Μάριο Βάργας Λιόσα
![]() |
Αυτό το λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |
Ο Χόρχε Μάριο Πέδρο Βάργκας Λιόσα, 1ος Μαρκήσιος του Βάργκας Λιόσα (ισπαν. Mario Vargas Llosa, Αρεκίπα, 28 Μαρτίου 1936 – Λίμα, 13 Απριλίου 2025) ήταν Περουβιανός συγγραφέας, ένας από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους και δοκιμιογράφους της Λατινικής Αμερικής, καθώς και ένας από τους πιο διακεκριμένους συγγραφείς της γενιάς του.
Ο Βάργκας Λιόσα πρωτοέγινε γνωστός στη δεκαετία του 1960 με μυθιστορήματα όπως τα La ciudad y los perros (Η πόλη και τα σκυλιά) (1963), La casa verde (Το πράσινο σπίτι) (1965), και το μνημειώδες Conversación en La Catedral (Πότε πήραμε την κάτω βόλτα;) (1969). Σήμερα παραμένει πολυγραφότατος σε μια ευρεία γκάμα λογοτεχνικών ειδών και στη δημοσιογραφία. Το λογοτεχνικό του έργο περιλαμβάνει κωμωδίες, αστυνομικά, ιστορικά και πολιτικά μυθιστορήματα. Πολλά από αυτά, όπως το Pantaleón y las visitadoras (Ο Πανταλέων και οι επισκέπτριες), (1973) και το La tía Julia y el escribidor (Η θεία Χούλια και ο γραφιάς) (1977), διασκευάστηκαν και μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο.
Πολλά από τα έργα του Βάργκας Λιόσα είναι επηρεασμένα από την αντίληψη του συγγραφέα για την περουβιανή κοινωνία και από τις εμπειρίες του ως Περουβιανού. Ωστόσο, όλο και περισσότερο επεξέτεινε το ρεπερτόριό του και καταπιάστηκε με θέματα από διαφορετικά σημεία του κόσμου.
Όπως και άλλοι Λατινοαμερικάνοι συγγραφείς, ο Βάργκας Λιόσα υπήρξε πολιτικά ενεργός στο μεγαλύτερο μέρος της πορείας του. Ήταν υποψήφιος πρόεδρος του Περού το 1990 με το κεντροδεξιό κόμμα Δημοκρατικό Μέτωπο (FREDEMO).
Τον Οκτώβριο του 2010 η Σουηδική Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών τίμησε τον Λιόσα απονέμοντάς του το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το Έτος 2010. Σύμφωνα με το σκεπτικό της, το βραβείο απονέμεται στον Λιόσα «για τη χαρτογράφησή του των δομών της εξουσίας και τις διεισδυτικές του εικόνες της ατομικής αντίστασης, εξέγερσης και ήττας».[53]
Απεβίωσε στις 13 Απριλίου 2025, σε ηλικία 89 ετών.[54] Η σορός του αποτεφρώθηκε μετά από τελετή σε κλειστό κύκλο.
Εργογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μυθιστορήματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1963 Η πόλη και τα σκυλιά - (La ciudad y los perros)
- - (μτφ. Αγγελική Αλεξοπούλου για τις εκδόσεις "Καστανιώτη", 1999) Το μυθιστόρημα τιμήθηκε με το «Premio de la Crítica de España» το 1963
- 1966 Το πράσινο σπίτι - (La casa verde)
- -( μτφ. Κατερίνα Τζωρίδου για τις εκδ. "Καστανιώτη", 2005) -Το μυθιστόρημα τιμήθηκε με το βραβείο «Rómulo Gallegos» το 1967
- 1969 Πότε πήραμε την κάτω βόλτα; - (Conversación en La Catedral)
- -(μτφ. Τασία Παναγοπούλου για τις εκδ. "Εξάντας", 2002)
- 1973 Ο Πανταλεόν και οι επισκέπτριες - (Pantaleón y las visitadoras)
- -(μτφ.Τασία Χατζή και Νατιβιδάδ Γκάλβεζ για τις εκδόσεις "Εξάντας", 1997)
- 1977 Η θεία Χούλια και ο γραφιάς - (La tía Julia y el escribidor)
- -(μτφ. Τασία Χατζή για τις εκδ. "Οδυσσέας", 1986, και Μαργαρίτα Μπονάτσου για τις εκδ. "Καστανιώτης", 2013) -Το μυθιστόρημα τιμήθηκε με το «Prix du Meilleur Livre Étranger», το 1980
- 1981 Ο πόλεμος της συντέλειας του κόσμου - (La guerra del fin del mundo)
- -(μτφ. Μανώλης Παπαδολαμπάκης για τις εκδ. "Εξάντας", 2002)
- 1984 Μια ιστορία για τον Μάυτα - (Historia de Mayta)
- -(μτφ. Αγγελική Αλεξοπούλου για τις εκδ. "Καστανιώτη", 1997) -Το μυθιστόρημα τιμήθηκε με το «Premio Grinzane Cavour» το 1986
- 1986 Ποιός σκότωσε τον Παλομίνο Μολέρο; - (Quién mató a Palomino Molero?)
