Αρχαιοελληνική πυγμαχία
Η αρχαιοελληνική πυγμαχία ή πυξ ή πυγμή χρονολογείται ως άθλημα σε διοργανώσεις τουλάχιστον από τον 7ο αιώνα π.Χ., και διεξάγονταν σε πολλές πόλεις-κράτη της αρχαίας Ελλάδας. Οι περισσότερες πηγές που διασώζονται είναι είτε αποσπασματικές είτε μυθολογικές, κάνοντας δύσκολη την προσπάθεια να υπάρξει μια πλήρης ανασύνθεση των κανονισμών, εθιμοτυπικών και ιστορίας του αθλήματος κατά την αρχαιότητα. Ωστόσο θεωρείται πως η πυγμαχία ήταν σημαντικό μέρος του αρχαιοελληνικού αθλητισμού καθόλη τη διάρκεια της πρώιμης κλασικής περιόδου, καθώς υπήρχε και πυγμαχία παίδων.[1][2][3]
Απαρχές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπάρχουν αρχαιολογικά και καλλιτεχνικά ευρήματα τα οποία χρονολογούνται στη Μινωική και Μυκηναϊκή περίοδο, και πολλοί θρύλοι μνημονεύουν τις απαρχές του αθλήματος. Ένας από αυτούς αναφέρει πως ο Θησέας, ήρωας από την Αθήνα, εφηύρε ένα τύπο πυγμαχίας στον οποίο οι διαγωνιζόμενοι βρίσκονταν σε καθιστή θέση ο ένας απέναντι στον άλλο και αντάλλασσαν γροθιές μέχρι ένας από αυτούς να μη μπορεί να συνεχίσει ή να πεθάνει. Με την πάροδο του χρόνου, οι πυγμάχοι μαχόταν πλέον σε όρθια θέση και άρχισαν να καλύπτουν τα χέρια τους, καθώς και να τυλίγουν την περιοχή των χεριών τους κάτω από τους αγκώνες με ύφασμα, ωστόσο πέρα από αυτό τον εξοπλισμό κατά τα άλλα μαχόταν γυμνοί.[4]
Σύμφωνα με την Ιλιάδα, οι Μυκηναίοι πολεμιστές συμπεριελάμβαναν και την πυγμαχία ανάμεσα στα αθλήματα που τελούσαν προκειμένου να τιμήσουν τους νεκρούς τους, ωστόσο είναι πιθανό τα Ομηρικά έπη απλώς να αντικατοπτρίζουν συνθήκες που υπήρξαν κατά την ύστερη ελληνική εποχή μετά τη μυκηναϊκή περίοδο. Αναφέρεται πως ο Αχιλλέας για να τιμήσει τον νεκρό Πάτροκλο διοργάνωσε διάφορους αγώνες ανάμεσα σε αυτούς και πυγμαχίας.[1][4]
Η πρώτη γνωστή διοργάνωση πυγμαχίας στους ολυμπιακούς αγώνες της αρχαιότητας αναφέρεται πως υπήρξε το 688 π.Χ., με τους συμμετέχοντες να προπονούνται χτυπώντας τους σάκους της πυγμαχίας -τους κώρυκους- και να τυλίγουν δερμάτινους ιμάντες γύρω από τα χέρια και στήθος τους ως προστασία, αφήνοντας όμως τα δάκτυλα ελεύθερα και χωρίς προστασία για το πρόσωπο και κεφάλι.[4]
Ο ιστορικός του 3ου αιώνα μ.Χ. Φιλόστρατος ανέφερε πως η πυγμαχία αρχικά αναπτύχθηκε στην Σπάρτη, όπου σύμφωνα με τους αρχαίους Σπαρτιάτες -αρχαίους ως προς την εποχή του ίδιου του Φιλόστρατου- οι περικεφαλαίες ήταν περιττές και η πυγμαχία τους προετοίμαζε για τα χτυπήματα που θα δεχόντουσαν στη μάχη.[4]Ωστόσο οι Σπαρτιάτες δε μετείχαν στο διαγωνιστικό μέρος της πυγμαχίας, θεωρώντας πως το να ηττηθούν θα ήταν ατιμωτικό.[5]
Εξοπλισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έως και το 500 π.Χ. οι ιμάντες χρησιμοποιούνταν ως προστασία για το χέρι και τις αρθρώσεις. Ήταν λωρίδες δέρματος από βόδι, με μήκος 3 με 3.7 μέτρα και περιτυλίγονταν πολλές φορές γύρω από το χέρι. Κατά το 400 π.Χ. εμφανίστηκαν οι σφαίραι οι οποίες ήταν παρόμοιες με τους ιμάντες, ωστόσο είχαν επένδυση στο εσωτερικό τους ενώ η εξωτερική τους υφή ήταν αρκετά σκληρότερη και τραχιά.[4]
