Επαρχία Δωρίδας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
| Γραμμή 259: | Γραμμή 259: | ||
Η Επαρχία Δωρίδας δεν πρέπει να συγχέεται με την αρχαία [[Δωρίδα]]. Η πρώτη, κατά την αρχαιότητα, αποτελούσε τμήμα της Οζολίας Λοκρίδας (το νότιο τμήμα της) και της [[Αιτωλία|Αιτωλίας]] (το βόρειο). Είναι άγνωστο ακόμα πως της δόθηκε το όνομα αυτό, το οποίο έπαψε να χρησιμοποιείται για την περιοχή της αρχαίας Δωρίδας. Τον καιρό της [[τουρκοκρατία|τουρκοκρατίας]] και της Γερμανικής κατοχής η Δωρίδα, λόγω του δυσπρόσιτου εδάφους της, υπήρξε ασφαλές καταφύγιο και ορμητήριο για κάθε απελευθερωτική κίνηση. |
Η Επαρχία Δωρίδας δεν πρέπει να συγχέεται με την αρχαία [[Δωρίδα]]. Η πρώτη, κατά την αρχαιότητα, αποτελούσε τμήμα της Οζολίας Λοκρίδας (το νότιο τμήμα της) και της [[Αιτωλία|Αιτωλίας]] (το βόρειο). Είναι άγνωστο ακόμα πως της δόθηκε το όνομα αυτό, το οποίο έπαψε να χρησιμοποιείται για την περιοχή της αρχαίας Δωρίδας. Τον καιρό της [[τουρκοκρατία|τουρκοκρατίας]] και της Γερμανικής κατοχής η Δωρίδα, λόγω του δυσπρόσιτου εδάφους της, υπήρξε ασφαλές καταφύγιο και ορμητήριο για κάθε απελευθερωτική κίνηση. |
||
Κατά την [[τουρκοκρατία]] οι [[Οθωμανοί|Τούρκοι]] κατέλαβαν το [[Μαλανδρίνο |
Κατά την [[τουρκοκρατία]] οι [[Οθωμανοί|Τούρκοι]] κατέλαβαν το [[Μαλανδρίνο Φωκίδας|Μαλανδρίνο]] και το [[Λιδωρίκι Φωκίδος|Λιδωρίκι]]. Τα υπόλοιπα χωριά της Δωρίδας ήταν ελεύθερα και οι κάτοικοί τους, αποκαλούσαν χλευαστικά "τουρκομάμουρα" και "βαλαχάδες" τους κατοίκους το δύο κατακτημένων χωριών. |
||
Οι [[Έλληνες]] και οι [[Οθωμανοί|Τούρκοι]] που συνυπήρχαν στα δύο χωριά, είχαν πολλές ομοιότητες στην κουλτούρα αφού οι Έλληνες μάθαιναν να μιλάνε τούρκικα ενώ οι Τούρκοι μιλούσαν την τοπική διάλεκτο των σύγχρονων Δωριέων, συμμετείχαν από κοινού σε διάφορες εκδηλώσεις και πανηγύρια ενώ η μόνη φανερή διαφορά ήταν οι θρησκευτικές τους εκδηλώσεις. |
Οι [[Έλληνες]] και οι [[Οθωμανοί|Τούρκοι]] που συνυπήρχαν στα δύο χωριά, είχαν πολλές ομοιότητες στην κουλτούρα αφού οι Έλληνες μάθαιναν να μιλάνε τούρκικα ενώ οι Τούρκοι μιλούσαν την τοπική διάλεκτο των σύγχρονων Δωριέων, συμμετείχαν από κοινού σε διάφορες εκδηλώσεις και πανηγύρια ενώ η μόνη φανερή διαφορά ήταν οι θρησκευτικές τους εκδηλώσεις. |
||
Έκδοση από την 18:07, 13 Μαρτίου 2016
Η Επαρχία Δωρίδας ήταν επαρχία της Στερεάς Ελλάδας, στον νομό Φωκίδας.
Αποτελούσε, μέχρι την εφαρμογή του νόμου "Ιωάννης Καποδίστριας", την δυτική από τις δύο επαρχίες του νομού Φωκίδας (η άλλη ήταν η Παρνασσίδα), με πρωτεύουσα το Λιδωρίκι. Παρ'όλο που δεν αποτελεί πλέον διοικητική μονάδα, η Δωρίδα συνεχίζει να οριοθετείται σαν μια ιστορική περιοχή του νομού η οποία περιλαμβάνει τους δήμους Βαρδουσίων, Ευπαλίου, Λιδωρικίου και Τολοφώνος. Έχει πληθυσμό 16.021 κατοίκους και έκταση 999 χμ².
