχι μόνο επειδή το πρόσωπό του έμοιαζε με μαϊμού, αλλά και επειδή αναζητούσε διακαώς την ταύτιση με τη μαϊμου". Ο Τοκουγκάβα Ιεγιάσου, ο οποίος ήταν ο πρώτος σόγκουν (1603–1605) του σογκουνάτου Τοκουγκάβα, «καθόρισε επίσημα τη θεότητα Πίθηκο ως φύλακα της ειρήνης στο έθνος και ένα φεστιβάλ για τη θεότητα πραγματοποιήθηκε περίτεχνα στο Έντο» κατά τη διάρκεια της βασιλείας του. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ένα είδος ζωγραφικής απεικόνιζε τον Θεό Πίθηκο ως αγγελιοφόρο του Θεού του Βουνού, απεικονίζοντάς τον να χορεύει κατά τη συγκομιδή του ρυζιού ή να κρατά ένα γκοχέι "ένα τελετουργικό ραβδί με κρεμαστές χάρτινες λωρίδες" που χρησιμοποιούνταν τελετουργικά από τους σιντοϊστές ιερείς, για να καλέσουν το πνεύμα μιας θεότητας. Έτσι, λέει η Ονούκι-Τίρνι, «στη μαϊμού σε αυτούς τους πίνακες ανατίθεται ο ρόλος του μεσολαβητή μεταξύ θεοτήτων και ανθρώπων, όπως κάνουν οι σαμάνοι και οι ιερείς».

Ο ρόλος των πιθήκων ως μεσολαβητών είναι προφανής στη ιαπωνική λαϊκή θρησκεία Κόσιν. Αυτό το εκλεκτικό σύστημα πεποιθήσεων ενσωματώνει τις ταοϊστικές πεποιθήσεις για τα σάνσι (sanshi) (三尸, " Τρία πτώματα ") "κακά πνεύματα, που ζουν στο ανθρώπινο σώμα και επισπεύδουν τον θάνατο", τη μυθολογία Σιντοϊσμού Σαρουγκάμι (παραπάνω) και βουδιστικές πεποιθήσεις για θεούς πιθήκους όπως ο Βανάρα "ένα ανθρωποειδές που μοιάζει σαν μαϊμού" στη Ραμαγιάνα. Ο Σόμεν-Κόνγκο (青面金剛, "Βάτζρα με μπλε πρόσωπο" "μια φοβερή, με πολλά χέρια, φύλακας-θεότητα Κόσιν", που υποτίθεται ότι ήταν σε θέση να αρρωστήσει τα Τρία Πτώματα και έτσι να τα εμποδίσει από το να δώσουν αναφορά στον Παράδεισο, απεικονιζόταν συνήθως με δύο ή τρεις συνοδούς μαϊμού.

Σύμφωνα με τις δοξασίες των Ταοϊστών-Κοσίν, τα σωματικά Τρία Πτώματα διατηρούν αρχεία για τα αδικήματα του οικοδεσπότη τους, τα οποία αναφέρουν στον Ουρανό κάθε δύο μήνες τη νύχτα γκενγκσέν (Ιαπωνικό κόσιν) 庚申 "57ο από τα 60 (στον Κινεζικό Εξηντάχρονο κύκλο )" ενώ ο ανθρώπινος οικοδεσπότης τους ονειρεύεται. Αλλά σε έναν τύπο καρμικού παραθυριού, κάποιος που μένει ξύπνιος όλη εκείνη τη μέρα και τη νύχτα μπορεί να αποφύγει να λάβει μικρότερη διάρκεια ζωής για τις αμαρτίες του. Η ιαπωνική εκδοχή αυτού του εθίμου, Κόσιν-Μάτσι (Kōshin-Machi) (庚申待, "Αναμονή του Κόσιν"), έγινε ένα ολονύχτιο πάρτι μεταξύ φίλων.

