Γκίλμπερτ Κιθ Τσέστερτον
Ο Γκίλμπερτ Κιθ Τσέστερτον (αγγλικά: Gilbert Keith Chesterton, συνήθως αναφέρεται ως GK Chesterton) (29 Μαΐου 1874 – 14 Ιουνίου 1936) ήταν Άγγλος συγγραφέας, φιλόσοφος, χριστιανός απολογητής και κριτικός λογοτεχνίας και τέχνης. Το μεγάλο και ποικίλο έργο του περιλαμβάνει δημοσιογραφία, ποίηση, βιογραφίες, χριστιανική απολογητική, δοκίμια, πολλά διηγήματα και μυθιστορήματα. Ο Τσέστερτον είναι επίσης γνωστός ως συγγραφέας μιας σειράς αστυνομικών μυθιστορημάτων με ντετέκτιβ τον καθολικό ιερέα πατέρα Μπράουν.[17]
Τα γραπτά του Τσέστερτον έδειχναν σπινθηροβόλο πνεύμα και έντονη αίσθηση του χιούμορ. Χρησιμοποίησε το παράδοξο - ονομάστηκε «Σκοτεινός πρίγκιπας του παραδόξου» - ενώ συγχρόνως έκανε σοβαρά σχόλια για τον κόσμο, την κυβέρνηση, την πολιτική, την οικονομία, τη φιλοσοφία, τη θεολογία και πολλά άλλα θέματα.
Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Τσέστερτον γεννήθηκε το 1874 στο Κάμπτεν Χιλ στον δήμο Κένσινγκτον του Λονδίνου και ήταν γιος κτηματομεσίτη. Η οικογένεια ήταν προτεσταντική και ανήκε στην ουνιταριανή κοινότητα.
Φοίτησε στο St Paul's School και στη συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή Καλών Τεχνών Σλέιντ για να γίνει εικονογράφος. Παρακολούθησε επίσης μαθήματα λογοτεχνίας στο University College του Λονδίνου, αλλά δεν πήρε πτυχίο σε κανένα από τα δύο. Από το 1895 έως το 1902 ο Τσέστερτον εργάστηκε σαν δημοσιογράφος. Εκείνη την περίοδο ξεκίνησε την πρώτη του δημοσιογραφική δουλειά ως ανεξάρτητος κριτικός τέχνης και λογοτεχνίας. Το 1901 παντρεύτηκε τη Φράνσις Μπλογκ, γάμος που κράτησε το υπόλοιπο της ζωής του. Το 1902 ανέλαβε μια εβδομαδιαία στήλη στην Daily News και το 1905 έλαβε μια άλλη εβδομαδιαία στήλη στο The Illustrated London News, για την οποία έγραφε για τα επόμενα 30 χρόνια.
Σύμφωνα με την αυτοβιογραφία του, ως νεαρός γοητεύτηκε από τον αποκρυφισμό και πειραματίστηκε με τον πίνακα Ουίγια με τον αδελφό του Σέσιλ. Αργότερα στράφηκε στον Χριστιανισμό, γεγονός που οδήγησε στην είσοδό του στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία το 1922 .[18]
Ο Τσέστερτον ήταν ιδιαίτερα μεγαλόσωμος άνδρας, είχε ύψος 1,93 μ. και ζύγιζε περίπου 134 κιλά. οι διαστάσεις του ήταν θέμα γελοιογραφιών και ανέκδοτων: Λέγεται ότι είπε στον φίλο του Τζορτζ Μπέρναρντ Σω: «Όταν σε κοιτάξει κάποιος, θα πιστέψει ότι η Αγγλία λιμοκτονεί.» Και ο Σω του απάντησε: «Αλλά όταν κοιτάξει εσένα, θα πιστέψει ότι εσύ προκάλεσες τον λιμό.»
Συνήθως φορούσε μια κάπα και ένα τσαλακωμένο καπέλο, κρατούσε μπαστούνι και ένα πούρο κρεμόταν από το στόμα του. Είχε την τάση να ξεχνάει πού έπρεπε να πάει και να χάνει το τρένο που υποτίθεται ότι θα θα έπαιρνε. Αναφέρεται ότι σε αρκετές περιπτώσεις έστειλε τηλεγράφημα στη σύζυγό του Φράνσις από λάθος τοποθεσία, όπως «Είμαι στο Μάρκετ Χάρμπορο. Πού θα έπρεπε να είμαι;» στο οποίο εκείνη του απάντησε: «Στο σπίτι».
