Ισαβέλλα της Γαλλίας (1295-1358)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Ισαβέλλα (αποσαφήνιση).
Ισαβέλλα της Γαλλίας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Isabelle de France (Γαλλικά)
Προφορά
Γέννηση1295[1][2] ή 1296[3]
Παρίσι
Θάνατος22  Αυγούστου 1358 ή 1358[3]
Castle Rising
Τόπος ταφήςChrist Church Greyfriars
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία
ΘρησκείαΡωμαιοκαθολική Εκκλησία
Θρησκευτικό τάγμαΤάγμα των Καρμηλιτών
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠαλαιά Γαλλικά[4]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααντιβασίλισσα
Οικογένεια
ΣύζυγοςΕδουάρδος Β΄ της Αγγλίας[5]
ΤέκναΕδουάρδος Γ΄ της Αγγλίας[5]
Ιωάννης της Κορνουάλης
Ελεονώρα του Γούντστοκ
Ιωάννα του Πύργου[5]
ΓονείςΦίλιππος Δ΄ της Γαλλίας[5] και Ιωάννα Α΄ της Ναβάρρας[5]
ΑδέλφιαΛουδοβίκος Ι΄ της Γαλλίας[5]
Φίλιππος Ε΄ της Γαλλίας[5]
Κάρολος Δ΄ της Γαλλίας[5]
ΟικογένειαΟίκος των Καπετιδών
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΑντιβασιλέας
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Ισαβέλλα της Γαλλίας (γαλλικά: Isabelle de France, περ. 1295 - 22 Αυγούστου 1358) από τον Οίκο των Καπετιδών έγινε βασίλισσα της Αγγλίας λόγω του γάμου της με τον Εδουάρδο Β΄ της Αγγλίας. Έμεινε γνωστή στην αγγλική ιστορία ως Λύκαινα της Γαλλίας.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ήταν κόρη και μικρότερο παιδί του Φιλίππου Δ΄ της Γαλλίας και της Ιωάννας της Ναβάρρας. Η Ισαβέλλα έμεινε γνωστή για την ομορφιά της, την εξυπνάδα και τις διπλωματικές της ικανότητες. Η Ισαβέλλα έφτασε στην Αγγλία σε ηλικία 12 ετών την περίοδο που ο Άγγλος βασιλιάς βρισκόταν σε σύγκρουση με ισχυρές ομάδες βαρόνων. Ο σύζυγος της βρισκόταν σε σχέση με τον ευνοούμενο Πιρς Γκάβεστον, η Ισαβέλλα τον υποστήριζε τα πρώτα χρόνια και δημιούργησε στενή συμμαχία με τον Γκάβεστον, εκμεταλλεύτηκε την υψηλή καταγωγή της με τη γαλλική μοναρχία για να ισχυροποιήσει την εξουσία στη νέα της πατρίδα. Μετά την εκτέλεση του Γκάβεστον από τους βαρόνους (1312) ο Εδουάρδος Β΄ απέκτησε νέο ευνοούμενο τον Χιού Ντεσπένσερ τον Νεότερο και προσπάθησε να πάρει εκδίκηση από τους βαρόνους με αποτέλεσμα να ξεσπάσει σκληρός εμφύλιος πόλεμος σε ολόκληρη την Αγγλία. Η Ισαβέλλα δεν μπόρεσε να ανεχθεί την προκλητική συμπεριφορά του Χιού Ντεσπένσερ με αποτέλεσμα η σχέση της με τον σύζυγο της να περάσει μετά το 1325 σε περίοδο βαριάς κρίσης.

Ταξιδεύοντας στη Γαλλία σε διπλωματική αποστολή η Ισαβέλλα συναντήθηκε με τον εξόριστο βαρόνο Ρότζερ Μόρτιμερ, 1ο Κόμη του Μαρς, και συμφώνησαν την εκθρόνιση του συζύγου της και της οικογένειας των Ντεσπένσερ. Η Βασίλισσα επέστρεψε στην Αγγλία με έναν μικρό στρατό (1326) και ο Εδουάρδος Β΄ προσπάθησε ανεπιτυχώς να αποκρούσει την επίθεση. Η Ισαβέλλα εκθρόνισε τον Εδουάρδο και έγινε η ίδια αντιβασίλισσα για λογαριασμό του ανήλικου γιου της Εδουάρδου Γ΄, πολλοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι η Ισαβέλλα διέταξε τον φόνο του συζύγου της. Η περίοδος της εξουσίας του Ρότζερ Μόρτιμερ και της Ισαβέλλας δεν κράτησε πολύ, σύντομα στην προσπάθεια τους να λύσουν μακροχρόνια προβλήματα όπως οι πόλεμοι με τη Σκωτία προχώρησαν σε ενέργειες που τους έκαναν αντιδημοφιλείς. Ο γιος της Εδουάρδος Γ΄ όταν ενηλικιώθηκε εκτέλεσε τον ερωμένο της Ρότζερ Μόρτιμερ (1330), η ίδια έζησε μέχρι το τέλος της ζωής της υπό περιορισμό ενώ έκανε συχνές επισκέψεις στη βασιλική αυλή για να δει την οικογένεια του γιου της. Η Ισαβέλλα έγινε γνωστή στη λογοτεχνία τα σύγχρονα χρόνια σαν μοιραία μορφή με έντονες περιγραφές για την ομορφιά και τη σκληρότητα της.

Πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παιδική ηλικία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ισαβέλλα της Γαλλίας σε μικρογραφία του 15ου αιώνα.

Η Ισαβέλλα της Γαλλίας γεννήθηκε στο Παρίσι σε αβέβαιη ημερομηνία, βάση της ημερομηνίας του γάμου της οι περισσότεροι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι γεννήθηκε ανάμεσα στον Μάιο και τον Νοέμβριο του 1295. Τα Χρονικά του Ουίγκμορ αναφέρουν ότι γεννήθηκε το 1292 με βάση την πληροφορία ότι ήταν 7 ετών το 1299, σε αυτό συμφωνεί και ο Πιρς Λάνγκτοφτ. Ο Γάλλος χρονικογράφος Γκιγιώμ ντε Νανγκίς και ο Άγγλος Τόμας Ουώλσιγχαμ καταγράφουν ότι ήταν 12 ετών την εποχή του γάμου της τον Ιανουάριο του 1308 παραπέμποντας τη γέννηση της στη διετία 1295 - 1296.[6] Μια παπική απαλλαγή του Κλήμη Ε΄ τον Νοέμβριο του 1305 επιτρέπει τον γάμο της με προξενιό παρά το γεγονός ότι ήταν μόνο 10 ετών, συνδυάζοντας τις αναφορές ότι ήταν 7 ετών την εποχή του αρραβώνα της τον Μάιο του 1303 και 12 ετών λίγο πριν τον γάμο της τον Ιανουάριο του 1308 προκύπτει ότι γεννήθηκε την περίοδο ανάμεσα στον Μάιο και τον Νοέμβριο του 1295.[7] Οι τρεις μεγαλύτεροι αδελφοί της Λουδοβίκος Ι΄ της Γαλλίας, Φίλιππος Ε΄ της Γαλλίας και Κάρολος Δ΄ της Γαλλίας έγιναν βασιλείς της Γαλλίας.

Η Ισαβέλλα γεννήθηκε στην πιο ισχυρή βασιλική οικογένεια της δυτικής Ευρώπης. Ο πατέρας της Φίλιππος Δ΄ ονομάστηκε "Ωραίος" λόγω της εξωτερικής του εμφάνισης, ήταν παράξενος άντρας και όπως τον περιγράφουν οι περισσότεροι ιστορικοί "δεν ήταν ούτε άντρας ούτε θηρίο παρά μονάχα ένα άγαλμα".[8] Οι σύγχρονοι ιστορικοί περιγράφουν για τον Φίλιππο ότι "καλλιέργησε τη φήμη μιας χριστιανικής βασιλείας αν και έδειξε λίγες αδυναμίες της σάρκας".[9] Ο Φίλιππος Δ΄ δημιούργησε μια ισχυρή κεντρική βασιλική εξουσία, για να το πετύχει βρέθηκε σε ασταμάτητες συγκρούσεις με τους βαρόνους αλλά υπέφερε συνεχώς από έλλειψη χρημάτων, επικρίθηκε για τις προσπάθειες του να συγκεντρώσει πλούτο και εδάφη για τους ίδιους λόγους κατηγορήθηκε αργότερα και η κόρη του.[10] Η μητέρα της Ισαβέλλας πέθανε όταν η ίδια ήταν πολύ μικρή, πολλοί ιστορικοί κατηγόρησαν τον Φίλιππο σαν υπεύθυνο για τον θάνατο της χωρίς καμιά απόδειξη.[11]

Γάμος με τον Εδουάρδο Β΄ της Αγγλίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ισαβέλλα της Γαλλίας (τρίτη από αριστερά) σε παιδική ηλικία με τον πατέρα της βασιλιά της Γαλλίας Φίλιππο Δ΄ και τα αδέλφια της

Η Ισαβέλλα της Γαλλίας μεγάλωσε στο Παρίσι στα ανάκτορα του Λούβρου και στο Κονσιερζερί.[12] Η Ισαβέλλα μεγάλωσε με τις φροντίδες της νοσοκόμας της Θεοφανίας του Σαιν Πιερ που της έδωσε πολύ καλή μόρφωση και απέκτησε μεγάλο ενδιαφέρον να διαβάζει βιβλία.[13] Ο Φίλιππος ο Ωραίος πάντρεψε όλα τα παιδιά του σε πολύ μικρή ηλικία με πολιτικούς στόχους, η Ισαβέλλα αρραβωνιάστηκε με τον μικρό Εδουάρδο, διάδοχο του Αγγλικού θρόνου και γιο του Εδουάρδου Α΄ της Αγγλίας, με σκοπό να λύσει τις διαφορές ανάμεσα στην Αγγλία και τη Γαλλία για τη Γασκώνη, το Ανζού, τη Νορμανδία και την Ακουιτανία.[14] Ο Πάπας Βονιφάτιος Η΄ είχε προτείνει τον γάμο από το 1298, ο Εδουάρδος Α΄ προσπάθησε πολλές φορές να τον ακυρώσει αλλά χωρίς επιτυχία, κατόρθωνε συνεχώς να καθυστερήσει τον γάμο γι'αυτό προχώρησε μετά τον θάνατο του (1307).

