Μετάβαση στο περιεχόμενο

Διονύσιος Ζακυθηνός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Διονύσιος Ζακυθηνός
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Διονύσιος Ζακυθηνός (Ελληνικά)
Γέννηση15  Δεκεμβρίου 1905
Ληξούρι
Θάνατος16  Ιανουαρίου 1993
Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα[1]
Γαλλικά[2]
ΣπουδέςΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (έως 1927)
Πανεπιστήμιο του Παρισιού (έως 1932)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
ιστορικός
διδάσκων πανεπιστημίου
βυζαντινολόγος
ΕργοδότηςΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1939–1970)
Πάντειο Πανεπιστήμιο
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΝέα Δημοκρατία
Οικογένεια
ΤέκναΑλέξης Ζακυθηνός
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος της Βουλής των Ελλήνων (1974–1977, εκλογική περιφέρεια επικρατείας της Ελλάδας, Νέα Δημοκρατία)[3]
Υπουργός Προεδρίας της Ελλάδας (1963–1964, Υπηρεσιακή κυβέρνηση Ιωάννη Παρασκευόπουλου 1963)
Υπουργός Τύπου και Πληροφοριών (Απριλίου 1945 – Αύγουστος 1945, Κυβέρνηση Πέτρου Βούλγαρη Απρίλιος 1945)
μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (από 1966)
Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών
κοσμήτορας (1962–1963, Πάντειο Πανεπιστήμιο)
εκπρόσωπος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (1975–1977)[4]
δεδομένα

Ο Διονύσιος Ζακυθηνός (1905 - 1993) ήταν Έλληνας ιστορικός που ασχολήθηκε με την βυζαντινή περίοδο και τα μεταβυζαντινά χρόνια, ακαδημαϊκός, πολιτικός και υπουργός.

Βιογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Διονύσιος Ζακυθηνός γεννήθηκε στο Ληξούρι της Κεφαλονιάς στις 15 Δεκεμβρίου[5] 1905, όπου τέλειωσε το γυμνάσιο. Από το 1922, ως μαθητής γυμνασίου, εξέδιδε μια μαθητική εφημερίδα με τίτλο Προμηθέας, μηνιαίο περιοδικό των νέων.[6] Το 1926 δημοσίευσε την πρώτη του αυτοτελή μελέτη για το σονέτο στην ελληνική ποίηση. Το 1927 ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αν και ο πατέρας του τον προέτρεπε να ασχοληθεί με την εμπορική ναυτιλία.[7] Η δράση του Ζακυθηνού εκτεινόταν σε πολλούς τομείς. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού κοντά στον Γάλλο βυζαντινολόγο Κάρολο Ντηλ, λαμβάνοντας το διδακτορικό του δίπλωμα από το πανεπιστήμιο αυτό το 1932.[7] Η διδακτορική διατριβή του είχε τον τίτλο Το Ελληνικό Δεσποτάτο του Μωρέως.[8] Κατά τη διαμονή του στο Παρίσι (1928-1935) διατέλεσε γραμματέας του Νεοελληνικού Ιννστιτούτου της Σορβόννης (1931-1932) και πρώτος διευθυντής του Ελληνικού Ιδρύματος (Fondation Hellenique) της Παρισινής Πανεπιστημιούπολης (1932-1935). Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, διορίστηκε διευθυντής των Γενικών Αρχείων του Κράτους, όπου για περίπου μια δεκαετία (1937-46) εργάστηκε με σκοπό την οργάνωση, την ταξινόμηση και τον εμπλουτισμό της μέχρι τότε εγκαταλελειμμένης κρατικής και επιστημονικής αυτής υπηρεσίας.[9] Διατέλεσε καθηγητής της ιστορίας του Βυζαντινού Κράτους στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών από το 1939 μέχρι το 1970, οπότε παραιτήθηκε διαμαρτυρόμενος για την στάση της Δικτατορίας στα Πανεπιστήμια.[10] Το ακαδημαϊκό έτος 1956-1957 διετέλεσε κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.[11] Διετέλεσε καθηγητής της Ιστορίας του Πολιτισμού (1951-57) και κατόπιν της ιστορίας της Νεωτέρας Ελλάδος (1957-65) στην Πάντειο Σχολή Πολιτικών Επιστημών και πρύτανης της ίδιας Σχολής (1962-63).[12][13] Επίσης υπήρξε ο πρώτος διευθυντής του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών (1960-1975). Έδειξε κυρίως ενδιαφέρον για την εποχή της Τουρκοκρατίας,[9] αλλά και η θέση της Ελλάδας στην μεταπολεμική εποχή.[14] Εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από την 6η Ιουνίου 1966[15] και Πρόεδρός της το 1974[16]. Για είκοσι χρόνια ήταν μέλος του αρχαιολογικού συμβουλίου, καθώς και πρόεδρος της Επιτροπής Ιστορικών Ερευνών από το 1956 έως το 1970.[7]