Το 1931, το BBC τον κάλεσε για μια σειρά ραδιοφωνικών ομιλιών. Δέχτηκε, στην αρχή δοκιμαστικά, οι εκπομπές του ήταν πολύ δημοφιλείς και από το 1932 μέχρι τον θάνατό του, εκφωνούσε πάνω από 40 ομιλίες ετησίως.
Ο Τσέστερτον ήταν πρόεδρος της Λέσχης Ανίχνευσης από το 1930 έως το 1936, μια ομάδα συγγραφέων έργων μυστηρίου, επιστημονικής φαντασίας και αστυνομικών μυθιστορημάτων, που δημιούργησαν κανόνες για ένα «δίκαιο αστυνομικό μυθιστόρημα».
Κοντά στο τέλος της ζωής του συγγραφέα, ο Πάπας Πίος ΙΑ΄ τον τίμησε ως Ιππότη Διοικητή με το αστέρι του Παπικού Τάγμα του Αγίου Γρηγορίου του Μεγάλου.
Ο Τσέστερτον πέθανε από καρδιακή ανεπάρκεια σε ηλικία 62 ετών στις 14 Ιουνίου 1936 στο σπίτι του στο Μπέικονσφιλντ, 40 χλμ βορειοδυτικά του Λονδίνου, όπου ζούσε με τη σύζυγό του και την υιοθετημένη κόρη του. Το κήρυγμα στην κηδεία του στον καθεδρικό ναό του Γουέστμινστερ εκφωνήθηκε από τον Ρόναλντ Νοξ. Ενταφιάστηκε στο καθολικό νεκροταφείο του Μπέικονσφιλντ. Η περιουσία του Τσέστερτον αποτιμήθηκε στις 28.389 λίρες, που ισοδυναμούσε με περίπου με 2.052.132 λίρες το 2021.
Τον Αύγουστο του 2013, άρχισε η διαδικασία αγιοποίησής του στη μητρόπολη καταγωγής του στο Νορθάμπτον αλλά τον Αύγουστο του 2019 ανακοινώθηκε ότι δεν θα συνεχιζόταν περαιτέρω λόγω της έλλειψης προσωπικής πνευματικότητας του Τσέστερτον.[19]
Απόψεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στα μυθιστορήματα, τα δοκίμια και τα διηγήματά του, ο Τσέστερτον ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία και τις σύγχρονες σχολές σκέψης. Είναι γνωστά τα συχνά τολμηρά του άλματα στη σκέψη και η παράθεση φαινομενικά ασυμβίβαστων ιδεών, συχνά με εκπληκτικά αποτελέσματα. Συνήθιζε να λέει για τους συγχρόνους του πως το θέμα «δεν είναι ότι δεν μπορούν να δουν τη λύση. Είναι ότι δεν μπορούν να δουν το πρόβλημα». Επίσης προειδοποιούσε πως «χωρίς μόρφωση, διατρέχουμε τον φριχτό και θανάσιμο κίνδυνο να πάρουμε τους μορφωμένους στα σοβαρά».[20]
Ο Τσέστερτον λάτρευε να συζητά, συχνά εμπλέκονταν σε φιλικές δημόσιες διαμάχες με φίλους του μεταξύ άλλων με τους Τζορτζ Μπέρναρντ Σω, Χ. Τζ. Γουέλς και Μπέρτραντ Ράσελ. Ίσως ο πιο σημαντικός συνομιλητής του ήταν ο Σω, με τον οποίο διατηρούσε θερμή φιλία, ενώ ταυτόχρονα απέρριπτε τις απόψεις του. Σύμφωνα με την αυτοβιογραφία του, αυτός και ο Σω έπαιξαν τους καουμπόηδες σε μια βωβή ταινία, η οποία δεν κυκλοφόρησε ποτέ.
Πολέμησε ενάντια σε διάφορες ιδέες και θεωρίες που υποστηρίχθηκαν ένθερμα στις αρχές του 20ου αιώνα, ειδικότερα μίλησε ενάντια στην ευθανασία και τις φυλετικές θεωρίες καθώς και ενάντια σε κάθε ιδέα της ευγονικής. Εξέτασε κριτικά τις ιδέες του Νίτσε για τον Υπεράνθρωπο. Αντιτάχθηκε στη βρετανική αποικιοκρατία και υποστήριξε την ανεξαρτησία της Ιρλανδίας.[21]
Ο Τσέστερτον θαύμαζε τον Μεσαίωνα, τον οποίο ένιωθε ότι συχνά απεικονιζόταν άδικα αρνητικά στη σύγχρονη εποχή.
