Μανάς (πόλη)

Μανάς (πόλη)
Σημαία Σφραγίδα Έμβλημα
Μανάς (πόλη) 40°56′15″N 72°59′10″E
Χώρα	Κιργιζία
Διοικητική υπαγωγή	Περιφέρεια Τζαλάλ-Αμπάντ
Έκταση	88 km²
Υψόμετρο	763 μέτρα
Πληθυσμός	89.004 (2009)
Ζώνη ώρας	UTC+06:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Το Μανάς (κιργιζικά: Манас), πρώην Τζαλάλ-Αμπαάντ , είναι το διοικητικό και οικονομικό κέντρο της περιφέρειας Τζαλάλ-Αμπάντ στην νοτιοδυτικό Κιργιστάν. Η έκτασή του είναι 88 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και ο μόνιμος πληθυσμός του ήταν 123.239 το 2021. Βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της κοιλάδας Φεγκάνα, κατά μήκος της κοιλάδας του ποταμού Κογκάρτ, στους πρόποδες των βουνών Μπαμπάς-Ατά, πολύ κοντά στα σύνορα με το Ουζμπεκιστάν. Η πόλη είναι γνωστή για τις ιαματικές πηγές του στα περίχωρά της και το νερό από το κοντινό σπα Azreti-Ayup-Paygambar, όπου πιστεύονταν κατά το Μεσαίωνα ότι θεραπεύει τους λεπρούς. Ακόμη και σήμερα, αρκετά σανατόρια της σοβιετικής εποχής προσφέρουν προγράμματα θεραπείας με μεταλλικό νερό για άτομα με διάφορες χρόνιες ασθένειες. Επίσης εμφιαλωμένο μεταλλικό νερό από την περιοχή πωλείται σε όλη τη χώρα αλλά και στο εξωτερικό.

Ιστορία

Ένας από τους κύριους κλάδους του Δρόμου του Μεταξιού περνούσε από το Μανάς και η περιοχή φιλοξενούσε ταξιδιώτες για χιλιάδες χρόνια, αν και λίγα αρχαιολογικά κατάλοιπα είναι ορατά σήμερα – εκτός από μερικά από τα πιο απομακρυσμένα μέρη της περιοχής – όπως το Σαϊμαλού Τας και η κοιλάδα Τσατκάλ.

Ταξιδιώτες, έμποροι, τουρίστες, προσκυνητές (στα διάφορα ιερά αξιοθέατα) αλλά και άρρωστοι που επισκέπτονταν τα θεραπευτικά ιαματικά λουτρά όπως, στο βουνό Αγιούπ Τάου, σε υψόμετρο 700 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, περιδιάβαιναν την περιοχή.

Στα μέσα του 19ου αιώνα, υπήρχε εδώ ένα Καραβανσεράι και έγινε σημείο χονδρικής εμπορίας αλλά και ανταλλαγής κτηνοτροφικών προϊόντων μεταξύ των πληθυσμών της κοιλάδας Φεργκάνα και του Κογκάρτ και του Τογκούζ-Τορό. Το 1912 άρχισε να λειτουργεί το πρώτο νοσοκομείο της πόλης με 6 κλίνες. Το 1916 άνοιξε η πρώτη τράπεζα στο τότε Τζαλάλ-Αμπάντ, ενώ την ίδια χρονιά έφτασε ο σιδηρόδρομος στην πόλη. Η σοβιετική εξουσία ανακηρύχθηκε στην πόλη στις 17-19 Δεκεμβρίου 1917.

Ετυμολογία

Η κατάληξη -Αμπάντ είναι ένα περσικό επίθημα που χρησιμοποιείται συχνά σε ονόματα πόλεων στις περσικές και περσόφωνες κοινωνίες για να μνημονεύσει το άτομο που ίδρυσε την κοινότητα. Λέγεται ότι το Τζαλάλ-Αμπάντ πήρε το όνομά του από τον Τζαλάλ αντ Ντιν, ο οποίος ήταν γνωστό ότι ίδρυε πανδοχεία (Καραβανσεράι) για να εξυπηρετήσει τους ταξιδιώτες και πολλούς προσκυνητές που έρχονταν στο ιερό βουνό.

