Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μελισσοκόμος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μελισσοκόμος εξετάζοντας ένα πλαίσιο με γόνο, στην Κάτω Σαξονία, Γερμανία.
Μελισσοκόμος, εργαζόμενος σε μελισσοκομείο.

Ο μελισσοκόμος έχει στην κατοχή του μέλισσες και εξασκεί την μελισσοκομική.

Οι μέλισσες παράγουν βασικά προϊόντα, όπως μέλι, κερί, γύρη, πρόπολη και βασιλικό πολτό, ενώ, κάποιοι μελισσοκόμοι ανατρέφουν επίσης βασίλισσες και μέλισσες προς πώληση σε άλλους αγρότες και προς ικανοποίηση της επιστημονικής περιέργειας. Οι μελισσοκόμοι χρησιμοποιούν τις μέλισσες, για την παροχή υπηρεσιών επικονίασης στους καλλιεργητές καρπών και λαχανικών. Πολλοί κρατούν μέλισσες ως χόμπι. Άλλοι το κάνουν για το εισόδημα, είτε ως δευτερεύουσα εργασία σε άλλη εργασία ή ως εμπορικοί χρήστες. Αυτοί οι παράγοντες, επηρεάζουν τον αριθμό των αποικιών που διατηρούνται από το μελισσοκόμο.

Μελισσοκόμος, σε παλαιά Γερμανική ζωγραφική πάνω σε γυαλί. Από κάτω το ρεφρέν παιδικού τραγουδιού, του Hoffmann von Fallersleben.

Οι μελισσοκόμοι (apiarists ή λιγότερο συχνά apiculturists, αμφότερα προερχόμενα από το Λατινικό apis, μέλισσα· σύγκριση με το apiary = μελισσοκομείο), λέγονται και αγρότες μελιού (honey farmers). Ο όρος μελισσοκόμος, αναφέρεται στο άτομο που έχει στην κατοχή του μέλισσες σε κυψέλες, κυτία ή άλλα δοχεία. Οι μέλισσες δεν εξημερώνονται και ο μελισσοκόμος δεν ελέγχει τα πλάσματα. Ο μελισσοκόμος έχει την κυριότητα των κυψελών ή των κιβωτίων και τον συναφή εξοπλισμό. Οι μέλισσες έχουν την ευχέρεια να αναζητήσουν τροφή ή να εγκαταλείψουν (σμηνουργία) όπως αυτές το επιθυμούν. Οι μέλισσες, τις περισσότερες φορές επιστρέφουν στη κυψέλη του μελισσοκόμου, καθώς η κυψέλη προσφέρει ένα καθαρό, σκοτεινό, προφυλαγμένο τόπο διαμονής.

Κατηγοριοποιήσεις μελισσοκόμων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δυο μελισσοκόμοι στην Κορνουάλη, Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ελέγχουν τις κυψέλες τους χρησιμοποιώντας καπνιστήρι.

Οι περισσότεροι είναι μελισσοκόμοι από χόμπι (προσφιλούς ενασχόλησης).[1] Αυτοί οι άνθρωποι συνήθως εργάζονται ή κατέχουν μερικές μόνο κυψέλες. βασικός πόλος έλξης, είναι το ενδιαφέρον τους στην οικολογία και την φύση. Το μέλι είναι ένα υποπροϊόν από αυτό το χόμπι. Δεδομένου, ότι συνήθως απαιτείται μια σημαντική επένδυση, για τη δημιουργία ενός μικρού μελισσοκομείου και δεκάδες ώρες εργασίας, με τις κυψέλες και τον εξοπλισμό του μελιού, η μελισσοκομική από χόμπι (προσφιλούς ενασχόλησης), σπανίως είναι κερδοφόρα εκτός της Ευρώπης, όπου η έλλειψη των βιολογικών προϊόντων της μέλισσας, μερικές φορές προκαλεί έντονη ζήτηση για το ιδιωτικά παραγόμενο μέλι.