Όσον αφορά την οικονομική πολιτική, ζήτησε τον περιορισμό της ισχύος του μεγάλου κεφαλαίου, ενώ ταυτόχρονα προωθούσε τη μικρή ιδιοκτησία («Όλοι πρέπει να μπορούν να έχουν μια αγελάδα και τρία στρέμματα γης»). Υποστήριξε ότι η δημοκρατία, από τη φύση της, πρέπει να ακούει τη φωνή των φτωχών αντί οι αποφάσεις για αυτούς να παίρνονται από ψηλά «για το καλό τους». Ήταν υπέρμαχος του Διανομισμού, πίστευε ότι η ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής πρέπει να αναδιανεμηθεί έτσι ώστε κάθε οικογένεια να μπορεί να αναπτύξει ανεξάρτητα τα προς το ζην. Σύμφωνα με τις απόψεις του, οι άνθρωποι προορίζονταν για μια ελεύθερη αλλά και σκληρή ζωή στη γη.
Η αντίθεσή του στον καπιταλισμό είχε ως αποτέλεσμα αντισημιτικά μοτίβα σκέψης: είδε τον καπιταλισμό και τον μαρξισμό ως εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι Εβραίοι για να επιτύχουν την παγκόσμια κυριαρχία, ήταν της γνώμης ότι ο πόλεμος των Μπόερς διεξαγόταν λόγω των οικονομικών συμφερόντων των Εβραίων στη Νότια Αφρική, και αναφέρθηκε ενάντια σε πολιτικές που επέτρεπαν στους Εβραίους να προχωρήσουν στην πολιτική και την κοινωνία. Ωστόσο, αντιτάχθηκε σφοδρά στην ιδεολογία του ναζισμού.
Λογοτεχνική δημιουργία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Τσέστερτον έγραψε περίπου 80 βιβλία, αρκετές εκατοντάδες ποιήματα, περίπου 200 διηγήματα, 4.000 δοκίμια (κυρίως σε στήλες εφημερίδων) και πολλά θεατρικά έργα. Ήταν λογοτεχνικός και κοινωνικός κριτικός, αρθρογράφος, ιστορικός, θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος και καθολικός θεολόγος και απολογητής, συζητητής και συγγραφέας μυστηρίων και αστυνομικών μυθιστορημάτων. Έγραψε επίσης βιογραφίες των: Άγιος Θωμάς Ακινάτης, Φραγκίσκος της Ασίζης, Κάρολος Ντίκενς, Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον και Τζορτζ Μπέρναρντ Σω.
Το μυθιστόρημά του Ο άνθρωπος που τον έλεγαν Πέμπτη (1908) είναι μια αλληγορική σάτιρα που μπορεί να ενταχθεί στη φανταστική λογοτεχνία: μια μυστική οργάνωση αναρχικών τρομοκρατών στις αρχές του 20ου αιώνα ετοιμάζεται να αναπτύξει δράση, ενώ ένας ντεντέκτιβ της Σκότλαντ Γυαρντ διεισδύει στην ομάδα για να τους αποτρέψει. Όπως και σε άλλα γραπτά του, ο Τσέστερτον στρέφεται σε θεολογικά και φιλοσοφικά ερωτήματα σε αυτό το μυθιστόρημα.[22]
Ο πατέρας Μπράουν[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γνωστή λογοτεχνική δημιουργία του Τσέστερτον είναι ο Πατήρ Μπράουν, που είναι ο ήρωας σε συνολικά 53 διηγήματα, το πρώτο από τα οποία εμφανίστηκε το 1910 και το τελευταίο το 1935. Ο Μπράουν είναι ένας καθολικός κληρικός που χρησιμοποιεί ψυχολογικές μεθόδους και λογικές επαγωγές για να λύσει ακόμη και τις πιο φαινομενικά μυστηριώδεις ποινικές υποθέσεις. Σε αντίθεση με άλλους γνωστούς φανταστικούς ήρωες όπως ο Σέρλοκ Χολμς του Κόναν Ντόυλ και ο Ηρακλής Πουαρό της Αγκάθα Κρίστι, η εστίαση του Μπράουν δεν είναι τόσο στην εξωτερική λογική του εγκλήματος, αλλά στην κατανόηση της ανθρώπινης φύσης και στο κίνητρο του δράστη. Το 1953, ο σερ Άλεκ Γκίνες έπαιξε τον πάστορα-ντετέκτιβ στο The Strange Ways of Father Brown. Αυτή η συνάντηση με τον Τσέστερτον οδήγησε αργότερα στη μεταστροφή του ίδιου του Γκίνες στον καθολικισμό.[23]
Επιλογή έργων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- The Napoleon of Notting Hill (1904)
- Ο Ναπολέων του Νότινγκ Χιλ, μετάφραση: Νίκος Σταμπάκης, εκδ. Κατάρτι, 2008 [24]