Ο γάμος ανάμεσα στον Εδουάρδο Β΄ και την Ισαβέλλα πραγματοποιήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 1308 στη Βουλώνη, η τεράστια προίκα της περιείχε πολλά υφάσματα, βελούδα, γούνες και πάνω από 72 κεφαλές από φορέματα, είχε δυο χρυσά στέμματα, σερβίτσια χρυσού και 419 υφάσματα από λινό.[15] Την εποχή του γάμου της η Ισαβέλλα ήταν μόλις 12 ετών, ο Γοδεφρείδος των Παρισίων την περιγράφει ως "η ωραιότερη γυναίκα της Ευρώπης", η περιγραφή δεν θεωρείται υπερβολή επειδή τόσο ο πατέρας της όσο και οι αδελφοί της περιγράφονται το ίδιο όμορφοι, ο σύζυγος της Εδουάρδος Β΄ την ονόμασε "Ισαβέλλα η Ωραία".[16] Η Ισαβέλλα εμφανισιακά έμοιαζε πολύ περισσότερο με τον πατέρα της παρά με τη μητέρα της.[17] Περιγράφεται σαν λεπτή και ανοιχτόχρωμη, η μόδα τις εποχής ήθελε τις ωραίες γυναίκες να είναι ξανθιές και λεπτές η Ισαβέλλα ακολούθησε το ίδιο πρότυπο.[18] Η Ισαβέλλα είχε έντονες διπλωματικές ικανότητες και μπορούσε εύκολα να συγκεντρώσει πολλούς οπαδούς γι'αυτό της περισσότερες φορές πετύχαινε τον στόχο της.[19] Οι ιστορικοί της εποχής της περιγράφουν επιπλέον την ασυνήθιστη εξυπνάδα της.[20]

Άνοδος του Εδουάρδου στον θρόνο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όταν έγινε βασίλισσα βρέθηκε μπροστά σε πολλές προκλήσεις, ο σύζυγος της Εδουάρδος Β΄ ήταν το ίδιο όμορφος με αυτήν αλλά προτιμούσε να δημιουργήσει ρομαντικές σχέσεις περισσότερο με τους ερωμένους του παρά με τη σύζυγο του. Ο Εδουάρδος Β΄ ήρθε σύντομα σε σύγκρουση με τους βαρόνους οι οποίοι ενώθηκαν εναντίον του υπό την ηγεσία του πρώτου του ξαδέλφου Τόμας, Κόμη του Λάνκαστερ, ενώ αντιμετώπισε σκληρά προβλήματα και με τους πολέμους με τη Σκωτία που είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του. Με την υποστήριξη των οπαδών της στη βασιλική αυλή αλλά και της οικογένειας της από τη Γαλλία υποστήριξε επαρκώς τον Γκάβεστον αλλά μετά την εκτέλεση του από τους βαρόνους η θέση της έγινε πολύ δύσκολη. Ο Εδουάρδος Β΄ έβαλε στόχο να εκδικηθεί γι' αυτό προχώρησε σε νέα συμμαχία με τη σκληρή οικογένεια των Ντεσπένσερ. Η Ισαβέλλα το 1326 ήρθε σε αντίθεση τόσο με τον σύζυγο της όσο και με τους Ντεσπένσερ με αποκορύφωμα την εισβολή στη Γαλλία και την εκθρόνιση του Εδουάρδου.[21]

Ο σύζυγος της Εδουάρδος ήταν περίεργος χαρακτήρας για τα μεσαιωνικά δεδομένα, στην αρχή της βασιλείας του σαν ψηλός και αθλητικός τύπος έγινε έντονα δημοφιλής.[22] Απέρριψε τις παραδοσιακές βασιλικές συνήθειες όπως το κυνήγι και το τζόκινγκ, ασχολήθηκε περισσότερο με την ποίηση, τη μουσική και διάφορες αγροτικές εργασίες.[23] Οι γνώμες γι'αυτόν επικεντρώθηκαν στο ζήτημα της σεξουαλικής του συμπεριφοράς σε μια εποχή που η ομοφυλοφιλία ήταν θανάσιμο αμάρτημα, οι σύγχρονοι ιστορικοί περιγράφουν θερμές σχέσεις του με πολλούς άντρες άλλοι έλεγαν ότι "ξεπερνούσαν κάθε μέτρο", άλλοι τις περιγράφουν σαν "αμαρτωλές και ανήθικες".[24] Η Ισαβέλλα έκανε ωστόσο με τον Εδουάρδο Β΄ τέσσερα παιδιά αυτό οδήγησε τους ιστορικούς στο συμπέρασμα ότι οι σχέσεις του Εδουάρδου με τον Γκάβεστον και τους Ντεσπένσερ ήταν περισσότερο υπό μορφή πλατωνικού έρωτα.[25]

Βασίλισσα της Αγγλίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σχέσεις με τον Πιρς Γκάβεστον[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κάστρο του Ρίζινγκ το οποίο κτίσθηκε από την Ισαβέλλα και έζησε τα τελευταία της χρόνια.

Όταν η Ισαβέλλα πήγε για πρώτη φορά στην Αγγλία ο σύζυγος της είχε ήδη συνάψει σχέση με τον Πιρς Γκάβεστον έναν "αλαζόνα και επιδειξία" στρατιώτη γνωστό για την "αγένεια και τη σκληρότητα του".[26] Η Ισαβέλλα μόλις 12 ετών παραγκωνίστηκε από τον Εδουάρδο και τον Γκάβεστον. ΟΕδουάρδος συμμετείχε με τον εραστή του στις δημόσιες εμφανίσεις αντί για τη σύζυγο του και οι θείοι της Ισαβέλλας Λουδοβίκος του Εβρέ και Κάρολος Β΄ της Ορλεάνης εξοργίστηκαν.[27] Η κατάσταση έγινε ακόμα χειρότερη όταν ο Εδουάρδος αρνήθηκε να δώσει στη σύζυγο του την προίκα και την περιουσία που έπρεπε να πάρει σαν βασίλισσα.[28] Ο Εδουάρδος έφτασε στο σημείο να της πάρει ακόμα και τα κοσμήματα, τα έδωσε στον Γκάβεστον που τα φορούσε δημόσια.[29] Με την παρέμβαση και τις συστάσεις του πεθερού του Φιλίππου Δ΄, ο Εδουάρδος βελτίωσε τη συμπεριφορά του στη σύζυγο του.[30]

Οι σχέσεις της Ισαβέλλας με τον Γκάβεστον ήταν περίπλοκες, η αντιπολίτευση των βαρόνων με τον κόμη του Λάνκαστερ αυξήθηκε και ο πατέρας της Φίλιππος Δ΄ τους χρηματοδοτούσε κρυφά χρησιμοποιώντας την Ισαβέλλα σαν μεσάζοντα.[31] Ο Εδουάρδος Β΄ κάποιο διάστημα αναγκάστηκε να εξορίσει τον Γκάβεστον στην Ιρλανδία, αποκατέστησε την Ισαβέλλα με τους τίτλους και την περιουσία της και ο Φίλιππος Δ΄ σταμάτησε να χρηματοδοτεί τους βαρόνους. Ο Γκάβεστον επέστρεψε κατόπιν από την εξορία αλλά οι σχέσεις του με το βασιλικό ζεύγος την περίοδο 1309 - 1311 δεν είχαν προβλήματα και ο Τόμας του Λάνκαστερ το ίδιο διάστημα θεωρούσε την Ισαβέλλα σύμμαχο του Γκάβεστον.[32] Η Ισαβέλλα δημιούργησε τη δική της ομάδα οπαδών στη βασιλική αυλή που στηρίχθηκαν στην οικογένεια των Μπομόντ εχθρούς του Λάνκαστερ Γαλλικής καταγωγής. Η Ιζαμπέλλα Ντι Μπομόντ στενή φίλη με τη μητέρα του Εδουάρδου Β΄ Ελεονώρα της Προβηγκίας έγινε στενή φίλη και με την Ισαβέλλα ενώ είχε την υποστήριξη του αδελφού της Χένρυ Ντι Μπομόντ. Το 1311 ο Εδουάρδος Β΄ πραγματοποίησε αποτυχημένη εκστρατεία εναντίον των Σκωτσέζων από την οποία ο ίδιος και η Ισαβέλλα μετά βίας κατόρθωσαν να δραπετεύσουν, την επόμενη μέρα η αντιπολίτευση των βαρόνων απαιτούσαν εφαρμογή των Διατάξεων του 1311, την εξορία του Γκάβεστον, του Χένρυ Ντι Μπώμοντ και της Ιζαμπέλλα Ντι Μπώμοντ από τη βασιλική αυλή.[33] Το 1312 ξέσπασε πάλι σκληρός εμφύλιος πόλεμος, η Ισαβέλλα στάθηκε στο πλευρό του συζύγου της, έστειλε γράμματα στους θείους της Λουδοβίκο του Εβρέ και Κάρολο της Ορλεάνης ζητώντας βοήθεια.[34] Ο Εδουάρδος την έστειλε στο κάστρο του Τάινμουθ στο οποίο ανεπιτυχώς προσπάθησε να πολεμήσει τους βαρόνους.[35] Η εκστρατεία ήταν καταστροφική, ο Εδουάρδος κατάφερε να διαφύγει αλλά ο Γκάβεστον συνελήφθη από τους βαρόνους στο κάστρο του Σκάρμπορω και στη συνέχεια εκτελέστηκε με απόφαση του Τόμας Λάνκαστερ και του Γκυ ντε Μπώσαμ.[36] Η Ισαβέλλα είχε γλυτώσει από τον σοβαρότερο αντίπαλο στις σχέσεις με τον σύζυγο της αλλά η κατάσταση στο βασίλειο έγινε έκρυθμη.

Επίσκεψη στον πατέρα της[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η σφραγίδα του Εδουάρδου Β΄ της Αγγλίας.

Οι εντάσεις συνεχίστηκαν, η Ισαβέλλα γέννησε το πρώτο της παιδί τον, μελλοντικό Εδουάρδο Γ΄ (1312), αλλά στα τέλη της χρονιάς έγιναν νέες σημαντικές αλλαγές στη βασιλική αυλή. Ο Εδουάρδος Β΄ είχε τώρα την υποστήριξη των Γάλλων, ο θείος της Ισαβέλλας Λουδοβίκος του Εβρέ έστειλε δικηγόρους να τον υποστηρίξουν αλλά ο Χιού Ντεσπένσερ ο πρεσβύτερος έγινε το πρόσωπο με τα μεγαλύτερα προνόμια.[37] Οι Ντεσπένσερ βρέθηκαν σύντομα σε βίαιη σύγκρουση τόσο με τον Λάνκαστερ όσο και με όλους τους παλιούς βαρόνους της αντιπολίτευσης, έγιναν οι μεγαλύτεροι σύμμαχοι του Εδουάρδου που αναζητούσε εκδίκηση για τον θάνατο του Γκάβεστον.[38]

Το 1313 η Ισαβέλλα και ο σύζυγος της ταξίδευσαν στην αυλή του πατέρα της στο Παρίσι, το ταξίδι κατέληξε στην "υπόθεση του πύργου του Νεσσλέ". Το ταξίδι ήταν αρκετά ευχάριστο με πολλές εκδηλώσεις και πανηγύρια, αλλά η ίδια η Ισαβέλλα κινδύνευσε με σοβαρό ατύχημα όταν έπεσε η σκηνή πάνω της.[39] Οι αδελφοί της παρουσίασαν σατυρικές μαριονέτες για να διασκεδάσουν τους υψηλούς προσκεκλημένους τους και η Ισαβέλλα στη συνέχεια έδωσε δώρο πολυτελή κεντημένα πορτοφόλια στους ίδιους και τις συζύγους τους.[40] Το βασιλικό ζεύγος επέστρεψε στην Αγγλία με μεγάλη στρατιωτική ενίσχυση απέναντι στους βαρόνους, την ίδια χρονιά σε μια πολυτελή γιορτή για να γιορτάσουν την επιστροφή τους η Ισαβέλλα παρατήρησε ότι τα πορτοφόλια που έδωσε δώρο στις νύφες της τα κρατούσαν οι Νορμανδοί ευγενείς Γκωτιέ και Φιλίπ ντ'Ωναί.[41] Η Ισαβέλλα αναγνώρισε ότι οι νύφες της βρέθηκαν εμπλεκόμενες σε παράνομες ερωτικές υποθέσεις και αποφάσισε να πληροφορήσει για το θέμα τον πατέρα της στην επόμενη επίσκεψη της στη Γαλλία (1314).[42] Οι νύφες της, Μαργαρίτα της Βουργουνδίας και Λευκή της Βουργουνδίας, που κατηγορήθηκαν για την υπόθεση μοιχείας που έμεινε γνωστή σαν "υπόθεση του πύργου του Νεσλέ" φυλακίστηκαν, ενώ η τρίτη νύφη Ιωάννα Β΄ της Βουργουνδίας που κρίθηκε αθώα επέστρεψε στη βασιλική αυλή την επόμενη χρονιά (1315). Η "υπόθεση του πύργου του Νεσσλέ" έφθειρε σημαντικά τη φήμη της Ισαβέλλας στη Γαλλία. Στα βόρεια η κατάσταση ήταν πολύ χειρότερη, ο Εδουάρδος Β΄ προσπάθησε να νικήσει τους Σκωτσέζους σε νέα εκστρατεία η οποία κατέληξε στην καταστροφική μάχη του Μπάννοκμπερν (1314) και κατηγορήθηκε σκληρά από τους βαρόνους για τη συντριβή. Ο Τόμας του Λάνκαστερ έγινε ισχυρότερος και στράφηκε ανοιχτά εναντίον της Ισαβέλλας λεηλατώντας την περιουσία της.[43] Η κατάσταση έγινε ακόμα χειρότερη τη διετία 1316 - 1317 με τη Μεγάλη Πείνα που είχε αποτέλεσμα πολλές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και τεράστια οικονομικά προβλήματα.[44]