Το σανζάρου (sanzaru) (三猿 "τρεις πίθηκοι") ή στα αγγλικά "Three Wise Monkeys " (Τρεις Σοφοί Πίθηκοι) είναι ένα ευρέως γνωστό παράδειγμα πιθήκων στον παραδοσιακό ιαπωνικό πολιτισμό. Τα ονόματά τους είναι ένα λογοπαίγνιο μεταξύ σάρου (saru) ή προφέρεται ζάρου (zaru) "μαϊμού" και του αρχαϊκού -ζάρου (-zaru) "αρνητική κλίση ρήματος": mizaru, kikazaru, iwazaru (見ざる,聞かざる,言わざる, κυριολεκτικά «δεν βλέπω, δεν ακούω, δεν μιλάω»). Το ιερό Τόσο-γκου στο Νίκκο έχει περίτεχνα ανάγλυφα σκαλίσματα πάνω από τις πόρτες, συμπεριλαμβανομένης μιας διάσημης αναπαράστασης των Τριών Σοφών Πιθήκων. Οι Τρεις Σοφοί Πίθηκοι αντιπροσωπεύουν επίσης την πίστη Κόσιν. Εκτίθενται στον ναό Γιασάκα Κόσιν-ντο στο Χιγκασιγιάμα-κου του Κιότο, αφιερωμένοι στον Σόμεν Κόνγκο, γνωστό με το παρατσούκλι του Κόσιν-σαν (Kōshin-san) (庚申さん) με το επίθημα -σαν για "Κύριος, Κυρία." Αυτό το ιερό πουλάει επίσης ένα είδος σαρουμπόμπο (猿ぼぼ, "μωρό μαϊμού") "κόκκινο, απρόσωπο φυλαχτό κούκλας" που ονομάζεται κουκουριζάρου (kukurizaru) (くくり猿) που πιστεύεται ότι αντιπροσωπεύει την καλή τύχη των πιθήκων.

Η Ονούκι-Τίρνι εξηγεί την έννοια και τον ρόλο του κόσιν με επίκεντρο τη διαμεσολάβηση, «μεταξύ χρονικών κύκλων, μεταξύ ανθρώπων και θεοτήτων και μεταξύ ουρανού και γης. Με αυτή τη μεσολαβητική θεότητα συνδέθηκε ο πίθηκος, ενισχύοντας έτσι περαιτέρω την έννοια του πίθηκου ως μεσολαβητή»

Ο Σαένο κάμι (障の神, "θεός των συνόρων"), αργότερα γνωστός ως Ντόσοτζιν (道祖神, "θεός πρόγονος του δρόμου"), είναι μια σιντοϊστική θεότητα των ορίων, η οποία συνήθως τοποθετείται σε χωρικά όρια, ειδικά στα όρια μιας κοινότητας, και πιστεύεται ότι προστατεύει τους ανθρώπους από επιδημίες και κακά πνεύματα. Κατά τη λαϊκή πεποίθηση, το Σαένο κάμι συγχωνεύτηκε με τον σιντοϊστικό Σαρουταχίκο και αργότερα με τον βουδιστή Τζίζο ή Κσιτιγκάρμπα «ο μποντισάτβα των ψυχών στην κόλαση και φύλακας των παιδιών». Αυτή η συγχώνευση, λέει η Ονούκι-Τίρνι, «οδήγησε σε πέτρινα αγάλματα ενός πιθήκου, που φορούσε μια σαλιάρα, η οποία είναι σήμα κατατεθέν του Τζίζο, ενός φύλακα Βούδα των παιδιών».

Λογοτεχνία

Οι πίθηκοι αναφέρονται περιστασιακά στην πρώιμη ιαπωνική λογοτεχνία. Μόνο ένα από τα 4.500 ποιήματα του (8ου αιώνα) Μαν'γιόσου αναφέρει πιθήκους. Ο συγγραφέας του Ότομο νο Ταμπίτο «γελοιοποιεί τους νηφάλιους ανθρώπους, επειδή έχουν πρόσωπα τόσο άσχημα όσο ενός πιθήκου, ενώ δικαιολογεί και επαινεί τους μεθυσμένους». Η συλλογή Νίχον Ριόικι (περίπου 787–824) της βουδιστικής σετσούβα (setsuwa) έχει μια ιστορία για μια γυναίκα αγία, που αρχικά την αποκαλούσαν κοροϊδευτικά σάρου «πίθηκο», που προσποιείται ότι είναι κάτι που δεν είναι, και αργότερα ονομάστηκε τιμητικά σάρι «στάχτες του Βούδα».

Εκπαιδευτές μαϊμούδων, Κανό Μοτονόμπου, 1520.

