Ελαφονήσι Χανίων
Συντεταγμένες: 35°16′09″N 23°31′57″E / 35.26917°N 23.53250°E
 Το Ελαφονήσι στο βάθος | |
| Γεωγραφία | |
|---|---|
| Αρχιπέλαγος | Λιβυκό Πέλαγος |
| Έκταση | 0,435 km² |
| Υψόμετρο | 39 μ |
| Χώρα | |
| Περιφέρεια | Περιφέρεια Κρήτης |
| Νομός | Χανίων |
| Δημογραφικά | |
| Πληθυσμός | 0 (απογραφής 2001) |
Το Ελαφονήσι είναι νησί το οποίο βρίσκεται κοντά στο νοτιοδυτικό άκρο του Μεσογειακού νησιού της Κρήτης, στο οποίο και υπάγεται διοικητικά, εντός της περιφερειακής ενότητας των Χανίων. Όταν ο καιρός είναι καλός, είναι δυνατό να διασχίσει κανείς περπατώντας τα ρηχά νερά που το χωρίζουν από την ηπειρωτική Κρήτη. Το νησί είναι ένα προστατευόμενο φυσικό καταφύγιο, χαρακτηρισμένο ως τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλους και περιοχή Natura μαζί με τις απέναντι ακτές.
Φυσικό περιβάλλον[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το νησί βρίσκεται στη νοτιοδυτική γωνία της Κρήτης. Έχει εμβαδόν περίπου 0,3 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ακτογραμμή 4 χιλιομέτρων και μέγιστο ύψος 39 μέτρα.[1] Είναι περίπου ορθογώνιο σε σχήμα, με μήκος 1,5 χιλιόμετρο και μέγιστο πλάτος 500 μέτρα, αν και συνήθως έχει πλάτος 150-300 μέτρα.[2] Το νησί βρίσκεται απέναντι από αλλουβιακή πεδιάδα και χωρίζεται από τη στεριά με ρηχό και στενό πορθμό πλάτους 150 μέτρων. Το νησί είναι ψηλότερο στο δυτικό του άκρο, όπου αποτελεί από ασβεστόλιθους της σειράς Γαβρόβου-Τριπόλεως, ενώ το ανατολικό του τμήμα είναι χαμηλότερο και αμμώδες, με ψαμμίτες καλυμμένους από αμμοθίνες. Οι θίνες είναι καλυμμένες από αλοφυτική βλάστηση.[3]. Το νησί διαθέτει αμμώδεις παραλίες στις οποίες υπάρχει και ροζ άμμος, η οποία δημιουργείται από θρυμματισμό ανθρακικών υλικών ζωϊκής προέλευσης.[2]
Το νησί χαρακτηρίζεται από αμμόλοφους στους οποίους αναπτύσσονται αμμόφιλες του είδους Ammophila arenaria και υπάρχει σημαντικός αριθμός από κρίνους της θάλασσας. Πάνω στους αμμόλοφους έχουν φυτρώσει επίσης και άρκευθοι (Juniperus oxycedrus ssp. macrocarpa). Άλλα φυτά που αναπτύσσονται στους αμμόλοφους είναι τα αλογοθύμαρο (Anthyllis hermanniae), Silene sedoides, Lotus creticus ssp. cytisoides, Ipomoea stolonifera, Orobanche versicolor και Plantago squarrosa. Στο βραχώδες τμήμα φύονται τα Atriplex halimus, Crithmum maritimum, Inula crithmoides, Capparis orientalis, Euphorbia dendroides και Ficus carica. Στο κεντρικό τμήμα της Ελαφονήσου η βλάστηση είναι φρυγανική το κεφαλοθύμαρο, το ασπροθύμαρο και η αγριομαλοτύρα.[2] Στο νησί απαντούν επίσης τα ενδημικά είδη φυτών Androcymbium rechingeri και Centaurea pumilio. Το νησί είναι τόπος αναπαραγωγής για τους μαυροπετρίτες και φιλοξενεί επίσης μεσογειακές φώκιες.[1] Άλλα πουλιά που ζουν στο νησί είναι οι ασημόγλαροι. Στο νησί ζουν κρητικοί αγριογάτοι, ασβοί και σαύρες του είδους Podarcis erhardii, τρανόσαυρες και αγιόφιδα.[2]
Το νησί αποτελεί πλέον δημοφιλή τουριστικό προορισμό, γεγονός που έχει οδηγήσει υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς τα φυτά ποδοπατούνται και τα πουλιά παρενοχλούνται, αν και η υποβάθμιση στο ίδιο το νησί είναι μικρή. Στην περιοχή έχουν επίσης στηθεί πρόχειρες εγκαταστάσεις για την εξυπηρέτηση των τουριστών, και τοποθετούνται ομπρέλες και ξαπλώστρες.[3]
