Θησαυρός των Σιφνίων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Θησαυρός των Σιφνίων
αναπαράσταση του ναού
(από μελέτη του Δανού αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν)
Χάρτης
Γενικές πληροφορίες
ΕίδοςΙωνικό κτίριο σε μορφή ναού
Γεωγραφικές συντεταγμένες38°28′54″N 22°30′5″E
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Δελφών
ΤοποθεσίαΔελφοί
ΧώραΕλλάδα
Λειτουργία525 ΠΚΕ
Κατάστασησώζονται μόνο τα θεμέλια και ένα μέρος από τη διακόσμηση της βάσης
Χρήσημικρός ναός, που στέγαζε τα αναθήματα των Σιφνίων στο θεό Απόλλωνα
ΙδιοκτήτηςΑρχαιολογικό Μουσείο Δελφών
Υλικά κατασκευής
ΥλικάΜάρμαρο Πάρου
Προστασίααρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα
Ιστότοπος
Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών
Commons page Πολυμέσα

Ο θησαυρός των Σιφνίων ήταν κτήριο στους Δελφούς με σκοπό την φύλαξη πολύτιμων ιερών αναθημάτων. Κτίστηκε λίγο πριν το 525 π.Χ. και ήταν έργο ιωνικής τέχνης. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο και τον Παυσανία, οι κάτοικοι της Σίφνου αφιέρωσαν το θησαυρό στον Απόλλωνα ως ευχαριστήριο για τον πλούτο που είχαν αποκτήσει από τα ορυχείων χρυσού και αργύρου της Σίφνου, χρηματοδοτώντας την κατασκευή με τη δεκάτη των εισοδημάτων από αυτά. Είναι χτισμένος από μάρμαρο Πάρου και ο γλυπτός του διάκοσμος, ιδιαίτερα η ζωφόρος,αποδίδεται στον Αθηναίο γλύπτη Ένδοιο καθώς και σε άλλο αγνώστων στοιχείων γλύπτη.[1] Σήμερα, στην τοποθεσία του κτιρίου σώζονται μόνο τα θεμέλια και ένα μέρος από τη διακόσμηση της βάσης.[2]

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Θησαυρός των Σιφνίων ήταν κτίριο ιωνικού ρυθμού, κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από μάρμαρο.[1] Περιγράφεται από τους αρχαίους συγγραφείς, τον Ηρόδοτο και τον Παυσανία ως "πλουσιότατος" εξαιτίας του γλυπτού του διακόσμου αλλά και της χρήσης χρώματος στις επιφάνειές του.

Στην πρόσοψη του είναι τοποθετημένες, αντί κιόνων, δυο κόρες οι οποίες αποτελούν στηρίγματα για το επιστύλιο. Αυτού του τύπου η διακόσμηση με την κυριαρχία γυναικείων μορφών γεμάτων κίνηση και πλαστικότητα αντί των συνήθων αφηρημένων αρχιτεκτονικών σχημάτων των ναών, προεικονίζει τις σπάνιας ομορφιάς Καρυάτιδες του Ερεχθείου της Αθηναϊκής Ακρόπολης.

Το ανατολικό αέτωμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είναι το μόνο που σώζεται από το θησαυρό των Σιφνίων και εικονίζει ένα διάσημο δελφικό θέμα, τη διαμάχη Απόλλωνα και Ηρακλή για τον δελφικό τρίποδα. Στο κέντρο του αετώματος ο Δίας (κατά άλλους η Αθηνά ή ο Ερμής), αριστερά ο Απόλλωνας και δεξιά ο Ηρακλής. Οι δύο τελευταίοι ανταγωνίζονται για την κατάκτηση του δελφικού τρίποδα και ο Δίας στο μέσον προσπαθεί να τους χωρίσει. Το στιγμιότυπο είναι γνωστό από τη μυθολογία: ο Ηρακλής, οργισμένος εξαιτίας της άρνησης της Πυθίας να του δώσει χρησμό, μιας και ήταν ακόμη μιασμένος από τον φόνο του Ιφίτου, προσπαθεί να αρπάξει τον ιερό τρίποδα του Απόλλωνα και ο θεός προσπαθεί να του τον πάρει πίσω.[1]

