Αγία Άννα Βοιωτίας
Συντεταγμένες: 38°18′59″N 22°54′20″E / 38.31639°N 22.90556°E
| Αγία Άννα | |
|---|---|
  Αγία Άννα | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Δήμος | Λεβαδέων |
| Γεωγραφία και στατιστική | |
| Νομός | Βοιωτίας |
| Υψόμετρο | 700 |
| Πληθυσμός | 226 (2011) |
| Άλλα | |
| Παλαιά ονομασία | Κούκουρα |
Η Αγία Άννα είναι οικισμός και έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας Κορωνείας, του δήμου Λεβαδέων, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Βοιωτίας, στην περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης. [1]
Πρίν το σχέδιο Καποδίστριας και το πρόγραμμα Καλλικράτης, ανήκε στην επαρχία Λεβαδείας του νομού Βοιωτίας, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Στερεάς Ελλάδας. [2][3]
- Η παλαιά ονομασία του χωριού ήταν Κούκουρα (τα). [2][3] Πρόκειται για μια δίγλωσση κοινότητα όπου τα ελληνικά μιλιούνται παράλληλα με τα αρβανίτικα μέχρι σήμερα. [4]
Στην τοπική κοινότητα συμπεριλαμβάνονται οι οικισμοί Μονή Οσίου Σεραφείμ Δομβούς και Ζελίτσα. [5]
Ονομασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το παλαιό όνομα του χωριού ήταν Κούκουρα και με αυτό συναντάται στα επίσημα έγγραφα έως το 1969, οπότε μετονομάζεται σε Αγία Άννα από την ομώνυμη εκκλησία στην είσοδο του χωριού. Διάφορες είναι οι εκδοχές για το όνομα αυτό: είτε από κάποιον στρατιωτικό ονομαζόμενο Κούκουρα που φονεύθηκε στη θέση αυτή σε μία μάχη, είτε από κάποιον πλούσιο τσέλιγκα με το ίδιο όνομα. Κατά μιάν άλλη εκδοχή, το χωριό ονομάστηκε έτσι, επειδή στην περιοχή υπήρχαν κάποτε πολλοί κούκοι.
Πάντως, το τοπωνύμιο έχει μεσαιωνική ρίζα, και σημαίνει «σωρός από πέτρες», δηλαδή όριο μεταξύ δύο βοσκοτόπων και σημείο βοσκοαπαγόρευσης. Οι Αρβανίτες ονομάζουν αυτές τις πέτρες γκουρουμπέλια και γκουρ με γλικέρε, δηλαδή «πέτρες με ασβέστη». Η λέξη κούκουρας χρησιμοποιείται και σαν παρωνύμιο που σημαίνει «καμπούρης, σκυφτός». Μια άλλη ετυμολογία θα μπορούσε να συνδέσει το Κούκουρας με το βυζαντινό κούκουρα (λατ. cucurum) «φαρέτρα βελών». [6]
Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Αγία Άννα βρίσκεται στο ΝΚ. τμήμα του νομού, στις ΒΑ. κλιτύς της κορυφής Παλιοβούνα του Ελικώνα, 15 χλμ. νότια της επαρχιακής οδού Θήβας-Λειβαδιάς, σε υψόμετρο 700. Η κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ορεινός οικισμός, με έκταση 95,010 χμ² (2011) και απέχει 28 χλμ., περίπου, Ν. της Λειβαδιάς. [7][8][2][3][5]
Δημογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο πληθυσμός της παρουσίαζε μία συνεχή αύξηση από το 1835 μέχρι την δεκαετία του 1960 ενώ στη συνέχεια σημείωσε μία μικρή υποχώρηση.
| Χρονολογία | Πληθυσμός Αγίας Άννας | Πληθυσμός Ζελίτσας | Μοναχοί Μονής Οσίου Σεραφείμ Δομβούς |
|---|---|---|---|
| 1835 | 102 | 22 [9] | |
| 1861 | 134 | 45 | |
| 1879 | 197 | 35 | |
| 1889 | 222 | 41 | |
| 1896 | 224 | 44 | |
| 1907 | 251 | 41 | |
| 1920 | 316 | ||
| 1928 | 387 | 26 | |
| 1940 | 412 | 23 | |
| 1951 | 561 | 9 | |
| 1961 | 628 | 6 | |
| 1971 | 524 | 24 | |
| 1981 | 555 | 49 | 15 |
| 1991 | 509 | 64 | 1 |
| 2001 | 442 | 65 | 52 |
| 2011 | 242 | 27 | 8 [10], (α/α 8255) σελ. 10645 |
Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ως Κούκουρα (Αττικής και Βοιωτίας)
ΦΕΚ 18Α - 18/10/1835 Ο οικισμός προσαρτάται στο δήμο Κορωνείας ΦΕΚ 22Α - 18/12/1840 Ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Κορωνείας και προσαρτάται στο δήμο Πέτρας ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899 Ο οικισμός αποσπάται από το νομό Αττικής και Βοιωτίας και υπάγεται στο νομό Βοιωτίας Κούκουρα (Βοιωτίας) ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899 Ο οικισμός αποσπάστηκε στο νομό Βοιωτίας από το νομό Αττικής και Βοιωτίας ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909 Ο οικισμός αποσπάται από το νομό Βοιωτίας και υπάγεται στο νομό Αττικής και Βοιωτίας Κούκουρα (Αττικής και Βοιωτίας) ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909 Ο οικισμός αποσπάστηκε στο νομό Αττικής και Βοιωτίας από το νομό Βοιωτίας ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912 Ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Πέτρας και ορίζεται έδρα της κοινότητας Κουκούρων ΦΕΚ 223Α - 26/07/1943 Ο οικισμός αποσπάται από το νομό Αττικής και Βοιωτίας και υπάγεται στο νομό Βοιωτίας Κούκουρα (Βοιωτίας) ΦΕΚ 223Α - 26/07/1943 Ο οικισμός αποσπάστηκε στο νομό Βοιωτίας από το νομό Αττικής και Βοιωτίας
