Οικονομία της Ιταλίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Οικονομία της Ιταλίας
Το Μιλάνο είναι η οικονομική πρωτεύουσα της Ιταλίας[1] και είναι παγκόσμιο οικονομικό κέντρο και πρωτεύουσα της μόδας.
Κατάταξη ΑΕΠ10η
ΝόμισμαΕυρώ
Οικονομικό έτοςΗμερολογιακό έτος
Εμπορικοί οργανισμοίΕυρωπαϊκή Ένωση, Ευρωζώνη, ΟΟΣΑ, G7 και G20.
Στατιστικά
Ονομαστικό ΑΕΠ
  • Αύξηση $1.99 τρισ. (2022)[2]
  • Αύξηση $3.02 τρις (PPP; 2022)[2]
Αύξηση ΑΕΠ
  • Αύξηση 3.9% (2022)[3]
  • Αύξηση 0.6% (2023f)[3]
  • Αύξηση 0.9% (2024f)[3]
Κατά κεφαλήν ΑΕΠ
  • Αύξηση $33,740 (2022)[2]
  • Αύξηση $51,062 (2022)[2]
Πληθωρισμός (ΔΤΚ)
  • 5.3% (2022e)[2]
  • 1.9% (2021e)[2]
  • –0.1% (2020)[2]
ΠληθυσμόςΜείωση 60,250,000 (1 January 2022)[4]
Πληθυσμός κάτω
από το όριο της φτώχειας
  • Σταθερό 9.4% (2021)[5]
  • Αρνητική αύξηση 20.1% (2021)[6]
Συντελεστής ΤζίνιΑρνητική αύξηση 32.9 μεσαία (2021)[7]
Δείκτης HDI
  • Αύξηση 0.895 Πολύ υψηλή (2021)[8] (30η)
  • Αύξηση 0.791 Υψηλή IHDI (35η) (2021)[8]
Εργατικό δυναμικό
  • Μείωση 44.4 εκατ. (2021)[9]
  • Αύξηση 62.7% employment rate (2021)[10]
Εργατικό δυναμικό
ανά επάγγελμα
Ανεργία
  • Αύξηση 7.8% (2022)[12]
  • Αύξηση 23.9% ανεργία νέων (15 έως 24 ετών; 2021)[13]
  • Αρνητική αύξηση 2.37 εκατ. (2021)[14]
Μέσος ακαθάριστος μισθός€3,750 / $5,750 μηνιαίως (2019)
Μέσος καθαρός μισθός€2,250 / $3,250 μηνιαίως (2019)
Κύριες βιομηχανίεςΤουρισμός, Μηχανήματα ρομπότ, Ηλεκτρονικά συστήματα αεροσκαφών, Αμυντικά συστήματα, Σίδερος και Χάλυβας, Χημικά, Τρόφιμα, Φαρμακευτικά, Κλωστοϋφαντουργικά, Οχήματα, Είδη ένδυσης, Είδη υπόδησης, Κεραμικά, Κρουαζιερόπλοια.
Δείκτης ευκολίας
επιχειρηματικής δραστηριότητας		58η θέση (2020)]][15]
Εξωτερική
ΕξαγωγέςΑύξηση $611 δισ. (2021)[11]
Εξαγωγή εμπορευμάτωνΜηχανικά προϊόντα, υφάσματα και ρούχα, μηχανήματα παραγωγής, οχήματα, εξοπλισμός μεταφοράς, χημικά προϊόντα, τρόφιμα, ποτά και καπνός, ορυκτά, μη σιδηρούχα μέταλλα.
Κύριοι εξαγωγικοί εταίροι
ΕισαγωγέςΜείωση $486 δισ. (2020)[11]
Εισαγωγές εμπορευμάτωνΜηχανικά προϊόντα, χημικά, εξοπλισμός μεταφορών, ενεργειακά προϊόντα, ορυκτά και μη σιδηρούχα μέταλλα, υφάσματα και είδη ένδυσης, τρόφιμα, ποτά και καπνός.
Κύριοι εισαγωγικοί εταίροι
Τρεχούμενος λογαριασμόςΑύξηση $59.52 δισ. (2019 est.)[11]
Ακαθάριστο εξωτερικό χρέος$3.024 τρισ. (31/12/ 2020)[17]
Δημόσια οικονομικά
Δημόσιο χρέος
  • Σταθερό 161.8% of GDP (2020)[18]
  • Αρνητική αύξηση €2.410 τρισ. (2019)[18]
Έσοδα47.1% του ΑΕΠ (2019)[18]
Έξοδα48.7% του ΑΕΠ (2019)[18]
Οικονομική βοήθειαΔωρητής: ODA, $4.86 δισ. (2016)[19]
Αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας
Συναλλαγματικά αποθέματαΑύξηση $211.3 δισ. (Νοέμβριος 2022)[11]
Όλες οι αξίες, εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά, είναι σε δολάρια ΗΠΑ

Η οικονομία της Ιταλίας είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη. [24] Είναι η τρίτη μεγαλύτερη εθνική οικονομία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η 10η μεγαλύτερη στον κόσμο ως προς το ονομαστικό ΑΕΠ και η 12η μεγαλύτερη κατά ΑΕΠ. Η Ιταλία είναι ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωζώνης, του ΟΟΣΑ, του G7 και του G20 . [25]Επιπλέον είναι η όγδοη μεγαλύτερη εξαγωγέας στον κόσμο, με $611 δισεκατομμύρια που εξήχθησαν το 2021. Οι στενότεροι εμπορικοί της δεσμοί είναι με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τις οποίες πραγματοποιεί περίπου το 59% του συνολικού εμπορίου της. Οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι, κατά σειρά μεριδίου αγοράς στις εξαγωγές, είναι η Γερμανία (12,5%), η Γαλλία (10,3%), οι Ηνωμένες Πολιτείες (9%), η Ισπανία (5,2%), το Ηνωμένο Βασίλειο (5,2%) και η Ελβετία ( 4,6%). [26]

Στην περίοδο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ιταλία είδε έναν μετασχηματισμό από μια αγροτική οικονομία που είχε επηρεαστεί σοβαρά από τις συνέπειες των Παγκοσμίων Πολέμων, σε ένα από τα πιο προηγμένα έθνη του κόσμου, [27] και μια ηγετική χώρα στο παγκόσμιο εμπόριο και τις εξαγωγές. Σύμφωνα με τον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης, η χώρα απολαμβάνει πολύ υψηλό βιοτικό επίπεδο. Σύμφωνα με τον Economist, η Ιταλία έχει την 8η υψηλότερη ποιότητα ζωής στον κόσμο. [28] Επίσης κατέχει την τρίτη με τα μεγαλύτερα αποθέματα χρυσού στον κόσμο [29] και είναι η τρίτη μεγαλύτερη χώρα που συνεισφέρει στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης . Επιπλέον, ο ιδιωτικός πλούτος της προηγμένης χώρας είναι ένας από τους μεγαλύτερους στον κόσμο. [30] Όσον αφορά τον ιδιωτικό πλούτο, η Ιταλία κατέχει τη δεύτερη θέση, μετά το Χονγκ Κονγκ, σε σχέση με τον ιδιωτικό πλούτο προς το ΑΕΠ.

