Μετάβαση στο περιεχόμενο

Πολωνοί Δίκαιοι των Εθνών

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μετάλλια και διπλώματα που απονεμήθηκαν σε τελετή στην Πολωνική Γερουσία στις 17 Απριλίου 2012.

Οι πολίτες της Πολωνίας έχουν τον υψηλότερο αριθμό ατόμων στον κόσμο που έχουν αναγνωριστεί από το Γιαντ Βασσέμ της Ιερουσαλήμ ως οι Πολωνοί Δίκαιοι των Εθνών, επειδή έσωσαν τους Εβραίους από την εξόντωση κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπάρχουν 7.112 (έως την 1η Ιανουαρίου 2020) Πολωνοί, άνδρες και γυναίκες, που έχουν αναγνωριστεί ως Δίκαιοι των Εθνών,[1] πάνω από το ένα τέταρτο των 27.712 που έχουν αναγνωριστεί από το Γιαντ Βασσέμ συνολικά.[2] Ο κατάλογος των Δικαίων δεν είναι ολοκληρωμένος και υπολογίζεται ότι εκατοντάδες χιλιάδες Πολωνοί έκρυψαν και βοήθησαν εκατοντάδες χιλιάδες Πολωνοεβραίους γείτονές τους. Πολλές από αυτές τις πρωτοβουλίες πραγματοποιήθηκαν από μεμονωμένα άτομα, αλλά υπήρχαν επίσης οργανωμένα δίκτυα πολωνικής αντίστασης που ήταν αφιερωμένα στη βοήθεια των Εβραίων – κυρίως, η οργάνωση Ζεγκότα.

Στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Πολωνία, το έργο της διάσωσης των Εβραίων ήταν δύσκολο και επικίνδυνο. Όλα τα μέλη του νοικοκυριού υπόκεινταν σε θανατική ποινή εάν ένας Εβραίος βρισκόταν κρυμμένος στο σπίτι τους ή στην περιουσία τους.

Δραστηριότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Περαιτέρω πληροφορίες: Διάσωση των Εβραίων από τους Πολωνούς κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος και Ολοκαύτωμα στην Πολωνία
«Η Μαζική Εξόντωση των Εβραίων στην υπό Γερμανική Κατοχή Πολωνία», από την πολωνική εξόριστη κυβέρνηση απευθυνόμενη στους συμμάχους των τότε Ηνωμένων Εθνών εν καιρώ πολέμου, 1942

Πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εβραϊκή κοινότητα της Πολωνίας αριθμούσε μεταξύ 3.300.000[3] και 3.500.000 ατόμων – περίπου το 10 τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Μετά τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία, το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας έστειλε εκατομμύρια απελαθέντες από κάθε ευρωπαϊκή χώρα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και καταναγκαστικής εργασίας που είχαν δημιουργηθεί στο έδαφος του Γενικού Κυβερνείου της κατεχόμενης Πολωνίας και στις πολωνικές περιοχές που προσαρτήθηκαν από τη Ναζιστική Γερμανία.[4] Οι περισσότεροι Εβραίοι ήταν φυλακισμένοι στα ναζιστικά γκέτο, από τα οποία τους απαγορεύτηκε να φύγουν. Λίγο μετά το ξέσπασμα του γερμανοσοβιετικού πολέμου το 1941, οι Γερμανοί άρχισαν την εξόντωση των Πολωνοεβραίων εκατέρωθεν της γραμμής Κάρζον, παράλληλα με την εθνοκάθαρση του πολωνικού πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των Ρομά και άλλων μειονοτήτων της Πολωνίας.[4]

Καθώς έγινε φανερό ότι, όχι μόνο οι συνθήκες στα γκέτο ήταν τρομερές (πείνα, ασθένειες, εκτελέσεις), αλλά ότι οι Εβραίοι ξεχώριζαν για εξόντωση στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης, προσπαθούσαν όλο και περισσότερο να δραπετεύσουν από τα γκέτο και να κρυφτούν προκειμένου να επιβιώσουν από τον πόλεμο.[5] Πολλοί Πολωνοί Εθνικοί έκρυβαν εκατοντάδες χιλιάδες Εβραίους γείτονές τους. Πολλές από αυτές τις προσπάθειες προέκυψαν αυθόρμητα από μεμονωμένες πρωτοβουλίες, αλλά υπήρχαν επίσης οργανωμένα δίκτυα αφιερωμένα στη βοήθεια των Εβραίων.[6]