Το Ουτσουμποζάρου (靱猿, κυριολεκτικά "πίθηκος φαρέτρα") είναι ένα θεατρικό έργο κιόγκεν στο οποίο ένας πίθηκος χορεύει με έναν άρχοντα που μόλις του χάρισε τη ζωή.

Ένας νταϊμιό βγαίνει για κυνήγι με τον υπηρέτη του Τάρο Κάτζα και στο δρόμο συναντούν έναν εκπαιδευτή πιθήκων. Ο νταϊμιό θέλει να δανειστεί το δέρμα του πιθήκου, για να καλύψει τη φαρέτρα του. Ο Εκπαιδευτής, φυσικά, αρνείται και έτσι ο νταϊμιό θυμώνει και απειλεί να σκοτώσει και τον Εκπαιδευτή και τον Πίθηκο. Ο Εκπαιδευτής τελικά συμφωνεί και ζητά λίγα λεπτά, για να τον αποχαιρετήσει. Λέει επίσης ότι αντί να πυροβολήσει τον Πίθηκο με ένα βέλος, που θα έβλαπτε το δέρμα, θα τον σκοτώσει μόνος του. Αρχίζει να χτυπά τον Πίθηκο και ο Πίθηκος αντιλαμβάνεται λάθος την ενέργειά του ως ένα σήμα, για να εκτελέσει κάποια χορευτική κίνηση, έτσι αρπάζει το ραβδί και το χρησιμοποιεί ως κουπί. Ο Εκπαιδευτής αρχίζει να κλαίει, ο νταϊμιό ρωτά τον λόγο και ο Εκπαιδευτής απαντά ότι έχει μεγαλώσει και εκπαιδεύσει τον Πίθηκο από τη στιγμή που γεννήθηκε, άρα είναι σαν γιος γι' αυτόν. Ο νταϊμιό συγκινείται πολύ και αποφασίζει να μην σκοτώσει ούτε τον Πίθηκο ούτε τον Εκπαιδευτή. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, ο Πίθηκος παίζει και ο Εκπαιδευτής τραγουδά. Ο νταϊμιό παρουσιάζει την βεντάλια του, το σπαθί του, ακόμα και τα δικά του ρούχα στον Εκπαιδευτή των Πιθήκων. Τότε αρχίζει να χορεύει και να παίζει με τον Πίθηκο, καταλήγοντας έτσι σε μια χαρούμενη νότα.

Η συλλογή Ίνου μακούρα ή Το μαξιλάρι του σκύλου (περίπου 1596–1607) περιλαμβάνει την περιγραφή "κόκκινα φύλλα στεγνωμένα σαν τους γλουτούς πιθήκου" (猿の尻木枯らししらぬ紅葉かな).

Λαογραφία

Περίοδος Έντο Σάρου Κάνι Γκάσσεν Εμάκι, emakimono, που δείχνει το καβούρι και τη μαϊμού.

Ο Μομοτάρο με τους φίλους του μαϊμού, σκύλο και φασιανό, έκδοση Νισίκι-ε, ξυλογραφία 1886.

Οι πίθηκοι είναι ένα κοινό θέμα στα ιαπωνικά παραμύθια.

Ο πίθηκος είναι ένας κακόβουλος απατεώνας στο Σάρου Κάνι Γκάσσεν (Saru Kani Gassen) (" Μάχη του Καβουριού και του Πιθήκου") πάνω από μια μπάλα ρυζιού και έναν σπόρο λωτού.

Σε μια ευρέως διαδεδομένη εκδοχή, ο πίθηκος παίρνει μια μπάλα ρυζιού από ένα καβούρι με αντάλλαγμα έναν σπόρο λωτού, εξηγώντας στον καβούρι ότι δεν έχει μείνει τίποτα από μια μπάλα ρυζιού μετά την κατανάλωσή του, ενώ ένας σπόρος λωτού θα αναπτυχθεί και θα καρποφορήσει. Όταν το καβούρι καταφέρνει να μεγαλώσει το δέντρο, το οποίο δίνει πολλούς καρπούς, το καβούρι ζητά από τον πίθηκο να φέρει έναν λωτό. Η μαϊμού σκαρφαλώνει στο δέντρο και ρίχνει έναν λωτό στο καβούρι, τραυματίζοντάς το ή σκοτώνοντάς το, ανάλογα με την εκδοχή. Τελικά, η καβούρι (ή τα παιδιά του, στην εκδοχή στην οποία σκοτώθηκε) και όσοι το συμπαθούν (το κάστανο, μία βελόνα, μία σφήκα, ένα γουδί, κοπριά κ.λπ., ανάλογα με την περιοχή) εκδικούνται τη μαϊμού.

