Αρτάβανος Α΄ της Παρθίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτό το λήμμα αφορά τον Αρτάβανο Α΄ λανθασμένα αποκαλούμενο στις παλαιότερες πηγές ως Αρτάβανο Β΄. Για τον λανθασμένα αποκαλούμενο παλαιότερα Αρτάβανο Α΄, δείτε: Αρσάκης Β΄ της Παρθίας.


Αρτάβανος Α’
Αργυρό τετράδραχμο π. 127/6 π.Χ., 31 χλστ., 16,01 γραμ. Εμπρός όψη: κεφαλή με μακρύ γένειο φέρει διάδημα. Πίσω όψη: η Δήμητρα επί θρόνου (με τρίτωνες) κρατεί Νίκη και κέρας αφθονίας, επιγρ. ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΕΓΑΛΟΥ. Κόπηκε στη Σελεύκεια επί τού Τίγρητος.
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση2ος αιώνας π.Χ.
Παρθική Αυτοκρατορία
Θάνατος124 π.Χ.
Παρθική Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμονάρχης
Οικογένεια
ΤέκναΜιθραδάτης Β΄ της Παρθίας
Σανατράκης της Παρθίας
ΓονείςΠριαπάτιος των Πάρθων
ΑδέλφιαΦραάτης Α’ της Παρθίας
Μιθριδάτης Α΄ της Παρθίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Αρτάβανος Α΄ της Παρθίας(σε παλαιότερες πηγές αναφέρεται λανθασμένα Αρτάβανος Β΄, παρθικά: 𐭍𐭐𐭕𐭓 Ardawān)[1] ήταν βασιλιάς των Πάρθων από την Δυναστεία των Αρσακιδών της Παρθίας (128 π.Χ.-124 π.Χ.).[2] Ο Αρτάβανος Β΄ ήταν ο μικρότερος γιος του βασιλέως των Πάρθων Πριαπάτιου, διαδέχθηκε τον ανεψιό του Φραάτη Β΄. Το σύντομο διάστημα της βασιλείας του έληξε με την πτώση του σε μάχη εναντίον των Γιουετσί ενός Ασιατικού λαού από τα ανατολικά, τον διαδέχθηκε ο γιος του Μιθριδάτης Β΄ της Παρθίας. Το όνομα του είναι Περσικής προέλευσης και μεταφράζεται ως "η δόξα του Άρτα".[3]

Βασιλεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την εποχή που ανέβηκε στον θρόνο πρέπει να ήταν ήδη ηλικιωμένος αφού ο πατέρας του είχε πεθάνει πριν από 48 χρόνια.[4] Από τις αρχές του 2ου αιώνα π.Χ. οι Αρσακίδες υιοθέτησαν την διαδοχή τους από την Αχαιμενιδική Αυτοκρατορία σαν απευθείας απόγονοι των Αχαιμενιδών. Ο γενάρχης της δυναστείας Αρσάκης Α΄ της Παρθίας ήταν απ΄ευθείας απόγονος από πατέρα του βασιλιά της Περσίας Αρταξέρξη Β΄.[5] Ο δεύτερος αδελφός του Αρτάβανου Αρταξέρξης Β΄ της Περσίας ήταν ο πρώτος Αρσακίδης βασιλιάς που υιοθέτησε τον τίτλο των Αχαιμενιδών "Βασιλεύς των βασιλέων".[6][7] Ο ίδιος ωστόσο όσο και ο προκάτοχος του Φραάτης Β΄ απέφευγαν να χρησιμοποιούν τον τίτλο "Βασιλεύς των Βασιλέων", προτίμησαν τον τίτλο "Μέγας βασιλεύς".[8]