Η Ιταλία είναι η έβδομη μεγαλύτερη κατασκευαστική χώρα στον κόσμο, που χαρακτηρίζεται από μικρότερο αριθμό παγκόσμιων πολυεθνικών εταιρειών από άλλες οικονομίες συγκρίσιμου μεγέθους και πολλές δυναμικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, συγκεντρωμένες σε πολλές βιομηχανικές περιοχές, οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ιταλικής βιομηχανίας. Η Ιταλία είναι μεγάλος κατασκευαστής [31] και εξαγωγέας [32] σημαντικών προϊόντων, τα οποία περιλαμβάνουν μηχανήματα, οχήματα, φαρμακευτικά προϊόντα, έπιπλα, τρόφιμα και είδη ένδυσης. [33] Η Ιταλία έχει επομένως σημαντικό εμπορικό πλεόνασμα. Είναι επίσης γνωστή για τον επιδραστικό και καινοτόμο επιχειρηματικό οικονομικό τομέα της, έναν εργατικό και ανταγωνιστικό γεωργικό τομέα (η Ιταλία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός κρασιού στον κόσμο), και έναν κατασκευαστικό δημιουργικό σχεδιασμό προϊόντων υψηλής ποιότητας, συμπεριλαμβανομένων αυτοκινήτων, πλοίων, οικιακών συσκευών και επώνυμων ρούχων. Η Ιταλία είναι ο μεγαλύτερος κόμβος για τα είδη πολυτελείας στην Ευρώπη και ο τρίτος κόμβος παγκοσμίως. [34] [35] Ο ιταλικός μεταποιητικός τομέας είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό από την Κίνα και άλλες αναδυόμενες ασιατικές οικονομίες με βάση το χαμηλό κόστος εργασίας, με προϊόντα υψηλότερης ποιότητας. [36] Η Ιταλία έχει ισχυρό συνεταιριστικό τομέα, με το μεγαλύτερο μερίδιο του πληθυσμού (4,5%) να απασχολείται σε συνεταιρισμούς στην Ε.Ε. [37]

Παρά τα σημαντικά αυτά επιτεύγματα, η οικονομία της χώρας σήμερα υποφέρει από διαρθρωτικά και άλλα προβλήματα. Οι ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης ήταν συχνά κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η Ιταλία επλήγη ιδιαίτερα σκληρά από την ύφεση στα τέλη της δεκαετίας του 2000. Οι τεράστιες κρατικές δαπάνες από τη δεκαετία του 1980 και μετά έχουν προκαλέσει σοβαρή αύξηση του δημόσιου χρέους. Επιπλέον, το ιταλικό βιοτικό επίπεδο έχει σημαντικό διαχωρισμό μεταξύ Βορρά-Νότου: το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη Βόρεια Ιταλία υπερβαίνει σημαντικά τον μέσο όρο της ΕΕ, ενώ ορισμένες περιφέρειες και επαρχίες στη Νότια Ιταλία είναι σημαντικά κάτω από τον μέσο όρο. Στην Κεντρική Ιταλία, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι αντ' αυτού κατά μέσο όρο. [38] [39] Τα τελευταία χρόνια, η αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ιταλίας προσέγγισε αργά τον μέσο όρο της Ευρωζώνης [40], ενώ το ποσοστό απασχόλησής της εξακολουθεί να υστερεί. Ωστόσο, οι οικονομολόγοι αμφισβητούν τα επίσημα στοιχεία λόγω του μεγάλου αριθμού αδήλωτων θέσεων εργασίας (υπολογίζονται μεταξύ 10% και 20% του εργατικού δυναμικού) που αυξάνουν τα ποσοστά ανεργίας ή ανεργίας. [41] Η παραοικονομία εκπροσωπείται σε μεγάλο βαθμό στη Νότια Ιταλία, ενώ γίνεται λιγότερο έντονη καθώς κινείται κανείς πιο βόρεια. Σε πραγματικές οικονομικές συνθήκες, η Νότια Ιταλία σχεδόν ταιριάζει με το επίπεδο της Κεντρικής Ιταλίας. [42]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Οικονομική ιστορία της Ιταλίας

Η Ιταλική Αναγέννηση ήταν αξιοσημείωτη στην οικονομική ανάπτυξη. Η Βενετία και η Γένοβα ήταν οι πρωτοπόρες στο εμπόριο, πρώτα ως ναυτικές δημοκρατίες και στη συνέχεια ως περιφερειακά κράτη, ακολουθούμενες από το Μιλάνο, τη Φλωρεντία και την υπόλοιπη βόρεια Ιταλία. Οι λόγοι για την πρώιμη ανάπτυξή τους είναι για παράδειγμα η σχετική στρατιωτική ασφάλεια των βενετικών λιμνοθαλασσών, η υψηλή πληθυσμιακή πυκνότητα και η θεσμική δομή που ενέπνευσε τους επιχειρηματίες. [43] Η Δημοκρατία της Βενετίας ήταν το πρώτο πραγματικό διεθνές οικονομικό κέντρο, το οποίο εμφανίστηκε σιγά σιγά από τον 9ο αιώνα έως την ακμή του τον 14ο αιώνα. [44] Τα εμπορεύσιμα ομόλογα ως ευρέως χρησιμοποιούμενο είδος χρεογράφων, επινοήθηκαν από τις ιταλικές πόλεις-κράτη (όπως η Βενετία και η Γένοβα) της ύστερης μεσαιωνικής και πρώιμης αναγεννησιακής περιόδου.

Μετά το 1600 η Ιταλία γνώρισε μια οικονομική καταστροφή. Το 1600 η Βόρεια και Κεντρική Ιταλία αποτελούσαν μια από τις πιο προηγμένες βιομηχανικές περιοχές της Ευρώπης. Υπήρχε ένα εξαιρετικά υψηλό βιοτικό επίπεδο. [45] Μέχρι το 1870 η Ιταλία ήταν μια οικονομικά καθυστερημένη και υποβαθμισμένη χώρα. Η βιομηχανική της δομή είχε σχεδόν καταρρεύσει, ο πληθυσμός της ήταν πολύ υψηλός για τους πόρους της, η οικονομία της είχε γίνει κυρίως αγροτική. Οι πόλεμοι, η πολιτική κλασματοποίηση, η περιορισμένη δημοσιονομική ικανότητα και η μετατόπιση του παγκόσμιου εμπορίου προς τη βορειοδυτική Ευρώπη και την Αμερική ήταν βασικοί παράγοντες. [46] [47]

Η οικονομική ιστορία της Ιταλίας μετά το 1861 μπορεί να χωριστεί σε τρεις κύριες φάσεις: [48] μια αρχική περίοδος μετά την ενοποίηση της χώρας, που χαρακτηρίζεται από την υψηλή μετανάστευση και την στάσιμη ανάπτυξη. Μια κεντρική περίοδος εύρωστης κάλυψης από τη δεκαετία του 1890 έως τη δεκαετία του 1980, που διακόπηκε από τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930 και τους δύο παγκόσμιους πολέμους και μια τελική περίοδο υποτονικής ανάπτυξης που επιδεινώθηκε από μια διπλή ύφεση μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, και από την οποία η χώρα επανεμφανίζεται αργά μόνο τα τελευταία χρόνια.