Ανατολική ζωφόρος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην ανατολική πλευρά της ζωφόρου απεικονίζεται μια παράσταση από τη Συνέλευση των Θεών κατά τον Τρωικό πόλεμο[1]. Οι μορφές φαίνονται να συζητούν με έντονες κινήσεις σα να λογομαχούν. Στα δεξιά διακρίνεται Αθηνά ως επικεφαλής των θεών που τάσσονται με το μέρος των Ελλήνων. Στα αριστερά κάθονται οι θεοί που προστατεύουν και υπερασπίζονται τους Τρώες: Ο Απόλλων, ο Άρης, η Αφροδίτη και η Άρτεμις. Στο μέσον διακρίνουμε τον Δία στο θρόνο του. Σε άλλο σημείο της ζωφόρου αποτυπώνεται ένα στιγμιότυπο από τον Τρωικό πόλεμο: πρόκειται για μια σκηνή μονομαχίας γύρω από το νεκρό σώμα ενός πολεμιστή (Αντίλοχος), με τους δύο μονομάχους (Αχιλλεύς και Μέμνων) να πλαισιώνονται από τους ήρωες των Αχαιών στα δεξιά και των Τρώων αντίστοιχα στα αριστερά.[3]

Βόρεια ζωφόρος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η βόρεια ζωφόρος έχει ως θέμα τη Γιγαντομαχία[1] και απεικονίζει από την μια πλευρά τους βαριά οπλισμένους Γίγαντες να εξαπολύουν επίθεση και από την άλλη τους θεούς. Διακρίνονται ο Ήφαιστος, η Δήμητρα, ο Ηρακλής, ο Απόλλων, η Άρτεμις κ.ά. Αυτή η πλευρά της ζωφόρου ήταν ορατή από την ιερά οδό, καθώς οι προσκυνητές ανηφόριζαν προς τον ναό του Απόλλωνα. Έτσι είχαν τη δυνατότητα να θαυμάσουν τη σκηνή της Γιγαντομαχίας, που μεταμορφώνεται μέσα από το ανάγλυφο καλλιτέχνημα σε μια ολόκληρη αφήγηση, εκτυλισσόμενη σε πολλαπλά επίπεδα, που διατηρεί ωστόσο την αναγνωρισιμότητα, τη συνοχή και τον αλληγορικό της χαρακτήρα παρά τις πολυπρόσωπες μορφές της και τις ποικίλες σκηνές δράσης.[4]

Δυτική ζωφόρος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τη συγκεκριμένη ζωοφόρο έχουν σωθεί λιγοστές ανάγλυφες μορφές. Εδώ απεικονίζεται η κρίση του Πάρη για την επιλογή της ωραιότερης θεάς ανάμεσα στην Αφροδίτη, την Ήρα και την Αθηνά.[1] Το περιστατικό αυτό οδήγησε, ως γνωστόν, στην αρπαγή της Ωραίας Ελένης και στην έναρξη του Τρωικού Πολέμου.

Νότια ζωφόρος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτή χαρακτηρίζεται από την μεγαλύτερη αποσπασματικότητα και μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε για το θέμα που αναπαριστούσε. Μάλλον πρόκειται για το επίσης προσφιλές θέμα της αρπαγής γυναικών. Ωστόσο, τα μόνα που έχουν σωθεί είναι τα ανάγλυφα, γεμάτα ζωντάνια άλογα.[4] Στη συγκεκριμένη ζωοφόρο πιθανότατα απεικονίζεται η αρπαγή της Ιπποδάμειας από τον Πέλοπα ή η αρπαγή των Λευκιππιδών από τους Διόσκουρους.[1]

Χρονολόγηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το έτος κατασκευής του μνημείου χρονολογείται πριν το 525 π.Χ., έτος κατά το οποίο η Σίφνος λεηλατήθηκε από Σάμιους που νωρίτερα είχαν επαναστατήσει κατά του τυράννου Πολυκράτη.[1][2]

Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού: Μόνιμη Έκθεση Αρχαιολογικού Μουσείου Δελφών - Ζωφόρος του θησαυρού των Σιφνίων». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2015. 
  2. 2,0 2,1 Βαγγέλη Πεντάζου - Μαρίας Σαρλά, Δελφοί, Β. Γιαννίκος - Β. Καλδής Ο.Ε., 1984, 42.
  3. Brinkmann, Vinzenz (1985). «Die aufgemalten Namensbeischriften an Nord- und Ostfries des Siphnierschatzhauses». Bulletin de correspondance hellénique 109 (1): 77–130. doi:10.3406/bch.1985.1819. ISSN 0007-4217. http://dx.doi.org/10.3406/bch.1985.1819. 
  4. 4,0 4,1 Ροζίνα Κολώνια, Το Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών, Αθήνα, Υπουργείου Πολιτισμού – Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, 2009, 29 – 35.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]