Χριστούγεννα στην Ιταλία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Αυτό το λήμμα είναι ορφανό καθώς λίγα ή και καθόλου λήμματα συνδέουν σε αυτό. Παρακαλούμε βοηθήστε βάζοντας συνδέσμους προς αυτό σε λήμματα για σχετικά θέματα. (2023 05)
Χριστουγεννιάτικα φωτάκια στη Βερόνα .[1]

Τα Χριστούγεννα στην Ιταλία (στα ιταλικά: Natale) ξεκινούν στις 8 Δεκεμβρίου, με τη γιορτή της αμώμου συλλήψεως, την ημέρα κατά την οποία παραδοσιακά τοποθετείται το χριστουγεννιάτικο δέντρο, και τελειώνουν στις 6 Ιανουαρίου του επόμενου έτους με τα Θεοφάνια (στα Ιταλικά: Epifania).[2]

Ο όρος "Natale" προέρχεται από την λατινική λέξη "natalis".[3] Οι τύποι χαιρετισμών στα ιταλικά είναι οι buon Natale, (Καλά Χριστούγεννα) και "felice Natale" (Χαρούμενα Χριστούγεννα).[4]

Λαϊκές παραδόσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τυπική ναπολιτάνικη φάτνη στο Αμάλφι της Καμπανία.

Σκηνή της Γέννησης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η παράδοση της φάτνης προέρχεται από την Ιταλία. Αυτό που θεωρείται η πρώτη σκηνή της γέννησης στην ιστορία (μια ζωντανή φάτνη) δημιουργήθηκε από τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης στο Γκρέτσιο το 1223.[5] Ωστόσο, σκηνές της γέννησης βρέθηκαν στη Νάπολη από το 1025.[5] Στην Ιταλία, οι περιφερειακές παραδόσεις της φάτνης εξαπλώθηκαν στη συνέχεια, όπως αυτή της φάτνης Bolognese, της Γενοβέζικης φάτνης και της Ναπολιτάνικης φάτνης.

Χριστουγεννιάτικος κορμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η παράδοση του χριστουγεννιάτικου κορμού, που κάποτε ήταν ευρέως διαδεδομένη, έχει ξεκινήσει στην Ιταλία από τον 11ο αιώνα. Μια λεπτομερής περιγραφή αυτής της παράδοσης δίνεται σε ένα βιβλίο που τυπώθηκε στο Μιλάνο τον δέκατο τέταρτο αιώνα.[6] Ο κορμός εμφανίζεται με διαφορετικά ονόματα ανάλογα με την περιοχή. Στην Τοσκάνη είναι γνωστό ως "ciocco",[7] ενώ στη Λομβαρδία είναι γνωστό ως "zocco".[8] Στο Val di Chiana της Τοσκάνης, ήταν συνηθισμένο τα παιδιά να δένουν τα μάτια τους και να χτυπούν το μπλοκ με τσιμπίδες, ενώ η υπόλοιπη οικογένεια τραγουδούσε το Ave Maria del Ceppo.[9] Αυτή η παράδοση κάποτε ήταν βαθιά ριζωμένη στην Ιταλία αποδεικνύεται από το γεγονός ότι τα Χριστούγεννα στην Τοσκάνη ονομάζονταν «γιορτή του κορμού».[7]

Χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Μιλάνο, μπροστά από το Ντουόμο του Μιλάνου .

Χριστουγεννιάτικο δέντρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η παράδοση του χριστουγεννιάτικου δέντρου, γερμανικής προέλευσης, υιοθετήθηκε επίσης ευρέως στην Ιταλία κατά τον εικοστό αιώνα. Φαίνεται ότι το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Ιταλία ανεγέρθηκε στο παλάτι ντελ Κουιρινάλε, κατόπιν εντολής της βασίλισσας Μαργαρίτας, προς τα τέλη του 19ου αιώνα.[2]

Κατά τη διάρκεια του φασισμού, αυτό το έθιμο αποδοκιμάστηκε και αντιτάχθηκε (θεωρούμενο ως μίμηση ξένης παράδοσης), προτιμώντας την τυπική ιταλική σκηνή της γέννησης. Το 1991, το χριστουγεννιάτικο δέντρο Gubbio, ύψους 650 μέτρων και διακοσμημένο με πάνω από 700 φωτάκια, μπήκε στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες ως το ψηλότερο χριστουγεννιάτικο δέντρο στον κόσμο.[10]

Άσκαυλος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η τυπική ιταλική παράδοση των άσκαυλων, ή ανδρών ντυμένων βοσκών και εξοπλισμένων με άσκαυλους, που κατεβαίνουν από τα βουνά, παίζοντας χριστουγεννιάτικη μουσική είναι αρκετά συνηθισμένη.[11] Αυτή η παράδοση, που χρονολογείται από τον 19ο αιώνα, είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στα νότια της χώρας.[12]

Μια περιγραφή των άσκαυλων του Αμπρούτσο παρέχεται από τον Εκτόρ Μπεριλιόζ το 1832.[11]

Φορείς δώρων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τυπικοί φορείς δώρων από την περίοδο των Χριστουγέννων στην Ιταλία είναι η Άγια Λουκία (13 Δεκεμβρίου), το Θείο Βρέφος, ο Babbo Natale (το όνομα που δόθηκε στον Άγιο Βασίλη) και την ημέρα των Θεοφανίων, η Μπεφάνα.[13]

Κούκλα που απεικονίζει την Μπεφάνα.

