Αντρέι Ζαχάρωφ
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Αντρέι Σάχαροφ (ρωσικά: Андре́й Дми́триевич Са́харов, Αντρέι Ντμίτριεβιτς Σάχαροφ, 21 Μαΐου 1921 – 14 Δεκεμβρίου 1989) ήταν Ρώσος πυρηνικός φυσικός, ένας από τους επιστήμονες που δημιούργησαν την πρώτη σοβιετική βόμβα υδρογόνου, συγγραφέας του Συντάγματος της Ένωσης Σοβιετικών Δημοκρατιών της Ευρώπης και της Ασίας, βουλευτής της ΕΣΣΔ, Νομπελίστας Ειρήνης για το έτος 1975, αντιφρονών και ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Για την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων είχε στερηθεί όλων των σοβιετικών διακρίσεων και βραβείων και εξορίστηκε από τη Μόσχα.
Νεανικά χρόνια και εκπαίδευση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Σάχαροφ ήταν γιος του Ρώσου καθηγητή φυσικής Ντμίτρι Ιβάνοβιτς Σάχαροφ και της Γιεκατερίνα Αλεξέγιεβνα Σοφιάνο, κόρης του στρατιωτικού Αλεξέι Σεμιόνοβιτς Σοφιάνο, ελληνικής καταγωγής. Ο πατρικός παππούς του ήταν ο Ιβάν Σάχαροφ, διάσημος Ρώσος δικηγόρος και πολιτικός. Την παιδική ηλικία του την πέρασε στη Μόσχα. Ο Σάχαροφ έλαβε την πρωτοβάθμια εκπαίδευση στην οικία του. Άρχισε να φοιτά για πρώτη φορά στο σχολείο στην έβδομη τάξη (Α΄Γυμνασίου). Αφού αποφοίτησε το 1938, ο Σάχαροφ ξεκίνησε να σπουδάζει στο Τμήμα Φυσικής του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μόσχας, που λόγω του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου μεταφέρθηκε στο Τουρκμενιστάν όπου και αποφοίτησε. Γύρισε στη Μόσχα το 1945 για σπουδές στο Ινστιτούτο Φυσικής στη Σοβιετική Ακαδημία Επιστημών.
Επιστημονική σταδιοδρομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά τον πόλεμο ασχολήθηκε με τη μελέτη των κοσμικών ακτίνων και το 1948, απασχολήθηκε στο πρόγραμμα κατασκευής της Σοβιετικής ατομικής βόμβας. Από το 1950 ως το 1953 συμμετείχε στις προσπάθειες κατασκευής της σοβιετικής βόμβας υδρογόνου. Το 1953 έγινε το νεαρότερο μέλος στην ιστορία της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών, ενώ έλαβε το Κρατικό Βραβείο Στάλιν. Απογοητεύθηκε όμως από τη δουλειά του και επί των ημερών της εξουσίας του Νικήτα Χρουστσώφ, απεύθυνε εκκλήσεις για την παγκόσμια απαγόρευση των ατμοσφαιρικών πυρηνικών δοκιμών, συμμετείχε σε ομιλίες για πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα. Το 1968 έγραψε το έργο «Σκέψεις πάνω στην πρόοδο, την ειρηνική συνύπαρξη και την πνευματική ελευθερία», στο οποίο εκδήλωνε τη διαφωνία του σε οποιαδήποτε πολιτική τακτική και προοπτική να διαιρεθεί η γη σε κομμουνιστικά και καπιταλιστικά στρατόπεδα. Υπερασπίστηκε την κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας κατά την εισβολή των Σοβιετικών το 1968 όπως και τον Αλεξάντρ Σολζενίτσιν. Το 1970 συνυπέγραψε ανοικτή επιστολή όπου αναφερόταν στην αναγκαιότητα παροχής δημοκρατικής ελευθερίας στη χώρα του. Υπήρξε ιδρυτής της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Μόσχας, ενώ το 1975 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το οποίο παρέλαβε η σύζυγός του Έλενα Μπονέρ καθώς στον ίδιο δεν επετράπη η έξοδος από τη χώρα.
Εξορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όταν κατέκρινε δημόσια την εισβολή των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν το 1980 εξορίστηκε στην πόλη Γκόρκι του Νίζνι Νόβγκοροντ, όπου μαζί με τη σύζυγό του διαμαρτυρήθηκαν με μια σειρά απεργιών πείνας. Τον Δεκέμβριο του 1986 απελευθερώθηκε και τάχθηκε υπέρ της περεστρόικα. Εκλέχθηκε στο Κογκρέσο Λαϊκών Αντιπροσώπων και από τη θέση εκείνη συνέχισε τον αγώνα του για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ΕΣΣΔ αναπτύσσοντας έντονη δραστηριότητα μέχρι το τέλος της ζωής του. Είχε καταστεί εθνικό σύμβολο θάρρους και αλήθειας. Από το 1988 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απονέμει κάθε χρόνο το Βραβείο Ζαχάρωφ σε πρόσωπα ή οργανισμούς για τη διά βίου αφοσίωσή τους στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ελευθεριών.
Προσωπική ζωή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1943 νυμφεύθηκε την Κλάουντια Βιχέροβα, με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά - δύο κόρες και ένα γιο: την Τατιάνα, την Λιουμπόβ και τον Ντμίτρι. Το 1970 συνάντησε την Ελένα Μπόνερ, την οποία νυμφεύθηκε δύο χρόνια αργότερα.
Θάνατος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πέθανε το βράδυ της 14ης Δεκεμβρίου 1989 από καρδιακή προσβολή στο διαμέρισμά του στην οδό Τσακάλωφ. Θάφτηκε στο νεκροταφείο στη Μόσχα.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 119234274. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 3,0 3,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Andrey-Sakharov. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 (Τσεχικά) Olomouc City Library regional database. tritius
.kmol .cz /authority /865245. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2024. - ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Andrey-Sakharov. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ (Αγγλικά) Find A Grave. 8390912. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 (Αγγλικά) Library of Congress Authorities. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. n80038281. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2021.
- ↑ (Ρωσικά) warheroes.ru. 10476.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb119234274. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ CONOR.SI. 115109475.
- ↑ 11,0 11,1 Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2019.
- ↑ www
.nobelprize .org /nobel _prizes /peace /laureates /1975 /. - ↑ www
.nobelprize .org /nobel _prizes /about /amounts /. - ↑ www
.fi .edu /en /laureates /andrei-sakharov. - ↑ www
.fondation-del-duca .fr /prix-mondial. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2020. - ↑ aps
.org /programs /honors /prizes /szilard .cfm. - ↑ www
.cavavub .be /nl /eredoctoraten. - ↑ «Journal officiel de la République française» (Γαλλικά) 27 Σεπτεμβρίου 1989. MENH8902264A. σελ. 12180.
