Bolzano (καταδρομικό)
 Προπολεμική φωτογραφία του καταδρομικού Bolzano | |
| Πληροφορίες | |
|---|---|
| Ονομασίες | Πήρε το όνομά του από την ομώνυμη πόλη του νότιου Τιρόλου. |
| Ναυπηγείο | Ansaldo, Γένοβα |
| Έναρξη ναυπήγησης | 11 Ιουνίου 1930 |
| Καθέλκυση | 31 Αυγούστου 1932 |
| Ένταξη σε υπηρεσία | 19 Αυγούστου 1933 |
| Κατάληξη | Βυθίστηκε την 21η Αυγούστου 1944 από βατραχανθρώπους στο λιμάνι της Λα Σπέτσια. |
| Γενικά χαρακτηριστικά | |
| Εκτόπισμα | κανονικό: 10.890 LT (11.060 t) πλήρες: 13.665 LT (13.884 t) |
| Μήκος | 196.9 m (ολικό) |
| Πλάτος | 20,6 m |
| Βύθισμα | 6,8 m |
| Πρόωση | Το προωστικό σύστημα παρείχε μέγιστη ισχύ 150.000 shp |
| Ταχύτητα | 36 kn |
| Πλήρωμα | 725 αξιωματικοί και ναύτες (προπολεμικά) |
| Οπλισμός | 8 πυροβόλα των 203 mm 16 πυροβόλα των 100 mm 4 πυροβόλα των 40 mm 8 πολυβόλα των 13,2 mm 8 τορπιλοσωλήνες των 533 mm |
| Θωράκιση | Μέγιστες τιμές: κατάστρωμα: 50 mm κύρια ζώνη θωράκισης: 70 mm πύργοι κύριων πυροβόλων: 100 mm |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Bolzano ήταν το τελευταίο βαρύ καταδρομικό που ναυπηγήθηκε για το Ιταλικό Βασιλικό Ναυτικό (Regia Marina). Ήταν το μοναδικό της κλάσης του, παρόλο που μερικές φορές θεωρείται το τρίτο πλοίο της κλάσης Trento. Σχεδιαστικά αποτελούσε εξέλιξη των Trento αλλά ενσωμάτωνε στοιχεία και από την κλάση Zara. Μεταξύ άλλων είχε μεγαλύτερο εκτόπισμα, λίγο μικρότερο μήκος, πιο σύγχρονα πυροβόλα των 203 mm και ισχυρότερο προωστικό σύστημα. Ναυπηγήθηκε στις εγκαταστάσεις της Gio. Ansaldo & C., με τις εργασίες να αρχίζουν τον Ιούνιο του 1930 και την ένταξή του σε υπηρεσία να λαμβάνει χώρα τον Αύγουστο του 1933.
Πριν από το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν υπάρχουν πολλά αξιοσημείωτα περιστατικά στην επιχειρησιακή πορεία του πλοίου. Γνώρισε σημαντική πολεμική δράση τα τρία πρώτα χρόνια της εμπλοκής της Ιταλίας στον πόλεμο. Έλαβε μέρος στις ναυμαχίες της Καλαβρίας, του ακρωτηρίου Σπαρτιβέντο και του Ταινάρου, χωρίς να υποστεί ζημιές σε κάποια από αυτές εξαιρουμένης της πρώτης. Επίσης βρισκόταν στο μεγάλο ναύσταθμο του Τάραντα κατά την αεροπορική επιδρομή των Βρετανών. Στα 1941-42 συμμετείχε επίσης σε πολυάριθμες αποστολές συνοδείας νηοπομπών με κατεύθυνση τη βόρεια Αφρική καθώς και σε περιπολίες στη Μεσόγειο.
Τορπιλίστηκε δύο φορές από βρετανικά υποβρύχια. Η πρώτη ήταν τον Ιούλιο του 1941 και είχε ως συνέπεια να χρειαστούν επισκευές διάρκειας τριών μηνών. Η δεύτερη, τον Αύγουστο του 1942, σήμανε ουσιαστικά και το τέλος της πορείας του Bolzano διότι υπέστη σοβαρότατες ζημιές. Ρυμουλκήθηκε στη Λα Σπέτσια για επισκευές που όμως δεν ολοκληρώθηκαν λόγω ελλείψεως πόρων, με αποτέλεσμα το πλοίο να μείνει εκτός μάχης. Σχέδια μετατροπής του σε υβριδικό αεροπλανοφόρο-καταδρομικό επίσης δεν ευοδώθηκαν για τον ίδιο λόγο. Με τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας το 1943, η Λα Σπέτσια κατελήφθη από τους Γερμανούς. Τον Ιούνιο του 1944, προκειμένου να παρεμποδίσουν την σκόπιμη βύθισή του από τους Γερμανούς σε σημείο που θα εμπόδιζε την είσοδο στο λιμάνι, Βρετανοί και Ιταλοί βατραχάνθρωποι το βύθισαν χρησιμοποιώντας επανδρωμένες τορπίλες.