Βιομηχανική Εποχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Χαλυβουργεία Τέρνι το 1912

Πριν από την ενοποίηση, η οικονομία των πολλών ιταλικών κρατιδίων ήταν συντριπτικά αγροτική. Ωστόσο, το γεωργικό πλεόνασμα παρήγαγε αυτό που οι ιστορικοί αποκαλούν προβιομηχανικό μετασχηματισμό στη βορειοδυτική Ιταλία, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1820, [49] που οδήγησε σε μια διάχυτη, αν και κυρίως βιοτεχνική, συγκέντρωση των μεταποιητικών δραστηριοτήτων, ειδικά στο Πιεμόντε-Σαρδηνία υπό ο φιλελεύθερος κανόνας του Κόμη του Καβούρ. [50]

Μετά τη ίδρυση του ενοποιημένου Βασιλείου της Ιταλίας το 1861, υπήρχε μια βαθιά συνείδηση στην άρχουσα τάξη της οπισθοδρόμησης της νέας χώρας, δεδομένου ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν περίπου το μισό από αυτό της Βρετανίας και περίπου 25% λιγότερο από αυτή της Γαλλίας και της Γερμανίας. [48] Κατά τις δεκαετίες 1860 και 1870, η μεταποιητική δραστηριότητα ήταν καθυστερημένη και μικρής κλίμακας, ενώ ο υπερμεγέθης αγροτικός τομέας ήταν η ραχοκοκαλιά της εθνικής οικονομίας. Η χώρα δεν είχε μεγάλα κοιτάσματα άνθρακα και σιδήρου [51] και ο πληθυσμός ήταν σε μεγάλο βαθμό αναλφάβητος. Στη δεκαετία του 1880, μια σοβαρή αγροτική κρίση οδήγησε στην εισαγωγή πιο σύγχρονων γεωργικών τεχνικών στην κοιλάδα του Πάδου, [52] ενώ από το 1878 έως το 1887 εισήχθησαν προστατευτικές πολιτικές με στόχο τη δημιουργία βάσης της βαριάς βιομηχανίας. [53] Μερικά μεγάλα έργα χάλυβα και σιδήρου συγκεντρώθηκαν σύντομα γύρω από περιοχές υψηλού υδροηλεκτρικού δυναμικού, ιδίως στους πρόποδες των Άλπεων και της Ούμπρια στην κεντρική Ιταλία, ενώ το Τορίνο και το Μιλάνο οδήγησαν σε μια έκρηξη κλωστοϋφαντουργικών, χημικών, μηχανικών και τραπεζικών προιόντων και η Γένοβα κατέλαβε την πολιτική και στρατιωτική ναυπηγική. [54]

Ωστόσο, η διάχυση της εκβιομηχάνισης που χαρακτήριζε τη βορειοδυτική περιοχή της χώρας απέκλεισε σε μεγάλο βαθμό τη Βενετία και, ιδιαίτερα, το Νότο. Η ιταλική διασπορά που προέκυψε αφορούσε έως και 26 εκατομμύρια Ιταλούς, το μεγαλύτερο μέρος κατά τα έτη μεταξύ 1880 και 1914 και από πολλούς μελετητές θεωρείται η μεγαλύτερη μαζική μετανάστευση της σύγχρονης εποχής. [55] Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, το ακόμη αδύναμο ιταλικό κράτος πολέμησε με επιτυχία, έχοντας τη δυνατότητα να εξοπλίσει και να εκπαιδεύσει περίπου 5 εκατομμύρια νεοσύλλεκτους. [56] Αλλά αυτό το αποτέλεσμα είχε τρομερό κόστος: μέχρι το τέλος του πολέμου, η Ιταλία είχε χάσει 700.000 στρατιώτες και είχε ένα τεράστιο δημόσιο χρέος δισεκατομμυρίων λιρών.

Φασιστικό καθεστώς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπενίτο Μουσολίνι δίνει ομιλία στο εργοστάσιο της Fiat στο Λινγκόττο του Τορίνο, 1932

Η Ιταλία βγήκε από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο σε κακή και εξασθενημένη κατάσταση. Το Εθνικό Φασιστικό Κόμμα του Μπενίτο Μουσολίνι ανέβηκε στην εξουσία το 1922, στο τέλος μιας περιόδου κοινωνικής αναταραχής. Ωστόσο, από τη στιγμή που ο Μουσολίνι απέκτησε πιο σταθερή εξουσία, το laissez-faire και το ελεύθερο εμπόριο σταδιακά εγκαταλείφθηκαν υπέρ της κυβερνητικής παρέμβασης και του προστατευτισμού. [57]

Το 1929, η Ιταλία χτυπήθηκε σκληρά από τη Μεγάλη Ύφεση. [58] Για να αντιμετωπίσει την κρίση, η φασιστική κυβέρνηση εθνικοποίησε τις μεγάλες τράπεζες που είχαν συγκεντρώσει σημαντικούς βιομηχανικούς τίτλους, ιδρύοντας το Istituto per la Ricostruzione Industriale. [59] Δημιουργήθηκαν διάφορες μικτές οντότητες, σκοπός των οποίων ήταν να συγκεντρώσουν εκπροσώπους της κυβέρνησης και των μεγάλων επιχειρήσεων. Αυτοί οι εκπρόσωποι συζητούσαν την οικονομική πολιτική και χειραγώγουσαν τις τιμές και τους μισθούς έτσι ώστε να ικανοποιήσουν τόσο τις επιθυμίες της κυβέρνησης όσο και τις επιθυμίες των επιχειρήσεων. [57]

Αυτό το οικονομικό μοντέλο που βασίζεται σε μια εταιρική σχέση μεταξύ κυβέρνησης και επιχειρήσεων επεκτάθηκε σύντομα στην πολιτική σφαίρα, σε αυτό που έγινε γνωστό ως κορπορατισμός. Ταυτόχρονα, η επιθετική εξωτερική πολιτική του Μουσολίνι οδήγησε σε αύξηση των στρατιωτικών δαπανών. Μετά την εισβολή στην Αιθιοπία, η Ιταλία παρενέβη για να υποστηρίξει τους εθνικιστές του Φράνκο στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Μέχρι το 1939, η Ιταλία είχε το υψηλότερο ποσοστό κρατικών επιχειρήσεων μετά τη Σοβιετική Ένωση. [57]

Η εμπλοκή της Ιταλίας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ως μέλος των δυνάμεων του Άξονα απαιτούσε την εγκαθίδρυση μιας πολεμικής οικονομίας. Η συμμαχική εισβολή στην Ιταλία το 1943 προκάλεσε τελικά την ταχεία κατάρρευση της ιταλικής πολιτικής ελίτ – και της οικονομίας. Οι Σύμμαχοι από τη μια και οι Γερμανοί από την άλλη ανέλαβαν τη διοίκηση των περιοχών της Ιταλίας που ήταν υπό τον έλεγχό τους. Μέχρι το τέλος του πολέμου, το ιταλικό κατά κεφαλήν εισόδημα βρισκόταν στο χαμηλότερο σημείο από τις αρχές του 20ού αιώνα. [60]

Μεταπολεμικό οικονομικό θαύμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Fiat 500, που κυκλοφόρησε το 1957, θεωρείται σύμβολο του μεταπολεμικού οικονομικού θαύματος της Ιταλίας. [61]

Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η Ιταλία ήταν πτωχευμένη και καταλήφθηκε από ξένους στρατούς, μια κατάσταση που επιδείνωσε το χρόνιο αναπτυξιακό χάσμα μεταξύ των πιο προηγμένων ευρωπαϊκών οικονομιών. Ωστόσο, η νέα γεωπολιτική λογική του Ψυχρού Πολέμου κατέστησε δυνατή την πρώην εχθρική Ιταλία, μια χώρα σύνδεσμο ανάμεσα στη Δυτική Ευρώπη και τη Μεσόγειο, και τώρα μια νέα, εύθραυστη δημοκρατία που απειλείται από τις δυνάμεις κατοχής του ΝΑΤΟ, την εγγύτητα του Σιδηρούν Παραπετάσματος και την παρουσία ενός ισχυρού Κομμουνιστικού Κόμματος. [62] Αυτό θεωρήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες ως σημαντικός σύμμαχος για τον Ελεύθερο Κόσμο και έλαβε βάσει του Σχεδίου Μάρσαλ πάνω από 1,2 δολάρια ΗΠΑ δισεκατομμύρια από το 1947 έως το 1951.