Εμφάνιση των Ντεσπένσερ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ισαβέλλα γέννησε τον δεύτερο γιο της Ιωάννη της Κορνουάλης (1316) αλλά η θέση του Εδουάρδου έγινε περισσότερο δύσκολη με την εμφάνιση του διεκδικητή του θρόνου Τζον Ντειντράς που ισχυριζόταν ότι ήταν ο ίδιος ο Εδουάρδος Β΄ και έγινε η ανταλλαγή στη γέννα.[45] Ο Εδουάρδος Β΄ έγινε έντονα αντιδημοφιλής πριν την εκτέλεση του απατεώνα που έφερε πολλές ανησυχίες στην Ισαβέλλα, απάντησε με νέα συμμαχία με τον εχθρό του Λάνκαστερ Χένρυ Ντι Μπώμοντ και πιο έντονη συμμετοχή της σε όλα τα βασιλικά συμβούλια.[46] Η αδελφή του Χένρυ Ιζαμπέλλα Ντι Μπώμοντ εξακολουθούσε να είναι στενή φίλη και συνεργάτης της Βασίλισσας.[47] Ο Σκωτσέζος στρατηγός Σερ Τζέημς Ντάγκλας υπό τις διαταγές του Ροβέρτου Μπρους έκανε μια τελευταία προσπάθεια να συλλάβει την Ισαβέλλα στο Γιορκ αλλά την τελευταία στιγμή δραπέτευσε.[48] Οι υποψίες γύρω από τον Λάνκαστερ αυξήθηκαν και ένας από τους ευγενείς του Εδουάρδου ο Έντμουντ Νταρέλ συνελήφθη για προδοσία αλλά οι κατηγορίες παρέμειναν ανεπιβεβαίωτες.[49] Η Ισαβέλλα συνόδευσε τον Εδουάρδο στη Γαλλία (1320) και προσπάθησε να πείσει τον αδελφό της Κάρολο Δ΄ για στρατιωτική υποστήριξη εναντίον των Άγγλων βαρόνων.[50]

Ο Χιού Ντεσπένσερ ο Νεώτερος έγινε σταδιακά ευνοούμενος του συζύγου της σε τόσο μεγάλο βαθμό που πολλοί είχαν αρχίσει να πιστεύουν ότι ο Βασιλιάς είχε σεξουαλικές σχέσεις μαζί του.[51] Ο Χιού ο νεότερος είχε την ίδια ηλικία με τον Εδουάρδο ενώ ο πατέρας του μερικά χρόνια πιο πριν ήταν οπαδός του Γκάβεστον.[52] Οι Ντεσπένσερ ήταν εχθροί του κόμη του Λάνκαστερ και με βασιλική υποστήριξη αυξήθηκε σημαντικά η δύναμη τους, με την πάροδο του χρόνου έγιναν εχθροί του Ρότζερ Μόρτιμερ ντε Κερκ και του ανιψιού του Ρότζερ Μόρτιμερ του Ουίγκμορ των σημαντικότερων από τους λόρδους της αντιπολίτευσης.[53] Η Ισαβέλλα ενώ μπορούσε να ταιριάξει με τον προηγούμενο ευνοούμενο Γκάβεστον η σχέση της με τους Ντεσπένσερ ξεπέρασε τις δυνατότητες της, το δυστύχημα για την ίδια ήταν ότι αποξενώθηκε με τους Λάνκαστερ και δεν είχε περιθώρια υποστήριξης.[54] Η συμμαχία του Λάνκαστερ έστειλε στρατό στον Λονδίνο απαιτώντας την εξορία των Ντεσπένσερ και ο Έυμερ ντε Βάλανς , 2ος κόμης του Πέμπροουκ, ζήτησε από την Ισαβέλλα να επέμβει για να αποτρέψει τον εμφύλιο πόλεμο.[55] Η Ισαβέλλα παρακάλεσε δημόσια στα γόνατα τον Εδουάρδο να εξορίσει τους Ντεσπένσερ αλλά ο ίδιος ήταν αποφασισμένος να τους αποκαταστήσει με την πρώτη ευκαιρία.[56]

Εκτέλεση του κόμη του Λάνκαστερ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πιρς Γκάβεστον νεκρός στα πόδια του Γκυ ντε Μπώσαμ- μικρογραφία του 15ου αιώνα.

Οι εντάσεις ανάμεσα στις δυο πλευρές αυξήθηκαν όλο και περισσότερο κινητοποιώντας τις δυνάμεις αντίδρασης υπό την ηγεσία του Τόμας του Λάνκαστερ σε ολόκληρη τη χώρα.[57] Η Ισαβέλλα πραγματοποίησε προσκύνημα στο Κάντερμπερυ χωρίς αυτή τη φορά να ακολουθήσει τον παραδοσιακό δρόμο, να σταματήσει στο κάστρο του Ληντς στο Κεντ μια οχύρωση του Μπαρθόλομιου ντε Μπάντλσμιρ, βασιλικού οικονόμου που είχε αποστατήσει στους εχθρούς του Εδουάρδου. Οι ιστορικοί πιστεύουν ότι πραγματοποίησε το προσκύνημα για να δημιουργήσει μια αιτία πολέμου στο πλευρό του Εδουάρδου.[58] Ο λόρδος Μπάντλσμιρ βρισκόταν μακριά από το κάστρο και είχε αφήσει τη σύζυγο του Μάργκαρετ στο πλευρό του, η τελευταία δεν επέτρεψε την είσοδο της Ισαβέλλας στο κάστρο και ξέσπασαν συγκρούσεις μεταξύ των δυο φρουρών με αποτέλεσμα να ξεκινήσει ο Πόλεμος των Ντεσπένσερ.[59] Ο Εδουάρδος Β΄ κινητοποίησε τον στρατό του να πολιορκήσει το κάστρο του Ληντς και η Ισαβέλλα πήρε τη μεγάλη σφραγίδα από τον Πύργο του Λονδίνου.[60]

Στις 31 Οκτωβρίου 1321 ο βασιλικός στρατός πολιόρκησε τη Μάργκαρετ και τα παιδιά της, η φρουρά της παραδόθηκε, μεταφέρθηκαν στον πύργο και 13 από αυτούς κρεμάστηκαν. Τον Ιανουάριο του 1322 ο στρατός του Εδουάρδου ενισχύθηκε από τους Ντεσπένσερ που επέστρεψαν από την εξορία, στη μάχη του Μπόρομπριτζ ο Εδουάρδος και οι Ντεσπένσερ ήταν οι μεγάλοι νικητές, ο Κόμης του Λάνκαστερ συνελήφθη και εκτελέστηκε αμέσως.[61] Ο Χιού Ντεσπένσερ ο νεότερος έγινε κατόπιν ο νέος ερωμένος του Εδουάρδου Β΄ και τα επόμενα χρόνια κυβέρνησαν την Αγγλία με μια αιματηρή και εκδικητική διακυβέρνηση.[62] Ακολούθησαν πλήθος φυλακίσεις, εκτελέσεις, δημεύσεις περιουσιών και σκληρές τιμωρίες από τις οποίες δεν εξαιρέθηκαν ούτε οι γυναίκες και οι ηλικιωμένοι.[63] Η Ισαβέλλα άρχισε να ανησυχεί έντονα επειδή πολλά θύματα ανήκαν στις φιλικές της οικογένειες.[64] Οι σχέσεις της Ισαβέλλας με τους Ντεσπένσερ χειροτέρευσαν όλο και περισσότερο, οι Ντεσπένσερ αρνήθηκαν να πληρώσουν τα χρήματα που της ανήκαν και να της επιστρέψουν τα κάστρα του Μάρλμπορο και του Ντιβάιζις.[65] Πολλοί ιστορικοί αναφέρουν ότι ο Χιού Ντεσπένσερ ο Νεότερος είχε αποπειραθεί μια φορά να φυλακίσει την Ισαβέλλα.[66] Μετά τη μάχη του Μπόρομπριτζ ο Εδουάρδος Β΄ άρχισε σταδιακά να απομονώνεται από τη σύζυγο του και να γίνεται όλο και λιγότερο γενναιόδωρος μαζί της.[67] Η κρίση αυξήθηκε περισσότερο μετά την εκστρατεία στη Σκωτία στην οποία συμμετείχε και η Ισαβέλλα, η συμπεριφορά τόσο του Εδουάρδου όσο και του Χιού του Νεότερου δηλητηρίασε οριστικά τις σχέσεις τους.

Πρώτες συγκρούσεις με τον Εδουάρδο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Εδουάρδος και η Ισαβέλλα ταξίδευσαν μαζί το φθινόπωρο στην καταστροφική μάχη του Όλντ Μπάιλαντ στο Γιόρκσιρ, ο Εδουάρδος για να εξασφαλίσει περισσότερους άντρες έστειλε την Ισαβέλλα ανατολικά στο μοναστήρι του Τάινμουθ.[68] Ο σκωτσέζικος στρατός βάδισε νότια, η προσωπική της ασφάλεια άρχισε να κινδυνεύει και ζήτησε βοήθεια από τον σύζυγο της, ο Εδουάρδος της πρότεινε να της στείλει τους Ντεσπένσερ αλλά εκείνη το αρνήθηκε απαιτώντας για βοήθεια φιλικά στρατεύματα. Ο Εδουάρδος απέτυχε να ρυθμίσει την κατάσταση με αποτέλεσμα η Ισαβέλλα να αποκοπεί αφού το φιλικό ναυτικό των Φλαμανδών συμμάχησε με τους Σκωτσέζους. [69] Η Ισαβέλλα αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει άρχοντες από την προσωπική της συνοδεία για να εμποδίσουν τους Σκωτσέζους να πλησιάσουν, οι μάχες συνεχίστηκαν η Ισαβέλλα και το νοικοκυριό της δραπέτευσαν σε ένα πλοίο με αποτέλεσμα δυο από τις κυρίες της συνοδείας της να βρουν τον θάνατο. [70] Μετά τη διαφυγή της από τον Φλαμανδικό στρατό κατέφυγε στη Γιορκ σε έξαλλη κατάσταση με τον Εδουάρδο που την εγκατέλειψε στους Σκωτσέζους και με τους Ντεσπένσερ που δεν άφησαν τον Εδουάρδο να στείλει βοήθεια. [71] Ο Εδουάρδος κατηγόρησε για το μεγάλο φιάσκο τον Λιούις ντε Μπώμοντ, επίσκοπο του Ντάραμ και σύμμαχο της Ισαβέλλας.[72]

Η Ισαβέλλα μετά το φιάσκο εγκατέλειψε τον σύζυγο της και τους Ντεσπένσερ, στα τέλη του 1322 εγκατέλειψε τη βασιλική αυλή για προσκύνημα 10 μηνών κατά μήκος του Αγγλικού βασιλείου. [73] Μετά την επιστροφή της (1313) επισκέφτηκε τον Εδουάρδο για σύντομο χρονικό διάστημα αλλά δεν έδωσε όρκο υποτέλειας στον Χιού Ντεσπένσερ και ο ίδιος της αφαίρεσε όλες τις βασιλικές παραχωρήσεις. [74] Στα τέλη του 1324 η σύγκρουση με τον σύζυγο της έφτασε στο κατακόρυφο όταν μετά τη διαμάχη του με τον αδελφό της Κάρολο Δ΄ αποφάσισε να κάνει κατάσχεση της περιουσίας της και να συλλάβει όλους τους Γάλλους συνοδούς της, της πήρε και τα παιδιά της που τα τοποθέτησε στη συνοδεία των Ντεσπένσερ.[75] Στο σημείο αυτό η Ισαβέλλα αναγνώρισε ότι δεν υπάρχει καμιά ελπίδα και αποφάσισε να αντιμετωπίσει δυναμικά την κατάσταση.