Σύντομα μετά την υιοθέτηση των σφαιρών στην πυγμαχία εμφανίστηκαν και οι οξείς ιμάντες.[3] Οι οξείς αποτελούνταν από διάφορα επίπεδα δερμάτινων λωρίδων που τυλίγονταν γύρω από το χέρι, καρπό, και μέρος του χεριού κάτω από τον αγκώνα. Συνήθως τοποθετούνταν και ένα απορροφητικό ύφασμα στην κορυφή της επένδυσης ώστε οι αθλητές να σκουπίζουν τον ιδρώτα από το μέτωπο τους. Η στήριξη που παρείχαν κατά τα λακτίσματα ήταν καλύτερη ενώ και οι αρθρώσεις της γροθιάς ενισχυθήκαν με δερμάτινες επικαλύψεις.[6]
Ο κώρυκος ήταν ο αντίστοιχος εξοπλισμός των σύγχρονων σάκων πυγμαχίας, και χρησιμοποιούνταν για εξάσκηση στην παλαίστρα. Γεμίζονταν με άμμο, αλεύρι ή κεχρί.[6]
Κανονισμοί
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κατανόηση των κανονισμών της αρχαιοελληνικής πυγμαχίας καθορίζεται από τις σωζόμενες ιστορικές αναφορές καθώς και ερμηνείες των παραστάσεων στα αρχαία αγγεία και τοιχογραφίες, χωρίς ωστόσο να υπάρχει βεβαιότητα για τον απόλυτο προσδιορισμό τους.[7][2]
- Απαγορεύονταν τα κρατήματα ή η πάλη
- Επιτρέπονταν όποιοδήποτε χτύπημα με το χέρι, εκτός από το να προσπαθήσει κάποιος να βγάλει τα μάτια του αντιπάλου
- Δεν υπήρχε αρένα
- Δεν υπήρχαν γύροι ή χρονικά όρια
- Ο νικητής αναδεικνύονταν όταν ο αντίπαλος παραιτούνταν ή δεν μπορούσε πλέον να συνεχίσει
- Δεν υπήρχαν κατηγοριοποιήσεις ανάλογα με το βάρος, τα ζεύγη των αντιπάλων επιλέγονταν τυχαία
- Οι ελλανοδίκες επέβαλαν την τήρηση των κανονισμών στέλνοντας τους ραβδούχους οι οποίοι χτυπούσαν με ραβδί ή μαστίγιο τους παραβάτες
- Οι μαχόμενοι είχαν την επιλογή να ανταλλάξουν χτυπήματα χωρίς να αμύνονται (κλίμαξ) εάν ο αγώνας διαρκούσε πολύ ώρα
Πυγμάχοι ολυμπιονίκες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι γνωστοί ολυμπιονίκες της πυγμαχίας στους αρχαίους ολυμπιακούς αγώνες είναι όπως παρακάτω:[8]
Ολυμπιονίκες στην πυγμαχία παίδων:[8]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 «ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ». www.ime.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 «Αρχαίοι Έλληνες πυγμάχοι. Ήταν σκληροτράχηλοι και αγωνίζονταν μέχρι τελικής πτώσεως. Ο Μάικ Τάισον δεν θα είχε καμία ελπίδα! - ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ». ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2015.
- ↑ 3,0 3,1 «Αρχαία Ελλάδα: Εκγύμναση και πολεμικές τέχνες». www.logiosermis.net. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2015.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Swaddling, Judith. The Ancient Olympic Games. 2nd ed. Austin: University of Texas Press, 1999.
- ↑ Craig, Steve. Sports and Games of the Ancients. Sports and Games Through History Series. Series Advisor Andrew Leibs. Westport, Connecticut and London: Greenwood Press, 2002
- ↑ 6,0 6,1 Miller, Stephen G. Ancient Greek Athletics. New Haven and London: Yale University Press, 2004.
- ↑ Craig, Swaddling, Miller, op. cit.
- ↑ 8,0 8,1 «OLYMPIC GAMES». www.ime.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2015.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Αθλήματα |
|  | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Θέματα |
| |||||||||
