Μαρκιανός (σφετεριστής)

Μαρκιανός
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	5ος αιώνας
Θάνατος	484
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός
Οικογένεια
Σύζυγος	Λεοντία Πορφυρογέννητη
Γονείς	Ανθέμιος και Μαρκία Ευφημία
Αδέλφια	Προκόπιος Ανθέμιος Ρώμυλος Αλυπία Ανθεμίολος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Ρωμαίος συγκλητικός

Ο Μαρκιανός, λατιν. Marcianus (άκμασε 469-484), από τη Δυναστεία του Λέοντος, ήταν σφετεριστής εναντίον του Ζήνωνα το 479.

Βιογραφία

Γιος του Ανθεμίου (467-472) αυτοκράτορα της Δύσης (β. 467-472) και της Μαρκίας Ευφημίας, κόρης του Μαρκιανού Αυτοκράτορα της Ανατολής (β. 450-457). Ο πατέρας του ήταν από τον επιφανή Οίκο των Προκοπίων, δισέγγονος του Προκοπίου σφετεριστή το 365-6 εναντίον του αυτοκράτορα Ουάλη και συγγενής του Ιουλιανού. Αδέλφια του ήταν ο Ανθεμίολος, ο Προκόπιος Ανθέμιος, ο Ρωμύλος και η Αλυπία, σύζυγος του Ρικίμερ μάγιστρος militum.

Για να ενδυναμωθούν οι δεσμοί της Δυτικής με την Ανατολική Αυτοκρατορία, ο Μαρκιανός νυμφεύτηκε τη Λεοντία, κόρη του Λέοντος Α΄ του Θράκα, Αυτοκράτορα της Ανατολής, και της Βηρίνας. Η μεγαλύτερη αδελφή της Αριάδνη είχε παντρευτεί πρώτα τον ισχυρό Ζήνωνα. Ο Μαρκιανός εξελέγη ύπατος (χωρίς δεύτερο ύπατο) τα έτη 469 και 472.

Επικράτηση του Ζήνωνα

Τον Ιανουάριο του 474 απεβίωσε ο Λέων Α΄ και τον διαδέχθηκε ο Λέων Β΄, γιος του Ζήνωνα και της Αριάδνης αλλά απεβίωσε τον Νοέμβριο του 474 σε ηλικία μόλις 7 χρονών. Ο Ζήνωνας ήταν συμβασιλιάς του , έτσι τώρα έμεινε μόνος Αυτοκράτορας της Ανατολής. Αυτό όμως δεν το αποδεχόταν όλοι. Ο Ζήνωνας ήταν από την Ισαυρία της Συρίας και εθεωρείτο βάρβαρος· είχε αλλάξει το αρχικό του όνομα Ταρασικόδισσας στο Ελληνικό Ζήνων. Μερικοί προτιμούσαν τον Μαρκιανό, ως σύζυγο της πορφυρογέννητης Λεοντίας, ενώ η Αριάδνη είχε γεννηθεί, όταν ακόμη ο Λέων Α΄ ήταν αφανής στρατιωτικός. Τη δύναμη του Ζήνωνα αμφισβήτησε ο Βασιλίσκος, αδελφός της Βηρίνας, που το 475 τον εκτόπισε, αλλά έπειτα από ένα έτος ο Ζήνωνας τον έδιωξε και επέστρεψε στον θρόνο το 476.

Εν τω μεταξύ τον Ρωμύλο Αυγουστύλο αυτοκράτορα της Δύσης εκτόπισε ο Οδόακρος, στρατηγός του Ρωμαϊκού στρατού ο οποίος όμως δεν αυτοανακηρύχθηκε αυτοκράτορας και μάλιστα έστειλε τα αυτοκρατορικά εμβλήματα στο Ζήνωνα από τον οποίο αναγνωρίστηκε ως πατρίκιος της Δυτικής Αυτοκρατορίας.