Εισβολή στην Αγγλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αποστολή της Ισαβέλλας στη Γαλλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο μικρός Εδουάρδος Γ΄ δίνει όρκο υποτέλειας στον θείο του Κάρολο Δ΄ υπό τις οδηγίες της μητέρας του Ισαβέλλας.

Από το 1325 η Ισαβέλλα βρέθηκε σε έντονη σύγκρουση με τον ευνοούμενο του βασιλιά Χιού Ντεσπένσερ τον Νεότερο, μετά την κατάσχεση της περιουσίας της και την αρπαγή των παιδιών της αναζήτησε νέες μεθόδους για να τους αντιμετωπίσει. Ο μικρότερος αδελφός της Κάρολος Δ΄ ανέβηκε στον θρόνο της Γαλλίας και βρέθηκε σε διαμάχη με τον σύζυγο της για την υποτέλεια στη Γασκώνη, η βασίλισσα απεστάλη στη Γαλλία για να διαπραγματευτεί ειρήνη ανάμεσα στα δυο έθνη αλλά αμέσως δημιούργησε μια ισχυρή εστία αντίστασης στον Εδουάρδο. Η Ισαβέλλα συνάντησε τον εξόριστο μεγαλοβαρόνο Ρότζερ Μόρτιμερ ο οποίος έγινε ερωμένος του και ενώθηκε μαζί του και με πολλούς άλλους δυσαρεστημένους Άγγλους ευγενείς. Η Ισαβέλλα και ο Μόρτιμερ σε μια εκστρατεία αστραπή κατέλαβαν τον Αγγλικό θρόνο εκτέλεσαν τους Μόρτιμερ και φυλάκισαν τον Εδουάρδο, η μετέπειτα τύχη του Εδουάρδου και ο πιθανός φόνος του παραμένει θέμα συζήτησης ανάμεσα στους ιστορικούς. Η Ισαβέλλα ανέλαβε αντιβασίλισσα για λογαριασμό του ανήλικου γιου της Εδουάρδου Γ΄ ο οποίος το 1330 ανέτρεψε την ίδια και εκτέλεσε τον Μόρτιμερ. [76]

Ο Εδουάρδος Β΄ ως δούκας της Ακουιτανίας ήταν υποχρεωμένος να δίνει όρκο υποτέλειας στον Γάλλο βασιλιά για τα εδάφη του στη Γασκώνη.[77] Οι τρεις μεγαλύτεροι αδελφοί της Ισαβέλλας βασίλευσαν σύντομα και πέθαναν νέοι, ο Εδουάρδος δεν έδωσε όρκο υποτέλειας στον Λουδοβίκο Ι΄, έδωσε μια φορά ύστερα από πολλές πιέσεις στον Φίλιππο Ε΄ αλλά ο μικρότερος αδελφός Κάρολος Δ΄ αποφάσισε να αντιμετωπίσει δυναμικά την κατάσταση.[78] Ένα από τα αμφισβητούμενα σημεία για τη σύγκρουση ήταν η πόλη της Αζεναί που ανήκε τμηματικά στη Γασκώνη, οι εντάσεις αυξήθηκαν τον Νοέμβριο του 1323 όταν εκτελέστηκε ένας Γάλλος στρατιώτης που επιχείρησε να κτίσει ένα φρούριο στο Σαιν Σαρντός τμήμα της Αζεναί.[79] Ο Κάρολος Δ΄ έκανε μια πρώτη αποτυχημένη επίθεση αλλά στη συνέχεια ο θείος του Κάρολος Βαλουά κυρίευσε ολόκληρη την Ακουιτανία από τους Άγγλους.[80] Το 1324 ο Κάρολος κήρυξε την κατάσχεση ολόκληρης της Ακουιτανίας μέχρι την παραλία.[81] Ο Εδουάρδος Β΄ ήταν απρόθυμος να ταξιδεύσει στη Γαλλία να αντιμετωπίσει την κατάσταση λόγω της επανάστασης των βαρόνων ιδιαίτερα μετά μια απόπειρα δολοφονίας εναντίον του ίδιου και του Χιού Ντεσπένσερ (1324). Ένας νεκρομάντης, ο Ιωάννης του Νότιγχαμ, προσπάθησε να δολοφονήσει τον Βασιλιά με μαγεία και εγκληματικές συμμορίες είχαν κυριεύσει ολόκληρη τη χώρα.[82] Ο Βασιλιάς δεν ήθελε με κανέναν τρόπο να φύγει από την Αγγλία επειδή στην περίπτωση αυτή οι βαρόνοι θα ανέτρεπαν σίγουρα τον Ντεσπένσερ και τον ίδιο. Ο Πάπας Ιωάννης ΚΒ΄ βρήκε μια συμβιβαστική συμφωνία να παραδώσει ο Εδουάρδος την Αζεναί, να δώσει όρκο υποτέλειας για την Ακουιτανία και να του επιστραφούν τα κατασχεθέντα εδάφη του.[83] Ο πάπας πρότεινε επιπλέον να πάει η ίδια η Ισαβέλλα να δώσει όρκο υποτέλειας, η βασίλισσα βρήκε τη μεγάλη ευκαιρία να λύσει δυναμικά το πρόβλημα που είχε με τον σύζυγο της και τους Ντεσπένσερ.

Δεσμοί και συμμαχίες με τον Ρότζερ Μόρτιμερ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κάστρο του Τίνεμαουθ στο οποίο δραπέτευσε η Ισαβέλλα μετά τη συντριβή από τους Σκωτσέζους (1322)

Η Ισαβέλλα έφτασε στο Παρίσι τον Μάρτιο του 1325 και ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις οι οποίες κατέληξαν να έρθει ο 13χρονος διάδοχος Εδουάρδος να δώσει όρκο υποτέλειας για τη Γασκώνη αφού πρώτα οριστεί ο ίδιος δούκας της Ακουιτανίας.[84] Ο μικρός πρίγκιπας έφτασε στη Γαλλία και έδωσε όρκο υποτέλειας στον θείο του τον Σεπτέμβριο. Στο κρίσιμο αυτό σημείο η Ισαβέλλα αρνήθηκε να επιστρέψει και αποφάσισε να μείνει μόνιμα στη Γαλλία μαζί με τον γιο της. Ο Εδουάρδος Β΄ έστειλε οργισμένες επιστολές στον πάπα και στον Κάρολο Δ΄ ζητώντας να επιστρέψουν με τη βία η σύζυγος και ιδιαίτερα ο γιος του αλλά χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Ο Κάρολος Δ΄ απάντησε η βασίλισσα ήρθε εδώ με τη θέληση της και θα φύγει μόνο με τη θέληση της, δεν έχω κανένα δικαίωμα να διώξω την αδελφή μου από το σπίτι της. Ο Κάρολος αρνήθηκε ξανά να παραχωρήσει την Ακουιτανία στους Άγγλους προχωρώντας σε συμφωνία (1326) με την οποία οι Άγγλοι θα μπορούσαν να έχουν την εξουσία μόνο στα υπόλοιπα Αγγλικά εδάφη τους.[85] Ο Εδουάρδος έστειλε τον οπαδό του Ουόλτερ ντε Στέιπλντον, επίσκοπο του Έξετερ, αλλά η Ισαβέλλα τον πρόσβαλε δημόσια, στην αυλή συγκεντρώθηκαν όλοι οι αντίπαλοι Άγγλοι βαρόνοι απειλώντας τους απεσταλμένους. Η Ισαβέλλα ήταν ντυμένη χήρα δηλώνοντας ότι ο Ντεσπένσερ είχε διαλύσει τον γάμο της, σύντομα συγκεντρώθηκαν και άλλοι επιφανείς εξόριστοι βαρόνοι όπως ο Εδμόνδος του Γούντστοκ, 1ος Κόμης του Κεντ, και ο Ιωάννης της Βρετάνης και μπήκε σε παράνομες σχέσεις με τον Ρότζερ Μόρτιμερ.[86]

Ο Ρότζερ Μόρτιμερ του Ουίγκμορ ήταν ένας ισχυρός λόρδος ο οποίος είχε παντρευτεί μια πλούσια κληρονόμο την Τζόαν του Τζέννεβιλ και είχε αποκτήσει 12 παιδιά. Ο Μόρτιμερ είχε φυλακιστεί στον Πύργο του Λονδίνου (1322) μετά τη σύλληψη του από τον Εδουάρδο στη διάρκεια του Πολέμου των Ντεσπένσερ. Ο θείος του Μόρτιμερ Ρότζερ Μόρτιμερ ντε Κερκ πέθανε στην αιχμαλωσία αλλά ο ίδιος δραπέτευσε τον Αύγουστο του 1323 ανοίγοντας μια τρύπα στον τοίχο του κελιού με μια λαστιχένια σκάλα κατέβηκε στον Τάμεση και από εκεί δραπέτευσε στη Γαλλία.[87] Οι Βικτωριανοί ιστορικοί αναφέρουν ότι η Ισαβέλλα βοήθησε τον Μόρτιμερ να δραπετεύσει, η σχέση τους εξελίχθηκε σε ισχυρό έρωτα χωρίς να υπάρχουν αποδείξεις ότι είχαν επαφές πριν συναντηθούν στο Παρίσι.[88] Τον Ρότζερ Μόρτιμερ σύστησε στην Ισαβέλλα η ξαδέλφη της Ιωάννα του Βαλουά που προσέγγισε την ίδια εποχή την Ισαβέλλα με στόχο να παντρέψει τον μικρό διάδοχο με την κόρη της Φιλίππη του Αινώ.[89] Η Ισαβέλλα της Γαλλίας ανέλαβε το ρίσκο να προχωρήσει την παράνομη σχέση παρά το γεγονός ότι οι εξώγαμες σχέσεις ήταν βαρύτατο παράπτωμα για την εποχή της όπως φάνηκε με τις νύφες της στην υπόθεση του Πύργου του Νεσσλέ (1326) που πέθαναν στη φυλακή.[90] Πολλοί ιστορικοί καταγράφουν έντονο έρωτα μεταξύ τους σύμφωνα με τους θρύλους του Αρθούρου, είχαν και οι δυο υψηλή ποιοτική ζωή με αγάπες στις τέχνες, η σχέση τους περιγράφεται "κορυφαίο ρομαντικό ειδύλλιο του μεσαίωνα".[91] Είχαν και οι δυο κοινό εχθρό, τον βασιλιά Εδουάρδο Β΄ και τους Ντεσπένσερ.

Ετοιμασίες για την εισβολή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ισαβέλλα της Γαλλίας, σε έργο του Ζαν Φουκέ, ενώ επιστρέφει στην Αγγλία με τον μικρό της γιο Εδουάρδο Γ΄.

