Κωνσταντίνος Μέρτζιος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κωνσταντίνος Μέρτζιος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση18  Οκτωβρίου 1886
Θάνατος25  Αυγούστου 1971
Βενετία
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα
ΣπουδέςΖωσιμαία Σχολή
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιστορικός

Ο Κωνσταντίνος Δ. Μέρτζιος (1886-1971) ήταν Έλληνας ιστοριοδίφης και λόγιος.

Βίος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Κωνσταντίνος Μέρτζιος γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1886 στο χωριό Βράβορη Γραμμενοχωρίων των Ιωαννίνων. Τη στοιχειώδη παιδεία του την έλαβε στο χωριό του και στην Καπλάνειο Σχολή των Ιωαννίνων, ενώ μετά γράφτηκε στη Ζωσιμαία Σχολή απ' όπου αποφοίτησε το 1903. Αρχικά βοηθούσε στην εμπορική επιχείρηση (εμπόριο υφασμάτων)[1] της οικογένειάς του και παράλληλα δημοσιογραφούσε στην εφημερίδα Ήπειρος από το 1909 έως το 1917 και από το 1913 έωςτο 1916 διετέλεσε ανταποκριτής στα Ιωάννινα των αθηναϊκών εφημερίδων Νέα Ημέρα και Νέα Ελλάς [2]Το 1917 διατελώντας πρόεδρος του Πανηπειρωτικού Συνδέσμου Επιστράτων αναμείχθηκε στις πολιτικά γεγονότα και[3]ως φανατικός βασιλόφρων με τη βοήθεια του Ιταλικού προξενείου [4] κατέφυγε στην Ιταλία επειδή καταδιωκόταν από τους Βενιζελικούς ως επίστρατος μετά το κίνημα της Θεσσαλονίκης[5]Μέχρι το 1921 έζησε στο Μιλάνο ασχολούμενος μετις εμπορικές υποθέσεις του πατέρα του και το 1922 ήλθε στη Βενετία ασχολούμενος με αρχειακές έρευνες.[6]Στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου του επιβλήθηκε κατ' οίκον περιορισμός, ενώ κατά τη γερμανική κατοχή εξορίσθηκε σε στρατόπεδο κοντά στο Τρεβίζο.[7] Το 1947 η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών δημοσίευσε αρχειακό υλικό, προερχόμενο από τα κρατικά αρχεία Βενετίας, υπό τον τίτλο "Μνημεία Μακεδονικής Ιστορίας" με έγγραφα που είχαν συλλεχθεί από τον Μέρτζιο και αφορούσαν τη Θεσσαλονίκη και το Βόρειο Αιγαίο για την περίοδο 1381 - 1650.[8] Τον Ιούλιο του 1957 δώρισε, μέσω του ιστορικού Κώστα Τριανταφύλλου, στη δημοτική βιβλιοθήκη Πατρών έγγραφα από το 1595 έως το 1794 που αφορούν την Πάτρα, και τα οποία αναφέρονται ως "Κώδηξ Μέρτζιου".[9] Σημαντικές θεωρούνται οι ανακαλύψεις του για τα παιδικά χρόνια του Ελ Γκρέκο[10][11], για τον Λάμπρο Κατσώνη[12], για τη Λευκάδα[13], την Κρήτη κ.α. Συνολικά εξέδωσε πλήθος εκδόσεων με ιστορικά έγγραφα που αφορούσαν τον Ελλαδικό χώρο.[14] Το 1952 πρωτοστάτησε στην έκδοση του περιοδικού Ηπειρώτικη Εστία και το 1954 στην ίδρυση της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών. [15] Είχε εκλεγεί αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών κατόπιν προτάσεως του Κωνσταντίνου Άμαντου[16] και διετέλεσε επίτιμος πρόξενος της Ελλάδος στη Βενετία καθώς και αντιπρόεδρος της ελληνικής κοινότητας της Βενετίας.[8] Είχε πραγματοποιήσει δωρεές βιβλίων στη βιβλιοθήκη του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.[17] Μιλούσε ιταλικά, γαλλικά και βενετσιάνικα.[8] Απεβίωσε στη Βενετία στις 25 Αυγούστου του 1971.[18] Θάφτηκε στον τάφο της καθολικής συζύγου του που είχε πεθάνει πριν από αυτόν. [19] Είχε μια κόρη.[20]