Το τέλος της βοήθειας μέσω του Σχεδίου θα μπορούσε να είχε σταματήσει την ανάκαμψη, αλλά συνέπεσε με ένα κρίσιμο σημείο στον πόλεμο της Κορέας του οποίου η ζήτηση για μέταλλα και βιομηχανικά προϊόντα ήταν ένα περαιτέρω ερέθισμα της ιταλικής βιομηχανικής παραγωγής. Επιπλέον, η δημιουργία το 1957 της Ευρωπαϊκής Κοινής Αγοράς, με ιδρυτικό μέλος την Ιταλία, παρείχε περισσότερες επενδύσεις και διευκόλυνε τις εξαγωγές. [63]

Αυτές οι ευνοϊκές εξελίξεις, σε συνδυασμό με την παρουσία μεγάλου εργατικού δυναμικού, έθεσαν τα θεμέλια για θεαματική οικονομική ανάπτυξη που διήρκεσε σχεδόν αδιάκοπα μέχρι τις μαζικές απεργίες του «Καυτού Φθινοπώρου» και τις κοινωνικές αναταραχές του 1969-70, οι οποίες στη συνέχεια συνδυάστηκαν με την πετρελαϊκή κρίση του 1973 και έβαλε απότομα τέλος στην παρατεταμένη άνθηση. Έχει υπολογιστεί ότι η ιταλική οικονομία γνώρισε μέσο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 5,8% ετησίως μεταξύ 1951 και 1963 και 5% ετησίως μεταξύ 1964 και 1973. [63] Οι ιταλικοί ρυθμοί ανάπτυξης ήταν μόνο δεύτεροι, αλλά πολύ κοντά, στους ρυθμούς της Γερμανίας, στην Ευρώπη, και μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ όπου μόνο η Ιαπωνία τα πήγε καλύτερα. [64]

Δεκαετίες 1970 και 1980: Από τον στασιμοπληθωρισμό στο "θαύμα"[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο πρωθυπουργός Τζούλιο Αντρεότι (άκρα αριστερά) με τους ηγέτες του G7 στη Βόννη, 1978

Η δεκαετία του 1970 ήταν μια περίοδος οικονομικών, πολιτικών αναταραχών και κοινωνικών αναταραχών στην Ιταλία, γνωστές ως Μολυβένια χρόνια. Η ανεργία αυξήθηκε απότομα, ιδιαίτερα στους νέους, και μέχρι το 1977 υπήρχαν ένα εκατομμύριο άνεργοι κάτω των 24 ετών. Ο πληθωρισμός συνεχίστηκε, ο οποίος επιδεινώθηκε από τις αυξήσεις της τιμής του πετρελαίου το 1973 και το 1979. Το δημοσιονομικό έλλειμμα έγινε μόνιμο και δυσεπίλυτο, με μέσο όρο περίπου το 10 % του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), υψηλότερο από οποιαδήποτε άλλη βιομηχανική χώρα. Η λίρα έπεφτε σταθερά, από τις 560 λιρέτες  σε σύγκριση με το δολάριο ΗΠΑ το 1973 σε 1400 λιρέτες  το 1982. [65]

Η οικονομική ύφεση συνεχίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1980 έως ότου μια σειρά μεταρρυθμίσεων οδήγησε στην ανεξαρτησία της Τράπεζας της Ιταλίας [66] και σε μεγάλη μείωση της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών [67] που μείωσε σημαντικά τους ρυθμούς πληθωρισμού, από 20,6% το 1980 σε 4,7% το 1987. [68] Η νέα μακροοικονομική και πολιτική σταθερότητα οδήγησε σε ένα δεύτερο οικονομικό θαύμα με εξαγωγές, βασισμένο σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που παρήγαγαν ρούχα, δερμάτινα προϊόντα, παπούτσια, έπιπλα, υφάσματα, κοσμήματα και εργαλειομηχανές. Ως αποτέλεσμα αυτής της ταχείας επέκτασης, το 1987 η Ιταλία ξεπέρασε την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου, και έγινε το τέταρτο πλουσιότερο έθνος στον κόσμο, μετά τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και τη Δυτική Γερμανία. [69] Το χρηματιστήριο του Μιλάνου αύξησε την κεφαλαιοποίησή του και υπερπενταπλασιάστηκε μέσα σε λίγα χρόνια. [70]

Ωστόσο, η ιταλική οικονομία της δεκαετίας του 1980 παρουσίαζε ένα πρόβλημα: άνθιζε, χάρη στην αυξημένη παραγωγικότητα και την αύξηση των εξαγωγών, αλλά τα μη βιώσιμα δημοσιονομικά ελλείμματα ήταν αυτά που οδήγησαν την ανάπτυξη. [69] Στη δεκαετία του 1990, τα νέα κριτήρια του Μάαστριχτ ενίσχυσαν την επιθυμία να περιοριστεί το δημόσιο χρέος, ήδη στο 104% του ΑΕΠ το 1992. [71] Οι επακόλουθες περιοριστικές οικονομικές πολιτικές επιδείνωσαν τον αντίκτυπο της παγκόσμιας ύφεσης που ήδη βρισκόταν σε εξέλιξη. Μετά από μια σύντομη ανάκαμψη στα τέλη της δεκαετίας του 1990, οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές και η γραφειοκρατία ανάγκασαν την Ιταλία να μείνει στάσιμη μεταξύ 2000 και 2008. [72] [73]

Μεγάλη ύφεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πραγματικό τριμηνιαίο ΑΕΠ
Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Βρετανίας από το 1970 έως το 2008.

Η Ιταλία ήταν μια από τις πλούσιες χώρες που επλήγησαν περισσότερο από τη Μεγάλη Ύφεση του 2008-2009 και την επακόλουθη ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Η εθνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 6,76% σε όλη την περίοδο, φτάνοντας συνολικά τα 7/4 της ύφεσης. [74] Τον Νοέμβριο του 2011 η απόδοση των ιταλικών ομολόγων ήταν 6,74 % για τα 10ετή ομόλογα, πλησιάζοντας το επίπεδο του 7 % όπου η Ιταλία θεωρήθηκε ότι έχανε την πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές. [75] Σύμφωνα με τη Eurostat, το 2015 το ιταλικό δημόσιο χρέος διαμορφώθηκε στο 128% του ΑΕΠ, κατατάσσοντας ως το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό χρέους μετά την Ελλάδα (175%). [76] Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος του ιταλικού δημόσιου χρέους ανήκει σε Ιταλούς υπηκόους και τα σχετικά υψηλά επίπεδα ιδιωτικών αποταμιεύσεων και τα χαμηλά επίπεδα ιδιωτικού χρέους θεωρούνται ότι το καθιστούν το ασφαλέστερο μεταξύ των οικονομιών της Ευρώπης. [77] [78] Ως θεραπεία σοκ για την αποφυγή της κρίσης χρέους και την έναρξη της ανάπτυξης, η κυβέρνηση εθνικής ενότητας με επικεφαλής τον οικονομολόγο Μάριο Μόντι ξεκίνησε ένα πρόγραμμα μαζικών μέτρων λιτότητας, που μείωσαν το έλλειμμα αλλά οδήγησαν τη χώρα σε διπλή ύφεση το 2012 και το 2013, τα οποία δέχτηκαν έντονη κριτική από πολλούς οικονομολόγους. [79] [80]

Οικονομική ανάκαμψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ferrari Portofino αντιπροσωπεύει τα εμπορικά σήματα " Made in Italy " που ενισχύουν την ιταλική οικονομία.