Με τον μικρό Εδουάρδο μαζί το ζευγάρι ταξίδευσε στην αυλή του συζύγου της Ιωάννας, Γουλιέλμου Α΄ του Αινώ, το καλοκαίρι του 1326. Ο Πρίγκηπας αρραβωνιάστηκε την κόρη του κόμη, Φιλίππη, με τεράστια προίκα.[92] Με τα χρήματα συγκέντρωσε στρατό με άντρες από το Δουκάτο της Βραβάντης και μια μικρή επιπλέον βοήθεια από το Αινώ που της έδωσε ο Γουλιέλμος.[93] Ο Γουλιέλμος της παρείχε 8 πολεμικά πλοία και πολλά άλλα μικρότερα, η Ισαβέλλα και ο Μόρτιμερ γνώριζαν ότι ο Εδουάρδος Β΄ είχε προετοιμαστεί γι'αυτό προσπάθησαν να κρατήσουν μυστική την εισβολή. Η Ισαβέλλα προχώρησε επιπλέον σε μυστική συμφωνία με τους Σκωτσέζους, στις 22 Σεπτεμβρίου η Ισαβέλλα και ο Μόρτιμερ εξέπλευσαν για την Αγγλία.[94][95]

Έχοντας αποφύγει την αντίσταση του στόλου του Εδουάρδου, η Ισαβέλλα και ο Μόρτιμερ στρατοπέδευσαν στις 24 Σεπτεμβρίου στο Όργουελ στις ανατολικές ακτές του Λονδίνου με μια μικρή στρατιωτική δύναμη που εκτιμάται ανάμεσα σε 300 και 2000 στρατιώτες με πιθανότερο αριθμό το 1500.[96][97] Σε σύντομο χρονικό διάστημα η Ισαβέλλα κινήθηκε στο εσωτερικό για να κινητοποιήσει τον αγγλικό πληθυσμό, μέσω του Μπέρυ Σαίντ Έντμουντς έφτασε στο εσωτερικό του Κέιμπριτζ.[98] Ο ετεροθαλής αδελφός του συζύγου της Τόμας του Μπράδερτον, 1ος Κόμης του Νόρφοκ, και ο Ερρίκος, 3ος Κόμης του Λάνκαστερ, ενώθηκαν μαζί της σχηματίζοντας έναν ισχυρό στρατό.[99]Οι φήμες για την εισβολή της Ισαβέλλας έφτασαν στα αυτιά του Εδουάρδου, προσπάθησε να κινητοποιήσει τους σερίφηδες αλλά το Λονδίνο ήταν ανασφαλές για τον ίδιο και αποφάσισε να φύγει.[100] Στις 2 Οκτωβρίου η Ισαβέλλα έφτασε στην Οξφόρδη και χαιρετίστηκε σαν σωτήρας, ο Άνταμ Όρλτον, επίσκοπος του Χέρφορντ, ξεκίνησε στον λαό το κήρυγμα για τη καταστροφή που έφερε στη χώρα η εξουσία των Ντεσπένσερ.[101] Ο Εδουάρδος δραπέτευσε στην Ουαλία, η Ισαβέλλα και ο Μόρτιμερ κατάφεραν να ενώσουν όλους τους οπαδούς τους σε μια συμπαγή στρατιωτική δύναμη.[102]

Ανατροπή του Εδουάρδου Β΄[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ισαβέλλα διευθύνει την πολιορκία του Μπρίστολ (1326).

Η Ισαβέλλα βάδισε προς το Λονδίνο και έφτασε στις 7 Οκτωβρίου έξω από την πόλη.[103] Το Λονδίνο βρισκόταν στα χέρια του πλήθους με τη συντριπτική πλειοψηφία στο πλευρό της Ισαβέλλας. Ο οπαδός του Εδουάρδου επίσκοπος Στέιπλντον χωρίς να έχει συναίσθηση της κατάστασης προσπάθησε να τους εμποδίσει στρατιωτικά αλλά οι διαδηλωτές τον εκτέλεσαν και έστειλαν το κεφάλι του στην Ισαβέλλα.[104] Ο Εδουάρδος Β΄ απέπλευσε δυτικά για το Γκλώστερ, η Ισαβέλλα πήγε να τον συναντήσει και έφτασε μια βδομάδα αργότερα περνώντας ταυτόχρονα τα ουαλικά σύνορα. Ο Χιού Ντεσπένσερ ο πρεσβύτερος συνέχισε να έχει υπό την κατοχή του το Μπρίστολ, η Ισαβέλλα το πολιόρκησε στις 18 - 26 Οκτωβρίου και το κατέλαβε ελευθερώνοντας τις δυο κόρες της Ελεονώρα του Γούντστοκ και Ιωάννα του Πύργου που βρίσκονταν υπό την κηδεμονία των Ντεσπένσερ.[105] Ο Εδουάρδος και ο Χιού Ντεσπένσερ ο Νεότερος προσπάθησαν να αποπλεύσουν για το Λάντυ, ένα νησί έξω από τις ακτές του Ντέβον, αλλά η τρικυμία τους υποχρέωσε να επιστρέψουν στην Ουαλία.[106] Η Ισαβέλλα μετακινήθηκε στη συνοριακή πόλη του Χέρφορντ και από εκεί ζήτησε από τον Ερρίκο του Λάνκαστερ να συλλάβει τον σύζυγο της.[107] Μετά από επιχειρήσεις που κράτησαν ολόκληρη τη νύχτα ο Εδουάρδος και ο Χιού Ντεσπένσερ ο νεότερος συνελήφθησαν στις 16 Νοεμβρίου κοντά στο Λλάντρισαντ.

Η εκδίκηση ήταν σκληρή, ο Χιού Ντεσπένσερ ο πρεσβύτερος παρά τις προσπάθειες της Ισαβέλλας να τον προστατεύσει εκτελέστηκε από τους Λάνκαστερ, κομματιάστηκε και τον έδωσαν τροφή στα σκυλιά.[108] Η εξουσία πέρασε στα χέρια της Ισαβέλλας, ο Έντμουντ Φιτζάλαν, οπαδός του Εδουάρδου Β΄ που δέχτηκε τα εδάφη τα οποία είχαν κατασχεθεί από τον Μόρτιμερ (1322), εκτελέστηκε στις 17 Νοεμβρίου. Ο Χιού Ντεσπένσερ ο Νεότερος εκτελέστηκε βίαια στις 17 Νοεμβρίου και ένα μεγάλο πλήθος συγκεντρώθηκε για να παρακολουθήσει τη θανάτωση του, τον έριξαν από το άλογο απαγγέλοντας Βιβλικούς στοίχους για να τον απολυμάνουν από τις αμαρτίες του και τον παρέδωσαν στην Ισαβέλλα, τον Μόρτιμερ και τον Λάνκαστερ. Καταδικάστηκε σε σκληρό θάνατο με ευνουχισμό, κομματιάστηκε και διασκορπίστηκε σε ολόκληρη την Αγγλία. Ο Σάιμον του Ρέντινγκ κρεμάστηκε με την κατηγορία της προδοσίας εναντίον της Βασίλισσας.[109] Μετά την εκτέλεση των βασικών τους αντιπάλων η Ισαβέλλα και ο Μόρτιμερ μαλάκωσαν τη στάση τους, οι μικρότεροι βαρόνοι συγχωρέθηκαν ενώ οι κληρικοί που διορίστηκαν από τους Ντεσπένσερ και τον Στέιπλντον διατηρήθηκαν στη θέση τους.[110] Το μοναδικό ζήτημα που έπρεπε να λυθεί ήταν αυτό του Εδουάρδου Β΄ που εξακολουθούσε να είναι σύζυγος της Ισαβέλλας και νόμιμος βασιλιάς.[111]

Θάνατος του Εδουάρδου Β΄[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κάστρο του Μπέρκλεϋ για το οποίο πολλοί θρύλοι αναφέρουν ότι ο Εδουάρδος Β΄ δολοφονήθηκε υπό της διαταγές της Ισαβέλλας και του Μόρτιμερ.

Ο Εδουάρδος Β΄ φυλακίστηκε από τον Ερρίκο του Λάνκαστερ ο οποίος παρέδωσε τη βασιλική σφραγίδα στην Ισαβέλλα.[112] Η θέση της βασίλισσας παρέμεινε τεταμένη επειδή είχε συνεχείς ενοχλήσεις από τους οπαδούς του συζύγου της που τον Νοέμβριο κατέλαβαν με πραξικόπημα τον Πύργο του Λονδίνου, η Ισαβέλλα διόρισε έναν οπαδό της δήμαρχο και συγκάλεσε βασιλικό συμβούλιο στο Ουόλλινγκφορντ για να συζητηθεί το μέλλον του Εδουάρδου.[113] Το Συμβούλιο αποφάσισε ισόβια φυλάκιση του Εδουάρδου, η απόφαση κατοχυρώθηκε από το Κοινοβούλιο, νέος βασιλιάς ορίστηκε ο διάδοχος Εδουάρδος Γ΄ με αντιβασιλέα τη μητέρα του την περίοδο που ήταν ανήλικος.[114] Η θέση της Ισαβέλλας εξακολουθούσε να είναι δύσκολη καθώς σύμφωνα με τον νόμο ο Εδουάρδος Β΄ εξακολουθούσε επίσημα όσο ζούσε να είναι βασιλιάς παρά την απόφαση του Κοινοβουλίου, ήταν γνωστό άλλωστε ότι ο Εδουάρδος ήταν πολύ βίαιος και εκδικητικός χαρακτήρας γι'αυτό ο κίνδυνος ήταν πάντα μεγάλος. Οι γνώμες των ιστορικών για την τύχη του Εδουάρδου στη συνέχεια διαφέρουν, στην αρχή η Ισαβέλλα και ο Μόρτιμερ αποφάσισαν να τον μεταφέρουν από το κάστρο του Κένιλγουορθ σε πιο ασφαλή τοποθεσία στο κάστρο του Μπέρκλεϋ στα ουαλικά σύνορα υπό την επιτήρηση του λόρδου του Μπέρκλεϋ. Στις 23 Φεβρουαρίου η Ισαβέλλα και ο γιος της πληροφορήθηκαν ότι ο Εδουάρδος πέθανε στη φυλακή από "βίαιο ατύχημα", το σώμα του τάφηκε στον Καθεδρικό ναό του Γκλόστερ και η καρδιά του παραδόθηκε στην Ισαβέλλα μέσα σε ένα καλάθι. Μετά την ταφή του Εδουάρδου Β΄ ακούστηκαν πλήθος από φήμες ότι επέζησε και κυκλοφορούσε για πολλά χρόνια ακόμα στην Ευρώπη, οι φήμες στηρίχτηκαν στο "γράμμα του Φιέσκι" τη δεκαετία του 1340 και δεν έχει αμφισβητηθεί από κανέναν η αυθεντικότητα του. Οι σύγχρονοι ιστορικοί ωστόσο θεωρούν στην πλειοψηφία τους αυτές τις θεωρίες υπερβολές.