Αποτίμηση του έργου του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ιστορικούς που ασχολήθηκαν με τη Βενετοκρατία στην Ελλάδα.[21] Όπως σχολιάζει ο Νικόλαος Τωμαδάκης «Ο Μέρτζιος βεβαιως ήτο ερασιτέχνης. Ειργάσθη όπου δεν υπήρχεν ενημερωμένη εις τα ελληνικά (μεσαιωνικά και της τουρκοκρατίας) βιβλιοθήκη. Είναι επόμενον η μέθοδος της δημοσιέυσεως να μην είναι πάντοτε αυστηρώς επιστημονική ή σχολαστική»[22]Τα μειονεκτήματα ήταν οι λειψές αρχειακές του ενδείξεις, μεταφράσεις στα ελληνικά χωρίς παράθεση του ελληνικού πρωτοτύπου, αποσπασματικές δημοσιεύσεις, αυθαίρετες επιλογές. Επίσης ελλιπής βιβλιογραφική ενημέρωση (δημοσίευση ήδη γνωστών, άγνοια της ελληνικής και της ξένης βιβλιογραφίας),πρόχειρη και άκριτη επεξεργασία του υλικού ή γυμνή παρουσίαση.Ο Μέρτζιος όμως, δεν είχε ανώτερη μόρφωση και οικονομική άνεση ή την κρατική ενίσχυση για να επιδίδεται απερίσπαστος στην αναδίφηση των αρχείων.[23] Ο Νικόλαος Παναγιωτάκης επισημαίνει πως «ανήκει σε μια κατηγορία αρχειοδιφών ιστορικών[...] στην κατηγορία των αφοσιωμένων ερασιτεχνών»[24]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Νικόλαος Παναγιωτάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Κρητικά χρονικά, τομ.23 (1971), σελ484
  2. Νικόλαος Τωμαδάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Επιστημονική Επετηρίς της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τομ.38 (1971), σελ.397
  3. Νικόλαος Τωμαδάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Επιστημονική Επετηρίς της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τομ.38 (1971), σελ.397
  4. Νικόλαος Παναγιωτάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Κρητικά χρονικά, τομ.23 (1971), σελ484
  5. Νικόλαος Τωμαδάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Αθηνά, τομ.72 (1971), σελ.360
  6. Νικόλαος Τωμαδάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Επιστημονική Επετηρίς της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τομ.38 (1971), σελ.397
  7. Νικόλαος Τωμαδάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Επιστημονική Επετηρίς της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τομ.38 (1971), σελ.398
  8. 8,0 8,1 8,2 Νεκρολογία Μέρτζιου, από τον Ιωάννη Βασδραβέλλη
  9. Κώστας Τριανταφύλλου, Ιστορικό λεξικό των Πατρών, Πάτρα 1995, σελ.1256
  10. Οι διαδοχικές μεταμορφώσεις του Γκρέκο Αρχειοθετήθηκε 2012-04-30 στο Wayback Machine., από την εφημερίδα "Το Βήμα"
  11. Έρευνες Μέρτζιου, από το βιβλίο "El Greco: the Cretan years" του Νικολαου Παναγιωτάκη, σελίδα 21
  12. Δελτίο Τύπου για Κατσώνη Αρχειοθετήθηκε 2016-08-11 στο Wayback Machine., από το Κέντρο Ελληνορωσικών Ιστορικών Ερευνών
  13. Επισκόπηση Λευκαδικών Μελετών, του Σκλαβενίτη
  14. Άρθρα Μέρτζιου[νεκρός σύνδεσμος], από το εργαστήριο Ερευνών Νεοελληνικής Φιλοσοφίας
  15. Νικόλαος Παναγιωτάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Κρητικά χρονικά, τομ.23 (1971), σελ486
  16. Νικόλαος Τωμαδάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Αθηνά, τομ.72 (1971), σελ.362
  17. Δωρεά Μέρτζιου Αρχειοθετήθηκε 2011-06-23 στο Wayback Machine., από την επίσημη ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
  18. Νικόλαος Τωμαδάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Επιστημονική Επετηρίς της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τομ.38 (1971), σελ.397
  19. Νικόλαος Τωμαδάκης, «Νεκρολογία: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Μνημοσύνη, τομ.3 (1970-1971), σελ542
  20. Νικόλαος Τωμαδάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Επιστημονική Επετηρίς της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τομ.38 (1971), σελ.397
  21. Οι ιστορικοί της Βενετοκρατίας[νεκρός σύνδεσμος], από την εφημερίδα "Η Καθημερινή"
  22. Νικόλαος Τωμαδάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Αθηνά, τομ.72 (1971), σελ.360
  23. Νικόλαος Παναγιωτάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Κρητικά χρονικά, τομ.23 (1971), σελ.487
  24. Νικόλαος Παναγιωτάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Κρητικά χρονικά, τομ.23 (1971), σελ487

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Νικόλαος Τωμαδάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Αθηνά, τομ.72 (1971), σελ.359-362
  • Νικόλαος Τωμαδάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Επιστημονική Επετηρίς της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τομ.38 (1971), σελ.397-421
  • Νικόλαος Τωμαδάκης, «Νεκρολογία: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Μνημοσύνη, τομ.3 (1970-1971), σελ542-544
  • Νικόλαος Παναγιωτάκης, «Νεκρολογίαι: Κωνσταντίνος Μέρτζιος (1886-1971)», Κρητικά χρονικά, τομ.23 (1971), σελ.484-493