Στο Μομοτάρο (Momotarō) ("Ροδακινί Αγόρι"), ο ήρωας γίνεται φίλος με τρία ζώα, που μιλάνε, έναν πίθηκο, έναν σκύλο και έναν φασιανό. Ο πίθηκος χρησιμεύει ως μεσολαβητής σε πολλά παραμύθια. Το Ζατσουντάνσου (Zatsudanshū) (13ος αιώνας) έχει μια ιστορία για έναν επιμελή άνθρωπο και έναν τεμπέλη, που κάποτε ζούσαν στους πρόποδες ενός βουνού.

Ο εργατικός άνθρωπος δούλευε στο χωράφι από νωρίς το πρωί μέχρι το βράδυ, για να καλλιεργήσει σόγια και κόκκινα φασόλια. Μια μέρα κουράστηκε και αποκοιμήθηκε, οπότε ήρθαν μαϊμούδες και νόμιζαν ότι ήταν Βούδας. Του έδωσαν γιαμ και άλλες προσφορές και γύρισαν στο βουνό. Ο άντρας πήρε τις προσφορές στο σπίτι. Στο άκουσμα αυτής της ιστορίας, η γυναίκα του τεμπέλη παρότρυνε τον άντρα της να κάνει το ίδιο. Οι πίθηκοι τον μετέφεραν στο ποτάμι, για να τον παρασύρουν εκεί. Ενώ τον κρατούσαν στα χέρια τους, οι πίθηκοι είπαν, «Θα πρέπει να σηκώσουμε το χακάμα μας [ένα ρούχο σαν φούστα για τους άνδρες]», και χάιδεψαν τη γούνα τους, για να μιμηθούν τη χειρονομία του σηκώματος του χακάμα. Όταν το είδε αυτό, ο άντρας γέλασε. Οι πίθηκοι είπαν ότι ήταν άντρας, αντί για Βούδα, και τον πέταξαν στο ποτάμι. Ήταν βουτηγμένος στο νερό, κατάπιε πολύ νερό και γλίτωσε παρά λίγο απ' το θάνατο. Στο άκουσμα του περιστατικού, η γυναίκα του εξοργίστηκε. «Ποτέ δεν πρέπει να ασχολείται κανείς με την επιφανειακή μίμηση των άλλων».

Αυτοί οι πίθηκοι ενεργούν ως «ιεροί διαμεσολαβητές που εκ μέρους της Θεότητας του Βουνού τιμωρούν έναν τεμπέλη και τη γυναίκα του, επειδή εμπλέκονται σε επιφανειακή μίμηση των γειτόνων τους, ενώ οι ίδιοι μιμούνται τους ανθρώπους». Ο Σάρου Τζίζο (Saru Jizō) (猿地蔵, "Πίθηκος Τζίζο") ήταν μια μεταγενέστερη εκδοχή αυτής της ιστορίας στην οποία οι πίθηκοι μπερδεύουν και τους δύο άντρες για έναν Βούδα Τζίζο και όχι απλώς για έναν Βούδα.