Άγια Λουκία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραδοσιακός κομιστής δώρων σε ορισμένες περιοχές της Βόρειας Ιταλίας, όπως η Βερόνα, το Λόντι, η Κρεμόνα, η Παβία, η Μπρέσια, το Μπέργκαμο και η Πιατσέντσα είναι η Αγία Λουκία, τη νύχτα μεταξύ της 12ης και της 13ης μέρας του Δεκέμβρη.[14]

Σύμφωνα με την ιταλική παράδοση, η Αγία Λουκία εμφανίζεται πάνω στο γαϊδούρι της και τα παιδιά πρέπει να αφήσουν ένα φλιτζάνι τσάι για τον άγιο και ένα πιάτο αλεύρι για το ζώο.[15]

Μπεφάνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χαρακτηριστική φιγούρα της ιταλικής χριστουγεννιάτικης λαογραφίας είναι η Μπεφάνα, η οποία απεικονίζεται ως ηλικιωμένη μάγισσα σε μια σκούπα και εμφανίζεται ως κομιστής δώρων στις 6 Ιανουαρίου, την ημέρα των Θεοφανίων. Σύμφωνα με την παράδοση, αυτή η φιγούρα φέρνει δώρα (συνήθως γλυκά στο εσωτερικό μιας κάλτσας) στα καλά παιδιά και κάρβουνο στα κακά παιδιά.[16]

Η Μπεφάνα, το όνομα της οποίας είναι "παραφθορά" της λέξης "Επιφάνεια", είναι μια φιγούρα που μπορεί να συνδεθεί με άλλες που βρίσκονται επίσης σε άλλους πολιτισμούς, όπως η γερμανική Frau Berchta και η ρωσική Babuška.[16]

Γαστρονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με την παράδοση, το δείπνο της παραμονής των Χριστουγέννων δεν πρέπει να περιέχει κρέας. Ένα δημοφιλές πιάτο, ειδικά στον Νότο, είναι το χέλι ή το καπιτονέ, ενώ σε ορισμένες περιοχές είναι διαδεδομένη η παράδοση των «επτά πιάτων με ψάρι», μια παράδοση που μεταφέρθηκε και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής από Ιταλούς μετανάστες.[5]

Επιδόρπια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένα τυπικό ιταλικό Πανετόνε.

Πανετόνε[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Πανετόνε είναι ένα ιταλικό χριστουγεννιάτικο κέικ με σταφίδες και ζαχαρωμένα φρούτα μέσα του, έχοντας καταγωγή από το Μιλάνο, αλλά είναι πλέον διαδεδομένο σε όλη την Ιταλική επικράτεια.[17] Η προέλευση αυτού του γλυκού πιθανότατα χρονολογείται από τον 12ο αιώνα.[18] Το όνομα "πανετόνε" ίσως προέρχεται από το "pan del Ton", αναφερόμενος σε έναν από τους θρύλους σχετικά με την προέλευση αυτού του επιδόρπιου, το οποίο φέρεται να δημιουργήθηκε από ένα αγόρι με το όνομα Τόνι στην υπηρεσία του δούκα Λουδοβίκου.[19] Αυτή η χριστουγεννιάτικη τούρτα εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τον συγγραφέα Αλεσσάντρο Μαντσόνι και από τον συνθέτη Τζουσέπε Βέρντι.[20][21]

Παντόρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τυπικό Camerino torrone

Ένα άλλο τυπικό ιταλικό χριστουγεννιάτικο κέικ που απλώνεται σε όλη την επικράτεια είναι το Παντόρο, ένα γλυκό με καταγωγή από τη Βερόνα, που δημιουργήθηκε το 1884 από τον Ντομενίκο Μαλεζάτι.[18]

Το όνομα αυτού του κέικ προέρχεται από την φράση "pan de oro", σε ανάμνηση ενός κέικ κωνικού σχήματος, το οποίο την εποχή της Βενετικής δημοκρατίας, ήταν καλυμμένο με φύλλα καθαρού χρυσού.[22]

Τορόνε[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Τορόνε αρχικά ξεκίνησε στην Βόρεια Ιταλία, πλέον όμως είναι διαδεδομένο σε όλη την επικράτεια. Σύμφωνα με την παράδοση, το γλυκό προήλθε από ένα επιδόρπιο που το σέρβιραν στην Κρεμόνα στις 25 Οκτωβρίου 1441, κατά την διάρκεια του γάμου του Φραγκίσκου Α' Σφόρτσα και της Μπιάνκα Μαρία Βισκόντι.[23]

Ναπολιτάνικο στρουφόλι

Μαντολάτο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τη Βόρεια Ιταλία και ειδικότερα από την Κολωνία Βενέτα, έρχεται το μαντολάτο. Η προέλευση αυτού του επιδορπίου πιθανότατα χρονολογείται από τις εμπορικές σχέσεις που είχε η Δημοκρατία της Βενετίας με την Ανατολή.[24]

