Ζόφια Κόσακ-Στσούτσκα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ζόφια Κόσακ-Στσούτσκα
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Zofia Kossak-Szczucka (Πολωνικά)
Γέννηση10  Αυγούστου 1889[1][2]
Kośmin, Lublin Voivodeship
Θάνατος9  Απριλίου 1968[3][4][5]
Μπιέλσκο-Μπιάουα[6][7]
Τόπος ταφήςΒοεβοδάτο Σιλεσίας
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνία
ΘρησκείαΛατινική Εκκλησία[2]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά[8][9]
ΣπουδέςΣχολή Καλών Τεχνών στη Βαρσοβία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας[5][2]
δημοσιογράφος άποψης[5]
ποιήτρια[2]
δημιουργός γραπτών έργων[2]
δασκάλα[2]
Αξιοσημείωτο έργοd:Q11826479
d:Q19061188
d:Q11750052
d:Q23809241
d:Q9182316
d:Q25415458
d:Q24948258
Οικογένεια
ΤέκναΆννα Σατκόφσκα
ΓονείςΤαντέους Κόσακ
ΣυγγενείςΦρανσουά Ροσέ
Οικογένειαοικογένεια Κόσακ
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΧρυσή Δάφνη (Πολωνική Ακαδημία Λογοτεχνίας)
Χρυσός Σταυρός της Αξίας[10]
Αξιωματικός του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας[11]
Order of Saint Lazarus (1938)
Τάγμα του Λευκού Αετού (Πολωνία) (11  Νοεμβρίου 2018)
Δίκαιοι των Εθνών (13  Σεπτεμβρίου 1982)[2]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Ζόφια Κόσακ-Στσούτσκα (πολωνικά: Zofia Kossak-Szczucka, επίσης Κόσακ-Σατκόφσκα [Kossak-Szatkowska]) (10 Αυγούστου 1889[α] – 9 Απριλίου 1968) ήταν Πολωνή συγγραφέας και αντιστασιακή κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Συνίδρυσε δύο πολωνικές οργανώσεις εν καιρώ πολέμου: Μέτωπο για την Αναγέννηση της Πολωνίας και Ζεγκότα, που ιδρύθηκαν για να βοηθήσουν τους Πολωνούς Εβραίους να ξεφύγουν από το Ολοκαύτωμα. Το 1943, συνελήφθη από τους Γερμανούς και στάλθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς, αλλά επέζησε του πολέμου.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νεότερα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ζόφια Κόσακ ήταν κόρη του Ταντέους Κόσακ, ο οποίος ήταν δίδυμος αδερφός του ζωγράφου Βόιτσεχ Κόσακ και εγγονή του ζωγράφου Γιούλιους Κόσακ. Παντρεύτηκε δύο φορές. Το 1923, μετά το θάνατο του πρώτου της συζύγου, Στέφαν Στσούτσκι, στο Λβιβ, εγκαταστάθηκε στο χωριό Γκούρκι Βιέλκιε στη Σιλεσία του Τσιέσιν, όπου το 1925 παντρεύτηκε τον Ζίγκμουντ Σατκόφσκι.[13]

Ακτιβισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συνδέθηκε με τη λογοτεχνική ομάδα Τσάρτακ και έγραψε κυρίως για τον Καθολικό Τύπο. Το πιο γνωστό της έργο από εκείνη την περίοδο είναι το Η Φλόγα, απομνημονεύματα της Ρωσικής Επανάστασης του 1917. Το 1936, έλαβε τη διάσημη Χρυσή Δάφνη (Złoty Wawrzyn) της Πολωνικής Ακαδημίας Λογοτεχνίας. Τα ιστορικά μυθιστορήματα της Κόσακ-Στσούτσκα περιλαμβάνουν τα Beatum scelus (1924), Złota wolność (Χρυσή Ελευθερία, 1928), Legnickie pole ( The Field of Legnica, 1930), Trembowla (1939), Suknia Dejanisus (399), Suknia Dejaniry (39). Πιο γνωστά είναι τα Krzyżowcy (Άγγελοι στη σκόνη, 1935), Król trędowaty (Λεπρός βασιλίας, 1936) και Bez oręża (Μακάριοι οι Μεικ, 1937) που πραγματεύεται τις Σταυροφορίες και αργότερα τον Φραγκίσκο της Ασίζης, μεταφρασμένο σε πολλές γλώσσες. Έγραψε επίσης το Z miłości (Από αγάπη, 1926) και το Szaleńcy boży (Οι τρελοί του Θεού, 1929), με θρησκευτικά θέματα.

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δραστηριότητες Τύπου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Πολωνίας, εργάστηκε στον υπόγειο Τύπο: από το 1939 έως το 1941, συνεκδότρια της υπόγειας εφημερίδας Polska żyje (Η Πολωνία ζει ). Το 1941, ίδρυσε την καθολική οργάνωση Front Odrodzenia Polski (Μέτωπο για την Αναγέννηση της Πολωνίας) και επιμελήθηκε την εφημερίδα της, Prawda (Η αλήθεια).

Στον υπόγειο τύπο, χρησιμοποιούσε το κωδικό όνομα Βερονίκα (Weronika).[14]

Σύλληψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

«Στη Ζόφια Κόσακ, τη διάσημη Πολωνή καθολική συγγραφέα, μια γυναίκα με μεγάλη γενναιοδωρία και θάρρος. Τοποθετήθηκε από τους συμπολίτες της, 1981» (Μνημείο στο εξωτερικό της Εκκλησίας της Ενορίας των Αγίων Πάντων στο Γκούρκι Βιέλκιε)

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1943, η Κόσακ-Στσούτσκα συνελήφθη στη Βαρσοβία από μια γερμανική περιπολία.[15] Οι Γερμανοί, μη συνειδητοποιώντας ποια ήταν, την έστειλαν πρώτα στη Φυλακή Πάβιακ και μετά στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς. Όταν η πραγματική της ταυτότητα έγινε γνωστή τον Απρίλιο του 1944, στάλθηκε πίσω στη Βαρσοβία για ανάκριση και καταδικάστηκε σε θάνατο. Απελευθερώθηκε τον Ιούλιο του 1944 με τις προσπάθειες του πολωνικού υπόγειου και συμμετείχε στην Εξέγερση της Βαρσοβίας.

Μεταπολεμικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ένα κομμουνιστικό καθεστώς άρχισε να εγκαθιδρύεται στην Πολωνία. Τον Ιούνιο του 1945, η Κόσακ κλήθηκε από τον Γιάκουμπ Μπέρμαν, τον νέο Πολωνό υπουργό Εσωτερικών, ο οποίος ήταν Εβραίος. Τη συμβούλεψε έντονα να εγκαταλείψει τη χώρα αμέσως για τη δική της προστασία, γνωρίζοντας τι θα έκανε η κυβέρνησή του στους πολιτικούς εχθρούς, καθώς και γνωρίζοντας από τον αδελφό του, Άντολφ Μπέρμαν, τι είχε κάνει η Κόσακ για να σώσει ζωές Εβραίων.[16] Η Κόσακ διέφυγε στη Δύση, αλλά επέστρεψε στην Πολωνία το 1957.

Η Κόσακ-Στσούτσκα δημοσίευσε το Z Otchłani (Από τη άβυσοο, 1946), βασισμένη στις εμπειρίες της από το Άουσβιτς. Το Dziedzictwo (Κληρονομία, 1956–67) αφορά την οικογένεια Κόσακ. Το Przymierze (Σύμφωνο, 1951) αφηγείται την ιστορία του Αβραάμ. Η Κόσακ-Στσούτσκα έγραψε επίσης βιβλία για παιδιά και εφήβους, συμπεριλαμβανομένων των Bursztyn (1936) και Gród nad jeziorem (Οικισμός δίπλα στη λίμνη, 1938).

Το 1964 ήταν μία από τους υπογράφοντες της λεγόμενης Επιστολής των 34 προς τον Πρωθυπουργό Γιούζεφ Τσιρανκιέβιτς, σχετικά με την ελευθερία του πολιτισμού.

Το 1982, το Ινστιτούτο Γιαντ Βασσέμ στην Ιερουσαλήμ αναγνώρισε τη Ζόφια Κόσακ ως Δίκαιη των Εθνών. Το 2009, η Εθνική Τράπεζα της Πολωνίας εξέδωσε ένα νόμισμα μεταθανάτια για το έργο των Κόσακ, Ιρένα Σέντλερ και Ματίλντα Γκέτερ στη βοήθεια των Εβραίων (βλ. Ζεγκότα). Το 2018, η Ζόφια Κόσακ τιμήθηκε με το υψηλότερο Πολωνικό παράσημο, το Τάγμα του Λευκού Αετού.

Η κόρη της Ζόφια, Άννα Σατκόφσκα (15 Μαρτίου 1928, Γκούρκι Βιέλκιε – 27 Φεβρουαρίου 2015), έγραψε ένα βιβλίο για την εμπειρία της κατά την Εξέγερση της Βαρσοβίας.[16]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Η 8η Αυγούστου 1890, συνήθως δόθηκε ως ημερομηνία γέννησής της, συμπεριλαμβανομένης της ίδιας, αλλά το πιστοποιητικό γέννησής της που ανακαλύφθηκε πρόσφατα επιβεβαιώνει την ημερομηνία ως 10 Αυγούστου 1889 — δείτε [12]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 web.archive.org/web/20070927181637/http://www.zofiakossak.pl/aktualnosci/?nzw=info&nr=20. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2018.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 «The Righteous Among the Nations Database» (Αγγλικά)
  3. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13615723m. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/91863. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  7. ↑ 11.433.49.
  8. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13615723m. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  9. ↑ CONOR.SI. 22279267.
  10. ↑ Ανακτήθηκε στις 8  Μαρτίου 2021.
  11. ↑ Ανακτήθηκε στις 9  Μαρτίου 2021.
  12. ↑ «Zofia Kossak» (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2007. 
  13. ↑ Zdzisław Hierowski (1947). 25 [i.e. Dwadzieścia pięć] lat literatury na Śląsku, 1920-1945. Drukarnia Cieszyńska. σελ. 194. 
  14. ↑ Tomaszewski, Irene· Werbowski, Tecia (2010). Code Name Żegota: Rescuing Jews in Occupied Poland, 1942-1945 : the Most Dangerous Conspiracy in Wartime Europe (στα Αγγλικά). ABC-CLIO. σελ. 37. ISBN 978-0-313-38391-5. 
  15. ↑ Maria Przyłęcka (1997). «Zofia Kossak jaką pamiętam (wspomnienia łączniczki)». Στο: Heska-Kwaśniewicz, Krystyna. Zwyczajna świętość : Zofia Kossak we wspomnieniach. Katowice: Macierz Ziemi Cieszyńskiej. σελίδες 62–64. ISBN 83-903589-8-0. 
  16. ↑ 16,0 16,1 La maison brulée (The burned house).

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Jurgała-Jurecka, Joanna (2009). Historie zwyczajne i nadzwyczajne, czyli znani literaci na Śląsku Cieszyńskim. Τσιέσιν: Biblioteka Miejska w Cieszynie. σελίδες 68–89. ISBN 978-83-915660-9-1. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ζόφια_Κόσακ-Στσούτσκα&oldid=10059842"