Γεωγραφία
Συνορεύει βόρεια με τον νομό Φθιώτιδας, ανατολικά με την Παρνασσίδα, δυτικά με τον νομό Αιτωλοακαρνανίας και νότια βρέχεται από τον Κορινθιακό κόλπο.
Είναι ορεινή περιοχή με την Γκιώνα να απλώνεται στην ανατολική πλευρά της, τα Βαρδούσια κεντρικά και βόρεια και το Τρίκορφο στη δυτική Δωρίδα. Στο κέντρο της Δωρίδας υπάρχει η τεχνητή λίμνη του Μόρνου από την οποία υδροδοτείται και η Αθήνα και η οποία συγκεντρώνει τα νερά του Μόρνου ποταμού ο οποίος στην αρχαιότητα ονομαζόταν Δάφνος.
Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία οι οποίοι παλαιότερα (19ο αιώνα) μετακινούνταν στην Αθήνα και συγκεκριμένα στα χωράφια του Γαλατσίου για να ξεχειμωνιάζουν τα κοπάδια τους. Η έντονη εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση όμως έχει πλήξει την περιοχή.
Τα χωριά της Δωρίδας κατά ορεινά συγκροτήματα[1]
Χωριά ριζωμένα στα παρακλάδια της Γκιώνας, ο πληθυσμός που αναφέρεται είναι κατά την απογραφή του 1981
| Σημερινή ονομασία | Πληθυσμός | Παλιά ονομασία |
|---|---|---|
| Λιδωρίκι | 790 | Βίδαβη |
| Άγιοι Πάντες | 275 | |
| Αμυγδαλιά | 692 | Πλέσσα ή Πλέσκα |
| Ερατεινή | 692 | |
| Καρούτες | 111 | Καρούτανι |
| Λευκαδίτι | 192 | |
| Μαλανδρίνο | 343 | |
| Πάνορμος | 189 | Λεμονιά ή Κίσσελη |
| Πεντάπολη | 575 | |
| Συκιά | 178 | |
| Σώταινα | 55 |
Χωριά στα αντερείσματα των Βαρδουσίων
| Σημερινή ονομασία | Πληθυσμός | Παλιά ονομασία |
|---|---|---|
| Αλεποχώρι | 126 | |
| Αρτοτίνα | 326 | |
| Δάφνος | 141 | Βοστίνιτσα |
| Διακόπι | 282 | Γρανίτσα |
| Διχώρι | 109 | Κωστάριτσα |
| Ζοριάνος | 169 | |
| Κάλλιο | 104 | Βελούχοβο |
| Κερασιά | 85 | Σουρούστι |
| Κόκκινος | 111 | Λούτσοβος |
| Κονιακό | 144 | |
| Κουπάκι | 93 | |
| Κριάτσι | 42 | |
| Κροκύλιο | 225 | Παλαιοκάτουνο |
| Πενταγιοί | 182 | |
| Περιβόλι | 69 | Αγλαβίστα |
| Τρίστενο | 72 | Δρεστενά |
| Υψηλό χωριό | 73 | Νούτσομβρος |
Χωριά γύρω από το Τρίκορφο
| Σημερινή ονομασία | Πληθυσμός | Παλιά ονομασία |
|---|---|---|
| Άβορος | 143 | |
| Βράϊλα | 120 | |
| Γλυφάδα | 391 | |
| Δροσάτο | 184 | Καρδάρα |
| Δωρικό | 98 | Σεβεδίκος |
| Ελαία | 325 | Βελενίκος |
| Ευπάλιο | 882 | Σουλές ή Σλες |
| Καλλιθέα | 391 | Ξυλογαϊδάρα |
| Κάμπος | 229 | |
| Καστράκι | 455 | Ομέρ Εφέντη |
| Κλημα Ευπαλίου | 333 | |
| Μακρινή | 155 | Μακρύσι ή Μάκρες |
| Μαλάματα | 520 | |
| Μανάγουλη | 683 | |
| Μαραθιάς | 382 | |
| Μηλέα | 151 | |
| Μοναστηράκι | 509 | Νέα Κώμη |
| Παλαιοξάρι | 240 | |
| Περιθιώτισσα | 51 | |
| Ποτιδάνεια | 356 | Άνω Παλαιοξάρι |
| Πύργος | 28 | Καρούτια |
| Σεργούλα | 330 | |
| Στύλια | 149 | |
| Τείχιο | 258 | Λυκοχώρι |