Στην πολιτική του σταδιοδρομία διετέλεσε υπουργός Τύπου και Διαφωτίσεως στην κυβέρνηση Πέτρου Βούλγαρη τον Απρίλιο του 1945[17], υπουργός Προεδρίας της υπηρεσιακής κυβέρνησης Παρασκευόπουλου[18] το 1963 και βουλευτής Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας το 1974.[19]

Απεβίωσε στις 16 Ιανουαρίου 1993, και τάφηκε στον οικογενειακό τάφο του που βρίσκεται στη Μονή Κεγχρεών στο Ληξούρι.[7]

Διακρίσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έχει τιμηθεί με τον Σταυρό των Ανωτέρων Ταξιαρχών του Φοίνικος τον Ιανουάριο του 1967, Officier de la Legion d'honner (Νοέμβριος 1961), Ιππότης του Τάγματος του Αγίου Ιωάννου των Ιεροσολύμων και Μάλτας (1972)[20]. Το 1967 εξελέγη μέλος στην Ακαδημία του Παλέρμο, το 1968 στην Γαλλική Ακαδημία Γραμμάτων και Επιγραφών, το 1971 στην Σερβική Ακαδημία Επιστημών[21], το 1973 στην Βασιλική Ακαδημία της Μαδρίτης, το 1976 στη Βουλγαρική και τη Βρετανική Ακαδημία και το 1981 στην Ισπανοαμερικανική Ακαδημία Γραμμάτων.[7]

Παρατηρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ως ιστορικός ήταν «θετικιστής στη μέθοδο» κατορθώνοντας να ενσωματώνει σε ευρύτερες συνθέσεις τα γεγονότα και τα φαινόμενα που μελετούσε.[22] Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, το 1942, με δικές του πρωτοβουλίες, εορτάστηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, η γιορτή της 25ης Μαρτίου, εκφωνώντας ο ίδιος τον πανηγυρικό της ημέρας.[23] Ήταν ένθερμος δημοτικιστής, όμως μετά την επιστροφή του από τη Γαλλία, έγινε υποστηρικτής της καθαρεύουσας.[24]

Εργογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έχει εκδώσει είκοσι αυτοτελείς τόμους και έχει δημοσιεύσει περισσότερες από εκατό εργασίες, σε επιστημονικά περιοδικά, σχετικά με το Βυζάντιο και τη Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία.[23]

Οι πρώτες δημοσιεύσεις του καλύπτουν τη δημοσίευση πηγών, πατριαρχικών και άλλων εγγράφων, μελέτες οικονομικής ιστορίας, αλλά και τις σχέσεις των Βυζαντινών με τους Λατίνους.[8]

  • Το ελληνικό δεσποτάτο του Μορέως, Παρίσι 1932. Η διδακτορική του διατριβή στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης
  • Το χρυσόβουλο του αυτοκράτορα της Τραπεζούντας Αλεξίου Γ΄ υπέρ Βενετών, 1932.
  • Οι Σλάβοι εν Ελλάδι (1945)

Η εργασία αυτή συντάχθηκε σαν απάντηση στη μελέτη του Γερμανού Vasmer, η οποία είχε εκδοθεί το 1941 με τίτλο, Die Slawen in Griecheland (Οι Σλάβοι εν Ελλάδι), στο οποίο καταγράφονταν όλα τα σλαβικής ετυμολογίας τοπωνύμια και μικροτοπωνύμια, σε μια εμπερίστατη για την Ελλάδα περίοδο. Ο Ζακυνθηνός επανεξέταζε το που βρίσκονταν τα τοπωνύμια αυτά και καταδείκνυε πως οι σλαβικοί εποικισμοί έγιναν σε ορεινές κυρίως περιοχές.[8]

  • Η βυζαντινή ιδέα και η Ελληνική Επανάστασις (1946).
  • Η Ελλάς και τα Βαλκάνια (1947).
  • Η ιστορία του Βυζαντινού κράτους (1953).
  • Η Τουρκοκρατία (1957): βασίζεται σε μαθήματα που έγιναν στο Πάντειο.[8]
  • Βυζαντινή Ιστορια 324-1071, (1972)