Σύμφωνα με τον θρύλο η Ισαβέλλα και ο Μόρτιμερ σχεδίαζαν να σκοτώσουν τον Εδουάρδο αλλά με τέτοιο τρόπο ώστε να μην φαίνεται ότι έδωσαν οι ίδιοι τη διαταγή, αυτό φάνηκε με επιστολές που είχαν στείλει στους φύλακες με φράσεις όπως μη διστάζετε να σκοτώστε τον Εδουάρδο ή μην σκοτώστε τον Εδουάρδο, είναι καλύτερα να φοβόμαστε!. Δεν υπάρχουν επίσημα αποδείξεις για τη δολοφονία του Εδουάρδου, ο θρύλος λέει ότι δολοφονήθηκε με ένα πυρωμένο σίδερο στον πρωκτό αλλά έχει επιβεβαιωθεί. Το βέβαιο είναι ότι ακόμα και αν δεν δολοφονήθηκε πέθανε από την κακομεταχείριση των φυλάκων στο κάστρο του Μπέρκλεϋ, οι θρύλοι για τον θάνατο του έμοιαζαν πολύ με τους θρύλους θανάτων σε μεταγενέστερα πρόσωπα όπως η Ιωάννα της Λωραίνης. Τρεις μεγάλοι σύγχρονοι ιστορικοί έχουν κάνει με τη σειρά τους διαφορετική ανάλυση των γεγονότων. Ο συγγραφέας Πωλ Ντοέρτυ (γεν. 1946) βασίστηκε στο γράμμα του Φιέσκι συμπεραίνοντας ότι ο Εδουάρδος δραπέτευσε από το κάστρο του Μπέρκλεϋ με τη βοήθεια του ευγενούς Ουίλλιαμ Οκλ και στη συνέχεια ταξίδευσε για πολλά χρόνια στην Ευρώπη με το ψευδώνυμο "Γουλιέλμος ο Ουαλός" για να μην δώσει υποψίες ότι ήταν ο πρώην Άγγλος βασιλιάς, στο Γκλώστερ είχε ταφεί κάποιος σωσίας του.[115] Ο συγγραφέας Ίαν Μόρτιμερ (γεν. 1967) με βάση πιο σύγχρονα έγγραφα του 1327 αναφέρει ότι ο Μόρτιμερ σκηνοθέτησε τη δραπέτευση του Εδουάρδου από το Μπέρκλεϋ, μεταφέρθηκε σε ασφαλέστερο σημείο στην Ιρλανδία όπου έμεινε μέχρι την πτώση της Ισαβέλλας και του Μόρτιμερ, στη συνέχεια έκανε περιοδείες στην Ευρώπη μέχρι τον θάνατο του που τάφηκε στο Γκλώστερ.[116] Η συγγραφέας Άλισον Ουίϊρ (γεν. 1951) σύμφωνα με τη δική της ερμηνεία που βασίστηκε επίσης στο "γράμμα του Φιέσκι" γράφει ότι δραπέτευσε σκοτώνοντας έναν από τους φύλακες του, το σώμα στον Καθεδρικό Ναό του Γκλώστερ ήταν ένας στρατιώτης δολοφονημένος από τον Εδουάρδο. Οι τρεις συγγραφείς συμφωνούν ομόφωνα ότι ο Μόρτιμερ και η Ισαβέλλα γνώριζαν ότι ο Εδουάρδος είχε δραπετεύσει αλλά το κρατούσαν μυστικό μόνο για τον εαυτό τους, διέδιδαν ότι είναι νεκρός. Άλλοι μεγάλοι σύγχρονοι συγγραφείς ανάμεσα τους και ο Ντέηβιντ Κάρπεντερ (γεν. 1947) διαφωνούν με αυτές τις ιστορίες και τις τοποθετούν στη σφαίρα του μύθου.[117] Η Ισαβέλλα και ο Μόρτιμερ κυβέρνησαν μαζί τέσσερα χρόνια σαν αντιβασιλείς κερδίζοντας τεράστια ποσά σε γη και χρήμα, η Ισαβέλλα εξακολουθούσε να κρατάει μέχρι το τέλος τον Μόρτιμερ ερωμένο. Ο νεαρός Εδουάρδος Γ΄ τους εκθρόνισε με πραξικόπημα αναλαμβάνοντας πλήρως την εξουσία (1330), ο Μόρτιμερ εκτελέστηκε και η Ισαβέλλα έζησε μέχρι το τέλος της ζωής της υπό περιορισμό στα βασιλικά ανάκτορα χωρίς να έχει καμιά συμμετοχή στην πολιτική.[118]

Τελευταία χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αντιβασίλισσα της Αγγλίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αντιβασιλεία της Ισαβέλλας και του Μόρτιμερ κράτησε τέσσερα χρόνια, ο γιος της Εδουάρδος που ήταν πάντοτε στο πλευρό της μητέρας του παντρεύτηκε επίσημα με τη Φιλίππη του Αινώ δυο χρόνια μετά την εισβολή (1328) σε δημόσια τελετή στο Λονδίνο.[119] Η Ισαβέλλα και ο Μόρτιμερ τα λίγα χρόνια που κυβέρνησαν συγκέντρωσαν τεράστιο πλούτο, στην Ισαβέλλα παραχωρήθηκαν £12,000 αυξάνοντας τον πλούτο του βασιλικού θησαυροφυλακίου στα £60,000, από τότε άρχισε τις τεράστιες σπατάλες. [120] Η Ισαβέλλα δέχθηκε επιπλέον £20,000 προκειμένου να πληρώσει τα βασιλικά χρέη.[121] Μετά τη στέψη του γιου της οι απέραντες εκτάσεις της έφεραν εισοδήματα £4,400 τον χρόνο συγκεντρώνοντας συνολικό ποσό £13,333 από όλα τα εισοδήματα του βασιλείου της.[122] Η Ισαβέλλα αρνήθηκε να παραχωρήσει στη νύφη της Φιλίππη τα εδάφη που της ανήκαν μετά τον γάμο της κατά παράβαση της Αγγλικής νομοθεσίας.[123] Ο εραστής της Μόρτιμερ πήρε τον τίτλο του πρωθυπουργού του βασιλείου με τεράστιες εκτάσεις και έσοδα ιδιαίτερα από τις περιοχές του Μαρς.[124]

Η νέα αντιβασιλεία κληρονόμησε τεράστια προβλήματα που προσπάθησε να λύσει η Ισαβέλλα με ρεαλιστικό τρόπο.[125] Το μεγαλύτερο από αυτά ήταν οι καταστροφικές ήττες του Εδουάρδου Β΄ στους πολέμους του με τη Σκωτία, ο μικρός Εδουάρδος Γ΄ στην αρχή διαφώνησε αλλά τελικά αναγκάστηκε να υπογράψει τη Συνθήκη του Νορθάμπτον. Με τη συνθήκη η κόρη της Ιωάννα του Πύργου θα παντρευόταν τον διάδοχο του θρόνου της Σκωτίας, Δαυίδ, ο Εδουάρδος Γ΄ αποκήρυξε όλα τα δικαιώματα του στη Σκωτία, οι Σκωτσέζοι του υποσχέθηκαν στρατιωτική βοήθεια για τον πόλεμο με τη Γαλλία και αποζημίωση £20,000 για τις επιδρομές στη βόρεια Αγγλία. Δεν δόθηκε καμιά αποζημίωση στους κόμητες που έχασαν τα εδάφη τους στη Σκωτία τα οποία πήγαν απ'ευθείας στην Ισαβέλλα.[126] Οι ιστορικοί περιγράφουν την πολιτική της Ισαβέλλας σαν εξαιρετικά πετυχημένη διπλωματία αλλά οι Άγγλοι εκείνη την εποχή αντέδρασαν σκληρά και έγινε μισητή. [127] Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα που κληρονομήθηκε από τον Εδουάρδο Β΄ ήταν οι πόλεμοι στη Γασκώνη, η Ισαβέλλα προχώρησε σε διαπραγματεύσεις με τη Γαλλία, ολόκληρη η Γασκώνη εκτός από το Αζεναί θα επέστρεφε στην Αγγλία με 50.000 μάρκα αποζημίωση.[128] Η συνθήκη άφησε επίσης πολύ δυσαρεστημένους τους Άγγλους λόγω της ρήτρας του Αζεναί.[129]

Σύγκρουση με τον κόμη του Λάνκαστερ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η εκτέλεση του Χιού Ντεσπένσερ του Νεότερου παρουσία της Ισαβέλλας και του Ρογήρου Μόρτιμερ - μικρογραφία του 15ου αιώνα.

Ο Ερρίκος του Λάνκαστερ ήταν από τους πρώτους που έσπασε τη συμμαχία με την Ισαβέλλα και τον Μόρτιμερ, από το 1327 εξοργίστηκε από τη συμπεριφορά του Μόρτιμερ και η Ισαβέλλα του αφαίρεσε όλες τις εξουσίες στην κυβέρνηση.[130] Ο Λάνκαστερ είχε εξοργιστεί με τη Συνθήκη του Νορθάμπτον και άρχισε να κινητοποιεί τα πλήθη του Λονδίνου.[131] Η Ισαβέλλα απάντησε με μεταρρυθμίσεις της βασιλικής διοίκησης και των νόμων και σε μια κίνηση για να εντυπωσιάσει πρότεινε τη διεκδίκηση του θρόνου της Γαλλίας από τον γιο της επειδή ήταν η ίδια αδελφή των Γάλλων βασιλέων.[132] Η γαλλική αριστοκρατία ήταν απρόθυμη να το δεχτεί και η ίδια δεν είχε χρήματα για εκστρατεία στη Γαλλία αλλά προσπάθησε να κερδίσει συμμαχίες με γειτονικά κράτη προτείνοντας τον γάμο του γιου της Ιωάννη με μέλος της βασιλικής οικογένειας της Καστίλης.[133] Στα τέλη του 1328 η Αγγλία βρέθηκε στα πρόθυρα εμφύλιου, ο Λάνκαστερ κινητοποίησε τον στρατό εναντίον της Ισαβέλλας και του Μόρτιμερ.[134] Τον Ιανουάριο του 1329 οι δυνάμεις της Ισαβέλλας υπό την ηγεσία του Μόρτιμερ κατέλαβαν το οχυρό του δούκα του Λάνκαστερ στο Λέστερ και στη συνέχεια στο Μπέντφορντ, η Ισαβέλλα βάδιζε βόρεια πάνω σε ένα άλογο φορώντας πανοπλία και ο γιος της Εδουάρδος Γ΄ ακολουθούσε από πίσω. Ο Λάνκαστερ αναγκάστηκε να παραδοθεί, δεν εκτελέστηκε αλλά με ένα κολοσσιαίο πρόστιμο που του επιβλήθηκε έχασε όλες τις δυνάμεις του.[135] Η Ισαβέλλα στη συνέχεια τιμώρησε όσους συντάχθηκαν με τον Λάνκαστερ όπως ο παλιός της σύμμαχος Χένρυ ντε Μπομοντ που έχασε όλα τα εδάφη του στη Σκωτία και δραπέτευσε στη Γαλλία.[136][137]

Η αντίσταση συνέχισε να αυξάνεται παρά την ήττα του κόμη του Λάνκαστερ, ο Εδμόνδος του Γούντστοκ, 1ος Κόμης του Κεντ, που είχε δηλώσει οπαδός της Ισαβέλλας αποφάσισε να υποστηρίξει τον ετεροθαλή αδελφό του Εδουάρδο Β΄ για τον οποίο πίστευε ότι ήταν ακόμα ζωντανός. Ο Εδμόνδος υποστηρίχτηκε και από άλλους ευγενείς που ήταν παλιότερα στο πλευρό της Ισαβέλλας όπως ο Χένρυ Ντι Μπώμοντ και η αδελφή του Ιζαμπέλλα Ντι Μπώμοντ. Ο Εδμόνδος του Γούντστοκ αναμείχτηκε σε συνωμοσία με στόχο την επαναφορά του Εδουάρδου Β΄ στον θρόνο της Αγγλίας (1330), η Ισαβέλλα και ο Μόρτιμερ συνέλαβαν τον Εδμόνδο και πολλούς άλλους οπαδούς του ανάμεσα τους και τον Σάιμον Μήπαμ, αρχιεπίσκοπο του Κάντερμπερυ.[138] Ο Εδμόνδος περίμενε χάρη από τον νεαρό βασιλιά Εδουάρδο Γ΄ αλλά τελικά εκτελέστηκε με απαίτηση της μητέρας του Ισαβέλλας.[139] Η εκτέλεση αποδείχτηκε φιάσκο αφού ο δήμιος ήταν καταδικασμένος σε θάνατο και του δόθηκε χάρη μόνο μετά την υπόσχεση του να αποκεφαλίσει τον Εδμόνδο.[140] Η Ιζαμπέλλα Ντι Μπώμοντ δεν τιμωρήθηκε παρά το γεγονός ότι είχε εμπλακεί σοβαρά στη συνωμοσία.

Εκτέλεση του Μόρτιμερ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Χιού Ντεσπένσερ ο Νεότερος και ο Έντμουντ Φιτζάλαν μπροστά από την Ισαβέλλα πριν την εκτέλεση τους.