Το Ιταλικό Ναυτικό το ανέλκυσε τον Σεπτέμβριο του 1949 και στη συνέχεια πωλήθηκε για σκραπ.
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ναυπήγηση του Bolzano εντάχθηκε στα πλαίσια του εξοπλιστικού προγράμματος 1929–1930.[1] Το Ναυτικό αρχικά είχε προβλέψει τη ναυπήγηση έξι βαρέων καταδρομικών στη δεκαετία του 1920 και του 1930, δηλαδή των δύο κλάσης Trento και των τεσσάρων της κλάσης Zara. Τα πλοία αυτά προορίζονταν να συγκροτήσουν δύο μοίρες αποτελούμενες από τρία σκάφη έκαστη, όμως το 1929 αποφασίστηκε η προσωρινή χρήση του καταδρομικού Pola ως ναυαρχίδα του στόλου μέχρι να ολοκληρωθεί η ανακατασκευή του θωρηκτού Conte di Cavour. Συνέπεια αυτού, σε συνδυασμό με τις πιέσεις που ασκούσε η Gio. Ansaldo & C. για νέο συμβόλαιο, ήταν να παραγγελθεί και έβδομο βαρύ καταδρομικό.[2][Σημείωση 1]
Τα σχέδια ήταν σε μεγάλο βαθμό βασισμένα στα καταδρομικά της κλάσης Trento, ενσωμάτωναν όμως πολλές βελτιώσεις από την κλάση Zara. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν ισχυρότερα πυροβόλα των 203 mm, ισχυρότερο προωστικό σύστημα και τροποποιημένο πρόστεγο.[1] Η Ανώτατη Διοίκηση του Ναυτικού παρέμεινε πιστή στο δόγμα πως η ταχύτητα είναι σημαντικότερη της θωράκισης, με συνέπεια το επίπεδο της θωράκισης του Bolzano να είναι παρόμοιο με αυτού των Trento και όχι των καλύτερα προστατευμένων Zara.
Το ολικό μήκος ήταν 196,9 m, το πλάτος 20,6 m και το βύθισμα 6,8 m. Το εκτόπισμα ανέρχονταν σε 10.890 LT (11.060 t) με κανονικό φόρτο και σε 13.665 LT (13.884 t) με μέγιστο, παρόλο που τυπικά θα έπρεπε να βρίσκεται εντός του ορίου των 10.000 LT που επέβαλε η Ναυτική Συνθήκη της Ουάσιγκτον. Βάσει της αρχικής διάταξη του πλοίου το πλήρωμα αποτελούνταν από 725 αξιωματικούς και ναύτες,[1] αριθμός που αυξήθηκε σε 816 την περίοδο του πολέμου.[2] Το προωστικό σύστημα παρείχε μέγιστη ισχύ 150.000 shp και η μέγιστη ταχύτητα πλεύσης ανέρχονταν σε 36 kn, παρόλο που στις δοκιμές έφτασε τους 36,81 kn λόγω και του μικρού εκτοπίσματος που είχε κατά την διάρκειά τους.