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12813203b. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ CONOR.SI. 218536291.
  3. ↑ Βουλή των Ελλήνων. c397435e-4f67-4ee4-9e97-4a07f730973f. Ανακτήθηκε στις 23  Απριλίου 2022.
  4. ↑ www.assembly.coe.int/nw/xml/AssemblyList/MP-Details-EN.asp?MemberID=1760.
  5. ↑ . «Ζακυθηνός, Διονύσιος Α». www.biblionet.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2016. 
  6. ↑ Κόντη, Βούλα (1994). Εργογραφία Διονύσιου Ζακυθινού. χ.τ.: Σύμμεικτα 9α. σελ. 19, υποσ. 3. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Κούκκου, Ελένη Ε. (15 Φεβρουαρίου 1993). «Τα γεγονότα και τα ζητήματα - Διονύσιος Ζακυθηνός». Νέα Εστία (τχ. 1575): σελ. 268. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-05-22. https://web.archive.org/web/20220522205040/http://www.ekebi.gr/magazines/ShowImage.asp?file=162559&code=6436. Ανακτήθηκε στις 2016-09-06. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Οικονομίδης, Νικόλαος (2000). «Διονύσιος Ζακυθηνός. Κορυφαίος βυζαντινολόγος με διεθνή ακτινοβολία». Στο: Παναγιωτόπουλος, Βασίλης. Πρόσωπα του 20ου αιώνα. Έλληνες που σημάδεψαν τον 20 αιώνα. Αθήνα: Τα Νέα-Νέα Σύνορα Λιβάνης. σελ. 132-3. ISBN 9789601402703. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Νυσταζοπούλου, Μαρία Γ. (1 Ιουλίου 1966). «Τα γεγονότα και τα ζητήματα - Διονύσιος Ζακυθηνός». Νέα Εστία (τχ. 936): σελ. 963. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-05-22. https://web.archive.org/web/20220522211650/http://www.ekebi.gr/magazines/ShowImage.asp?file=107633&code=7828. Ανακτήθηκε στις 2016-09-06. 
  10. ↑ Στην επιστολή της παραίτησής του σημείωνε, «Όχι μόνο αισθάνομαι οδύνην και απογοήτευσιν, αλλά και έχω την συνείδησιν ότι εστερήθην του ηθικού αναστήματος διά να συνεχίσω το έργον του διδασκάλου των νεωτέρων γενεών». Νικόλαος Οικονομίδης, «Διονύσιος Ζακυθηνός. Κορυφαίος βυζαντινολόγος με διεθνή ακτινοβολία», στο: Πρόσωπα του 20ου αιώνα. Έλληνες που σημάδεψαν τον 20 αιώνα, εκδ. Τα Νέα-Νέα Σύνορα Λιβάνης, Αθήνα, 2000, σελ. 134
  11. ↑ «ΕΚΠΑ: Κοσμητεία Φιλοσοφικής Σχολής - Ιστορικά Στοιχεία». www.deanphil.uoa.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2016. 
  12. ↑ «Πάντειον Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών - Η Διοίκηση του Πανεπιστημίου 1930-σήμερα». www.panteion.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2016. 
  13. ↑ Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τόμ. 3, σ. 402, Εκδοτική Αθηνών, 1985
  14. ↑ Νυσταζοπούλου, ό.π., σελ. 964 Αρχειοθετήθηκε 2022-05-22 στο Wayback Machine.
  15. ↑ «Τακτικά μέλη της Ακαδημίας Αθηνών κατά σειρά εκλογής». www.academyofathens.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2016. 
  16. ↑ «Πρόεδροι της Ακαδημίας Αθηνών από την ίδρυσή της». www.academyofathens.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2016. 
  17. ↑ «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης | Κυβέρνηση Βούλγαρη Πέτρου (Απρίλιος 1945)». www.ggk.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2016. 
  18. ↑ «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης | Κυβέρνηση Παρασκευόπουλου Ιωάννου (1963)». www.ggk.gov.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2016. 
  19. ↑ «Κοινοβουλευτική Θητεία Βουλευτών Από Τη Μεταπολίτευση Ως Σήμερα - Ζακυθηνός Αλεξίου Διονύσιος». www.hellenicparliament.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2016. 
  20. ↑ Σύμμεικτα 9α (1994), ό.π. σελ. 16
  21. ↑ Ειδήσεις, Ελληνικά, τόμ. 24 (1971), σελ. 533
  22. ↑ Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου, Μαρία (1994). «Οι βυζαντινές ιστορικές σπουδές στην Ελλάδα. Από τον Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο στο Διονύσιο Ζακυθηνό». Σύμμεικτα. 9β. χ.ε. σελ. 172-173. 
  23. ↑ 23,0 23,1 Κούκκου, ό.π., σελ. 269 Αρχειοθετήθηκε 2022-05-22 στο Wayback Machine.
  24. ↑ Κριαράς, Εμμανουήλ (1993). «Δύο πρόσφατες απώλειες». Περίπλους (τχ. 69): σελ. 9. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-05-22. https://web.archive.org/web/20220522203356/http://www.ekebi.gr/magazines/ShowImage.asp?file=27360&code=5465. Ανακτήθηκε στις 2016-09-06. 

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Διονύσιος_Ζακυθηνός&oldid=10397804"