Την περίοδο 2014-2019, η οικονομία ανέκαμψε εν μέρει από τις καταστροφικές απώλειες που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, κυρίως χάρη στις ισχυρές εξαγωγές, αλλά παρόλα αυτά, οι ρυθμοί ανάπτυξης παρέμειναν πολύ κάτω από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι το ΑΕΠ της Ιταλίας το 2019 ήταν ακόμα 5 σεντ κάτω από το επίπεδό του το 2008. [81]

Ξεκινώντας από τον Φεβρουάριο του 2020, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν τα πρώτα κρούσματα από την Κίνα, η Ιταλία ήταν η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που επλήγη σοβαρά από την πανδημία COVID-19, [82] που τελικά επεκτάθηκε στον υπόλοιπο κόσμο. Η οικονομία υπέστη τεράστιο σοκ ως αποτέλεσμα του αποκλεισμού του μεγαλύτερου μέρους της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας. Μετά από τρεις μήνες, στα τέλη Μαΐου 2020, η πανδημία τέθηκε υπό έλεγχο και η οικονομία άρχισε να ανακάμπτει, ιδίως ο μεταποιητικός τομέας. Συνολικά, παρέμεινε εκπληκτικά ανθεκτική, αν και το ΑΕΠ έπεσε κατακόρυφα όπως στις περισσότερες δυτικές χώρες. [83] [84] Η ιταλική κυβέρνηση εξέδωσε ειδικά γραμμάτια δημοσίου [85] ως χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης για την Πανδημία COVID-19, περιμένοντας την έγκριση της απάντησης της ΕΕ. [86] Τελικά, τον Ιούλιο του 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε το ταμείο ανάκαμψης ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, [87] από τα οποία τα 209 δισεκατομμύρια ευρώ θα διατεθούν στην Ιταλία. [88]

Δεδομένα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τους κύριους οικονομικούς δείκτες την περίοδο 1980–2021 (με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ το 2022–2023). Ο πληθωρισμός κάτω του 5% είναι πράσινος.[89]

Έτος ΑΕΠ
ολικό, δις $) 		Κατά κεφαλήν ΑΕΠ
(ολικό, δις $) 		ΑΕΠ
(ονομαστικό, δις $) 		Κατά κεφαλήν ΑΕΠ
(ονομαστικό, δις $) 		Αύξηση ΑΕΠ
(πραγματική) 		Πληθωρισμός
(%) 		Ανεργία
(%) 		Χρέος Γενικής Κυβέρνησης
(ως ποσοστό του ΑΕΠ)
1980 614.4 10,895.8 482.7 8,559.5 Αύξηση3.1% Αρνητική αύξηση21.8% 7.4% n/a
1981 Αύξηση676.3 Αύξηση11,973.7 Μείωση437.7 Μείωση7,749.8 Αύξηση0.6% Αρνητική αύξηση19.5% Αρνητική αύξηση7.6% n/a
1982 Αύξηση719.2 Αύξηση12,723.3 Μείωση432.6 Μείωση7,652.9 Αύξηση0.2% Αρνητική αύξηση16.5% Αρνητική αύξηση8.3% n/a
1983 Αύξηση754.2 Αύξηση13,334.6 Αύξηση448.9 Αύξηση7,936.2 Αύξηση0.9% Αρνητική αύξηση14.7% Θετική μείωση7.4% n/a
1984 Αύξηση805.0 Αύξηση14,231.6 Μείωση443.5 Μείωση7,840.8 Αύξηση3.0% Αρνητική αύξηση10.7% Αρνητική αύξηση7.8% n/a
1985 Αύξηση852.2 Αύξηση15,060.2 Αύξηση458.0 Αύξηση8,093.6 Αύξηση2.6% Αρνητική αύξηση9.0% Αρνητική αύξηση8.2% n/a
1986 Αύξηση893.0 Αύξηση15,777.1 Αύξηση648.7 Αύξηση11,461.2 Αύξηση2.7% Αρνητική αύξηση5.8% Αρνητική αύξηση8.9% n/a
1987 Αύξηση943.1 Αύξηση16,664.2 Αύξηση814.2 Αύξηση14,385.8 Αύξηση3.1% Αύξηση4.7% Αρνητική αύξηση9.6% n/a
1988 Αύξηση1,015.7 Αύξηση17,942.2 Αύξηση902.0 Αύξηση15,934.2 Αύξηση4.0% Αρνητική αύξηση5.1% Αρνητική αύξηση9.7% 95.2%
1989 Αύξηση1,089.9 Αύξηση19,238.7 Αύξηση938.1 Αύξηση16,560.6 Αύξηση3.3% Αρνητική αύξηση6.2% Σταθερό9.7% Αρνητική αύξηση97.9%
1990 Αύξηση1,153.1 Αύξηση20,338.1 Αύξηση1,170.8 Αύξηση20,651.8 Αύξηση2.0% Αρνητική αύξηση6.4% Θετική μείωση8.9% Αρνητική αύξηση101.1%
1991 Αύξηση1,209.2 Αύξηση21,309.8 Αύξηση1,236.8 Αύξηση21,795.7 Αύξηση1.4% Αρνητική αύξηση6.2% Θετική μείωση8.5% Αρνητική αύξηση104.7%
1992 Αύξηση1,245.7 Αύξηση21,941.9 Αύξηση1,312.4 Αύξηση23,116.6 Αύξηση0.7% Αρνητική αύξηση5.0% Αρνητική αύξηση8.8% Αρνητική αύξηση112.3%
1993 Αύξηση1,264.6 Αύξηση22,255.4 Μείωση1,055.3 Μείωση18,572.9 Μείωση-0.8% Αύξηση4.5% Αρνητική αύξηση9.8% Αρνητική αύξηση123.4%
1994 Αύξηση1,318.4 Αύξηση23,193.6 Αύξηση1,088.5 Αύξηση19,149.5 Αύξηση2.1% Αύξηση4.2% Αρνητική αύξηση10.6% Αρνητική αύξηση130.1%
1995 Αύξηση1,382.1 Αύξηση24,314.4 Αύξηση1,175.3 Αύξηση20,675.3 Αύξηση2.7% Αρνητική αύξηση5.4% Αρνητική αύξηση11.2% Θετική μείωση119.4%
1996 Αύξηση1,425.3 Αύξηση25,073.3 Αύξηση1,312.8 Αύξηση23,094.4 Αύξηση1.3% Αύξηση4.0% Σταθερό11.2% Θετική μείωση119.1%
1997 Αύξηση1,476.4 Αύξηση25,957.8 Μείωση1,243.2 Μείωση21,858.5 Αύξηση1.8% Αύξηση1.8% Σταθερό11.2% Θετική μείωση116.8%
1998 Αύξηση1,520.0 Αύξηση26,712.1 Αύξηση1,271.7 Αύξηση22,348.1 Αύξηση1.8% Αύξηση2.0% Αρνητική αύξηση11.3% Θετική μείωση114.1%
1999 Αύξηση1,566.5 Αύξηση27,526.6 Μείωση1,253.7 Μείωση22,029.7 Αύξηση1.6% Αύξηση1.7% Θετική μείωση10.9% Θετική μείωση113.3%
2000 Αύξηση1,662.7 Αύξηση29,208.9 Μείωση1,147.2 Μείωση20,153.1 Αύξηση3.8% Αύξηση2.6% Θετική μείωση10.1% Θετική μείωση109.0%
2001 Αύξηση1,733.3 Αύξηση30,429.9 Αύξηση1,168.0 Αύξηση20,505.9 Αύξηση2.0% Αύξηση2.3% Θετική μείωση9.1% Θετική μείωση108.9%
2002 Αύξηση1,764.8 Αύξηση30,964.9 Αύξηση1,275.9 Αύξηση22,386.3 Αύξηση0.3% Αύξηση2.6% Θετική μείωση8.6% Θετική μείωση106.4%
2003 Αύξηση1,802.1 Αύξηση31,513.1 Αύξηση1,577.2 Αύξηση27,580.5 Αύξηση0.1% Αύξηση2.8% Θετική μείωση8.5% Θετική μείωση105.5%
2004 Αύξηση1,876.8 Αύξηση32,577.2 Αύξηση1,805.7 Αύξηση31,342.8 Αύξηση1.4% Αύξηση2.3% Θετική μείωση8.0% Θετική μείωση105.1%
2005 Αύξηση1,951.5 Αύξηση33,621.3 Αύξηση1,859.2 Αύξηση32,031.4 Αύξηση0.8% Αύξηση2.2% Θετική μείωση7.8% Αρνητική αύξηση106.6%
2006 Αύξηση2,047.8 Αύξηση35,131.2 Αύξηση1,949.7 Αύξηση33,448.1 Αύξηση1.8% Αύξηση2.2% Θετική μείωση6.9% Αρνητική αύξηση106.7%
2007 Αύξηση2,134.4 Αύξηση36,478.4 Αύξηση2,213.4 Αύξηση37,828.3 Αύξηση1.5% Αύξηση2.0% Θετική μείωση6.2% Θετική μείωση103.9%
2008 Αύξηση2,154.4 Αύξηση36,513.9 Αύξηση2,408.4 Αύξηση40,819.0 Μείωση-1.0% Αύξηση3.5% Αρνητική αύξηση6.8% Αρνητική αύξηση106.2%
2009 Μείωση2,053.7 Μείωση34,561.9 Μείωση2,197.5 Μείωση36,982.8 Μείωση-5.3% Αύξηση0.8% Αρνητική αύξηση7.9% Αρνητική αύξηση116.6%
2010 Αύξηση2,114.0 Αύξηση35,415.9 Μείωση2,137.8 Μείωση35,815.6 Αύξηση1.7% Αύξηση1.6% Αρνητική αύξηση8.5% Αρνητική αύξηση119.2%
2011 Αύξηση2,173.2 Αύξηση36,250.6 Αύξηση2,294.6 Αύξηση38,276.0 Αύξηση0.7% Αύξηση2.9% Αρνητική αύξηση8.6% Αρνητική αύξηση119.7%
2012 Μείωση2,172.4 Μείωση36,143.0 Μείωση2,088.3 Μείωση34,743.8 Μείωση-3.0% Αύξηση3.3% Αρνητική αύξηση10.9% Αρνητική αύξηση126.5%
2013 Αύξηση2,187.4 Αύξηση36,288.5 Αύξηση2,142.0 Αύξηση35,535.0 Μείωση-1.8% Αύξηση1.2% Αρνητική αύξηση12.4% Αρνητική αύξηση132.5%
2014 Αύξηση2,200.3 Αύξηση36,460.7 Αύξηση2,162.6 Αύξηση35,836.2 Μείωση0.0% Αύξηση0.2% Αρνητική αύξηση12.8% Αρνητική αύξηση135.4%
2015 Αύξηση2,241.5 Αύξηση37,175.6 Μείωση1,836.8 Μείωση30,463.7 Αύξηση0.8% Αύξηση0.1% Θετική μείωση12.0% Θετική μείωση135.3%
2016 Αύξηση2,420.4 Αύξηση40,230.7 Αύξηση1,876.6 Αύξηση31,190.8 Αύξηση1.3% Αύξηση-0.1% Θετική μείωση11.7% Θετική μείωση134.8%
2017 Αύξηση2,529.5 Αύξηση42,111.5 Αύξηση1,961.1 Αύξηση32,648.8 Αύξηση1.7% Αύξηση1.3% Θετική μείωση11.3% Θετική μείωση134.2%
2018 Αύξηση2,613.9 Αύξηση43,610.3 Αύξηση2,092.9 Αύξηση34,917.6 Αύξηση0.9% Αύξηση1.2% Θετική μείωση10.6% Αρνητική αύξηση134.4%
2019 Αύξηση2,674.0 Αύξηση44,702.9 Μείωση2,011.5 Μείωση33,627.9 Αύξηση0.5% Αύξηση0.6% Θετική μείωση9.9% Θετική μείωση134.1%
2020 Μείωση2,461.9 Μείωση41,279.1 Μείωση1,891.1 Μείωση31,707.1 Μείωση-9.0% Αύξηση-0.1% Θετική μείωση9.3% Αρνητική αύξηση155.3%
2021 Αύξηση2,734.6 Αύξηση46,164.6 Αύξηση2,101.3 Αύξηση35,472.8 Αύξηση6.7% Αύξηση1.9% Αρνητική αύξηση9.5% Θετική μείωση150.9%
2022 Αύξηση3,022.2 Αύξηση51,061.8 Μείωση1,996.9 Μείωση33,739.8 Αύξηση3.2% Αρνητική αύξηση8.7% Θετική μείωση8.8% Θετική μείωση147.2%
2023 Αύξηση3,124.4 Αύξηση52,825.3 Μείωση1,991.0 Μείωση33,662.3 Μείωση-0.2% Αρνητική αύξηση5.2% Αρνητική αύξηση9.4% Θετική μείωση147.1%

Επιχειρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τις 500 μεγαλύτερες εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες του κόσμου που μετρήθηκαν με βάση τα έσοδα το 2016, σύμφωνα με το Fortune Global 500, οι εννέα έχουν την έδρα τους στην Ιταλία.[90]

Θέση (Παγκόσμια) Θέση (Ιταλία) Εταιρεία Έδρα Έσοδα (δισ. ευρώ) Κέρδη (δισ. ευρώ) Εργαζόμενοι (Παγκόσμια) Βασικός τομέας
19 1 Fiat Τορίνο 152.6 0.83 225,587 Αυτοκίνητα
49 2 Generali Group Τεργέστη 102.6 2.25 74,000 Ασφάλιση
65 3 Eni Ρώμη 93.0 1.33[91] 80,911 Πετρέλαιο
78 4 Enel Ρώμη 83.9 2.44 62,080 Ηλεκτρισμός
224 5 Intesa Sanpaolo Τορίνο 42.2 3.04 90,807 Τραπεζικές εργασίες
300 6 UniCredit Μιλάνο 34.6 1.88 117,659 Τραπεζικές εργασίες
305 7 Poste italiane Ρώμη 34.1 0.61 142,268 Ταχυδρομικές υπηρεσίες
404 8 Telecom Italia Μιλάνο 26.6 0.44[92] 66,025 Τηλεπικοινωνίες
491 9 Unipol Μπολόνια 21.5 0.30 14,223 Ασφάλιση

