Ανήλιο Ιωαννίνων
Συντεταγμένες: 39°44′N 21°9′E / 39.733°N 21.150°E
| Ανήλιο | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ιωαννίνων |
| Δήμος | Μετσόβου |
| Δημοτική Ενότητα | Μετσόβου |
| Γεωγραφία | |
| Υψόμετρο | 1.050 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 548 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 442 00 |
| Τηλ. κωδικός | 2656 |
Το Ανήλιο είναι ένα ορεινό, βλαχόφωνο χωριό του νομού Ιωαννίνων . Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.050 μέτρα[1], στις πλαγιές της βόρειας Πίνδου, απέναντι από το Μέτσοβο και στη σκιά της βουνοκορφής "Φατζέτου" της Πίνδου.
Ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ονομασία προκύπτει από το συνθετικό "α(ν)-ήλιος" που σημαίνει χωρίς ήλιο, ανήλιαγος. Η βλάχικη ονομασία του είναι "(ν) Κιάρε" το οποίο σημαίνει το ανήλιαγο μέρος. Το χωριό έχει βορειοδυτικό προσανατολισμό (με θέα στο Μέτσοβο και την οροσειρά του Λάκμου ή Περιστέρι), πράγμα που το καθιστά σκιερό κατά τις πρώτες πρωινές ώρες και φωτεινό κατά τις μεσημεριανές και απογευματινές ώρες.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Για πρώτη φορά, ιστορικά, συναντάμε το Ανήλιο το 1674 σε επίσημο έγγραφο της τουρκικής δημόσιας διοίκησης όπου αποτέλεσε τον έναν από τους δύο μαχαλάδες του Μετσόβου. Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας απολάμβανε προνόμια και είχε σχετική αυτονομία και τοπική αυτοδιοίκηση. Φυσικά είναι σίγουρο το Ανήλιο ότι προϋπήρχε, αφού ιστορικά έχει καταγραφεί η παρουσία των Βλάχων στην περιοχή πολύ νωρίτερα. Η ιστορία αναδεικνυόταν στον μεγάλο πρωταγωνιστή της παραχώρησης των Σουλτανικών προνομίων (1659 - 1795). Το 1854 το χωριό καταστράφηκε μετά από την αποτυχημένη προσπάθεια για απελευθέρωση από το επαναστατικό κίνημα του Θοδωράκη Γρίβα στην Ήπειρο. Το Ανήλιο απελευθερώθηκε από τους Τούρκους στις 31 Οκτωβρίου 1912. Κατά τον Πουκεβίλ, κατοικήθηκε από βλαχόφωνο κτηνοτροφικό πληθυσμό τον 10ο αιώνα, όταν και αναφέρονται για πρώτη φορά οι λατινόφωνοι κάτοικοι (από εποχής της έλευσης των Ρωμαίων στην Ελλάδα, το 167 π.Χ.), με την ονομασία Βλάχοι). Μέχρι το 1924 μαζί με το Μέτσοβο και έκτοτε αποτέλεσε ξεχωριστή Κοινότητα έως το 1998 οπότε συνενώθηκε σε Δήμο με το Μέτσοβο, το Ανθοχώρι και το Βοτονόσι (σχέδιο Καποδίστριας) και το 2010 (πρόγραμμα Καλλικράτης) που προστέθηκε και ο Δήμος Εγνατίας (Χρυσοβίτσα, Μικρό και Μεγάλο Περιστέρι, Μικρή και Μεγάλη Γότιστα, Σίτσαινα, Πέτρα), καθώς και η Μηλιά[2].
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, εννέα κάτοικοι του Ανηλίου εκτελέστηκαν από τις δυνάμεις Κατοχής[3].