- The Club of Queer Trades (1905)
- Η Λέσχη Αλλόκοτων Επαγγελμάτων, μετάφραση: Ν.Γ. Πετζίκης, εκδ. Άγρα, 2005 [25]
- The Man Who Was Thursday (1908)
- Ο άνθρωπος που τον έλεγαν Πέμπτη, μετάφραση Κατερίνα Ροντογιάννη, εκδ. Αστάρτη, 1989
- The Ball and the Cross (1909)
- Manalive (1912)
- Manalive. Μετάφραση Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Αστάρτη, 2020 [26]
- Flying Inn (1914)
- Το ιπτάμενο καπηλειό. Μετάφραση Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Αστάρτη, 2021
- The Man Who Knew Too Much (1922)
- Ο άνθρωπος που ήξερε πολλά, μετάφραση: Κοσμάς Κοσμίδης, εκδ. Αλεξάνδρεια, 2018 [27]
- Η επιστροφή του Δον Κιχώτη (1927)
- The Scandal of Father Brown (1935)
- Το σκάνδαλο του πατρός Μπράουν, μετάφραση: Άρης Σφακιανάκης, εκδ. Γράμματα, 1986
- St. Francis of Assisi (1923)
- Ο άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης, μετάφραση: Δάφνη Λιζάρδου-Χέλμη, εκδ. Ηρόδοτος, 2020
- Παράνοια, δημιουργικότητα, καλλιτεχνία, μετάφραση: Δάφνη Λιζάρδου-Χέλμη, εκδ. Ηρόδοτος, 2019
Ποίηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Greybeards at Play: Literature and Art for Old Gentlemen (1900)
- The Wild Knight and Other Poems (1900)
- The Ballad Of The White Horse (1911)
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 «Chesterton, Gilbert Keith» (Αγγλικά)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2014.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb118965816. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118520393. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2015.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb118965816. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn19990003827. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
- ↑ CONOR.SI. 20050787.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2020.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 «Oxford Dictionary of National Biography» (Αγγλικά) Oxford University Press. Οξφόρδη. 2004. 32392.
- ↑ 11,0 11,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2015.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 The Fine Art Archive. cs
.isabart .org /person /18131. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021. - ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 BeWeB. 3888. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019.
- ↑ 15,0 15,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn19990003827. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ 16,0 16,1 Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ . «chesterton.org/who-is-this-guy/».
- ↑ . «britannica.com/biography/G-K-Chesterton».
- ↑ . «christianity.com/wiki/people/10-things-you-need-to-know-about-gk-chesterton».
- ↑ . «alexandria-publ.gr/book_author/tsesterton-gk-k/».
- ↑ . «newworldencyclopedia.org/entry/G._K._Chesterton».
- ↑ . «politeianet.gr/books/chesterton-gilbert-keith-astarti-o-anthropos-pou-ton-elegan-pempti».
- ↑ . «literariness.org/2020/04/17/analysis-of-g-k-chestertons-stories/».
- ↑ . «politeianet.gr/books/chesterton-gilbert-keith-katarti-o-napoleon-tou-notingk-chil».
- ↑ . «politeianet.gr/books/chesterton-gilbert-keith-agra-leschi-allokoton-epaggelmaton».
- ↑ . «politeianet.gr/books/chesterton-gilbert-keith-astarti-manalive».
- ↑ . «protoporia.gr/tsesterton-gk-k-o-an8rwpos-poy-h3ere-polla-».