Ο μελισσοκόμος δευτερεύουσας εργασίας, επιχειρεί να βγάλει κέρδος έχοντας μέλισσες, αλλά στηρίζεται σε μια άλλη πηγή εισοδήματος. Οι δευτερεύουσας εργασίας μελισσοκόμοι, μπορούν να χειριστούν έως και 300 αποικίες μελισσών, οι οποίες παράγουν 10-20 μετρικούς τόνους μελιού, αξίας μερικών δεκάδων χιλιάδων ευρώ κατ' έτος.

Οι εμπορικοί μελισσοκόμοι, ελέγχουν εκατοντάδες ή χιλιάδες αποικίες μελισσών. Οι πλέον εκτενείς, εκμεταλλεύονται έως και 50.000 αποικίες μελισσών και παράγουν, μέλι αξίας εκατομμυρίων ευρώ. Ο πρώτος σημαντικός εμπορικός μελισσοκόμος, ήταν πιθανότατα ο Petro Prokopovych από την Ουκρανία, που στις αρχές του 19ου αιώνα, απασχολούσε 6.600 αποικίες.[2] Κατά τη δεκαετία του 1840 στις ΗΠΑ, ο Moses Quinby, ήταν ο πρώτος σημαντικός εμπορικός μελισσοκόμος με 1.200 αποικίες. Αργότερα (στις δεκαετίες του 1960 -1970), ο Jim Powers από το Αϊντάχο, ΗΠΑ, είχε 30.000 κυψέλες που παρήγαγαν μέλι.[3] Ο Miel Carlota, βοηθούμενος από τους συνεταίρους Arturo Wulfrath και Juan Speck από το Μεξικό, είχαν τουλάχιστον 50.000 κυψέλες μελισσών από το 1920 έως το 1960.[4] Σήμερα, η «Adee Honey Farm» στη Νότια Ντακότα, των ΗΠΑ, αριθμεί 80.000 αποικίες και η «Scandia Honey Company» στην Αλμπέρτα, του Καναδά με 15.000 αποικίες, είναι παγκοσμίως, μεταξύ των μεγαλύτερων μελισσοκομικών επιχειρήσεων. Παγκοσμίως, οι εμπορικοί μελισσοκόμοι, αριθμούν περίπου το 5% έναντι των μεμονωμένων μελισσοκόμων, αλλά, παράγουν το 60% περίπου, της παγκόσμιας παραγωγής μελιού.

Τύποι μελισσοκόμων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κυψέλες στην Κρήτη.
Κυψέλες από ψημένο πηλό (Μουσείο Μέλισσας Ρόδου).

Οι περισσότεροι μελισσοκόμοι παράγουν εμπορεύματα (γεωργικά προϊόντα) προς πώληση. Το μέλι είναι το πιο πολύτιμο αγαθό που πωλείται από τους μελισσοκόμους. Οι μέλι-παραγωγοί μελισσοκόμοι, προσπαθούν να διατηρήσουν τις αποικίες στο μέγιστο της αντοχής των μελισσών, στις περιοχές με πηγές πυκνού νέκταρος. Παράγουν και πωλούν μέλι και ορισμένες φορές κηρήθρα. Οι μελισσοκόμοι ενδέχεται να πωλούν τα εμπορεύματά τους λιανική, ως αυτο-μεσίτες, είτε μέσω εμπορικών συσκευαστών και διανομέων. Το κερί μέλισσας, η γύρη, ο βασιλικός πολτός και η πρόπολη ενδέχεται επίσης, να είναι σημαντικές πηγές εσόδων.

Οι μελισσοκόμοι της Ταϊβάν για παράδειγμα, εξάγουν τόνους από βασιλικό πολτό, το υψηλής διατροφικής αξίας συμπλήρωμα διατροφής, με το οποίο τρέφονται οι βασίλισσες των μελισσών. Οι σύγχρονοι μελισσοκόμοι, σπανίως διατηρούν μέλισσες, αποκλειστικά για την παραγωγή κεριού μέλισσας. Το κερί μέλισσας, συλλέγεται μαζί με το μέλι και διαχωρίζονται για την πώληση.

