Φραγκίσκος Α΄ Σφόρτσα
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Φραγκίσκος Α΄ Σφόρτσα | |
|---|---|
 | |
Δούκας του Μιλάνου | |
| Περίοδος | 25 Μαρτίου 1450 - 8 Μαρτίου 1466 |
| Στέψη | 1450 |
| Προκάτοχος | Φίλιππος-Μαρία Βισκόντι |
| Διάδοχος | Γκαλεάτσο-Μαρία Σφόρτσα |
| Γέννηση | 23 Ιουλίου 1401 Σαν Μινιάτο |
| Θάνατος | 8 Μαρτίου 1466 (65 ετών) Μιλάνο |
| Τόπος ταφής | Ντουόμο, Μιλάνο |
| Σύζυγος | Πολισένα Ρούφο Μπιάνκα-Μαρία Βισκόντι |
| Επίγονοι | Γκαλεάτσο-Μαρία Ιππολύτη-Μαρία Φίλιππος-Μαρία Μαρία Φραγκίσκος-Γκαλεάτσο-Μαρία Λουδοβίκος Ασκάνιο Ελισαβέτα-Μαρία Οτταβιάνο-Μαρία |
| Οίκος | Οίκος των Σφόρτσα |
| Πατέρας | Τζάκομο Αττεντόλο Σφόρτσα |
| Μητέρα | Λουκία Τορσάνο |
| Θρησκεία | Καθολική Εκκλησία |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Φραγκίσκος Α΄ Σφόρτσα (Francesco Sforza, 23 Ιουλίου 1401 – 8 Μαρτίου 1466) ήταν Ιταλός κοντοτιέρος, ιδρυτής της δυναστείας των Σφόρτσα στο Μιλάνο, Ιταλία, και ο τέταρτος δούκας του Μιλάνου από το 1450 έως τον θάνατό του. Ήταν αδελφός του Αλεσσάντρο Σφόρτσα, με τον οποίο βρισκόταν συχνά σε διαμάχη.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Φραγκίσκος Σφόρτσα γεννήθηκε στο Σαν Μινιάτο της Τοσκάνης και ήταν ένας από τους επτά νόθους γιους του κοντοτιέρου Τζάκομο Αττεντόλο Σφόρτσα και της Λουκίας του Τορσάνο. Στην παιδική του ηλικία βρισκόταν στο Τρικαρίνο (σήμερα Μπαζιλικάτα), του οποίου αναδείχθηκε μαρκήσιος το 1412 από τον βασιλιά της Νάπολης Λαδίσλαο Α΄.
Παντρεύτηκε την Καλαβρέζα ευγενή Πολισένα Ρούφο (1418). Από το 1419 άρχισε να μάχεται κατά του πατέρα του και σύντομα κέρδισε πολύ μεγάλη φήμη με την ικανότητά του να λυγίζει με τα χέρια του ακόμα και μεταλλικά ραβδιά. Αργότερα έγινε ικανότατος στρατιωτικός αρχηγός. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, πολέμησε για λογαριασμό του δούκα του Μιλάνου, Φιλίππο-Μαρία Βισκόντι. Αρχικά είχε επιτυχίες, στη συνέχεια όμως έπεσε σε ανυποληψία και στάλθηκε αιχμάλωτος στο κάστρο της πόλης Μορτάρα, επανακερδίζοντας τα δικαιώματά του μετά από επιτυχή εκστρατεία κατά του Λούκα.
Οδήγησε τον μιλανέζικο στρατό κατά της Βενετίας το 1431, ενώ τον επόμενο χρόνο αρραβωνιάστηκε την κόρη του δούκα, Μπιάνκα Μαρία Βισκόντι. Ο Βισκόντι δεν ήταν ποτέ δύσπιστος μαζί του, παρά τις αμφιταλαντεύσεις του, ενώ ο Σφόρτσα με τον μιλανέζικο στρατό επιτέθηκε (1433 - 1435) στο Παπικό κράτος κυριεύοντας την Ανκόνα.
Τον ίδιο χρόνο άλλαξε πλευρά απαιτώντας τον τίτλο του βικάριου του Μιλάνου απευθείας από τον Πάπα. Το 1440 τα φέουδά του στο βασίλειο της Νάπολης βρίσκονταν υπό την κατοχή του Αλφόνσου Ε΄ και για να τα ανακτήσει συμφιλιώθηκε με τον Φίλιππο Βισκόντι και παντρεύτηκε τελικώς τον Οκτώβριο του 1441 τη Μαρία Μπιάνκα. Την επόμενη χρονιά συμμάχησε με τον Ρενέ Α΄ της Νάπολης και έκανε επίθεση στη νότια Ιταλία.
Με τη βοήθεια του Σιγισμόνδου Παντόλφο Μαλατέστα νίκησε τον Ναπολιτσιάνο Νικολό Πιτσινίνο που είχε επιτεθεί στις κτήσεις του και τους Βενετούς και επέστρεψε στο Μιλάνο. Αργότερα πολέμησε κατά του γιου του, Φραγκίσκου, τον οποίο νίκησε στη μάχη του Μοντόλμο το 1444. Με τη βοήθεια των Βενετών κέρδισε τον τίτλο του γενικού στρατιωτικού αρχηγού του Μιλάνου.