Σημείωση:Τα αριθμητικά στοιχεία αφορούν το 2016.
Τα στοιχεία με πλάγια γράμματα αφορούν το 3ο τρίμηνο 2017.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Milan, Italy's Industrial and Financial Capital». Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2022. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 «Report for Selected Countries and Subjects: October 2022». IMF (στα Αγγλικά). International Monetary Fund. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2022. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «WORLD ECONOMIC OUTLOOK JANUARY 2023 Global inflation will fall in 2023 and 2024 amid subpar economic growth». www.imf.org. International Monetary Fund. σελ. 6. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2023. 
  4. ↑ «Population on 1 January». ec.europa.eu. Eurostat. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2021. 
  5. ↑ «Poverty in Italy». ISTAT. 5 Σεπτεμβρίου 2022. 
  6. ↑ «At-risk-of-poverty rate». ec.europa.eu. Eurostat. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2022. 
  7. ↑ «Gini coefficient of equivalised disposable income - EU-SILC survey». ec.europa.eu. Eurostat. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2021. 
  8. ↑ 8,0 8,1 «Specific Country Data | Human Development Reports». hdr.undp.org. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2022. 
  9. ↑ «Population, aged 15-74 - EU labour force survey». ec.europa.eu. Eurostat. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2022. 
  10. ↑ «Employment rate by sex». ec.europa.eu. Eurostat. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2022. 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 «CIA World Factbook». CIA.gov. Central Intelligence Agency. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2022. 
  12. ↑ «Unemployment rate - annual data». ec.europa.eu. Eurostat. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2022. 
  13. ↑ «Unemployment rate by age». ec.europa.eu. Eurostat. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2022. 
  14. ↑ «Unemployment by sex and age – annual data». ec.europa.eu. Eurostat. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2022. 
  15. ↑ «Ease of Doing Business in Italy». Doingbusiness.org. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2017. 
  16. ↑ 16,0 16,1 «InfoMercatiEsteri». 
  17. ↑ «Euromoney Institutional Investor Company». Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2017. 
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 «Euro area and EU27 government deficit both at 0.6% of GDP» (PDF). ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2020. 
  19. ↑ «Development aid rises again in 2016 but flows to poorest countries dip». OECD. 1 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2017. 
  20. ↑ «Sovereigns Rating List». Standard & Poor's:. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2011. 
  21. ↑ Bufacchi, Isabella (16 October 2014). «Moody's confirms stable outlook on Italy's "Baa2" sovereign rating». Il Sole 24 Ore. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-02-06. https://web.archive.org/web/20150206054545/http://www.italy24.ilsole24ore.com/art/markets/2014-10-15/moody-s-confirms-stable-outlook-on-italy-s-baa2-sovereign-rating-120823.php?uuid=ABw00M3B. Ανακτήθηκε στις 8 February 2015. 
  22. ↑ «Fitch Affirms Italy at 'BBB+'; Outlook Stable». Reuters. 2 October 2014. https://www.reuters.com/article/2014/10/24/fitch-affirms-italy-at-bbb-outlook-stabl-idUSFit80240020141024. Ανακτήθηκε στις 24 October 2014. 
  23. ↑ «Scope affirms Italy's BBB+/Stable long-term credit ratings». Scope Ratings. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2022. 
  24. ↑ Hall, Peter A.· Soskice, David (2001). Varieties of Capitalism: The Institutional Foundations of Comparative Advantage. Oxford University Press. σελ. 131. ISBN 978-0-191-64770-3. 
  25. ↑ «Report for Selected Countries and Subjects». www.imf.org. 
  26. ↑ «CIA World Factbook: Italy». CIA. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2015. 
  27. ↑ «Select Country or Country Groups». www.imf.org. 
  28. ↑ «The Economist Intelligence Unit's quality-of-life index». The Economist. http://www.economist.com/media/pdf/QUALITY_OF_LIFE.pdf. Ανακτήθηκε στις 8 February 2015. 
  29. ↑ Stringa, Giovanni (5 January 2013). «Italia terza al mondo per riserve d'oro, per ogni cittadino dote di 1.650 euro». Corriere della Sera. http://archiviostorico.corriere.it/2013/gennaio/05/Italia_terza_mondo_per_riserve_co_0_20130105_da090ba2-5701-11e2-b61e-ffe012b3f492.shtml. Ανακτήθηκε στις 6 February 2015. 
  30. ↑ «Quel bilancio Ue poco equilibrato». Il Sole 24 Ore. 1 February 2013. http://www.ilsole24ore.com/art/commenti-e-idee/2013-02-01/quel-bilancio-poco-equilibrato-063847.shtml?uuid=Abdy48PH. Ανακτήθηκε στις 8 February 2015. 
  31. ↑ «Manufacturing statistics». Eurostat. Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2015. 
  32. ↑ Workman, Daniel (27 Δεκεμβρίου 2018). «Italy's Top 10 Exports». World's Top Exports. 
  33. ↑ Workman, Daniel (2 Μαρτίου 2019). «Top Industrial Robots Exporters». World's Top Exports. 
  34. ↑ Gustafson, Krystina (31 Δεκεμβρίου 2015). «The world's biggest luxury markets in 2015». www.cnbc.com. 
  35. ↑ «Italy remains the third market for luxury goods». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2023. 
  36. ↑ «Knowledge Economy Forum 2008: Innovative Small And Medium Enterprises Are Key To Europe & Central Asian Growth». The World Bank. 19 May 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 June 2008. https://web.archive.org/web/20080623065619/http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/ECAEXT/0,,contentMDK:21808326~menuPK:258604~pagePK:2865106~piPK:2865128~theSitePK:258599,00.html. Ανακτήθηκε στις 17 June 2008. 
  37. ↑ «The Power of Cooperation – Cooperatives Europe key statistics 2015» (PDF). Cooperatives Europe. Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2021. 
  38. ↑ «REGIONAL ACCOUNTS YEARS 2017-2019» (PDF). ISTAT. 22 Δεκεμβρίου 2020. 
  39. ↑ «Anno 2017 CONTI ECONOMICI TERRITORIALI» (PDF) (στα Ιταλικά). ISTAT. 13 Δεκεμβρίου 2018. 
  40. ↑ «GDP per capita growth (annual %) | Data». data.worldbank.org. 
  41. ↑ «In Italia 3,7 milioni di lavoratori in nero». LaStampa.it. 14 Οκτωβρίου 2016. 
  42. ↑ «Il Sud d'Italia e i settori che evadono di più» (στα it). Il Sole 24 Ore. August 29, 2019. https://www.infodata.ilsole24ore.com/2019/08/29/sud-ditalia-settori-evadono-piu/. 
  43. ↑ Baten, Jörg (2016). A History of the Global Economy. From 1500 to the Present. Cambridge University Press. σελ. 44. ISBN 9781107507180. 
  44. ↑ Coispeau, Olivier (10 Αυγούστου 2016). Finance Masters: A Brief History of International Financial Centers in the Last Millennium (στα Αγγλικά). World Scientific. ISBN 9789813108844. 
  45. ↑ Rota, Mauro; Weisdorf, Jacob (December 2020). «Italy and the Little Divergence in Wages and Prices: New Data, New Results» (στα αγγλικά). The Journal of Economic History 80 (4): 931–960. doi:10.1017/S0022050720000467. ISSN 0022-0507. https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-economic-history/article/italy-and-the-little-divergence-in-wages-and-prices-new-data-new-results/6F5225E89EFC63E8E35D0611D1834692. 
  46. ↑ Carlo M. Cipolla, “The Decline of Italy: The Case of a Fully Matured Economy.” abFZxxxx Economic History Review 5#2 1952, pp. 178–187. online
  47. ↑ Baten, Jörg (2016). A History of the Global Economy. From 1500 to the Present. Cambridge University Press. σελ. 45. ISBN 9781107507180. 
  48. ↑ 48,0 48,1 Toniolo, επιμ. (2013). The Oxford handbook of the Italian economy since unification. New York, NY: Oxford University Press. ISBN 9780199936694. 
  49. ↑ Riall, Lucy (1999). The Italian risorgimento : state, society, and national unification (Repr. έκδοση). London [u.a.]: Routledge. σελ. 53. ISBN 978-0415057752. 
  50. ↑ Killinger, Charles L. (2002). The history of Italy ([Online-Ausg.] έκδοση). Westport, Conn. [u.a.]: Greenwood Press. σελ. 112. ISBN 978-0313314834. 