Το 1330 το καθεστώς του Μόρτιμερ και της Ισαβέλλας έγινε όλο και περισσότερο ανασφαλές, ο νεαρός Εδουάρδος Γ΄ άρχισε να φοβάται την αυξημένη δύναμη του Μόρτιμερ. Πολλοί ιστορικοί ισχυρίστηκαν ότι στα τέλη του 1229 η Ισαβέλλα έμεινε έγκυος από τον Μόρτιμερ, αυτό ήταν μεγάλη πρόκληση για τον νεαρό γιο της επειδή κινδύνευε να χάσει τον θρόνο του.[141] Ο Εδουάρδος συγκρότησε γρήγορα ένα σώμα οπαδών του ευγενών με την υποστήριξη της εκκλησίας ενώ η Ισαβέλλα και ο Μόρτιμερ μετακινήθηκαν για ασφάλεια στο κάστρο του Νόττιγχαμ μαζί με τα στρατεύματα τους.[142] Το φθινόπωρο στη διάρκεια μιας ανάκρισης ο Μόρτιμερ πρόσβαλε έναν νεαρό ευγενή οπαδό του Βασιλιά, τον Ουίλλισμ Μόνταγκιου, σε μια ανάκριση, δήλωσε ότι ο δικός του λόγος μετράει περισσότερο μπροστά στον Βασιλιά.[143] Ο Εδουάρδος Γ΄ πήρε προσωπικά την προσβολή και αποφάσισε να δράσει, στις 19 Οκτωβρίου ο Μόνταγκιου και τρεις οπλισμένοι άντρες πέρασαν μέσα από ένα τούνελ για να φτάσουν στο κάστρο, ο Μόρτιμερ και η Ισαβέλλα ετοιμάστηκαν να συλλάβουν τον Μόνταγκιου όταν εμφανιστεί.[144] Ο Μόρτιμερ αιφνιδιάστηκε ακολούθησαν μάχες και συνελήφθη μέσα στο δωμάτιο του, η Ισαβέλλα έπεσε στα πόδια του Εδουάρδου Γ΄ με την κραυγή: "Αγαπητέ μου γιε, λυπήσου τον ευγενή Μόρτιμερ".[145] Τα στρατεύματα του Λάνκαστερ κατέλαβαν γρήγορα το υπόλοιπο κάστρο αφήνοντας τον Εδουάρδο μοναδικό κυρίαρχο της χώρας. Το Κοινοβούλιο συνεκλήθη τον επόμενο μήνα και ο Μόρτιμερ εισήχθη σε δίκη για εσχάτη προδοσία, η Ισαβέλλα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας παρουσιάστηκε σαν θύμα και δεν έγινε γνωστή στο κοινό καμιά σεξουαλική της σχέση με τον Μόρτιμερ.[146][147] Ο ερωμένος της Ισαβέλλας εκτελέστηκε στο Τάυμπερν αλλά ο Εδουάρδος Γ΄ έδειξε επιείκεια και δεν τον τεμάχισε.[148]

Τελευταία χρόνια ως βασιλομήτωρ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά το πραξικόπημα η Ισαβέλλα μεταφέρθηκε στο κάστρο του Μπέρκαμστεντ, από εκεί μετακινήθηκε στο κάστρο του Ουίνδσορ (1332) μέχρι να πάει οριστικά στο δικό της κάστρο στο Νόρφοκ.[149] Η συγγραφέας Άγκνες Στρίκλαντ (1796 - 1874) γράφει ότι η Ισαβέλλα υπέφερε σποραδικά από κρίσεις τρέλας, η αιτία ήταν οι νευρικές διαταραχές μετά την εκτέλεση του ερωμένου της.[150] Η Ισαβέλλα εξακολουθούσε να ζει πλούσια αν και η περιουσία της είχε μειωθεί σημαντικά μετά την καθαίρεση της, είχε ετήσιο εισόδημα £3000 (1331) το οποίο αυξήθηκε στα £4000 από το 1337.[151] Ζούσε πολυτελώς στο Νόρφολκ μέχρι που αποφάσισε να πάει στην αυλή του γιου της στην Αγγλία, έγιναν προτάσεις στον Εδουάρδο Γ΄ να στείλει τη μητέρα του για διαπραγματεύσεις στη Γαλλία με τον ξάδελφο της Φίλιππο ΣΤ΄ της Γαλλίας (1342) αλλά το σχέδιο απέτυχε.[152] Στη συνέχεια διορίστηκε να διαπραγματευτεί με τη Γαλλία (1348), συμμετείχε και στις διαπραγματεύσεις με τον Κάρολο Β΄ της Ναβάρρας (1358).[153]

Καθώς περνούσαν τα χρόνια η Ισαβέλλα ήρθε όλο και πιο κοντά με την κόρη της Ιωάννα του Πύργου την οποία είχε εγκαταλείψει ο άπιστος σύζυγος της, Δαυίδ Β΄ της Σκωτίας, η Ιωάννα τη νοσήλευσε πριν τον θάνατο της.[154] Έκανε πολλές δωρεές στα εγγόνια της ιδιαίτερα στον Εδουάρδο του Γούντστοκ (Μαύρο Πρίγκηπα), όσο γερνούσε ενδιαφερόταν όλο και περισσότερο με την εκκλησία με συχνές επισκέψεις σε αβαεία και μοναστήρια.[155] Παρέμεινε μέλος της βασιλικής αυλής, δέχτηκε πολλές επισκέψεις από παλιούς της φίλους όπως η κόρη του Ρότζερ Μόρτιμερ, Άγκνες Μόρτιμερ, Κόμισσα του Πέμπροουκ, και ο ομώνυμος εγγονός του Ρότζερ Μόρτιμερ, που ο Εδουάρδος Γ΄ αποκατέστησε στην κομητεία του Μαρς.[156] Ο γιος της και τα παιδιά του την επισκέφτηκαν και αυτοί πολλές φορές, ζούσε με τους θρύλους και τα κοσμήματα του Αρθούρου[157]. Το 1358 εμφανίστηκε στις εορταστικές εκδηλώσεις του Αγίου Γεωργίου του Ουίνδσορ φορώντας ένα μεταξωτό φόρεμα, 300 ρουμπίνια, 1800 μαργαριτάρια και ένα χρυσό κούμπωμα.[158] Στο τέλος της ζωής της έδειξε έντονο ενδιαφέρον για την αστρονομία και τη γεωμετρία όπως φάνηκε από τα δώρα που δέχτηκε.[159] Η Ισαβέλλα πριν τον θάνατο της έγινε μέλος του Τάγματος της Αγίας Κλάρας και πέθανε στις 22 Αυγούστου 1358 στο κάστρο του Χάρτφορντ, το σώμα της μεταφέρθηκε στο Λονδίνο και η ταφή της έγινε στη Φραγκισκιανική εκκλησία του Νιούγκειτ υπό την επίβλεψη του αρχιεπισκόπου Σάιμόν Ίσλιπ.[160] Η ταφή της έγινε με το γαμήλιο φόρεμα και η καρδιά του Εδουάρδου Β΄ που είχε μεταφερθεί πριν από 30 χρόνια σε ένα καλάθι τοποθετήθηκε δίπλα της. Η Ισαβέλλα άφησε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας της στον αγαπημένο της εγγονό Εδουάρδο τον Μαύρο Πρίγκιπα ενώ έκανε πολλές δωρεές και στην κόρη της Ιωάννα.[161]

Η Ισαβέλλα στην τέχνη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λογοτεχνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ισαβέλλα της Γαλλίας ήταν πρωταγωνίστρια στο έργο του Κρίστοφερ Μάρλοου Εδουάρδος Β΄ και είναι πολλές φορές κεντρικός χαρακτήρας σε βιβλία, έργα, ποιήματα και τηλεοπτικά σίριαλ που απεικονίζεται σαν όμορφη αλλά δολοπλόκα. Ο ποιητής του 18ου αιώνα Τόμας Γκρέυ συνδυάζει την περιγραφή του Μάρλοου με την περιγραφή του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ για τη Μαργαρίτα του Ανζού, συζύγου του Ερρίκου ΣΤ΄ της Αγγλίας, και της δίνει στο έργο του Ο βάρδος (1757) το προσωνύμιο Λύκαινα της Γαλλίας που ξεσκίζει τις σάρκες του Εδουάρδου Β΄ με τα δόντια της.[162] Τη φράση Λύκαινα της Γαλλίας χρησιμοποιεί και ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στο έργο του Η ζωή του Εδουάρδου Β΄ της Αγγλίας (1923).[163]

Φιλμογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο σκηνοθέτης Ντέρεκ Τζάρμαν, στο έργο του Εδουάρδος Β΄ (1991), στηρίζει την περιγραφή του στο έργο του Μάρλοου με την ηθοποιό Τίλντα Σουίντον στον ρόλο της Ισαβέλλας. Την παρουσιάζει σαν βίαιη γυναίκα που από μεγάλη αγάπη για τον Εδουάρδο τον ανατρέπει από τον θρόνο. Σε αντίθεση με τις βίαιες περιγραφές στο γνωστό φιλμ Braveheart με πρωταγωνιστή τον Μελ Γκίμπσον (1995) παρουσιάζεται μια πιο συμπαθητική περιγραφή της Ισαβέλλας με την ηθοποιό Σοφί Μαρσώ στον ρόλο της. Στο έργο εμφανίζεται εσφαλμένα να έχει σχέση με τον ήρωα των Σκωτσέζων Ουίλλιαμ Ουάλλας, αν και ήταν μόνο 9 ετών την εποχή που πέθανε.[164] Εσφαλμένα παρουσιάζει επιπλέον τον Ουίλλιαμ Ουάλλας σαν πατέρα του γιου της Εδουάρδου Γ΄ της Αγγλίας, αν και πέθανε πολλά χρόνια πριν γεννηθεί.[165]

Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με τον σύζυγο της Εδουάρδο Β΄ της Αγγλίας απέκτησε:

Πρόγονοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρόγονοι Ισαβέλλα της Γαλλίας (1295-1358)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
16. Λουδοβίκος Η΄ της Γαλλίας (= 28)
 
 
 
 
 
 
 
8. Λουδοβίκος Θ΄ της Γαλλίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17. Λευκή της Καστίλης (= 29)
 
 
 
 
 
 
 
4. Φίλιππος Γ΄ της Γαλλίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
18. Ραϋμόνδος Βερεγγάριος Δ΄ της Προβηγκίας
 
 
 
 
 
 
 
9. Μαργαρίτα της Προβηγκίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
19. Βεατρίκη της Σαβοΐας
 
 
 
 
 
 
 
2. Φίλιππος Δ΄ της Γαλλίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
20. Πέτρος Β΄ της Αραγωνίας
 
 
 
 
 
 
 
10. Ιάκωβος Α΄ της Αραγωνίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
21. Μαρία του Μονπελιέ
 
 
 
 
 
 
 
5. Ισαβέλλα της Αραγωνίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
22. Ανδρέας Β΄ της Ουγγαρίας
 
 
 
 
 
 
 
11. Γιολάνδη της Ουγγαρίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
23. Γιολάνδη του Κουρτεναί
 
 
 
 
 
 
 
1. Ισαβέλλα των Καπετιδών
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
24. Θεοβάλδος Γ΄ της Καμπανίας
 
 
 
 
 
 
 
12. Θεοβάλδος Α΄ της Ναβάρρας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
25. Λευκή της Ναβάρρας (1177-1229)
 
 
 
 
 
 
 
6. Ερρίκος Α΄ της Ναβάρρας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
26. Αρσαμμπώ Η΄ του Μπουρμπόν
 
 
 
 
 
 
 
13. Μαργαρίτα των Βουρβόνων, βασίλισσα της Ναβάρρας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
27. Αλίκη του Φορέ
 
 
 
 
 
 
 
3. Ιωάννα Α΄ της Ναβάρρας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
28. Λουδοβίκος Η΄ της Γαλλίας (= 16)
 
 
 
 
 
 
 