Στις αρχές του 19ου αιώνα, χτίστηκε ένα μικρό φρούριο και ένας μικρός αγροτικός οικισμός (Kishlak) μεγάλωσε γύρω από αυτό. Οι ντόπιοι ασχολούνταν με τη γεωργία και το εμπόριο και παρείχαν υπηρεσίες στους προσκυνητές που επισκέπτονταν τα λουτρά. Στη συνέχεια, τη δεκαετία του 1870, Ρώσοι άποικοι ήρθαν στην περιοχή και δημιούργησαν μια πόλη-φρούριο κι ένα στρατιωτικό νοσοκομείο. Τελικά το 1927, ο οικισμός έλαβε επίσημα το καθεστώς της πόλης. Το 2007, η πόλη Τζαλάλ-Αμπάντ γιόρτασε την 125η επέτειό της. Ως αποτέλεσμα των αναταραχών του 2010 στο νότιο Κιργιστάν, βίαια επεισόδια ξεκίνησε μεταξύ Κιργιζίων και Ουζμπέκων στις 19 Μαΐου στο Τζαλάλ-Αμπάντ και κλιμακώθηκαν στις 10 Ιουνίου στο Ος.

Το Κοινοβούλιο του Κιργιστάν ενέκρινε νομοσχέδιο για την επίσημη μετονομασία της πόλης Τζαλάλ-Αμπάντ σε Μανάς. Ο νόμος υπογράφηκε από τον Πρόεδρο στις 18 Σεπτεμβρίου 2025 και θα τεθεί σε ισχύ δέκα ημέρες μετά την επίσημη δημοσίευσή του. Η αλλαγή στοχεύει στην ενίσχυση της εθνικής ιδεολογίας και στην τιμή του εθνικού ήρωα Μανάς.

Δημογραφία

Η πόλη είναι μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες της χώρας και φιλοξενεί κυρίως πληθυσμούς Κιργιζίων αλλά και Ουζμπέκων Το Τζαλάλ-Αμπάντ ήταν μια από τις μεγαλύτερες πόλεις του Κιργιστάν ήδη πριν από την Οκτωβριανή Επανάσταση. Σύμφωνα με την Πανρωσική απογραφή του 1897, ο πληθυσμός του Τζαλάλ-Αμπάντ ήταν 2.713 (1.377 άνδρες και 1.336 γυναίκες), το 1913 ήταν 4.500. Το 2009, ο πληθυσμός της πόλης έφτασε τα 97,2 χιλιάδες άτομα. Από αυτούς το 48,5% είναι άνδρες, το 51,5% γυναίκες. Εκπρόσωποι περισσότερων από 30 εθνικοτήτων ζουν στην πόλη, το 45% από αυτούς είναι Κιργίζιοι, το 30% Ουζμπέκοι και το 25% είναι άλλες εθνικότητες.

Κλίμα

Το Μανάς είναι η πιο ζεστή και ηλιόλουστη πόλη στο Κιργιστάν. Το κλίμα είναι εύκρατο ηπειρωτικό, παρόμοιο με το μεσογειακό κλίμα. Το καλοκαίρι είναι ζεστό και ξηρό, η μέση θερμοκρασία τον Ιούλιο είναι 27°С, ο χειμώνας είναι μέτρια ψυχρός και ήπιος, ενώ η μέση θερμοκρασία τον Ιανουάριο είναι -4,1°С. Η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι 490 χιλιοστά και η διάρκεια της ηλιοφάνειας είναι 2787 ώρες το χρόνο. Ασθενής (0,6 m/s) άνεμος επικρατεί κατά βάση από νοτιοδυτικές διευθύνσεις. Η μέση ετήσια θερμοκρασία στο Μανάς είναι 12,3 °C (54,1 °F).

Τουρισμός

Η ευρύτερη περιοχή του Μανάς φημίζεται για τα μοναδικά τοπία της καθώς και για την παραγωγή καρυδιών. Οι τουριστικές τοποθεσίες περιλαμβάνουν τους καταρράκτες Αρσλανμπόμπ, το Φυσικό Καταφύγιο και τη λίμνη Σαρί-Τσελέκ. Στην ίδια την πόλη, το τουριστικό ενδιαφέρον κεντρίζουν: η πλατεία της πόλης και το πολιτιστικό πάρκο με τα υπαίθρια γλυπτά καθώς και το θέατρο του Τζαλάλ-Αμπάντ. Η σιδηροδρομική γραμμή (σπάνιο είδος στο Κιργιστάν), εκτείνεται από την γειτονική κοιλάδα Φεργκάνα στα βορειοανατολικά, μέχρι το Κοκ-Τζανγκάκ.

Αθλητισμός

Ο ποδοσφαιρικός σύλλογος Μουράς Γιουνάιτεντ ΦΚ εδρεύει στην πόλη και αυτή τη στιγμή αγωνίζεται στο κορυφαίο πρωτάθλημα της χώρας χρησιμοποιώντας ως έδρα του το στάδιο Κουρμανμπέκ.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• (στα κιργιζικά) Επίσημη ιστοσελίδα του Μανάς
• 27092335 Jalal-Abad στο OpenStreetMap