Αγία Παρασκευή Αμαρίου Ρεθύμνης
Συντεταγμένες: 35°9′19″N 24°42′51″E / 35.15528°N 24.71417°E
| Αγία Παρασκευή | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Δήμος | Αμαρίου |
| Δημοτική Ενότητα | Κουρητών |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ρεθύμνης |
| Υψόμετρο | 160 μ. |
Η Αγία Παρασκευή Αμαρίου είναι οικισμός του νομού Ρεθύμνης της Κρήτης. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 160 μέτρων, 60 χλμ νοτιοανατολικά από την πρωτεύουσα του νομού, Ρέθυμνο[2]. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός της Αγίας Παρασκευής ανέρχεται στους 124 μόνιμους κατοίκους[3].
Ιστορικά στοιχεία
Ο οικισμός αναφέρεται σε βενετικά κατάστιχα του 1577 ως S(an)ta Venerand, ενώ σε απογραφή που πραγματοποιήθηκε λίγα χρόνια αργότερα (1583) αναφέρεται ως Santa Veneranda, με πληθυσμό που ανερχόταν στους 95 κατοίκους. Μνεία στον οικισμό γίνεται και κατά την τελευταία βενετική απογραφή που διεξήχθη το 1630, λίγες δεκαετίες πριν από την οθωμανική κατάκτηση της Κρήτης[2], όπου αναφέρεται ως S. Veneranda, Sagudhi, πιθανόν κάνοντας αναφορά στον φεουδάρχη της περιοχής.[4] Το 1834, σύμφωνα με τα στοιχεία της αιγυπτιακής απογραφής - όπως αυτή παρατίθεται στο βιβλίο του Άγγλου περιηγητή Ρόμπερτ Πάσλεϊ - στην Αγία Παρασκευή κατοικούσαν 15 χριστιανικές οικογένειες[5]. Το 1879 το χωριό υπήχθη στο δήμο Αποδούλου της επαρχίας Αμαρίου και σύμφωνα με την οθωμανική απογραφή του 1881 είχε πληθυσμό 78 κατοίκων (44 άνδρες και 34 γυναίκες, όλοι χριστιανοί)[6]. Το 1894, σύμφωνα με εκτίμηση του αξιωματικού του ελληνικού στρατού, Νικόστρατου Καλομενόπουλου, στο χωριό ζούσαν 25 ελληνικές οικογένειες[7]. Μετά την απελευθέρωση της Κρήτης και την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος υπήχθη στην επαρχία Αμαρίου[8], στην κοινότητα Αγίου Ιωάννη.
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής, αρκετοί κάτοικοι του χωριού εντάχθηκαν στις οργανώσεις της Εθνικής Αντίστασης (κατά κύριο λόγο στο ΕΑΜ). Μάλιστα τον Μάιο του 1944, ο οικισμός αποτέλεσε καταφύγιο για την ομάδα των Βρετανών πρακτόρων και των Ελλήνων αντιστασιακών που είχαν απαγάγει τον Γερμανό υποστράτηγο Κράιπε[9]. Την ίδια περίοδο, πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή άκαρπες έρευνες των δυνάμεων Κατοχής προς αναζήτηση του Κράιπε[9].
Μεταπολεμικά η Αγία Παρασκευή υπέστη αισθητή μείωση του πληθυσμού της καθώς αρκετοί κάτοικοι έφυγαν προς τα αστικά κέντρα (κυρίως στο Ηράκλειο) για αναζήτηση εργασίας[10]. Το 1997, στα πλαίσια των αλλαγών που επέφερε στην τοπική αυτοδιοίκηση το σχέδιο Καποδίστριας, ο οικισμός προσαρτήθηκε στο δήμο Κουρητών[8], ενώ από το 2011 υπάγεται στον καλλικρατικό δήμο Αμαρίου[3].
Στην Αγία Παρασκευή γεννήθηκαν ο στρατιωτικός και ηγετικό στέλεχος της Χούντας των Συνταγματαρχών Στυλιανός Παττακός[10][11] και ο αντιστασιακός και υπεύθυνος του ΕΑΜ Αμαρίου Μιχάλης Παττακός[12].
Γενικά στοιχεία
Οι κάτοικοι της Αγίας Παρασκευής ασχολούνται κυρίως με αγροτικές εργασίες. Ο οικισμός διαθέτει τρεις εκκλησίες: η κεντρική είναι αφιερωμένη στον Άγιο Στυλιανό[13], ενώ οι άλλες δύο είναι αφιερωμένες στην Αγία Παρασκευή και στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Από αυτές η πρώτη διαθέτει καμπάνα κατασκευασμένη από κέλυφος βόμβας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου[14] ενώ η δεύτερη είναι κτίσμα του 1516 στο οποίο σώζονται τοιχογραφίες του 16ου αιώνα και κτητορική επιγραφή[2][15].
Απογραφές πληθυσμού
| Απογραφή | 1583 | 1881 | 1900 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 95[2] | 78[6] | 157[4] | 169[8] | 188[8] | 157[8] | 154[8] | 97[8] | 90[8] | 127[8] | 88[16] | 124[3] |
Παραπομπές
- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Αγία Παρασκευή». amariotes.gr. Το Αμάρι στο Διαδίκτυο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Αγία Παρασκευή (η) Δήμου Αμάριου Τοπική Κοινότητα Αγίας Παρασκευής. Ρέθυμνο – Κρήτη». dhmos.gr. Δήμοι, πόλεις και χωριά Ελλάδας. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2016.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ 4,0 4,1 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 51.
- ↑ Robert Pashley, Travels in Crete, London, 1837, vol. II, σελ. 314.
- ↑ 6,0 6,1 Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, Ένθετο εφημερίδας Πατρίς, Φεβρουάριος 2008, τόμος Β', σελ. 134.
- ↑ Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, Β΄, 2008, σελ. 148.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 8,8 Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α΄ τόμος, σελ. 8.
- ↑ 9,0 9,1 Γεωργίου Ευθ. Χαροκόπου, Η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε, Eurobooks, Αθήναι 2007, σελ. 186 - 194.
- ↑ 10,0 10,1 Παντινάκης, Μανόλης (17 Φεβρουαρίου 2014). «Το χωριό των… αιωνόβιων». madeincreta.gr. Made in Creta. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ Στυλιανός Παττακός, Κάιν διατί; Κομμουνιστοσυμμοριτοπόλεμος 1941-1949, Ekdosis, Αθήναι, 2006, σελ. 79 - 80.
- ↑ Γεωργίου Ευθ. Χαροκόπου, 2007, σελ. 189.
- ↑ «Ιερὰ Μητρόπολις Λάμπης, Συβρίτου καὶ Σφακίων». ec-patr.org. Οικουμενικόν Πατριαρχείον. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ Ρηγινιώτης, Θ. Ι. (25 Ιουλίου 2012). «Άγιοι του Ιουλίου… στο Ρέθεμνος». rethemnos.gr. Ρέθεμνος. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ Ζαφειρόπουλος, Γιώργος (10 Αυγούστου 2007). «Αγία Παρασκευή Αμαρίου Ρεθύμνου - Παπάς με τσαγανό». greecewithin.com. Greece Within. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Απογραφές πληθυσμού 2001 και 1991». statistics.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2016.