Ο κύριος οπλισμός αποτελούνταν από οκτώ πυροβόλα των 203 mm εγκατεστημένα σε ζεύγη σε τέσσερις πύργους, δύο στην πλώρη και δύο στην πρύμνη. Αντιαεροπορική προστασία παρείχαν δεκαέξι πυροβόλα των 100 mm, επίσης τοποθετημένα σε ζεύγη, τέσσερα πυροβόλα των 40 mm και οκτώ των 13,2 mm. Η σύνθεση του δευτερεύοντος οπλισμού αναθεωρήθηκε αρκετές φορές κατά την διάρκεια της επιχειρησιακής πορείας του πλοίου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1930 αφαιρέθηκαν δύο πυροβόλα των 100 mm και εγκαταστάθηκαν οκτώ των 37 mm. Τα οκτώ όπλα των 13,2 mm αντικαταστάθηκαν από τέσσερα των 20 mm το 1942. Το πλοίο διέθετε επίσης οκτώ τορπιλοσωλήνες των 533 mm[1] ενώ δύο υδροπλάνα IMAM Ro.43 μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε αποστολές αναγνώρισης.[2]
Η κύρια θωρακισμένη ζώνη του έφθανε σε πάχος τα 70 mm στο μέσο του πλοίου, ενώ η θωράκιση του καταστρώματος τα 50 mm στο κεντρικό μέρος του πλοίου αλλά μόνο τα 20 mm στην πλώρη και την πρύμνη. Η εμπρόσθια όψη των πύργων των κύριων πυροβόλων είχε πάχος 100 mm. Ίδιο πάχος είχαν και οι πλευρές της γέφυρας, ενώ στην οροφή της ήταν 40 mm.[1]
Επιχειρησιακή ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Την 11η Ιουνίου 1930 ξεκίνησαν οι εργασίες ναυπήγησης στις εγκαταστάσεις της Ansaldo στη Γένοα με την καθέλκυση να λαμβάνει χώρα την 31η Αυγούστου 1932. Το πλοίο τέθηκε σε υπηρεσία στις 19 Αυγούστου 1933.[1] Στις 2 Δεκεμβρίου εντάχθηκε μαζί με τα καταδρομικά Trento και Trieste στη 2η Μεραρχία της 1ης Μοίρας. Έλαβε την πολεμική σημαία του στις 29 Ιουνίου 1934 στο Μεγάλο Κανάλι της Βενετίας, μαζί με το Trento. Τον επόμενο μήνα η 2η Μεραρχία μετονομάστηκε σε 3η. Στις 27 Νοεμβρίου 1936 το Bolzano έλαβε μέρος στη ναυτική επιθεώρηση που διεξήχθη προς τιμήν του αντιβασιλέα της Ουγγαρίας Μίκλος Χόρτυ (Miklós Horthy). Από τις 10 έως τις 12 Μαρτίου 1937 συνόδευσε τον Μουσολίνι ο οποίος επισκέφθηκε την Ιταλική Λιβύη.[3]
Τον Μάιο, ενώ μαίνονταν ο Ισπανικός Εμφύλιος, το Bolzano έπλευσε στις Βαλεαρίδες για να παραλάβει τις σωρούς έξι Ιταλών ναυτών του επιδρομικού/βοηθητικού καταδρομικού Barletta. Είχαν χάσει τη ζωή τους εξαιτίας αεροπορικής επίθεσης των Ισπανών Δημοκρατικών. Στις 3 Ιουνίου είχε επιστρέψει στην Ιταλία. Τέσσερις ημέρες αργότερα συμμετείχε στις ασκήσεις που έλαβαν χώρα στον κόλπο της Νάπολης προς τιμήν του στρατάρχη Βέρνερ φον Μπλόμπεργκ (Werner von Blomberg). Ακόμα μία μεγάλη ναυτική επιθεώρηση πραγματοποιήθηκε στις 5 Μαΐου 1938 προς τιμήν του Αδόλφου Χίτλερ.