Δούκας του Μιλάνου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο δούκας του Μιλάνου πέθανε το 1447 χωρίς να έχει αφήσει αρσενικό απόγονο, οπότε επανήλθε η Αμβροσιανή Δημοκρατία. Ο Σφόρτσα, αφού δέχθηκε την ηγεσία πολλών πόλεων του δουκάτου, όπως της Παβίας και του Λόντι, άρχισε να καταστρώνει προσεκτικά σχέδια για την κατάληψη της εξουσίας σε ολόκληρο το δουκάτο, συμμαχώντας με τον Γουλιέλμο Η΄ του Μομφερράτου και τη Βενετία. Το 1450, μετά από χρόνια πείνας, συνέβησαν ταραχές στους δρόμους του Μιλάνου και η γερουσία της πόλης αποφάσισε να την ανακηρύξει ξανά σε δουκάτο, με τον Σφόρτσα να είναι πάντα ο πρώτος υποψήφιος μνηστήρας για την εξουσία. Ενώ όλες οι πόλεις τον αναγνώρισαν ως κληρονομικό δούκα του Μιλάνου, δεν κατάφερε να πάρει την αναγνώριση από την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Αυτό συνέβη πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του, το 1494, οπότε ο αυτοκράτορας Μαξιμιλιανός Α΄ αναγνώρισε τον γιο εκείνου, τον Λουδοβίκο.
Ο Φραγκίσκος Α΄ ήταν δίκαιος ηγεμόνας, με φορολογικό σύστημα που απέφερε πολλά έσοδα. Ήταν προστάτης των γραμμάτων και των τεχνών και έβαλε το Μιλάνο στη σφαίρα της Αναγέννησης. Εκσυγχρόνισε ολόκληρο το δουκάτο και αγαπήθηκε από τον λαό του. Έγινε στενός φίλος με τον Κόζιμο των Μεδίκων, κυβερνήτη της Φλωρεντίας και οι δύο μεγαλύτεροι ηγεμόνες της ιταλικής χερσονήσου έκλεισαν μεταξύ τους την Ειρήνη του Λόντι.
Απέσυρε την υποστήριξή του στους Ανδεγαυούς μνηστήρες της Νάπολης και αποφάσισε να καταλάβει τη Γένοβα που βρισκόταν υπό την κατοχή τους. Τότε εξελέγη δόγης της Βενετίας ο Σπινέτα Καμποφρεγκόσο, που προοριζόταν για "μαριονέτα" του, οπότε οι πόλεις της Γένοβας και της Σαβόνας ήρθαν υπό την κατοχή του, έως το 1464.
Ήταν ο πρώτος Ιταλός ηγεμόνας που κινήθηκε πολιτικά και έξω από τα όρια της χερσονήσου, απειλώντας και κράτη όπως η Γαλλία. Αρρώστησε άσχημα από υδρωπικία το 1462 και φήμες ότι πέθανε οδήγησαν σε εκστρατείες εχθρών του κατά του Μιλάνου, αλλά αυτός κατάφερε να επιζήσει για άλλα τέσσερα χρόνια. Υμνήθηκε και από τον Μακιαβέλι για τις ικανότητές του. Τον διαδέχθηκε ο γιος του Γκαλεάτσο Μαρία Σφόρτσα.
Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νυμφεύτηκε πρώτα το 1418 την Πολισένα (Πολυξένη) Ρούφο, κόρη του Κάρλο Ρούφο ντι Μοντάλτο & Τσεκαρέλα-Σανσεβερίνο, πρίγκιπα της Καλαβρίας & του Ροσάνο, κόμη του Κοριλιάνο & Μοντάλτο. Δεν απέκτησαν απογόνους.
Το 1441 ο Φραντσέσκο έκανε δεύτερο γάμο με την Μπιάνκα-Μαρία Βισκόντι, κόρη του Φιλίππο-Μαρία δούκα του Μιλάνου και είχε τέκνα:
- Γκαλεάτσο-Μαρία 1444-1476, δούκας του Μιλάνου (1466-76).
- Ιππολύτη-Μαρία 1446-1484, παντρεύτηκε τον Αλφόνσο Β΄ της Νάπολης. Η κόρη της:
- Ισαβέλλα των Τραστάμαρα παντρεύτηκε τον Τζαν-Γκαλεάτσο Σφόρτσα.
- Φιλίππο-Μαρία 1449-1492, κόμης της Κόρσικα.
- Σφόρτσα-Μαρία 1451-1479, δούκας του Μπάρι (1464-79).
- Φραντσέσκο-Γκαλεάτσο-Μαρία 1453/54.
- Λουδοβίκος-Μαρία 1452-1508, δούκας του Μπάι (1479-94) και δούκας του Μιλάνου (1494-99).
- Ασκάνιο-Μαρία 1455-1505, ηγούμενος του Κιαραβίλε, επίσκοπος της Παβίας, Κρεμόνας, Πέζαρο & Νοβάρας και καρδινάλιος.
- Ελισαβέτα-Μαρία 1456-1473, παντρεύτηκε τον Γουλιέλμο Η΄ Παλαιολόγο μαρκήσιο του Μομφερράτου.
- Οταβιάνο-Μαρία 1458-1477, κόμης του Λουγκάνο, προσπαθώνας να αποφύγει τη σύλληψη, πνίγηκε 19 ετών.
Από μία ερωμένη του είχε τέκνο:
- Πολισένα/Πολυξένη, παντρεύτηκε τον εξάδελφο της Σιγισμόνδο-Παντόλφο Μαλατέστα κοντοτιέρο, κύριο του Ρίμινι.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Rendina, Claudio (1994). I capitani di ventura. Netwon Compton.
|