| Τολοφώνα | 635 | Βιτρινίτσα |
| Τριζόνια | 249 | |
| Τρίκορφο | 315 | Βλαχοκάτουνο |
| Φιλοθέη | 292 | Γκουμαίοι |
Ιστορία της Επαρχίας
Η Επαρχία Δωρίδας δεν πρέπει να συγχέεται με την αρχαία Δωρίδα. Η πρώτη, κατά την αρχαιότητα, αποτελούσε τμήμα της Οζολίας Λοκρίδας (το νότιο τμήμα της) και της Αιτωλίας (το βόρειο). Είναι άγνωστο ακόμα πως της δόθηκε το όνομα αυτό, το οποίο έπαψε να χρησιμοποιείται για την περιοχή της αρχαίας Δωρίδας. Τον καιρό της τουρκοκρατίας και της Γερμανικής κατοχής η Δωρίδα, λόγω του δυσπρόσιτου εδάφους της, υπήρξε ασφαλές καταφύγιο και ορμητήριο για κάθε απελευθερωτική κίνηση.
Κατά την τουρκοκρατία οι Τούρκοι κατέλαβαν το Μαλανδρίνο και το Λιδωρίκι. Τα υπόλοιπα χωριά της Δωρίδας ήταν ελεύθερα και οι κάτοικοί τους, αποκαλούσαν χλευαστικά "τουρκομάμουρα" και "βαλαχάδες" τους κατοίκους το δύο κατακτημένων χωριών.
Οι Έλληνες και οι Τούρκοι που συνυπήρχαν στα δύο χωριά, είχαν πολλές ομοιότητες στην κουλτούρα αφού οι Έλληνες μάθαιναν να μιλάνε τούρκικα ενώ οι Τούρκοι μιλούσαν την τοπική διάλεκτο των σύγχρονων Δωριέων, συμμετείχαν από κοινού σε διάφορες εκδηλώσεις και πανηγύρια ενώ η μόνη φανερή διαφορά ήταν οι θρησκευτικές τους εκδηλώσεις.
Κατά την επανάσταση ο Δήμος Σκαλτσάς, με τον Θεόδωρο Χαλβατζή και τους υπόλοιπους άνδρες του, κατάφερε να αναγκάσει τους Τούρκους να του παραδώσουν το Λιδωρίκι και το Μαλανδρίνο. Στην περιοχή έγινε και η μάχη των Πέντε Ορίων, με αρνητική έκβαση για τους Έλληνες αγωνιστές.
Μετά την Έξοδο του Μεσολογγίου το 1826, ολόκληρη η Ρούμελη πέφτει στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι χτυπούν τη Δωρίδα και κάνουν επιδρομές σε πολλά χωριά. Οι Έλληνες των χωριών, λιγότεροι και με λιγότερο εξοπλισμό αμύνονταν ακόμα και πετώντας πέτρες. Το 1829 η οι Τούρκοι εγκατέληψαν οριστικά την Δωρίδα.
Πολλοί από τους γνωστούς ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, μεταξύ των οποίων ο Μακρυγιάννης, ο Πανουργιάς, ο Δήμος Σκαλτσάς ή Σκαλτσοδήμος, ο Τριαντάφυλλος Αποκουρίτης, ο Κωνσταντής Καλύβας καθώς και η λαϊκή ηρωίδα Μαρία Πενταγιώτισσα, κατάγονταν από την Δωρίδα.
Κατά την Γερμανική Κατοχή η Δωρίδα γνώρισε την βαρβαρότητα των Γερμανών με το κάψιμο πολλών χωριών της μεταξύ των οποίων και της πρωτεύουσάς της, του Λιδωρικίου.
Παραπομπές
- ↑ Λαογραφικά Δωρίδας, Γ. Ηλιόπουλος, Δωρική αδελφότης, Αθήνα, 1987, σελ.12-13
Πηγές
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι
Δείτε επίσης
 
|
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Δωρίδα της Ελληνικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες). |
| ||||||||||||||||||||||||||