Πιο συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο του 1942 ιδρύθηκε μια Προσωρινή Επιτροπή για την Βοήθεια των Εβραίων (Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom) με πρωτοβουλία της Πολωνής μυθιστοριογράφου Ζόφια Κόσακ-Στσούτσκα, της διάσημης καλλιτεχνικής και λογοτεχνικής οικογένειας Κόσακ. Αυτό το σώμα έγινε σύντομα το Συμβούλιο Βοήθειας στους Εβραίους (Rada Pomocy Żydom), γνωστό με την κωδική ονομασία Ζεγκότα, με τον Γιούλιαν Γκρομπέλνι ως πρόεδρό της και την Ιρένα Σέντλερ ως επικεφαλής του τμήματος παιδιών.[7][8]

Δεν είναι ακριβώς γνωστό πόσους Εβραίους βοήθησε η Ζεγκότα, αλλά κάποια στιγμή το 1943 είχε υπό τη φροντίδα της 2.500 παιδιά Εβραίων μόνο στη Βαρσοβία. Στο τέλος του πολέμου, η Σέντλερ προσπάθησε να εντοπίσει τους γονείς της, αλλά σχεδόν όλοι είχαν πεθάνει στην Τρεμπλίνκα. Υπολογίζεται ότι περίπου οι μισοί από τους Εβραίους που επέζησαν του πολέμου (άρα πάνω από 50.000) βοηθήθηκαν με κάποιον τρόπο από τη Ζεγκότα.[9]

Σε πολλές περιπτώσεις, Εβραίοι διασώθηκαν από ολόκληρες κοινότητες, με πολλά άτομα να εμπλέκονται,[10] σε πολλά χωριά. Πολλές οικογένειες που έκρυβαν τους Εβραίους γείτονές τους σκοτώθηκαν γι' αυτό το λόγο.[11]

Κίνδυνοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Περαιτέρω πληροφορίες: Εβραϊκά γκέτο στη γερμανοκρατούμενη Πολωνία
 

Κατά τη διάρκεια της κατοχής της Πολωνίας (1939–1945), η ναζιστική γερμανική διοίκηση δημιούργησε εκατοντάδες γκέτο που περιβάλλονταν από τοίχους και συρματοπλέγματα στις περισσότερες μητροπολιτικές πόλεις, με εθνικούς Πολωνούς στην «Άρια πλευρά» και τους Πολωνοεβραίους στριμωγμένους σε ένα μικρό μέρος του χώρου της πόλης. Οποιοσδήποτε από την Άρια πλευρά πιανόταν να βοηθά αυτούς από την εβραϊκή πλευρά στην απόκτηση τροφής υπόκειντο σε θανατική ποινή.[12][13] Η συνήθης τιμωρία για την παροχή βοήθειας στους Εβραίους ήταν ο θάνατος, που ίσχυε για ολόκληρες οικογένειες. Στις 10 Νοεμβρίου 1941, η θανατική ποινή επεκτάθηκε από τον Χανς Φρανκ για να εφαρμοστεί στους Πολωνούς που βοηθούσαν τους Εβραίους «με οποιονδήποτε τρόπο: δίνοντας τους στέγη για τη νύχτα, μεταφέροντας τους με όχημα οποιουδήποτε είδους» ή «ταΐζοντάς τους ή πουλώντας τους τρόφιμα». Ο νόμος δημοσιοποιήθηκε με αφίσες που διανεμήθηκαν σε όλες τις μεγάλες πόλεις. Οι Πολωνοί διασώστες είχαν πλήρη επίγνωση των κινδύνων που αντιμετώπιζαν αυτοί και οι οικογένειές τους, όχι μόνο από τους εισβολείς Γερμανούς, αλλά και από τους προδότες (βλέπε: σμαλτσόβνικ) στον τοπικό, πολυεθνικό πληθυσμό και τη Φόλκσντοϊτσε. Οι Ναζί εφάρμοσαν έναν νόμο που απαγόρευε σε όλους τους μη Εβραίους να αγοράζουν από εβραϊκά καταστήματα με τη μέγιστη ποινή του θανάτου.[14]

Ο Γκούναρ Σ. Πόλσον, στο έργο του για την ιστορία των Εβραίων της Βαρσοβίας κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, έχει αποδείξει ότι, παρά τις πολύ σκληρότερες συνθήκες, οι Πολωνοί κάτοικοι της Βαρσοβίας κατάφεραν να υποστηρίξουν και να κρύψουν το ίδιο ποσοστό Εβραίων που έκαναν οι κάτοικοι πόλεων σε ασφαλέστερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, όπου δεν υπήρχε θανατική ποινή για τη διάσωσή τους.