Ο τίτλος του γενάρχη της δυναστείας Αρσάκης Α΄ χρησιμοποιήθηκε από τον ίδιο και όλους τους απογόνους του ώστε να τον τιμήσουν για τα κατορθώματα του.[9][10] Ο Αρτάβανος Β΄ χρησιμοποίησε επιπλέον τον τίτλο "Φιλέλληνας" με στόχο να κερδίσει την υποστήριξη των Ελλήνων υπηκόων του.[11][12] Οι πρώτοι Αρσακίδες βασιλείς χρησιμοποιούσαν την Ελληνιστική μορφή στα νομίσματα τους, ο Αρτάβανος Β΄ τα άλλαξε με στόχο να δείξει την Περσική καταγωγή των Πάρθων.[13] Το Ελληνιστικό διάδημα των προκατόχων του εξακολουθούσε να το φοράει αλλά ταυτόχρονα είχε πολύ μακριά γενειάδα σε μίμηση των Αχαιμενιδών βασιλέων.[14] Η περίοδος της βασιλείας του ήταν παρακμή για την αυτοκρατορία των Πάρθων. Ο προκάτοχος του έπεσε σε μάχη απέναντι στις ανατολικές φυλές Σάκες και Γουετσί, ο ίδιος ηττήθηκε και αναγκάστηκε να τους πληρώσει φόρο υποτέλειας.[15] Ο Ασπασίνης που είχε δημιουργήσει πρόσφατα το πριγκιπάτο της Χαρακηνής στην νότια Μεσοποταμία βρήκε την ευκαιρία να ανεξαρτητοποιηθεί από τους Πάρθους. Ο Αρτάβανος Β΄ μπόρεσε να καταλάβει ωστόσο μερικά τμήματα της Μεσοποταμίας όπως φαίνεται από τα νομίσματα που κόπηκαν προς τιμή του (125 π.Χ.).[16][17] Οι νομαδικές φυλές στα ανατολικά αποτελούσαν μεγάλο κίνδυνο για την Παρθική αυτοκρατορία από την εποχή που ήταν βασιλιάς ο παππούς του Αρσάκης Β΄ της Παρθίας. Ο ανεψιός και προκάτοχος του Φραάτης Β΄ έπεσε σε μάχη εναντίον τους, έπεσε και ο ίδιος σε μάχη εναντίον των Γουετσί (124 π.Χ.).[18][19] Τον διαδέχθηκε ο γιος του Μιθριδάτη Β΄ ο οποίος όχι μόνο νίκησε τους νομάδες αλλά επέκτεινε την Παρθική αυτοκρατορία δυτικά και την έκανε παντοδύναμη.[20][21]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Schippmann (1986a)
  2. Schippmann 1986a, σσ. 647–650
  3. Dandamayev 1986, σσ. 646–647
  4. Schippmann 1986a, σσ. 647–650
  5. Dąbrowa 2012, σ. 179
  6. Dąbrowa 2012, σ. 179
  7. Schippmann 1986b, σσ. 647–650
  8. Shayegan 2011, σσ. 41–42
  9. Dąbrowa 2012, σ. 169
  10. Kia 2016, σ. 23
  11. Curtis 2007, σ. 11
  12. Dąbrowa 2012, σ. 170
  13. Curtis 2007, σ. 15
  14. Curtis 2007, σ. 9
  15. Schippmann 1986a, σσ. 647–650
  16. Schippmann 1986a, σσ. 647–650
  17. Shayegan 2011, σ. 111
  18. Schippmann 1986a, σσ. 647–650
  19. Justin, xli. 42
  20. Schippmann 1986a, σσ. 647–650
  21. Frye 1984, σ. 213

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Curtis, Vesta Sarkhosh (2007), "The Iranian Revival in the Parthian Period", in Curtis, Vesta Sarkhosh and Sarah Stewart (ed.), The Age of the Parthians: The Ideas of Iran, vol. 2, London & New York: I.B. Tauris & Co Ltd., in association with the London Middle East Institute at SOAS and the British Museum.
  • Dandamayev, M. A. (1986). "Artabanus (Old Persian proper name)". Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 6.
  • Dąbrowa, Edward (2012). "The Arsacid Empire". In Daryaee, Touraj (ed.). The Oxford Handbook of Iranian History. Oxford University Press.
  • Frye, Richard Nelson (1984). The History of Ancient Iran. C.H.Beck.
  • Kia, Mehrdad (2016). The Persian Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]: A Historical Encyclopedia.
  • Schippmann, K. (1986a). «Artabanus (Arsacid kings)». Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 6, σσ. 647–650. http://www.iranicaonline.org/articles/artabanus-parth. 
  • Schippmann, K. (1986b). "Arsacids ii. The Arsacid dynasty". Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 5.
  • Shayegan, M. Rahim (2011). Arsacids and Sasanians: Political Ideology in Post-Hellenistic and Late Antique Persia. Cambridge University Press.
  • Justin, Epitome of Pompeius Trogus, xli, 2