Ορισμένα παραμύθια απεικονίζουν τον πίθηκο ως απατεώνα, που προσπαθεί να ξεγελάει τους άλλους. Πάρτε για παράδειγμα, το Κουράγκε χονενάσι (Kurage honenashi) (水母骨なし) "Μέδουσα χωρίς κόκκαλα". Όταν ο βασιλιάς δράκος ακούει ότι το να φάει το συκώτι ενός ζωντανού πιθήκου είναι το μόνο φάρμακο, που θα σώσει τη βασίλισσα του από το θάνατο, στέλνει τον έμπιστο υπηρέτη του ψάρι να διασχίσει τον ωκεανό, να πάει στη χώρα των πιθήκων και να πείσει έναν ζωντανό πίθηκο να επιστρέψει στη χώρα των δράκων. Ενώ ταξιδεύουν στον ωκεανό, ο πίθηκος μαθαίνει ότι ο βασιλιάς θα του κόψει το συκώτι και λέει στο ψάρι ότι άφησε το συκώτι του κρεμασμένο σε ένα δέντρο στη χώρα των πιθήκων, όπου επιστρέφουν, για να βρουν το δέντρο άδειο. Όταν το ψάρι κολυμπάει πίσω στη γη των δράκων και αναφέρει τι συνέβη, ο βασιλιάς αντιλαμβάνεται την εξαπάτηση του πιθήκου και διατάζει τους αξιωματικούς του να σπάσουν κάθε κόκκαλο στο σώμα του ψαριού και να το χτυπήσουν ώστε να γίνει ζελέ, γι' αυτό οι μέδουσες δεν έχουν κόκαλα.

Τέχνη

Κλέφτης μαϊμού, που τρέχει από ζώα που κρατούν ραβδιά, Τσότζου-τζινμπούτσου-γκίγκα, περίπου 12ος αιώνας.

Οι πίθηκοι είναι ένα παραδοσιακό μοτίβο στην ιαπωνική τέχνη.

Οι κύλινδροι εικόνων Τσότζου-τζινμπούτσου-γκίγκα (Chōjū-jinbutsu-giga) (12ος και 13ος αιώνας) απεικονίζουν ανθρωπόμορφα ζώα, κυρίως πιθήκους και κουνέλια να κάνουν μπάνιο, μαϊμούδες και κουνέλια να παλεύουν και έναν κλέφτη μαϊμού, που τρέχει από κουνέλια και βατράχους, που κρατούν ραβδιά.

Δεδομένου ότι ο βιότοπος του γίββωνα δεν περιελάμβανε την Ιαπωνία, οι Ιάπωνες δεν ήταν εξοικειωμένοι με την εμφάνισή του (μακριά μέλη και ουρά) μέχρι τον 13ο αιώνα, κυρίως μέσω των έργων ζωγραφικής του ιερέα Ζεν της δυναστείας Σονγκ και καλλιτέχνη Μούσι (牧溪, Ιαπωνικά: Μοκκέι 牧谿), που μετανάστευσε στο Κιότο. Το έργο του Μούσι «μελετήθηκε με ανυπομονησία στην Ιαπωνία και αρκετοί ζωγράφοι υιοθέτησαν το καλλιγραφικό του στυλ απόδοσης του γίββωνα». Οι αριστουργηματικοί κύλινδροι του Μούσι "Γκουνγίν", "Μαϊμούδες" (που απεικονίζουν μια μητέρα και βρέφη γίββωνες) και τα ειλητάρια "Γερανός", που είναι ένας από τους Εθνικούς Θησαυρούς της Ιαπωνίας, έγιναν το πρότυπο για τη σχεδίαση γίββωνων. Πολλοί εξέχοντες ζωγράφοι της περιόδου Έντο (1603–1867), συμπεριλαμβανομένων των Χασεγκάβα Τοχάκου, Κουσούμι Μορικάγκε και Κανό Τσουνενόμπου, που δεν είχαν δει ποτέ γίββωνες, τους απεικόνισαν ακολουθώντας την «καλλιτεχνική παράδοση των γιββώνων του Μούσι» του Μποκκέι-ζάρου (Bokkei-zaru) (牧谿猿). Ο Μόρι Σόσεν (1747–1821), ο οποίος ήταν ο «αδιαμφισβήτητος κύριος» της ζωγραφικής του ιαπωνικού μακάκου, επηρέασε μεταγενέστερους πίνακες με γίββωνες, οι οποίοι, ελλείψει ζωντανών μοντέλων, μερικές φορές αντιπροσωπεύονταν με το κόκκινο πρόσωπο του μακάκου και καφέ γούνα.