Μερικοί μελισσοκόμοι, παρέχουν στους άλλους γεωργούς, μια υπηρεσία επικονίασης. Αυτοί οι μελισσοκόμοι, μπορεί να μην παράγουν προς πώληση καθόλου μέλι. Οι επικοντιστές μελισσοκόμοι, κινούν τη νύχτα σε τεράστιες ποσότητες, τις κυψέλες των μελισσών, ούτως ώστε οι καρποί και τα λαχανικά, να έχουν διαθέσιμα αρκετά έντομα επικονίασης, για μέγιστα επίπεδα παραγωγής. Για την υπηρεσία της διατήρησης ισχυρών αποικιών μελισσών και τη μετακίνηση τους σε καλλιέργειες όπως αμυγδάλων, μήλων, κερασιών, βατόμουρων, πεπονιών και κολοκύθων, αυτοί οι μελισσοκόμοι συνήθως αμείβονται σε μετρητά.

Οι εκτροφείς βασιλισσών, είναι ειδικευμένοι μελισσοκόμοι, οι οποίοι εκτρέφουν βασίλισσες μελισσών, για άλλους μελισσοκόμους. Οι εκτροφείς διατηρούν επιλεγμένο απόθεμα ανώτερης ποιότητας και τείνουν να εκτρέφουν τις μέλισσές τους, σε γεωγραφικές περιοχές με πρώιμες άνοιξες. Αυτοί οι μελισσοκόμοι, μπορούν επίσης να παρέχουν προς τους μελισσοκόμους, επιπλέον μέλισσες (παραγωγούς μελιού, επικοντιστές ή μελισσοκόμους από χόμπι), οι οποίοι θέλουν να ξεκινήσουν νέα εγχειρήματα ή να επεκτείνουν τις εκμεταλλεύσεις τους. Οι εκτροφείς βασιλισσών χρησιμοποιούν τα κυτία Jenter (Jenter kits),[Σημ. 1] με σκοπό την παραγωγή μεγάλων αριθμών βασιλισσών γρήγορα και αποτελεσματικά.

Μελισσοκομικό ημερολόγιο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Μάρτιος: Περί το τέλος του μήνα, όταν οι καιρικές συνθήκες το επιτρέπουν και ο καιρός είναι καλός και θερμός, επιθεωρούνται οι αποικίες. Ελέγχεται αν υπάρχει επαρκής ποσότητα γύρης. Οι αποικίες δεν θα πρέπει να ενοχλούνται, εξεταζόμενες, άνευ αιτίας. Εξασφαλίζεται ότι υπάρχει βασίλισσα και ότι υπάρχει επάρκεια κενών κελιών. Οι παρουσία πολλών κηφήνων, πιθανόν να υποδηλώνει την έλλειψη βασίλισσας.[5]
  • Απρίλιος: Στις περιοχές όπου ο καιρός είναι ιδανικός και υπάρχει ανθοφορία, οι αποικίες θα πρέπει να είναι ισχυρές. Ίσως χρειαστεί επιθεώρηση. Πραγματοποιείται ενδελεχής έλεγχος και κρατούνται λεπτομερείς σημειώσεις.[5]
  • Μάιος: Προσοχή για τυχόν σημάδια σμηνουργίας. Τώρα είναι η στιγμή της απόφασης, για την αύξηση του αριθμού των αποικιών και της προετοιμασίας που απαιτείται. Επιβάλλεται, η εκ των προτέρων προμήθεια, των απαιτουμένων αναγκών των μελισσών.[5]
  • Ιούνιος: Εδώ υπάρχει μια προσωρινή ησυχία στις ενέργειες των μελισσών, ακολουθούμενη από πτώση της ποσότητας στο νέκταρ. Στις κακές χρονιές, οι μέλισσες θα πρέπει παρακολουθούνται στενά, ώστε η αναζήτηση της τροφής, για την εκτροφή του γόνου, να μην υπερβαίνει την ποσότητα της τροφής που εισέρχεται στην κυψέλη. Γίνεται έλεγχος για τυχόν σημάδια σμηνουργίας. Γίνεται εκ των προτέρων επανέλεγχος, των μελλοντικών αναγκών των μελισσών.[5]
  • Ιούλιος και Αύγουστος: Τον Ιούλιο, επανάληψη των εργασιών του Ιουνίου. Τον Ιούλιο, ίσως διαφανεί αύξηση της ποσότητας στο νέκταρ. Τέλη Αυγούστου - αρχές Σεπτεμβρίου, αφαιρούνται τα πλαίσια μελιού. Εποχή του τρύγου.[5]
  • Σεπτέμβριος και Οκτώβριος: Οι μέλισσες ταΐζονται και επιθεωρούνται οι αποικίες. Εξασφαλίζεται ότι η βασίλισσα γεννά κανονικά και ότι υπάρχουν επαρκείς προμήθειες για τον χειμώνα. Το τάισμα τελειώνει περί τα τέλη Σεπτεμβρίου με μέσα Οκτωβρίου.[5]
  • Νοέμβριος έως Φεβρουάριος: Δεν ενοχλούνται οι μέλισσες. Περιοδικά ελέγχεται η οροφή της κυψέλης αναφορικά με την στεγανότητά της. Εάν συγκεντρωθεί χιόνι στην είσοδο της κυψέλης, αυτό απομακρύνεται ώστε να επιτραπεί ο εξαερισμός της. Ο χειμώνας είναι ο μήνας ανάγνωσης και μελέτης. Γίνεται αναδρομή των στοιχείων και προγραμματίζεται ο επόμενος χρόνος. Είναι ο ιδανικός χρόνος για την παραγγελία ή την κατασκευή του εξοπλισμού.[5]