Ο Μουσολίνι το επισκέφθηκε τον Ιανουάριο του 1939 στη Λα Μανταλένα της Σαρδηνίας. Το Bolzano έλαβε επίσης μέρος στη ναυτική επιθεώρηση της 17ης Μαΐου στον κόλπο της Νάπολης προς τιμήν του πρίγκιπα Παύλου της Γιουγκοσλαβίας, καθώς και στους εορτασμούς για την Ημέρα του Ναυτικού (5-19 Ιουνίου) στο Λιβόρνο.[3]
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με την είσοδο της Ιταλίας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στις 10 Ιουνίου 1940, το Bolzano και τα δύο καταδρομικά κλάσης Trento εντάχθηκαν στην 2η Μεραρχία της 2ης Μοίρας.[4] Στις 9 Ιουλίου συμμετείχε στη ναυμαχία της Καλαβρίας. Ήταν το πρώτο πλοίο στην γραμμή των ιταλικών καταδρομικών όταν αντάλλαξαν πυρά με τα βρετανικά αντίπαλά τους. Δέχτηκε πλήγματα στις 16:05 με συνέπεια να χάσουν τη ζωή τους δύο μέλη του πληρώματος και να κολλήσει το πηδάλιο. Τα εύστοχα πυρά προέρχονταν από το ελαφρύ καταδρομικό HMS Neptune[5] και χτύπησαν επίσης έναν από τους κύριους πύργους των πυροβόλων, ο οποίος παρέμεινε όμως ενεργός.[3][6] Αργότερα, όταν πλέον οι δύο εχθρικοί στόλοι είχαν απεμπλακεί, ιταλικά αεροσκάφη θεωρώντας πως το Bolzano ήταν κάποιο βρετανικό πλοίο επιχείρησαν ανεπιτυχώς να το πλήξουν. Το λαβωμένο καταδρομικό έφτασε στη Λα Σπέτσια στις 12 Ιουλίου για να γίνουν οι αναγκαίες επισκευές. Τη νύχτα 11–12 Νοεμβρίου βρισκόταν στον Τάραντα, αλλά δεν επλήγη κατά τη διάρκεια της βρετανικής αεροπορικής επίθεσης.[3]
Στις 26 Νοεμβρίου ο ιταλικός στόλος, συμπεριλαμβανομένου του Bolzano, απέπλευσε για να αναχαιτίσει βρετανική νηοπομπή με προορισμό τη Μάλτα.[7] Στην εμπλοκή που ακολούθησε (ναυμαχία του ακρωτηρίου Σπαρτιβέντο) το Bolzano αντάλλαξε πυρά με το καταδρομικό μάχης HMS Renown, χωρίς όμως κάποιο από τα δύο πλοία να καταφέρει να πλήξει το αντίπαλο. Στα τέλη Μαρτίου 1941 το Bolzano ήταν μέρος της ναυτικής δύναμης που ενεπλάκη τελικά στη ναυμαχία του Ταινάρου, κατά την διάρκεια της οποίας βρετανικά αεροσκάφη επιχείρησαν ανεπιτυχώς να το πλήξουν.
Τους επόμενους μήνες ακολούθησαν αρκετές αποστολές συνοδείας νηοπομπών με προορισμό την Τρίπολη προς υποστήριξη των δυνάμεων του Άξονα στη Βόρεια Αφρική. Η πρώτη επιχείρηση αυτού του είδους ξεκίνησε στις 24 και ολοκληρώθηκε στις 30 Απριλίου. Ακολούθησε μία στο διάστημα 24–27 Μαΐου, δύο τον Ιούνιο (8–9 και 25 Ιουνίου–1 Ιουλίου) και μία ακόμα στο διάστημα 16–20 Ιουλίου. Στα μέσα Αυγούστου το Bolzano συμμετείχε στην ανεπιτυχή προσπάθεια του ιταλικού στόλου να αναχαιτίσει τον βρετανικό. Ενώ επέστρεφε στη βάση του μέσω του στενού της Μεσσήνης τορπιλίστηκε από το υποβρύχιο HMS Triumph. Ρυμουλκήθηκε στη Μεσσήνη για τις αναγκαίες επισκευές που διήρκεσαν τρεις μήνες. Στις αρχές Νοεμβρίου είχε επιστρέψει στην ενεργό δράση συμμετέχοντας σε ακόμη μία αποστολή συνοδείας νηοπομπής με προορισμό τη Τρίπολη.[3]
Ο διάδοχος του ιταλικού θρόνου πρίγκηπας Ουμβέρτος το επισκέφθηκε στις 17 Ιουλίου 1942, όταν βρισκόταν ακόμα στη Μεσσήνη. Τα τρία εναπομείναντα βαρέα καταδρομικά του ιταλικού στόλου (Trieste, Gorizia και Bolzano) σχημάτισαν την 3η Μεραρχία. Στις 11 Αυγούστου επιχείρησαν να αναχαιτίσουν βρετανική νηοπομπή, όμως ανακλήθηκαν διότι η Luftwaffe αρνήθηκε να παρέχει αεροπορική υποστήριξη. Στην επιστροφή το Bolzano τορπιλίστηκε από το βρετανικό υποβρύχιο HMS Unbroken.[3] Εξαιτίας της έκρηξης που προκλήθηκε ξέσπασε πυρκαγιά και υπέστη σοβαρότατες ζημιές.[3] Προκειμένου να αποτραπεί η βύθισή του προσάραξε στη νήσο Παναρέα.[3] Λόγω της εισροής υδάτων πήρε κλήση και το πλήρωμά του αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει. Οι φλόγες συνέχισαν να το τυλίγουν και την επόμενη μέρα, ωσότου το πλήρωμα κατάφερε να τις κατασβέσει.[8]