Ελληνική Επανάσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο υψηλότερο σημείο του νησιού υπάρχει πλάκα, η οποία τιμά την μνήμη ενός τραγικού συμβάντος. Συγκεκριμένα, ανήμερα την Κυριακή του Πάσχα, στις 24 Απριλίου 1824, αρκετές εκατοντάδες Έλληνες, κυρίως γυναικόπαιδα, σφαγιάστηκαν στο Ελαφονήσι από Οθωμανούς στρατιώτες. Προκειμένου να γλιτώσουν από τις προελαύνουσες Τουρκικές Οθωμανικές δυνάμεις, σαράντα ένοπλοι άνδρες είχαν βρει καταφύγιο στο νησί μαζί με γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους, όπου και περίμεναν πλοίο το οποίο θα τους μετέφερε στις Ιόνιες Νήσους. Οι Οθωμανοί στρατιώτες είχαν αποφασίσει να στρατοπεδεύσουν στην παραλία απέναντι από το νησί. Ένα από τα άλογά τους διέσχισε τα ρηχά νερά που χώριζαν το νησί από την στεριά και οι άνθρωποι που κρύβονταν στο νησί αποκαλύφθηκαν. Σύμφωνα με αρκετές πηγές, υπήρχαν συνολικά μεταξύ 640 και 850 άνθρωποι στο νησί, οι περισσότεροι εκ των οποίων σφαγιάστηκαν και οι υπόλοιποι επιζήσαντες πωλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου.[4][5][6]
Ναυάγιο του Imperatrix[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ένας μεγάλος ξύλινος σταυρός τιμά την μνήμη ενός ναυαγίου που έλαβε χώρα στις 22 Φεβρουαρίου 1907. Ήταν ένα επιβατηγό ατμόπλοιο τύπου Österreichischer Lloyd, το οποίο ήταν γνωστό με την ονομασία Imperatrix. Λόγω ισχυρών βορειοδυτικών ανέμων 38 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους μέσα σε μία σωσίβια λέμβο, ενώ επιχειρούσαν να φτάσουν στην στεριά. Όλοι τους θάφτηκαν στο νησί. Το Imperatrix εξακολουθεί να βρίσκεται στον βυθό της θάλασσας εμπρός στα βράχια του νησιού και ήταν ο λόγος για τον οποίο ένας φάρος ανεγέρθηκε στην κορυφή ενός λόφου του νησιού.[7]
Ο φάρος καταστράφηκε στην διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τις γερμανικές κατοχικές δυνάμεις.[8]
Χώροι λατρείας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά την αρχαιότητα στο νησί βρισκόταν ιερό αφιερωμένο στον Μουσαγέτη Απόλλωνα, αρχηγό των Μουσών, καθώς οι αρχαίοι θεωρούσαν ότι οι Μουσές με τη μουσική τους μπορούσαν να γαληνέψουν την αγριεμένη θάλασσα. Το ίδιο το νησί ήταν γνωστό ως Μουσαγόρες Νήσοι. Στην απέναντι ακτή βρισκόταν ιερό αφιερωμένο στην Ινώ. Σήμερα πάνω στο νησί και δίπλα στο φάρο βρίσκεται εκκλησάκι αφιερωμένο στη άγια Ειρήνη.[9]
Στην ηπειρωτική χώρα, το Μοναστήρι Χρυσοσκαλίτισσας του 17ου αιώνα βρίσκεται σε απόσταση περίπου πέντε χιλιομέτρων από το νησί.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 «NatureBank - Βιότοπος CORINE - Ελαφονήσι Κρήτης». filotis.itia.ntua.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «NatureBank - Βιότοπος NATURA - NISOS ELAFONISOS KAI PARAKTIA THALASSIA ZONI». filotis.itia.ntua.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2021.
- ↑ 3,0 3,1 «NatureBank - Τοπίο (ΤΙΦΚ) - Νήσος Ελαφόνησος (Λαφονήσι) Κρήτης και απέναντι ακτή». filotis.itia.ntua.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2021.
- ↑ Website of local Kissamos, Mythymna and Inachorio Αρχειοθετήθηκε 2011-07-21 στο Wayback Machine. (Ελληνικά)
- ↑ Article in Ta Nea newspaper of 17 August 2007 Αρχειοθετήθηκε 2013-01-07 at Archive.is (Ελληνικά)
- ↑ Alan Hall: Walking in Western Crete: 45 walks in Kissamos and Selinos, S.200 (Αγγλικά)
- ↑ Imperatrix – The Wreck Αρχειοθετήθηκε 2012-01-18 στο Wayback Machine. (Αγγλικά)
- ↑ Kissamoslive (clubs.pathfinder.gr) Αρχειοθετήθηκε 2011-07-01 στο Wayback Machine. (Ελληνικά)
- ↑ «Δύο ελληνικές παραλίες «σκαρφάλωσαν» στην κορυφή». ΤΑ ΝΕΑ. 27 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2021.