Λιγόρτυνος Ηρακλείου

Λιγόρτυνος
	Άποψη της Λιγόρτυνου
	Λιγόρτυνος
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Δήμος	Αστερουσίων
Γεωγραφία
Νομός	Ηρακλείου
Υψόμετρο	380
	δεδομένα

Συντεταγμένες: 35°4′25″N 25°10′34″E / 35.07361°N 25.17611°E / 35.07361; 25.17611

Η Λιγόρτυνος είναι χωριό με 481 κατοίκους το 2001 και ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Αρχανών - Αστερουσίων του νομού Ηρακλείου στην επαρχία Μονοφατσίου, στα 10 χιλιόμετρα βόρεια του Πύργου. Βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά λόφου, με ωραία θέα προς την πεδιάδα της Μεσαράς.

Δ.δ. Λιγορτύνου

Με 642 κατοίκους συνολικά, το Δημοτικό διαμέρισμα Λιγορτύνου απαρτίζουν οι οικισμοί:

η Λιγόρτυνος [ 481 ], έδρα,
ο Κεφαλάδος [ 45 ] , παλιότερη ονομασία οι Κεφαλάδες. Βρίσκεται στα νότια της Λιγόρτυνας σε υψόμετρο 310 μ. πάνω σε λόφο.
Η Πλακιώτισσα [ 116 ] , οικισμός στον οποίο βρίσκεται το περίφημο φράγμα. Βρίσκεται 3 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λιγόρτυνου και 41,8 χλμ. από το Ηράκλειο. Υπαγόταν στη Λιγόρτυνο, όταν ακόμα η τελευταία ήταν κοινότητα. Έχει άφθονα νερά και οι κάτοικοι ασχολούνται επίσης με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την μελισσοκομεία. Ναοί στον οικισμό είναι αυτοί του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος είναι και ο ενοριακός ναός του χωριού και της Αγίας Αναστασίας της Ρωμαίας η οποία είναι και η Πολιούχος του χωριού. Εορτάζει στις 29 Οκτωβρίου αλλά γίνεται θ. Λειτουργία και κάθε χρόνο την Παρασκευή της Διακαινησίμου. Άλλοι ναοί είναι ο δίκλιτος ναός του Αγίου Παντελεήμονος και της Αγίας Αικατερίνης στον οποίο γίνεται πανηγυρική θ. Λειτουργία τις αντίστοιχες εορτές των προαναφερθέντων Αγίων. Νεόδμητοι ναοί, είναι αυτοί του Αφέντη Χριστού στο τοπωνύμιο "Στρογγυλό Κεφάλι", και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Η εκκλησία του Αφέντη Χριστού εορτάζει στις 6 Αυγούστου, αλλά γίνεται και κάθε χρόνο θ. Λειτουργία στις 14 Σεπτεμβρίου ανήμερα της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Ο Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, βρίσκεται ακριβώς στον δρόμο, λίγο πριν την είσοδο στο χωριό. Πανηγυρίζει κάθε χρόνο την 25η Μαρτίου.

Ιστορικά στοιχεία

Το τοπωνύμιο Λιγόρτυνος είναι προελληνικό. Έχουν βρεθεί μάλιστα ευρήματα από την υστερομινωική εποχή, που βρίσκονται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου. Οι σημερινοί κάτοικοι έχουν καταγωγή από τη Μικρά Ασία (Καισάρεια, Πόντος, Ικόνιο) και ένα ποσοστό περίπου 120 ατόμων από τα Ανώγεια Μυλοποτάμου (όπως και της Πλακιώτισσας) .Οι Μικρασιάτες εγκαταστάθηκαν το 1923. Οι νέοι κάτοικοι σύντομα προσαρμόστηκαν στη γλώσσα και τα πολιτισμικά στοιχεία του τόπου και εξομοιώθηκαν με το γηγενές στοιχείο.

Σε συμβόλαιο του 1271 το βρίσκουμε Legordine και ανήκε στο φέουδο του Λατινικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Μάλιστα, ενοικιάστηκε στον Ιάκωβο Μουδάτσο^[1]. Στις ενετικές απογραφές αναγράφεται Ligortino, με 193 κατοίκους^[2]στα τέλη του 16ου αιώνα. Στον Καστροφύλακα^[3]αναφέρονται και οι άλλοι οικισμοί, Chieffala, με 41 κατοίκους και Plachiotissa^[2], με 94 κατοίκους. Όλα τα χωριά ήταν τουρκοχώρια κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το 1834 κατοικούσαν 15 οικογένειες Τούρκων στη Λιγόρτυνο, 2 στην Πλακιώτισσα και 8 στους Κεφαλάδες. Οι αντίστοιχοι κάτοικοι στην απογραφή του 1881 ήταν 163 , 38 και 39, όλοι Τούρκοι. Το 1900 υπήχθη στο Δήμο Χάρακα.

Πορεία πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:^[4]

Απογραφή	1900	1920	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Πληθυσμός	28	52	291	407	500	624	577	578		481	372

Οικονομία

Οι κάτοικοι ασχολούνται ιδίως με την αμπελοκαλλιέργεια και την ελαιοκομία, όπως επίσης και με την κτηνοτροφία, ενώ καλλιεργούνται και δημητριακά και καπνά. Στην περιοχή του χωριού λειτουργεί τυροκομείο, νηπιαγωγείο και Δημοτικό σχολείο. Η οικονομία του χωριού βασίζεται κυρίως στο λάδι και στη σταφίδα. Παλιότερα οι κάτοικοι ασχολούνταν και με την αγγειοπλαστική.

Πολιτισμός

Ενεργός είναι ο πολιτιστικός σύλλογος του χωριού, ο οποίος έχει καταστήσει το χωριό παραδοσιακό οικισμό, με εκδηλώσεις, καλαίσθητες παρεμβάσεις στους δρόμους (λιθόστρωτοι) και αναδεικνύοντας μνημεία, όπως το παλιό υδραγωγείο. Στη νότια πλευρά του οικισμού σώζονται τα ερείπια κατάγραφου ναού (Αγία Τριάδα), από τα βυζαντινά χρόνια. Κεντρικός ναός είναι ο Άγιος Χαράλαμπος.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Χωριά του Δήμου Αστερουσίων

Βιβλιογραφία

Το Ηράκλειον και ο Νομός του, Έκδοση Νομαρχίας Ηρακλείου.

Παραπομπές

↑ A. Lombardo, Documenti della Colonia Veneziana, p. 75
↑ ^2,0 ^2,1 Καστροφύλακας, Κ 99, 1583
↑ Καστροφύλακας, Κ 98, 1583
↑ Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 478.

[1] A. Lombardo, Documenti della Colonia Veneziana, p. 75

[auto1-2] 2,0 ^2,1 Καστροφύλακας, Κ 99, 1583

[3] Καστροφύλακας, Κ 98, 1583

[Spanakis-4] Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 478.

[1]

[2]

[3]

[4]