Αριθμοί

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν 7.112 επίσημα αναγνωρισμένοι Πολωνοί Δίκαιοι των Εθνών - ο υψηλότερος αριθμός μεταξύ των εθνών του κόσμου. Σε ένα διεθνές ιστορικό συνέδριο το 1979 αφιερωμένο στους διασώστες του Ολοκαυτώματος, ο Τ. Φρίντμαν είπε αναφερόμενος στην Πολωνία: «Αν γνωρίζαμε τα ονόματα όλων των ευγενών ανθρώπων που ρίσκαραν τη ζωή τους για να σώσουν τους Εβραίους, η περιοχή γύρω από το Γιαντ Βασσέμ θα ήταν γεμάτη δέντρα και θα μετατρεπόταν σε δάσος». Ο Χανς Γ. Φυρτ υποστηρίζει ότι ο αριθμός των Πολωνών που βοήθησαν τους Εβραίους είναι πολύ υποτιμημένος και ότι μπορεί να υπήρχαν έως και 1.200.000 Πολωνοί διασώστες.

Αξιοσημείωτοι διασώστες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη!
Περαιτέρω πληροφορίες: Κατάλογος Πολωνών Δίκαιων των Εθνών και

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2021. 
  2. ↑ «Names of Righteous by Country | www.yadvashem.org». www.yadvashem.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2018. 
  3. ↑ London Nakl. Stowarzyszenia Prawników Polskich w Zjednoczonym Królestwie [1941] ,Polska w liczbach. Poland in numbers. Zebrali i opracowali Jan Jankowski i Antoni Serafinski. Przedmowa zaopatrzyl Stanislaw Szurlej.
  4. ↑ 4,0 4,1 Φραντσίσεκ Πίπερ. "The Number of Victims" in Gutman, Yisrael & Berenbaum, Michael. Anatomy of the Auschwitz Death Camp, Indiana University Press, 1994; this edition 1998, σελ. 62.
  5. ↑ Μάρτιν Γκίλμπερτ. The Righteous: The Unsung Heroes of the Holocaust. Macmillan, 2003. σελ. 101.
  6. ↑ Ταντέους Πιοτρόφσκι (1997). «Assistance to Jews». Poland's HolocaustΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. McFarland & Company. σελ. 117. ISBN 0-7864-0371-3. 
  7. ↑ Τζον Τ. Παβλικόφσκι, Polish Catholics and the Jews during the Holocaust, στο, Google Print, p. 113 στο Joshua D. Zimmerman, Contested Memories: Poles and Jews During the Holocaust and Its Aftermath, Rutgers University Press, 2003, (ISBN 0-8135-3158-6)
  8. ↑ Άντζεϊ Σουαβίνσκι, Those who helped Polish Jews during WWII Αρχειοθετήθηκε 2019-10-20 στο Wayback Machine.. Μετάφραση από τα πολωνικά από τον Αντόνι Μποχντανόβιτς. Άρθρο στις σελίδες του Παραρτήματος του Λονδίνου της Ένωσης Πρώην Υπηρετών του Πολωνικού Εσωτερικού Στρατού. Τελευταία πρόσβαση στις 14 Μαρτίου 2008.
  9. ↑ Ταντέους Πιοτρόφσκι (1997). «Assistance to Jews». Poland's HolocaustΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. McFarland & Company. σελ. 118. ISBN 0-7864-0371-3. 
  10. ↑ Ντάριους Λιμπιόνκα, "Polska ludność chrześcijańska wobec eksterminacji Żydów—dystrykt lubelski," στο Ντάριους Λιμπιόνκα, Akcja Reinhardt: Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie Αρχειοθετήθηκε 4 December 2008 στο Wayback Machine. (Βαρσοβία: Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης–Επιτροπή για τη δίωξη των εγκλημάτων κατά του πολωνικού έθνους, 2004), σελ. 325. (πολωνικά
  11. ↑ The Righteous and their world. Markowa through the lens of Józef Ulma, του Ματεόυς Σπίτμα Αρχειοθετήθηκε 2008-12-05 στο Wayback Machine., Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης
  12. ↑ Ντόναλντ Λ. Νιέβικ, Φράνσις Ρ. Νικοσία, The Columbia Guide to the Holocaust, Columbia University Press, 2000, (ISBN 0-231-11200-9), Google Print, σελ. 114
  13. ↑ Antony Polonsky, 'My Brother's Keeper?': Recent Polish Debates on the Holocaust, Routledge, 1990, (ISBN 0-415-04232-1), Google Print, σελ. 149
  14. ↑ Ίβο Πογκονόφσκι, Jews in Poland, Hippocrene, 1998. (ISBN 0-7818-0604-6). σελ. 99.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πολωνοί_Δίκαιοι_των_Εθνών&oldid=10513884"