Προστατευτικός ρουχισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Καπέλο με δίχτυ
  • Ενσωματωμένη πουκαμίσα που να ασφαλίζει στα μανίκια
  • Παντελόνι ή φόρμα εργασίας, με εξωτερικές τσέπες που να ασφαλίζει στα παντζάκια
  • Μπότες
  • Γάντια[Σημ. 2]

Το προτιμώμενο χρώμα είναι το λευκό.[Σημ. 3]

Σημαντική προειδοποίηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά την διάρκεια των μελισσοκομικών χειρισμών, είναι ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ ο κατάλληλος προστατευτικός ρουχισμός. Μελισσοκομικές εργασίες άνευ του ενδεδειγμένου προστατευτικού εξοπλισμού, ενδέχεται να αποβούν δυσάρεστες, ίσως ακόμα και μοιραίες.

  1. Το κυτίο Jenter (Jenter kit) ή κυτίο Karl Jenter (Karl Jenter kit), είναι το κομμάτι του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται από τους μελισσοκόμους, για να αυξήσουν σε μεγάλο αριθμό, τις βασίλισσες των μελισσών.
  2. Σε περίπτωση που χρησιμοποιηθούν πλαστικά γάντια (π.χ. κουζίνας) και τσιμπηθούν από τις μέλισσες, συνιστάται να πλυθούν καλά αμέσως, ώστε να εκλείψει η οσμή του κεντριού επάνω στο γάντι, που θα αγριέψει και τις άλλες μέλισσες.[Παρ. Σημ. 1]
  3. Στις μέλισσες δεν αρέσει το μπλε καθώς επίσης και το καφέ χρώμα.[Παρ. Σημ. 1]
Παραπομπές σημειώσεων
  1. 1,0 1,1 Peter Beckley - Garden Farming Series (1985). «Equipment». Keeping Bees. Great Britain: Pelham Books Ltd. σελίδες 33–34. ISBN 0-7207-1436-28 Check |isbn= value: length (βοήθεια). 
  1. Illustrated Encyclopedia of Beekeeping, Morse and Hooper, 1985, E.P. Dutton, Inc..
  2. «Biography of Prokopovych». Beekeeping.com.ua. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2013. 
  3. Bad Beekeeping, p 277, Ron Miksha, 2004
  4. Pequeña guía para el apicultor principiante, by Wulfrath and Speck, Editora Agricola Mexicana, 1955
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Peter Beckley - Garden Farming Series (1985). «The Beekeeper's Year». Keeping Bees. Great Britain: Pelham Books Ltd. σελίδες 106–107. ISBN 0-7207-1436-28 Check |isbn= value: length (βοήθεια). 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]