  51. ↑ Hildebrand, George Herbert (1965). Growth and Structure in the Economy of Modern Italy. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. σελίδες 307–309. 
  52. ↑ Zamagni, Vera (1993). The economic history of Italy, 1860–1990 : from the periphery to the centre (Repr. έκδοση). [New York]: Clarendon Press. σελ. 64. ISBN 978-0198287735. 
  53. ↑ Kemp, Tom (1985). Industrialization in nineteenth-century Europe (2nd έκδοση). London: Longman. ISBN 978-0582493841. 
  54. ↑ Ciccarelli, Carlo· Fenoaltea, Stefano (Ιουλίου 2010). «Through the Magnifying Glass: Provincial Aspects of Industrial Growth in Post-Unification Italy» (PDF). Banca d'Italia. σελ. 4. 
  55. ↑ Cohen, Robin (1995). The Cambridge Survey of World Migration. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 114. ISBN 978-0-521-44405-7. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2015. 
  56. ↑ Clark, Martin (1984). Modern Italy, 1871–1982. New York City: Longman. σελ. 186. ISBN 978-0-582-48361-3. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2015. 
  57. ↑ 57,0 57,1 57,2 Knight, Patricia (2003). Mussolini and Fascism. New York City: Routledge. σελίδες 64–65. ISBN 978-0-415-27921-5. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2015. 
  58. ↑ Welk, William G. (1938). Fascist Economy Policy: An Analysis of Italy's Economic Experiment. Cambridge: Harvard University Press. σελ. 166. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2015. 
  59. ↑ Morgan, Philip (2003). Italian Fascism, 1915–1945. Basingstoke: Macmillan Publishers. σελ. 160. ISBN 978-0-333-94998-6. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2015. [νεκρός σύνδεσμος]
  60. ↑ Lyttelton, Adrian (2002). Liberal and Fascist Italy, 1900–1945. Oxford: Oxford University Press. σελ. 13. ISBN 978-0-198-73198-6. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2015. [νεκρός σύνδεσμος]
  61. ↑ Tagliabue, John (11 August 2007). «Italian Pride Is Revived in a Tiny Fiat». The New York Times. https://www.nytimes.com/2007/08/11/business/worldbusiness/11fiat.html. Ανακτήθηκε στις 8 February 2015. 
  62. ↑ Hogan, Michael J. (1987). The Marshall Plan: America, Britain, and the reconstruction of Western Europe, 1947–1952. Cambridge: Cambridge University Press. σελίδες 44–45. ISBN 978-0-521-37840-6. 
  63. ↑ 63,0 63,1 Crafts, Nicholas· Toniolo, Gianni (1996). Economic Growth in Europe Since 1945. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 428. ISBN 978-0-521-49627-8. 
  64. ↑ Di Nolfo, Ennio (1992). Power in Europe? Great Britain, France, Germany, and Italy, and the Origins of the EEC, 1952–57. Berlin: Walter de Gruyter. σελ. 198. ISBN 978-3-11-012158-2. 
  65. ↑ «Italy since 1945: Demographic and social change». Italy since 1945: Demographic and social change. https://www.britannica.com/EBchecked/topic/297474/Italy/27780/Demographic-and-social-change. Ανακτήθηκε στις 8 February 2015. 
  66. ↑ Vicarelli, Fausto· Sylla, Richard (1988). Central banks' independence in historical perspective. Berlin: Walter de Gruyter. σελ. 180. ISBN 978-3110114409. 
  67. ↑ «Italy since 1945: The economy in the 1980s». Italy since 1945: The economy in the 1980s. https://www.britannica.com/EBchecked/topic/297474/Italy/27784/The-economy-in-the-1980s. 
  68. ↑ «L'Italia in 150 anni. Sommario di statistiche storiche 1861–2010». ISTAT. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2015. 
  69. ↑ 69,0 69,1 Vietor, Richard (1 Απριλίου 2001). «Italy's Economic Half-Miracle». Strategy&. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2014. 
  70. ↑ «Italian Stock Exchange: Main Indicators (1975–2012)». Borsa Italiana. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2015. 
  71. ↑ «Italy: General government gross debt (Percent of GDP)». International Monetary Fund. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2014. 
  72. ↑ Balcerowicz, Leszek (2013). Economic Growth in the European Union (PDF). Brussels: Lisbon Council. σελ. 13. ISBN 978-9-0902-7915-2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 14 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2014. 
  73. ↑ «"Secular stagnation" in graphics». The Economist. 19 November 2014. https://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2014/11/secular-stagnation-graphics. Ανακτήθηκε στις 8 February 2015. 
  74. ↑ «Quarterly Growth Rates of real GDP, change over previous quarter». OECD. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2015. 
  75. ↑ Moody, Barry; Mackenzie, James (8 November 2011). «Berlusconi to resign after parliamentary setback». Reuters. https://www.reuters.com/article/2011/11/08/us-italy-idUSTRE7A72NG20111108. Ανακτήθηκε στις 8 February 2015. 
  76. ↑ «General government gross debt». Eurostat. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2015. 
  77. ↑ Auret, Lisa (18 Μαΐου 2010). «Could Italy Be Better Off than its Peers?». CNBC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2011. 
  78. ↑ Sanderson, Rachel (10 January 2011). «Italian deficit narrows in third quarter». Financial Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-12-10. https://ghostarchive.org/archive/20221210201254/https://www.ft.com/content/7756acd4-1cdf-11e0-8c86-00144feab49a#axzz1SIwD9iir. Ανακτήθηκε στις 16 July 2011. 
  79. ↑ Krugman, Paul (24 February 2013). «Austerity, Italian-Style». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-01-03. https://ghostarchive.org/archive/20220103/https://www.nytimes.com/2013/02/25/opinion/krugman-austerity-italian-style.html. Ανακτήθηκε στις 26 November 2017. 
  80. ↑ Orsi, Roberto. «The Demise of Italy and the Rise of Chaos». London School of Economics. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2017. 
  81. ↑ «Italy exits recession as exports boost growth». Financial Times. 30 April 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 December 2022. https://ghostarchive.org/archive/20221210/https://www.ft.com/content/5715b188-6b35-11e9-80c7-60ee53e6681d. Ανακτήθηκε στις 6 December 2020. 
  82. ↑ «Coronavirus in Italia, i dati e la mappa». ilsole24ore.com. ilsole24ore.com. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020. 
  83. ↑ «L'Italia che riparte». ilsole24ore.com. ilsole24ore.com. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020. 
  84. ↑ «Why Can't Trump's America Be Like Italy?». The New York Times. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2020. 
  85. ↑ «BTP Futura – Prima Emissione». borsaitaliana.it. borsaitaliana.it. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020. 
  86. ↑ «Recovery Fund e bilancio: ecco le poste in gioco al Consiglio europeo». ilsole24ore.com. ilsole24ore.com. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020. 
  87. ↑ Special European Council, 17-21 July 2020 Retrieved 15 November 2020.
  88. ↑ «EU recovery fund gives chance to 'change the face' of Italy» (στα αγγλικά). Reuters. 21 July 2020. https://www.reuters.com/article/us-eu-summit-conte/conte-eu-recovery-fund-gives-chance-to-change-the-face-of-italy-idUSKCN24M0JF. Ανακτήθηκε στις 2 September 2020. 
  89. ↑ «Report for Selected Countries and Subjects». 
  90. ↑ Mehta, Stephanie (2016). «2016 Fortune Global 500». Fortune. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-12-06. https://web.archive.org/web/20171206153829/http://fortune.com/global500/2016/visualizations/. Ανακτήθηκε στις 26 November 2017. 
  91. ↑ «Results for the third quarter and the nine months of 2017». Eni. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2017. 
  92. ↑ «Telecom Italia Q3 Profit Declines». Business Insider. http://markets.businessinsider.com/news/stocks/Telecom-Italia-Q3-Profit-Declines-1007838805. Ανακτήθηκε στις 26 November 2017. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Economy of Italy στο Wikimedia Commons


π • σ • ε Ιταλία
Ιστορία
Γεωγραφία
Πολιτική
Οικονομία
Κοινωνία
Πολιτισμός
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Οικονομία_της_Ιταλίας&oldid=10457091"