Εκπαίδευση και πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σήμερα, το Ανήλιο είναι ζωντανό χωριό με υποδομές εστίασης και κέντρα διασκέδασης, ξενοδοχείο, ενοικιαζόμενα δωμάτια, σούπερ μάρκετ, φαρμακείο, βενζινάδικο, νηπιαγωγείο, δημοτικό σχολείο, πολιτιστικό σύλλογο (πρόσφατα ιδρύθηκε και ο Μορφωτικός - Ορειβατικός Σύλλογος), Αθλητικό Σωματείο (ΑΟ Ρόνα). Στο χωριό λειτουργεί νηπιαγωγείο και δημοτικό σχολείο ενώ για τις ανάγκες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης τα παιδιά πάνε στο Μέτσοβο. Ακόμη το πανηγύρι του χωριού διεξάγεται κάθε χρόνο στις 24-26 Ιουλίου για τον εορτασμό της Αγίας Παρασκευής η οποία είναι και η κεντρική εκκλησία του οικισμού. Αυτό καθιερώθηκε το έτος 1983.
Παραγωγή και απασχόληση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Ανήλιο, με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του (ξυλοβιοτεχνίες), είναι το πρώτο σε παραγωγή μελισσοκομικών κυψελών στην Ελλάδα και από τα πρώτα σε παραγωγή βαρελιών. Υπάρχει αξιόλογη κτηνοτροφία στα απέραντα βοσκοτόπια (αιγοπρόβατα, βοοειδή) και παράγονται ακόμη, τυροκομικά προϊόντα, μέλι, καρύδια, τσάι, ρίγανη κ.λπ.
Τοποθεσία και πρόσβαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Απέχει από το Μέτσοβο 4,5 χλμ, ενώ με την κατασκευή της Εγνατίας που διέρχεται μέσα από τα σπλάχνα του, με σήραγγα 2,2 χλμ, απέχει 40' από τα Γιάννενα, μία (1,5) ώρα από την Ηγουμενίτσα, 30' από τα Γρεβενά, 2 ώρες από την Θεσσαλονίκη ενώ επικοινωνεί με τα χωριά του Ασπροποτάμου (Χαλίκι, Ανθούσα, Καλλιρρόη, Γαρδίκι, Αγία Παρασκευή (Τζούρτζια), Πολυθέα, Κρανιά κ.ά).
Τουριστικές δομές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το χιονοδρομικό κέντρο του Ανήλιου απέχει μόλις 7 χλμ. από το χωριό. Η λειτουργία του χιονοδρομικού άρχισε τον Δεκέμβριο του 2012 και είναι το νεότερο της Ελλάδας. Βρίσκεται στη θέση «Γκιουζέλ Τεπέ» (ονομασία που υπάρχει απο τήν περίοδο τής τουρκοκρατίας και στα ελληνικά σημαίνει: Όμορφη Ράχη). Το χιονοδρομικό κέντρο βρίσκεται σε υψόμετρο 1.790μ.[4]
Δημογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πορεία του πληθυσμού:[5]
| Έτος | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
| Πληθ. | 441 | 572 | 510 | 557 | 577 | 653 | 668 | 610 | 587 |
Προστατευόμενη τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Ανήλιο, που βρίσκεται εντός της ευρύτερης περιοχής του Μετσόβου, είναι προστατευόμενος βιότοπος του Natura 2000, με κωδικό GR2130006.[6][7]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 88, τομ. 4.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτωνwebsite=ΕΕΤΑΑ». Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ Έκθεσις των γενομένων ζημιών εν γένει Ηπείρου από της κηρύξεως του Ελληνο-ιταλικού πολέμου (28-10-40) μέχρι της τελικής απελευθερώσεώς της, Οκτώβριος 1944, Βιβλιοθήκη Ηπειρωτικής Εταιρείας Αθηνών, Αθήνα 1987, σελ 71-73
- ↑ Report, Snow. «ΧΙΟΝΟΔΡΟΜΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΗΛΙΟΥ SNOW REPORT». www.snowreport.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ Επίτομο γεωγραφικό Λεξικό, Σταματελάτου, Εκδ. Ερμής ISBN 960-320-133-2
- ↑ votaniki (13 Ιανουαρίου 2019). «Περιοχή Μετσόβου (Ανήλιο – Κατάρα) (GR2130006) - Βοτανική» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2019.
- ↑ «N2K GR2130006 dataforms». natura2000.eea.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2019.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ιστοσελίδα Ανήλιου
- Δήμος Μετσόβου
- Γνωρίζω Νέους Τόπους - Δήμος Μετσόβου Αρχειοθετήθηκε 2020-10-25 στο Wayback Machine.
| ||||||||||||||