Στρουφόλι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το στρουφόλι προέρχεται από τη Νότια Ιταλία και πιο συγκεκριμένα τη Νάπολη, αλλά είναι διαδεδομένο σε όλη την επικράτεια. Το έδεσμα αυτό είναι ήδη γνωστό από τον 17ο αιώνα. Το όνομά του ίσως προέρχεται από την ελληνική λέξη "στρογγυλός".[25]

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

20ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1938, κατά την περίοδο του φασισμού, καθιερώθηκε στην διάρκεια των εορτών των Χριστουγέννων η λεγόμενη «φασιστική Μπεφάνα», μια διαδήλωση για φιλανθρωπικούς σκοπούς.[26]

21ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Θρησκευτικές γιορτές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τις 16 Δεκεμβρίου και μέχρι την παραμονή των Χριστουγέννων, η Χριστουγεννιάτικη νουβέλα απαγγέλεται σε εκκλησιαστικό πλαίσιο.[27]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Il Natale accende Verona con le luminarie, alberi, stelle e proiezioni grafiche». Verona Sera (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «The Best Christmas Traditions in Italy». Walks of Italy (στα Αγγλικά). 25 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  3. ↑ «Natale, origine del nome». Etimo Italiano (στα Ιταλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  4. ↑ «Natale (italienische Weihnachten)». Mein Italien (στα Γερμανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «Christmas in Italy». Why Christmas. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Δεκεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  6. ↑ Supplementum Epigraphicum GraecumBeroia. In coemeterio Iudaeo. Stela a dextra fracta. Op. cit. 185.. doi:10.1163/1874-6772_seg_a2_399. http://dx.doi.org/10.1163/1874-6772_seg_a2_399. Ανακτήθηκε στις January 26, 2021. 
  7. ↑ 7,0 7,1 «La tradizione del ceppo in Toscana – Consulenza Linguistica – Accademia della Crusca». Accademia della Crusca (στα Ιταλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  8. ↑ «Natale 2020, la tradizione del ceppo in Lombardia». Il Giorno (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  9. ↑ «Natale in Valdichiana Senese». ValdichianaLiving.it (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  10. ↑ «Celebrate Christmas Italian Styles at These City Events». TripSavvy (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  11. ↑ 11,0 11,1 «Mein Italien – Zampognari». www.mein-italien.info. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  12. ↑ Supplementum Epigraphicum GraecumSivrihissar (in vico). Op. cit. Op. cit. 334, n. 19.. doi:10.1163/1874-6772_seg_a2_597. http://dx.doi.org/10.1163/1874-6772_seg_a2_597. Ανακτήθηκε στις January 26, 2021. 
  13. ↑ «La storia della Befana». Festa della Befana (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  14. ↑ «Santa Lucia su santiebeati.it». Santiebeati.it. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  15. ↑ «Santa Lucia: tradizioni ricorrenti in tutta Italia». Club Med Magazine (στα Ιταλικά). 30 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Supplementum Epigraphicum GraecumÖrén. Fragm. coronae. Op. cit. 67, n. 71. Suppl. Cr.. doi:10.1163/1874-6772_seg_a2_688. http://dx.doi.org/10.1163/1874-6772_seg_a2_688. Ανακτήθηκε στις January 26, 2021. 
  17. ↑ «Mein Italien – Panettone & Co». Mein Italien (στα Γερμανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2021. 
  18. ↑ 18,0 18,1 «Storia del panettone e del pandoro – Il mondo Sale e Pepe – Blog – Sale e Pepe Group – Gastronomia, Catering, Banqueting» (στα Ιταλικά). 8 Δεκεμβρίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2021. 
  19. ↑ «Il PAN del TON: l'origine del PANETTONE è Lombarda, anzi milanese...». 24 Ore News (στα Ιταλικά). 12 Δεκεμβρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2021. 
  20. ↑ «Il panettone? Piaceva anche a Manzoni… – CentoArchi Edizioni». centoarchi.com (στα Ιταλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2021. 
  21. ↑ «Il panettone sulla tavola di Natale di Giuseppe Verdi». Arte e Arti Magazine (στα italian). 15 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2021. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  22. ↑ Armano, In cibo veritas di Michele (22 Δεκεμβρίου 2014). «PAN DE ORO, dolce mistero dal 1884». Ildenaro.it (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2021. 
  23. ↑ «Storia del mandorlato | Torronificio Scaldaferro» (στα Ιταλικά). 1 Ιανουαρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2021. 
  24. ↑ «In Veneto | Torronificio Scaldaferro» (στα Ιταλικά). 5 Μαρτίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2021. 
  25. ↑ «Storia degli struffoli». www.taccuinigastrosofici.it (στα Ιταλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2021. 
  26. ↑ «Mein Italien – La befana». Mein Italien (στα Γερμανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  27. ↑ «Novena di Natale, cos'è, quando nasce e cosa significa». Famiglia Cristiana (στα Ιταλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χριστούγεννα_στην_Ιταλία&oldid=10364510"