Χρυσοβίτσα Ιωαννίνων
Συντεταγμένες: 39°46′46″N 21°4′29″E / 39.77944°N 21.07472°E
| Χρυσοβίτσα | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ιωαννίνων |
| Δήμος | Μετσόβου |
| Δημοτική Ενότητα | Εγνατίας |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ιωαννίνων |
| Υψόμετρο | 920 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 371 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 442 00 |
Η Χρυσοβίτσα είναι ορεινό χωριό 43 χιλιόμετρα Β.Δ του νομού Ιωαννίνων και υπάγεται στον δήμο Μετσόβου.
Τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 920 μέτρων στις βορειοδυτικές πλαγιές της Πίνδου.
Έως το 2010 υπαγόταν στον δήμο Εγνατίας[2], ο οποίος με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης εντάχθηκε στον νέο δήμο Μετσόβου 1999-2010[2].
Ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 900 μόνιμοι κάτοικοι.
Ονομασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το παλαιότερο όνομα του χωριού ήταν Παλαιόμυλος.
Το χωριό αναφέρεται με τον τύπο «Κουρσοβίτσα» από τον Αραβαντινό και με τον τύπο «Κρουσιοβίτσα» από τον Λαμπρίδη. Κατά τον Μπόγκα ο τύπος του τοπωνυμίου «Κουρσουβίτσα» είναι παραφθορά του Χρυσοβίτσα. Άλλοι αποδίδουν το τοπωνύμιο στο ελληνικό προσωνύμιο Χρυσός και τη σλαβική κατάληξη – ΟVO, που όπως αναφέρει ο Κώστας Ευ. Οικονόμου τη θεωρεί μη σωστή.[3]
Θρησκεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το σημερινό όνομα, Χρυσοβίτσα, το οφείλει στην Εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας και το έχει από την εποχή της εμφάνισής της το έτος 1233 μ.Χ, επειδή στην εικόνα ήταν γραμμένη η λέξη
« ΜΗΡ ΘU η Χρυσοβιτσιώτισσα ».
Παλαιότερα χρησιμοποιήθηκε ως σφραγίδα των επίσημων εγγράφων, σφραγίδα με παράσταση την Παναγία Βρεφοκρατούσα. Η σφραγίδα έγραφε: "ΣΦΡΑΓΙς ΤΗΣ ΠΑΝΑΓ(ΙΑ)ς ΧΡΥCΟΒΙΤΖΑς".
Στο χωριό δεσπόζει η Εκκλησία της Κοιμήσεως Θεοτόκου, όπου φυλάσσεται και η Εικόνα, η οποία κατά την παράδοση είναι Έργο του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Λουκά. Επίσεις το τέμπλο του Ναού είναι μοναδικής ξυλουργικής τεχνικής και μεγάλης ιστορικής αξίας.
Μονή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το μοναστήρι της Χρυσοβίτσας περικλείεται από κάστρο. Υπάρχει εγχάρακτη ημερομηνία 1253, ημερομηνία κτίσεως των κελιών. Λειτούργησε ως ανδρικό αλλά και ως γυναικείο. Δύο επιγραφές αναφέρουν ότι η ιστόρηση του πρόναου έγινε αρχιερατεύοντος του Μητροπολίτη Ιωαννίνων Κλήμεντος (1680 – 1715), ενώ η επιγραφή στον κυρίως ναό γράφει ότι η ιστόρηση έγινε στις 29 Ιουνίου 1781[3].
Στον κυρίως ναό, υπάρχει ξυλόγλυπτος άμβωνας, ξυλόγλυπτος αρχιερατικός θρόνος και ξυλόγλυπτο τέμπλο.
Το καθολικό της Μονής Χρυσοβίτσας σύμφωνα με υπουργικές αποφάσεις είναι διατηρητέο μνημείο[4].
Πρόσβαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Χρυσοβίτσα απέχει 43 χιλιόμετρα από την πόλη των Ιωαννίνων και σε 16 χιλιόμετρα από την Κωμόπολη του Μετσόβου.
Είναι ο πρώτος οικισμός που συναντά κανείς στην Εθνική Οδό Ιωαννίνων - Τρικάλων. Επίσης βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την Εθνική οδό δίπλα απο τον ποταμό Άραχθο και απέχει από την Εγνατία Οδό έξι χιλιόμετρα.
Εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η παρουσία μορφωμένων στο χωριό παλιότερα ίσως να οφειλόταν και στη λειτουργία Ελληνικού σχολείου ή Σχολαρχείου.[3]
Στο χωριό σήμερα λειτουργούν δύο Νηπιαγωγεία, δύο Δημοτικά Σχολεία, Παιδικός Σταθμός και Γυμνάσιο - Λύκειο όπου εξυπηρετεί τα χωριά που βρίσκονται γύρω του με μικρό σήμερα αριθμό μαθητών.
Δραστηριότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι κάτοικοι σήμερα ασχολούνται ως επί το πλείστον με την καλλιέργεια της πατάτας στο οροπέδιο Πολιτσές[5] και πολύ λίγοι με την κτηνοτροφία.[3]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ GEOnet Names Server. 11 Ιουνίου 2018. -820485.
- ↑ 2,0 2,1 «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2023.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Γήτας, Μίλτος (2 Φεβρουαρίου 2018). «Χρυσοβίτσα Μετσόβου: Το ορεινό χωριό της φημισμένης Παναγίας | Άγνωστη Ελλάδα». MAXMAG | Πολιτισμός, Τέχνες, Διασκέδαση, Ομορφιά. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2023.
- ↑ ΦΕΚ 21/ 24-1-58 τ. β΄ και ΦΕΚ 404 / 6 -7-65 τ. β΄
- ↑ «Epirus Trail: Χρυσοβίτσα-Μέτσοβο». www.topoguide.gr. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2023.
| ||||||||||||||