Έγιναν προσωρινές επισκευές επί τόπου ώστε το Bolzano να μπορέσει στις 15 Σεπτεμβρίου να ρυμουλκηθεί στη Νάπολη για δεξαμενισμό. Τον Οκτώβριο ρυμουλκήθηκε στη Λα Σπέτσια προκειμένου να ολοκληρωθούν οι επισκευές. Κατά την παραμονή του εκεί εξετάστηκε το ενδεχόμενο μετατροπής του σε υβριδικό αεροπλανοφόρο-καταδρομικό.[3] Τα σχέδια αυτά δεν υλοποιήθηκαν δεδομένου ότι η κατάσταση της ιταλικής οικονομίας ήταν τέτοια που καθιστούσε αδύνατη την επισκευή του, πολλώ δε μάλλον την μετατροπή του. Έως και τις αρχές του 1943 πραγματοποιούνταν εργασίες με αργούς ρυθμούς, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα των αναγκαίων υλικών, χωρίς όμως να είναι εφικτή η επιστροφή του στην ενεργό δράση.[3] Στις 5 Ιουνίου η αμερικάνικη αεροπορία βομβάρδισε τη Λα Σπέτσια χωρίς να πληγεί το Bolzano.[9]
Την 3η Σεπτεμβρίου 1943 η Ιταλία συνθηκολόγησε και στις 8–9 του ίδιου μήνα οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Λα Σπέτσια. Δεδομένου ότι το καταδρομικό ήταν σε κακή κατάσταση και δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε επιχειρήσεις, δεν κρίθηκε αναγκαία η αυτοβύθισή του. Έτσι παρέμεινε μισοβυθισμένο στο λίμανι. Οι Γερμανοί αφαίρεσαν διάφορα χρήσιμα υλικά και εξαρτήματα από το Bolzano καθώς και από το σε εξίσου κακή κατάσταση Gorizia αλλά δεν τα αξιοποίησαν περαιτέρω. Τη νύχτα 21–22 Ιουνίου 1944 Βρετανοί και Ιταλοί βατραχάνθρωποι εισήλθαν με τις επανδρωμένες τορπίλες τους στη Λα Σπέτσια για να βυθίσουν τα δύο καταδρομικά ώστε να μην επιτρέψουν στους Γερμανούς να τα βυθίσουν σκόπιμα σε σημείο που θα εμπόδιζε την είσοδο στο λιμάνι, καταφέρνοντας όμως να επιτύχουν το στόχο τους μόνο στην περίπτωση του Bolzano.
Επισήμως το καταδρομικό διεγράφη από τη δύναμη του στόλου στις 27 Φεβρουαρίου 1947, ενώ η ανέλκυσή του έγινε τον Σεπτέμβριο του 1949 για να ακολουθήσει η διάλυσή του για σκραπ.[3]
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Μέχρι τότε η Ansaldo δεν είχε συμμετοχή στα προγράμματα ναυπήγησης καταδρομικών. Η Stabilimento Tecnico Triestino (STT) και η Oto Melara (OTO) είχαν ναυπηγήσει τα έξι προηγούμενα πλοία. Βλεπε: Brescia, p. 80 και Gardiner & Chesneau, pp. 291–292
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Brescia, Maurizio (2012). Mussolini's Navy: A Reference Guide to the Regia Marina 1930–1945. Barnsley: Seaforth. ISBN 1-84832-115-5.
- Gardiner, Robert· Chesneau, Roger, επιμ. (1980). Conway's All the World's Fighting Ships, 1922–1946. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-913-8.
- Greene, Jack· Massignani, Alessandro (1998). The Naval War in the Mediterranean, 1940–1943. London: Chatham Publishing. ISBN 1-86176-057-4.
- Hogg, Gordon E.· Wiper, Steve (2004). Warship Pictorial 23: Italian Heavy Cruisers of World War II. Flowers, T. A. (illustrator). Tucson: Classic Warships Publishing. ISBN 0-9710687-9-8.
- Konstam, Angus (2015). Taranto 1940; The Fleet Air Arm's precursor to Pearl Harbor. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-4728-0896-7.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Bolzano (ship, 1933) στο Wikimedia Commons