Οι γίββωνες του Μούσι σχεδιάζονταν συνήθως στη φύση, ενώ οι Ιαπωνικοί μακάκοι απεικονίζονταν συχνά ανάμεσα σε ανθρώπους ή ανθρωπογενή αντικείμενα. Η Ονούκι-Τίρνι σημειώνει ότι οι γίββωνες «αντιπροσώπευαν τη φύση, η οποία στον λαϊκό Σιντοϊσμό σήμαινε θεότητες» και επίσης «αντιπροσώπευε την κινεζική καλλιτεχνική παράδοση (κάνγκα), η οποία με τη σειρά της αντιπροσώπευε τους Κινέζους, που ήταν τότε οι πιο σημαντικοί ξένοι». Θέτει τέσσερα επίπεδα, που συμβολίζονται από την αντίθεση ιαπωνικού μακάκου/γίββωνα: Ιάπωνες/ξένοι, άνθρωποι/θεότητες, πολιτισμός/φύση και εαυτός/άλλος.

Το Κενκάντο ζαρσουρόκου (Kenkadō zarsuroku) (蒹葭堂雜錄, 1856), του Κιμούρα Κενκάντο (木村蒹葭堂), καταγράφει έναν γίββωνα, που εισήχθη στην Ιαπωνία και περιλαμβάνει ένα καλλιγραφικό σχέδιο του Μόρι Σόσεν. Το 1809, ένας γίββωνας εκτέθηκε στην περιοχή Ντοτονμπόρι με τα κόκκινα φανάρια της Οσάκα.

Παρόλο που έχουμε ακούσει τη λέξη "γίββων" [ en ή saru 猨] από παλιά, και έχουμε δει φωτογραφίες του, δεν έχουμε δει ποτέ ζωντανό δείγμα, και επομένως ένα μεγάλο πλήθος συγκεντρώθηκε για να δει αυτόν τον γίββωνα. Γενικά μοιάζει με μεγάλο μακάκο και η φιγούρα και η γούνα μοιάζουν πολύ. Το πρόσωπο είναι μαύρο, η γούνα γκρι με μια πινελιά καφέ. Ο Ολλανδός "Καπετάνιος" Χέντρικ Ντουφ [δηλαδή, ο Ολλανδός επίτροπος του εμπορικού σταθμού Ντετζίμα , Χέντρικ Ντουφ] που έμενε τότε εδώ είπε ότι αυτός ο γίββων εμφανίζεται στο νησί της Ιάβα όπου ονομάζεται "wau-wau". Πραγματικά ένα εξαιρετικό θέαμα!

Ο Βαν Γκούλικ προτείνει ότι αυτό το ινδονησιακό δείγμα Owa jawa "ασημένιος γίββωνας" μεταφέρθηκε στην Ιαπωνία σε ένα ολλανδικό πλοίο.

Καθώς ο πίθηκος είναι μέρος του κινεζικού ζωδιακού κύκλου, ο οποίος χρησιμοποιείται για αιώνες στην Ιαπωνία, αυτό το ζώο μερικές φορές απεικονιζόταν σε πίνακες της περιόδου Έντο ως απτή μεταφορά για ένα συγκεκριμένο έτος. Ο καλλιτέχνης του 19ου αιώνα και σαμουράι Βατανάμπε Καζάν δημιούργησε έναν πίνακα ζωγραφικής ενός μακάκου.

Κατά τη διάρκεια της περιόδου Έντο, πολλά νετσούκε, τσούμπα και άλλα αντικείμενα ήταν διακοσμημένα με πιθήκους.

Κουζίνα

Η κατανάλωση κρέατος πιθήκου, που είναι μια μακροχρόνια παράδοση στην Κίνα, είναι ασυνήθιστη στην ιαπωνική κουλτούρα. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν βρει οστά πιθήκων σε τοποθεσίες, που χρονολογούνται από την περίοδο κυνηγιού-συλλογής Τζόμον (περίπου 14.000–300 π.Χ.), αλλά όχι σε τοποθεσίες από τη γεωργική περίοδο Γιαγιόι (300 π.Χ.-250 μ.Χ.) και αργότερα. Εκτός από πηγή τροφής για τους κυνηγούς, οι πίθηκοι αποτελούσαν απειλή για τους αγρότες, επειδή έκλεβαν τις καλλιέργειες. Δεδομένου ότι η αποφυγή του κρέατος των πιθήκων συνεπάγεται ότι οι άνθρωποι βλέπουν την εγγύτητα μεταξύ των πιθήκων και των εαυτών τους, η Ονούκι-Τίρνι καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι ιαπωνικές πεποιθήσεις σχετικά με την «ημιθεοποιημένη κατάσταση και τον θετικό ρόλο της διαμεσολάβησης μεταξύ ανθρώπων και θεοτήτων» ξεκίνησαν στην εποχή Γιαγιόι. Η βουδιστική σκέψη επηρέασε ορισμένες ιαπωνικές στάσεις απέναντι στους πιθήκους. Το Νιχόνγκι καταγράφει ότι το 676, ο αυτοκράτορας Τένμου εξέδωσε νόμο, που απαγόρευε την κατανάλωση κρέατος από βοοειδή, άλογα, σκύλους, πιθήκους και κοτόπουλα. Ακόμη και σήμερα, στις περιοχές βορειοανατολικά των βουνών Ριοχάκου στην επαρχία Ισικάβα, "οι κυνηγοί δεν τηρούν κανένα ταμπού όσον αφορά το κυνήγι πιθήκων, ενώ εκείνοι στις περιοχές νοτιοδυτικά της οροσειράς τηρούν πολλά ταμπού".