14. Ροβέρτος Α΄ του Αρτουά
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
29. Λευκή της Καστίλης (= 17)
 
 
 
 
 
 
 
7. Λευκή του Αρτουά
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
30. Ερρίκος Β΄ της Βραβάντης
 
 
 
 
 
 
 
15. Ματθίλδη της Βραβάντης
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
31. Μαρία της Σουαβίας
 
 
 
 
 
 

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Agnes Strickland, Elizabeth Strickland: «Lives of the Queens of England from the Norman Conquest». Cambridge University Press. 28  Οκτωβρίου 2010. σελ. 472.
  2. ↑ 2,0 2,1 Alison Weir: «Isabella: She-Wolf of France, Queen of England». Random House. 28  Μαρτίου 2011. σελ. 9.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «A Historical Dictionary of British Women» Routledge. 17  Δεκεμβρίου 2003. ISBN-13 978-1-85743-228-2.
  4. ↑ «Identifiants et Référentiels». (Γαλλικά) IdRef. Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. Ανακτήθηκε στις 5  Μαρτίου 2020.
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 «Kindred Britain»
  6. ↑ Castor page 227
  7. ↑ See Weir 2006, pp8-9.
  8. ↑ Weir 2006, p.11.
  9. ↑ Jones and McKitterick, p.394.
  10. ↑ Weir 2006, p.12.
  11. ↑ Weir 2006, p.14.
  12. ↑ Weir 2006, p.13.
  13. ↑ Weir 2006, p.13.
  14. ↑ Weir 2006, p.13-4.
  15. ↑ Weir 2006, p.25.
  16. ↑ Weir 2006, p.25.
  17. ↑ Costain, p.82; Weir 2006, p.12.
  18. ↑ Weir 2006, p.26.
  19. ↑ Weir 2006, p.243.
  20. ↑ Mortimer, 2004, p.36.
  21. ↑ For a summary of this period, see Weir 2006, chapters 2–6; Mortimer, 2006, chapter 1; Doherty, chapters 1–3.
  22. ↑ Weir 2006, p.39.
  23. ↑ Weir 2006, p.37.
  24. ↑ Doherty, p.37.
  25. ↑ Doherty, p.37.
  26. ↑ Doherty, p.38.
  27. ↑ Doherty, p.46.
  28. ↑ Doherty, p.47.
  29. ↑ Hilton, Lisa (2008). Queens Consort, England's Medieval Queens. Great Britain: Weidenfeld & Nichelson. p. 247.
  30. ↑ Doherty, p.47.
  31. ↑ Doherty, pp47-8.
  32. ↑ Doherty, p.49.
  33. ↑ Weir 2006, p.58.
  34. ↑ Weir 2006, p.58.
  35. ↑ Weir 2006, p.63.
  36. ↑ Doherty, p.51.
  37. ↑ Doherty, p.54.
  38. ↑ Weir 2006, p.68.
  39. ↑ Doherty, p.56.
  40. ↑ Weir 2006, p.92.
  41. ↑ Weir 2006, p.92.
  42. ↑ Weir 2006, p.92, 99.
  43. ↑ Doherty, p.60.
  44. ↑ Doherty, p.61.
  45. ↑ Doherty, pp.60–1
  46. ↑ Doherty, pp.61–2.
  47. ↑ Doherty, p.61.
  48. ↑ Doherty, p.62.
  49. ↑ Doherty, p.64.
  50. ↑ Doherty, p.64.
  51. ↑ Weir 2006, p.120.
  52. ↑ Doherty, p.65.
  53. ↑ Doherty, p.66.
  54. ↑ Doherty, p.67.
  55. ↑ Weir 2006, p.132.
  56. ↑ Doherty, p.67; Weir 2006, p.132.
  57. ↑ Doherty, p.70.
  58. ↑ Doherty, p.70-1; Weir 2006, p.133.
  59. ↑ Doherty, p.71.
  60. ↑ Doherty, p.71.
  61. ↑ Doherty, pp72-3.
  62. ↑ Weir 2006, p.138.
  63. ↑ Doherty, pp74-5.
  64. ↑ Weir 2006, p.143.
  65. ↑ Weir 2006, p.144.
  66. ↑ Weir 2006, p.149.
  67. ↑ Doherty, p.75.
  68. ↑ Doherty, pp.76–7.
  69. ↑ Doherty, p.77.
  70. ↑ Doherty, p.77.
  71. ↑ Doherty, p.78.
  72. ↑ Doherty, p.78.
  73. ↑ Doherty, p.79.
  74. ↑ Doherty, p.79.
  75. ↑ Doherty, p.80.
  76. ↑ For a summary of this period, see Weir 2006, chapters 6–8; Doherty, chapter 4; Mortimer, 2006, chapter 2; Mortimer, 2004, chapters 9-11.
  77. ↑ Holmes, p.16.
  78. ↑ Holmes, p.16.
  79. ↑ Neillands, p.30.
  80. ↑ Holmes, p.16; Kibler, p.201.
  81. ↑ Kibler, p.314.
  82. ↑ Doherty, pp.80–1.
  83. ↑ Sumption, p.97.
  84. ↑ Doherty, p.81.
  85. ↑ Kibler, p.314; Sumption, p.98.
  86. ↑ Doherty, p.81.
  87. ↑ Weir 2006, p.153.
  88. ↑ Weir 2006, p.154; see Mortimer, 2004 pp128-9 for the alternative perspective.
  89. ↑ Weir 2006, p.194.
  90. ↑ A point born out by Mortimer, 2004, p.140.
  91. ↑ Mortimer, 2004, p.141.
  92. ↑ Kibler, p.477.
  93. ↑ Weir 2006, p.221.
  94. ↑ Weir 2006, p.222.
  95. ↑ Weir 2006, p.223.
  96. ↑ Doherty, p.90.
  97. ↑ Mortimer, 2004, p.148-9.
  98. ↑ Weir 2006, p.225.
  99. ↑ Doherty, p.90.
  100. ↑ Doherty, p.90.
  101. ↑ Weir 2006, p.227.
  102. ↑ Doherty, p.92
  103. ↑ Weir 2006, p.228.
  104. ↑ Weir 2006, p.228-9; p.232.
  105. ↑ Doherty, p.92; Weir 2006, pp233-4.
  106. ↑ Weir 2006, p.233.
  107. ↑ Weir 2006, p.236.
  108. ↑ Doherty, p.93.
  109. ↑ Mortimer The Greatest Traitor, pp. 159–162.
  110. ↑ Doherty, p.107.
  111. ↑ Weir 2006, p.242.
  112. ↑ Doherty, p. 108.
  113. ↑ Doherty, p. 109.
  114. ↑ Doherty, pp 114–15.
  115. ↑ Doherty, pp 213–15.
  116. ↑ Mortimer, 2004, pp 244–264; Mortimer, 2006, appendix 2.
  117. ↑ See Carpenter 2007a, Carpenter 2007b.
  118. ↑ For a summary of this period, see Weir 2006, chapter 11; Doherty, chapter 8; Mortimer, 2006, chapter 4.
  119. ↑ Doherty, p.142.
  120. ↑ Weir 2006, p.248.
  121. ↑ Weir 2006, p.249.
  122. ↑ Weir 2006, p.259.
  123. ↑ Weir 2006, p.303.
  124. ↑ Doherty, p.156.
  125. ↑ Weir 2006, p.261.
  126. ↑ Weir 2006, p.305, p.313.
  127. ↑ Weir 2006, p.306.
  128. ↑ Weir 2006, p.261; Neillands, p.32.
  129. ↑ Weir 2006, p.261.
  130. ↑ Weir 2006, p.307.
  131. ↑ Weir 2006, p.315.
  132. ↑ Weir 2006, p.309.
  133. ↑ Weir 2006, p.310.
  134. ↑ Weir 2006, p.322.
  135. ↑ Weir 2006, p.322; Mortimer, 2004, p.218.
  136. ↑ Doherty, p.149.
  137. ↑ Weir 2006, p.333.
  138. ↑ Doherty, p.151.
  139. ↑ Doherty, p.152.
  140. ↑ Doherty, p.153.
  141. ↑ Weir 2006, p.326, is relatively cautious in this assertion; Mortimer, 2004 pp221-3 is more confident.
  142. ↑ Doherty, p.159.
  143. ↑ Doherty, p.160.
  144. ↑ Doherty, p.161.
  145. ↑ Doherty, p.161.
  146. ↑ Doherty, p.162.
  147. ↑ Doherty, p.172.
  148. ↑ Doherty, p.163.
  149. ↑ Weir 2006, p347.
  150. ↑ Doherty, p.173.
  151. ↑ Doherty, p.173.
  152. ↑ Doherty, p.174.
  153. ↑ Mortimer, Ian (2008). The Perfect King The Life of Edward III, Father of the English Nation. Vintage. p. 332.
  154. ↑ Doherty, p.175.
  155. ↑ Doherty, pp175-6.
  156. ↑ Doherty, p.177.
  157. ↑ Mortimer, Ian (2008). The Perfect King The Life of Edward III, Father of the English Nation. Vintage. p. 332.
  158. ↑ Doherty, p.176.
  159. ↑ Weir 2006, p.371.
  160. ↑ Weir 2006, p.374.
  161. ↑ Weir 2006, p.373.
  162. ↑ Weir 2006, p. 2.
  163. ↑ Weir 2006, p. 2.
  164. ↑ https://www.theguardian.com/books/booksblog/2010/aug/06/lying-historical-fiction
  165. ↑ Ewan, pp. 1219–21.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ainsworth, Peter. (2006) Representing Royalty: Kings, Queens and Captains in Some Early Fifteenth Century Manuscripts of Froissart's Chroniques. in Kooper (ed) 2006.
  • Boutell, Charles. (1863) A Manual of Heraldry, Historical and Popular. London: Winsor & Newton.
  • Carpenter, David. (2007a) "What Happened to Edward II?" London Review of Books. Vol. 29, No. 11. 7 June 2007.
  • Carpenter, David. (2007b) "Dead or Alive." London Review of Books. Vol. 29, No. 15. 2 August 2007.
  • Castor, Helen. (2011) She-Wolves: The Women Who Ruled England Before Elizabeth, Faber and Faber.
  • Doherty, P.C. (2003) Isabella and the Strange Death of Edward II. London: Robinson.
  • Ewan, Elizabeth. "Braveheart." American Historical Review. Vol. 100, No. 4. October 1995.
  • Given-Wilson, Chris. (ed) (2002) Fourteenth Century England. Prestwich: Woodbridge.
  • Holmes, George. (2000) Europe, Hierarchy and Revolt, 1320–1450, 2nd edition. Oxford: Blackwell.
  • Kibler, William W. (1995) Medieval France: an Encyclopedia. London: Routledge.
  • Kooper, Erik (ed). (2006) The Medieval Chronicle IV. Amsterdam: Rodopi.
  • Lord, Carla. (2002) Queen Isabella at the Court of France. in Given-Wilson (ed) (2002).
  • Mortimer, Ian. (2004) The Greatest Traitor: The Life of Sir Roger Mortimer, Ruler of England 1327–1330. London: Pimlico Press.
  • Mortimer, Ian. (2006) The Perfect King: The Life of Edward III, Father of the English Nation. London: Vintage Press.
  • Myers, A. R. (1978) England in the Late Middle Ages. Harmondsworth: Penguin Books.
  • Neillands, Robin. (2001) The Hundred Years War. London: Routledge.
  • Sumption, Jonathan. (1999) The Hundred Years War: Trial by Battle. Philadelphia: Pennsylvania University Press.
  • Weir, Alison. (1999) Britain's Royal Family: A Complete Genealogy. London: The Bodley Head.
  • Weir, Alison. (2006) Queen Isabella: She-Wolf of France, Queen of England. London: Pimlico Books.
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ισαβέλλα_της_Γαλλίας_(1295-1358)&oldid=10391075"