- -(μτφ. Τασία Παναγοπούλου, "Εξάντας", 1997)
- 1987 Ο άνθρωπος που έλεγε ιστορίες - (El hablador)
- -(μτφ. Τατιάνα Ραπακούλια για τις εκδ. "Καστανιώτη", 2010)
- 1988 Μητριάς εγκώμιο - (Elogio de la madrastra)
- -(μτφ. Κλαίτη Σωτηριάδου για τις εκδ. "Ωκεανίδα", 1991)
- 1993 Ο Λιτούμα στις Άνδεις - (Lituma en los Andes)
- - (μτφ. Σάρα Μπενβενίστε για τις εκδ. "Εξάντας", 1998)
- 1997 Τα τετράδια του δον Ριγοβέρτο - (Los cuadernos de don Rigoberto)
- -(μτφ. Βιβή Φωτοπούλου για τις εκδ. "Καστανιώτη, 2001)
- 2000 Η γιορτή του τράγου - (La Fiesta del Chivo)
- - (μτφ. Αγγελική Αλεξοπούλου, "Καστανιώτης", 2002)
- 2003 Ο Παράδεισος στην άλλη γωνία - (El Paraíso en la otra esquina)
- - (μτφ. Κώστας Αθανασίου για τις εκδόσεις "Καστανιώτη, 2006)
- 2006 Το παλιοκόριτσο - (Travesuras de la niña mala)
- - (μτφ. Μαργαρίτα Μπονάτσου, "Καστανιώτης", 2007)
- 2010 Το όνειρο του Κέλτη - (El sueño del celta)
- - (μτφ. Μαργαρίτα Μπονάτσου για τις εκδ. "Καστανιώτης", 2011)
- 2013 Ένας διακριτικός ήρωας - (El héroe discreto)
- -(μτφ. Χρύσα Μπανιά για τις εκδ. "Α.Α.Λιβάνης", 2016)
- 2016 Cinco esquinas
Διηγήματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1959 Οι αρχηγοί - (Los jefes) συλλογή 6 διηγημάτων
- -(μτφ. Τατιάνα Ραπακούλια για τις εκδ. "Καστανιώτη", 2012)
- 1967 Τα αντράκια - (Los cachorros)
- -(μτφ. Τατιάνα Ραπακούλια, "Καστανιώτης", 2012)
Δοκίμια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1997 Επιστολές σ' έναν νέο συγγραφέα - (Cartas a un joven novelista)
- - (μτφ. Μαργαρίτα Μπονάτσου για τις εκδ. "Καστανιώτη", 2006)
Απομνημονεύματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1993 Το ψάρι στο νερό - (El pez en el agua)
- -(μτφ. Λήδα Παλλάντιου για τις εκδ. "Καστανιώτης", 1999)
Θεατρικά έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1952 La huida del Inca
- 1981 La señorita de Tacna
- 1983 Kathie y el hipopótamo
- 1986 Λα Τσούνγκα - (La Chunga)
- -(μτφ. Μαρία Χατζηεμμανουήλ για την ομώνυμη θεατρική παράσταση του θεάτρου "Επί Κολωνώ", 2012) [55]
- 1993 El loco de los balcones
- 1996 Ojos bonitos, cuadros feos
- 2007 Odiseo y Penélope
- 2008 Al pie del Támesis
- 2009 Las mil noches y una noche
- 2015 Los cuentos de la peste
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Mario Vargas Llosa celebró sus 88 años acompañado de sus amigos y familiares». 28 Μαρτίου 2024. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2025.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Who's who» (Βρετανικά αγγλικά, Αγγλικά) A & C Black. U40996.
- ↑ «Fallece Mario Vargas Llosa, Premio Nobel de Literatura, a los 89 años». 13 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2025.
- ↑ BOE-A-1993-18207.
- ↑ «Recorriendo Buenos Aires: ¿quién fue Saraza? la historia del nombre de una calle que atraviesa varios barrios». 31 Μαΐου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2023.
- ↑ «Mario Vargas Llosa, un hombre agnóstico». Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2019.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11927697t. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ CONOR.SI. 7730531.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 «Premio Planeta Ganadores».
- ↑ «The New York Times». (Αγγλικά) The New York Times. The New York Times Company, A. G. Sulzberger. Μανχάταν. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2023.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 11,7 11,8 Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019.
- ↑ The Fine Art Archive. 94899. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021.