Φύλακας και θεραπευτής αλόγων

Ακολουθώντας τις κινεζικές παραδόσεις ότι το να κρατάς έναν πίθηκο σε στάβλο θα προστατεύει τα άλογα από ασθένειες και ατυχήματα, οι Ιάπωνες έδωσαν στους πιθήκους τον σημαντικό ρόλο των κηδεμόνων αλόγων, που ονομάζονται τιμητικά ουμαγιαγκάμι (umayagami) (厩神, «θεός των στάβλων»). Αυτή η πεποίθηση προκάλεσε δύο σχετικές πρακτικές. Πρώτον, τόσο οι σαμουράι όσο και οι αγρότες κάλυπταν τη φαρέτρα τους με δέρμα πιθήκου, για να αξιοποιήσουν την προστατευτική δύναμη του πιθήκου πάνω στα άλογα. Δεύτερον, οι άνθρωποι σχεδίαζαν εικόνες αλόγων σε έμα (ema) (絵馬, κυριολεκτικά "εικόνα αλόγου") "αναθηματικές ξύλινες πλάκες" και τις πρόσφεραν στα ιερά του Σιντοϊσμού, για να εξασφαλίσουν την υγεία των αλόγων τους. "Ένας μεγάλος αριθμός έμα από διάφορες ιστορικές περιόδους και περιοχές της Ιαπωνίας απεικονίζουν πιθήκους να τραβούν άλογα, παρέχοντας πλούσια στοιχεία ότι ο πίθηκος λειτουργούσε ως φύλακας των αλόγων." Οι πίθηκοι πιστεύεται ότι τρομάζουν άλλα ζώα και παράσιτα, και οι αγρότες στη νότια Ιαπωνία τάιζαν πιθήκους, για να προστατεύσουν τα χωράφια τους.

Το λεξικό Κότζιεν λέει ότι ο σαρουμαβάσι (sarumawashi) (猿回し) ο "εκπαιδευτής μαϊμούδων" προέρχεται από το σαρουχίκι (saruhiki) (猿曳き "αυτός, που τραβάει πιθήκους") και αναφέρει τον Ιάπωνα μελετητή λαογραφίας Κουνίο Γιανάγκιτα ότι οι εκπαιδευτές ήταν επίσης αρχικά μπάι (bai) (馬医 "γιατροί αλόγων"). Ο Γιανάγκιτα περιέγραψε επίσης το αρχαίο έθιμο της περιοχής Τοχόκου του ουμαγιαζάρου (umayazaru) (厩猿 "μαϊμού των στάβλων") που αναφέρθηκε στο Ριότζιν Χίσον και στο Κόκον Τσομοντζού. Αυτός ο "στάβλος πιθήκων" αρχικά αναφερόταν σε πιθήκους, που ζούσαν σε στάβλους, για να προστατεύσουν την υγεία και την ασφάλεια των αλόγων, και αργότερα αναφερόταν στο να τοποθετούν ένα συμβολικό κρανίο, πόδι ή εικόνα πιθήκου.