- Ως Αγία Άννα
ΦΕΚ 101Α - 08/05/1968 Ο οικισμός μετονομάζεται σε Αγία Άννα Αγία Άννα (Βοιωτίας) ΦΕΚ 101Α - 08/05/1968 Ο οικισμός προήλθε από τη μετονομασία του οικισμού Κούκουρα ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Αγίας Άννης και προσαρτάται στο δήμο Κορώνειας ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 Ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Κορώνειας και προσαρτάται στο δήμο Λεβαδέων
(Πηγή: https://www.eetaa.gr/metaboles/oikmet_details.php?id=11236)
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα λιγοστά αρχαιολογικά λείψανα που βρέθηκαν προς την πλευρά του οροπεδίου του οικισμού, οδήγησαν μερικούς μελετητές να ταυτίσουν την Αγία Άννα με την αρχαία πόλη Ιππωταί, μικρό πόλισμα, που ανήκε στην επικράτεια της Κορώνειας. Ο ορεινός δρόμος προς τον κεντρικό Ελικώνα με αφετηρία το Κυριάκι, που οριοθετεί τη γραμμή διαχωρισμού ανάμεσα στην Παλιοβούνα και της κορυφής Μεγάλη Λούτσα, ήταν γνωστός κατά την αρχαιότητα. Η δίοδος αυτή αποτελούσε σημαντική στρατιωτική οδό κατά την αρχαιότητα. Λέγεται ότι, την παραμονή της μάχης των Λεύκτρων (371 π.Χ.) τα στρατεύματα των Σπαρτιατών πέρασαν από αυτήν.
Οι παλαιότερες γραπτές πληροφορίες για τον οικισμό προέρχονται από τα οθωμανικά φορολογικά κατάστιχα (1466). Το χωριό καταγράφεται τότε ως ελληνοχώρι, σε αντίθεση με τα λεγόμενα αρβανιτοχώρια. Τα Κούκουρα αναφέρονται ακόμη και σε πατριαρχικά έγγραφα (σιγίλια) της Μονής Δομβούς (1615, 1798). Επίσης, αναφορές γίνονται και από τους περιηγητές Leake και Pouqueville. Ο τελευταίος, που επισκέφτηκε την πόλη της Λιβαδειάς λίγο πριν από το 1800, παραθέτει ένα κτηματολόγιο με τα χωριά που ανήκαν στο βοϊβοδαλίκι Λιβαδειάς (Cadastre du Vaivodalik Lebadee ou Lievadi), όπου αναφέρεται ότι τα Κούκουρα έχουν 25 οικογένειες. [6]
Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Η εκκλησία της Αγίας Άννας
- Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής
Δραστηριότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το χωριό περιβάλλεται από ελατόδασος, δάση βελανιδιάς και από καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Μικρές φυσικές λίμνες δημιουργούνται από τις βροχές και τα χιόνια κατά τους χειμερινούς μήνες. Η Αγία Άννα είναι η αφετηρία για πεζοπορικές και ορειβατικές δραστηριότητες προς τον Ελικώνα, ιδιαίτερα για ανάβαση στην κορυφή Παλιοβούνα (1.748 μ.), την υψηλότερη του όρους. Επίσης, πολύ κοντά στην Αγία Άννα, κατά μήκος του δρόμου που την συνδέει με το χωριό Κυριάκι, υπάρχει μεγάλο πλάτωμα, ο χώρος δασικής αναψυχής «Αρβανίτσα», στον οποίο πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις και συναυλίες κατά την καλοκαιρινή περίοδο και σημείο συνάντησης πεζοπόρων και ορειβατών.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ https://buk.gr/el/poli-perioxi/[νεκρός σύνδεσμος] agia-anna
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 ΠΛ 8:879
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 ΠΛΜ 1:379
- ↑ Π. Πολίτη
- ↑ 5,0 5,1 5,2 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
- ↑ 6,0 6,1 https://hikingexperience.gr/%CE%B1%CE%B3%CE%AF%CE%B1-%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B1-%CE%B2%CE%BF%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%AF%CE%B1%CF%82/
- ↑ Εκδόσεις «Ελλάδα»
- ↑ Δομή 1:135
- ↑ Εθνικό ίδρυμα ερευνών, Εξέλιξη πληθυσμού επαρχίας Λιβαδειάς
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 9 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2016.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ)
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963 (ΠΛ)
- Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4
- Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς)
- Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010
- Χάρτες «ROAD»
- Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΣΑ)
- http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/[νεκρός σύνδεσμος]
- eetaa.gr
- Παναγιώτα Πολίτη: Τα Κούκουρα, Η πολιτισμική ταυτότητα μιας αρβανίτικης κοινότητας στη Βοιωτία, «Βιβλιόραμα», 2008
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| ||||||||||||||||||||