- ↑ 14,0 14,1 «Premio Internacional Alfonso Reyes». (Ισπανικά) Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ (Αγγλικά) Internet Movie Database. nm0889771. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ 28 Μαρτίου 2023. elperfil
.pe /cultura /el-quinceanero-vargas-llosa-en-el-diario-la-cronica /. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2025. - ↑ mhprl
.pl /wp-content /uploads /2022 /02 /CRONICA .pdf. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2025. - ↑ www
.hola .com /actualidad /20190403140000 /isabel-preysler-mario-vargas-llosa-comienzo-relacion /. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2019. - ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 (πολλαπλές γλώσσες) Geni.com.
- ↑ pen-international
.org /who-we-are /history /pen-presidents. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2020. - ↑ www
.academie-francaise .fr /actualites /election-de-m-mario-vargas-llosa-f18. - ↑ «The Nobel Prize in Literature 2010 was awarded to Mario Vargas Llosa "for his cartography of structures of power and his trenchant images of the individual's resistance, revolt, and defeat"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2025.
- ↑ «Arrêté du 30 septembre 1994 conférant le titre de docteur honoris causa». Légifrance. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2025.
- ↑ «Mario Vargas Llosa». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2025.
- ↑ «Concedidos los premios de EL PAÍS de 1999». Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2019.
- ↑ «Mario Vargas Llosa to Receive 2005 Irving Kristol Award». American Enterprise Institute. 3 Ιανουαρίου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2025.
- ↑ www
.hu-berlin .de /de /ueberblick /menschen /ehrungen /ehrendoktor. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2017. - ↑ «Past Maria Moors Cabot Prizes Winners». Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Le Prix mondial Cino Del Duca». Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2020.
- ↑ «Mario Vargas Llosa. Premios». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2019.
- ↑ www
.cervantes .es /bibliotecas _documentacion _espanol /biografias /berlin _mario _vargas _llosa _premios .htm. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2019. - ↑ «Acuerdo de 23 de abril de 2015, del Consejo de Gobierno, por el que se concede laMedalla de la Comunidad de Madrid, en su categoría de Oro, al excelentísimo señordon Mario Vargas Llosa». Boletín Oficial de la Comunidad de Madrid. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2018.
- ↑ «Mario Vargas Llosa». université Bordeaux Montaigne. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2025.
- ↑ «Doctores Honoris Causa investidos por la UGR». Πανεπιστήμιο της Γρανάδας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2025.
- ↑ www
.ulpgc .es /rectorado /doctores-honoris-causa-ulpgc. - ↑ «Doctor Honoris Causa. Mario Vargas Llosa». University of Murcia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2025.
- ↑ «Titre de Docteur Honoris Causa remis à Mario Vargas Llosa». Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2025.
- ↑ «Arrêté du 21 septembre 2001 conférant le titre de docteur honoris causa». (Γαλλικά) Journal officiel de la République française. Légifrance. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2025.
- ↑ «Journal officiel de la République française». (Γαλλικά) Journal officiel de la République française.
- ↑ «Les docteurs Honoris Causa de la Sorbonne Nouvelle». Πανεπιστήμιο της Νέας Σορβόνης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2024.
- ↑ www
.univ-reims .fr /vie-des-campus /actualites /deces-de-mario-vargas-liosa-docteur-honoris-causa-de-l-universite-de-reims-champagne-ardenne,10227,18297 .html. - ↑ elcomercio
.pe /espectaculos /684772 /noticia-video-vivo-siga-condecoracion-mario-vargas-llosa-palacio-gobierno. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2019. - ↑ www
.agenciaefe .es /premio-don-quijote-2 /. - ↑ «Doctorado Honoris Causa, 2016: Iñaki Gabilondo, Mario Vargas Llosa». University of Burgos. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2025.
- ↑ «Ministerio de las Culturas entregó Orden al Mérito Pablo Neruda a Mario Vargas Llosa». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2019.
- ↑ «Honorary Degree and President's Medal Recipients». Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2025.
- ↑ «Mario Vargas Llosa recibe la Orden de Boyacá por el Presidente Iván Duque». La República. 25 Ιουλίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2025.
- ↑ actualitte
.com /article /103283 /prix-litteraires /mario-vargas-llosa-et-krzysztof-pomian-laureats-du-prix-andre-malraux-2021. - ↑ www
.bookcritics .org /past-awards /1997 /. - ↑ 16 Δεκεμβρίου 2010. www
.casadelaliteratura .gob .pe /mario-vargas-llosa-fue-premiado-en-la-casa-de-la-literatura-peruana /. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2025. - ↑ hayek
.de /hayek-medaillentraeger /. - ↑ "The Nobel Prize in Literature 2010". Nobelprize.org 7 Οκτ 2010
- ↑ Marcos, Javier Rodríguez (14 Απριλίου 2025). «Muere Mario Vargas Llosa, gigante de las letras universales». El País (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2025.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2017.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]