Ο ρόλος του πιθήκου στη θεραπεία δεν περιοριζόταν στα άλογα, αλλά επεκτάθηκε και στις θεότητες των πιθήκων και στα φάρμακα των πιθήκων. Στα υπερφυσικά όντα, που σχετίζονται με τον πίθηκο — κόσιν, σαένο κάμι, και τζίζο— «έχουν ανατεθεί σε όλα ο ρόλος της θεραπείας». Πολλά μέρη του σώματος του πιθήκου έχουν χρησιμοποιηθεί ως φάρμακο, τουλάχιστον από τον 6ο αιώνα. «Ακόμη και σήμερα, το κεφάλι ενός απανθρακωμένου πιθήκου, κοπανισμένο σε σκόνη, λαμβάνεται ως φάρμακο για ασθένειες του κεφαλιού και του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων των ψυχικών ασθενειών, της νοητικής καθυστέρησης και των πονοκεφάλων». Επιπλέον, οι αναπαραστάσεις πιθήκων πιστεύεται ότι έχουν θεραπευτικές δυνάμεις. Ειδώλια των Τριών Σοφών Πιθήκων χρησιμοποιούνται ως φυλαχτό για την πρόληψη ασθενειών. Τα κουκουριζάρου (kukurizaru), τα οποία είναι «μικρά κουκλάκια-μαϊμούδες σε στυλ φυλακτών» πιστεύεται ότι είναι «αποτελεσματικά στη θεραπεία διαφόρων άλλων ασθενειών, καθώς και στον τοκετό».

Εικόνες

• 
  Κουκουριζάρου και ένα άγαλμα μαϊμού στο Γιασάκα Κόσιν-ντο
• 
  Μαϊμούδες και κουνέλια που κάνουν μπάνιο, Τσότζου-τζινμπούτσου-γκίγκα, γ. 12ος αιώνας.
• 
  Πίνακας Μακάκου του Βατανάμπε Καζάν, 19ος αιώνας.
• 
  Πίθηκοι σε δέντρο λωτού, Μόρι Σόσεν
• 
  Πίθηκοι σε ένα άκρο, Μόρι Σόσεν.
• 
  Σιδερένιο, χρυσό και ασημένιο κουτί που δείχνει μια μαϊμού και ένα χταπόδι σε διελκυστίνδα.
• 
  Φρουρός ξίφους τσούμπα εποχής Έντο που απεικονίζει ενήλικες και νεαρούς πιθήκους.
• 
  Δοχείο ίνρο με λάκα εποχής Έντο, που δείχνει 115 ανθρωπόμορφους πιθήκους.
• 
  Καταρράκτης και μαϊμούδες, Σιμπάτα Ζέσιν, 1872.
• 
  Ο γίββων αγγίζει την αντανάκλαση του φεγγαριού, Οχάρα Κόσον, 1926
• 
  Σάρου ντάγκο (猿団子, "πίθηκοι ντάγκο ") από τρεις πιθήκους του χιονιού.

Βιβλιογραφία

• Nihongi: Chronicles of Japan from the Earliest Times to A.D. 697. Kegan Paul. 1896.  1972 ανατύπωση Tuttle.
• van Gulik, Robert Hans (1967). The gibbon in China: An essay in Chinese animal lore. E. J. Brill. 
• Keene, Donald (2006), Frog In The Well: Portraits of Japan by Watanabe Kazan 1793–1841, Columbia University Press.
• Ohnuki-Tierney, Emiko (1989). The Monkey as Mirror: Symbolic Transformations in Japanese History and Ritual. Princeton University Press. ISBN 9780691028460. 9780691028460
• Ohnuki-Tierney, Emiko (1990a), " Monkey as Metaphor? Transformations of A Polytropic Symbol in Japanese Culture », Man (NS) 25:399–416.
• Ohnuki-Tierney, Emiko (1990b), " The Monkey as Self in Japanese Culture ", στο Culture Through Time, Emikio Ohnuki-Tierney, επιμ., Stanford Univ. Press, 128–153.
• Ohnuki-Tierney, Emiko (1984), " Monkey Performances – A Multiple Structure of Meaning and Reflexivity in Japanese Culture ", στο Text, Play and Story, E. Bruner, επιμ., American Ethnological Society, 278–314.
• Okada Yuzuru (1951), Netsuke: A Miniature Art of Japan, Japan Travel Bureau.
• Ozaki, Yei Theodora (1903). The Japanese Fairy Book. rchibald Constable. 

Υποσημειώσεις