Ο Μαρκιανός σφετερίζεται τον θρόνο

Το 479 ο Μαρκιανός προσπάθησε να εκτοπίσει τον Ζήνωνα: με τη βοήθεια των αδελφών του Προκοπίου Ανθεμίου και Ρωμύλου μάζεψε στρατό στην Κωνσταντινούπολη, πολίτες και ξένους, στην οικία του Καισάριου νότια της Αγοράς του Θεοδοσίου και από εκεί βάδισαν ταυτόχρονα εναντίον του παλατιού και της οικίας του Ίλλου, στρατηγού από την Ισαυρία, υποστηρικτή του Ζήνωνος. Ο Αυτοκράτορας σχεδόν έπεσε στα χέρια των ανταρτών, που υπερκέρασαν τη Φρουρά του, την οποία επίσης χτυπούσαν οι πολίτες από τις στέγες τους. Όμως κατά τη νύχτα ο Ίλλος επέτυχε να περάσει από τη Χαλκηδόνα μία μονάδα Ισαύρων στρατιωτών μέσα στην Κωνσταντινούπολη και δωροδόκησε τους φύλακες του Ζήνωνα, ώστε να τον αφήσουν να φύγει. Το επόμενο πρωί ο Μαρκιανός, βλέποντας πως οι ενισχύσεις του Γότθου στρατηγού Θεοδώριχου Στράβωνα δεν είχαν φθάσει ακόμη και κρίνοντας απελπιστικές τις εξελίξεις, κατέφυγε στο ναό των Αγ. Αποστόλων μαζί με τους αδελφούς του, όμως συνελήφθησαν.

Ο Ίλλος διώκει τον Μαρκιανό, έπειτα τον επαναφέρει

Εστάλη στην Καισάρεια της Καππαδοκίας με τους αδελφούς του. Εκεί με τη βοήθεια μερικών μοναχών προσπάθησε να δραπετεύσουν· οι αδελφοί του τα κατάφεραν, αυτός όμως αναγκάστηκε να γίνει μοναχός στην Ταρσό της Κιλικίας ή φυλακίστηκε στην Ισαυρία, στο φρούριο του Παπούριου. Προσπάθησε να δραπετεύσει δεύτερη φορά και το κατάφερε. Συγκέντρωσε στρατό και επιτέθηκε στην Άγκυρα, αλλά νικήθηκε και συνελήφθει από τον Τροκούνδο, αδελφό του Ίλλου.

Το 484 ο Ίλλος οργάνωσε εξέγερση κατά του Ζήνωνα. Δεν ήθελε να φορέσει την πορφύρα ο ίδιος, αλλά ελευθέρωσε τον Μαρκιανό και τον ανακήρυξε Αυτοκράτορα. Επίσης άφησε ελεύθερη τη Βηρίνα, που ο Ζήνων την είχε εξορίσει. Έπειτα αποφάσισε να εκτοπίσει τον Μαρκιανό και να ανεβάσει τον Λεόντιο. Ο Μαρκιανός μετέβη στη Δύση για να ζητήσει τη συνδρομή του Οδόακρου. Τελικά επικράτησε ο Αναστάσιος Α΄ ο Δίκορος, δεύτερος σύζυγος της Αριάδνης.

Πηγές

1. Ευάγριος Σχολαστικός , εκκλησιαστική ιστορία , 3.26
2. Ιωάννης της Αντιόχειας , αποσπάσματα 211.3-4, 214.2
3. Θεόδωρος ο Αναγνώστης , 116.10-19.
4. Θεοφάνης ο Ομολογητής , 126.35-127.11.
5. Τζων Μπάγκνελ Μπιούρυ , "X.2 The Revolts of Marcian and Illus (A.D. 479‑488)", in History of the Later Roman Empire, Dover Books [1923], 1958. pp. 395, 397-398.
6. Mathisen, Ralph W., "Anthemius (12 April 467 - 11 July 472 A.D.) Αρχειοθετήθηκε 2009-06-28 στο Wayback Machine.", De Imperatoribus Romanis
7. Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, v. 1, pp.