Ταντέους Γουομνίτσκι

Ταντέους Γουομνίτσκι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Tadeusz Łomnicki (Πολωνικά)
Γέννηση	18  Ιουλίου 1927 Πιντχάιτσι
Θάνατος	22  Φεβρουαρίου 1992 Πόζναν
Τόπος ταφής	Στρατιωτικό Κοιμητήριο Ποβόνσκι
Χώρα πολιτογράφησης	Πολωνία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Πολωνικά
Σπουδές	Εθνική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης «Αλεξάντερ Ζελβερόβιτς» της Βαρσοβίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	σκηνοθέτης κινηματογράφου ηθοποιός θεάτρου ηθοποιός ταινιών σεναριογράφος θεατρικός σκηνοθέτης ηθοποιός
Εργοδότης	Εθνική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης «Αλεξάντερ Ζελβερόβιτς» της Βαρσοβίας
Περίοδος ακμής	1946
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Ενιαίο Εργατικό Κόμμα Πολωνίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Maria Bojarska
Αδέλφια	Γιαν Γουομνίτσκι
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	Πολωνικός Εσωτερικός Στρατός
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Μετάλλιο της Εθνικής Επιτροπής Παιδείας της Πολωνίας Μετάλλιο της 10ης Επετείου της Λαϊκής Πολωνίας Μετάλλιο της 30ης επετείου της Λαϊκής Πολωνίας Τάγμα του Λαβάρου της Εργασίας, 1η τάξη Τάγμα του Λαβάρου της Εργασίας, 2η τάξης Χρυσός Σταυρός της Αξίας
Σχετικά πολυμέσα

Ο Ταντέους Γουομνίτσκι (πολωνικά: Tadeusz Łomnicki) (18 Ιουλίου 1927 – 22 Φεβρουαρίου 1992) ήταν Πολωνός ηθοποιός, ένας από τους πιο αξιόλογους καλλιτέχνες του θεάτρου και του κινηματογράφου της εποχής του στην Πολωνία. Μνημονεύεται κυρίως για τους ρόλους του σε κωμωδίες και δράματα, καθώς και για τον ρόλο του Κόρντιαν στο ομότιτλο έργο του Γιούλιους Σουοβάτσκι. Υπήρξε επίσης αξιόλογος καθηγητής και πρύτανης της Κρατικής Σχολής Θεάτρου της Βαρσοβίας.

Βιογραφία

Ο Γουομνίτσκι γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου 1927 στο Ποντχάιτσε κοντά στο Λβουφ (σημερινό Λβιβ, Ουκρανία), σε οικογένεια ταχυδρομείου και δασκάλας. Μετά την αποφοίτησή του από μια εμπορική σχολή στην Ντεμπίτσα μετακόμισε στην Κρακοβία, όπου άρχισε να εργάζεται ως σιδηροδρομικός υπάλληλος και να σπουδάζει βιολί. Εκεί πέρασε το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και πολέμησε εναντίον των Γερμανών στις υπόγειες Γκρι Τάξεις. Το 1945 έδωσε εξετάσεις σε μια σχολή ηθοποιών που οργανώθηκε από το Stary Teatr (Παλιό Θέατρο), ένα από τα πιο διάσημα πολωνικά θέατρα της εποχής. Μετά το ντεμπούτο του στη σκηνή σε έναν επεισοδιακό ρόλο στο Παλιό Θέατρο εμφανίστηκε για λίγο στο θέατρο του Σουοβάτσκι στην Κρακοβία και στο Δημοτικό Θέατρο στο Κατοβίτσε. Για τον ρόλο του Πακ στο Όνειρο Θερινής Νυκτός του Ουίλιαμ Σαίξπηρ έλαβε το βραβείο του Φεστιβάλ Σαίξπηρ στη Βαρσοβία.

Τελικά το 1949 μετακόμισε στη Βαρσοβία, όπου έγινε μέλος του Σύγχρονου Θεάτρου (Teatr Współczesny), μιας από τις καλύτερες πολωνικές σκηνές εκείνη την εποχή, με επικεφαλής τον διάσημο σκηνοθέτη Έρβιν Άξερ. Εκείνη την εποχή έκανε το ντεμπούτο του και ως θεατρικός συγγραφέας, με δύο από τα έργα του που ανέβηκαν στο Κιέλτσε και στην Κρακοβία. Ασχολήθηκε επίσης με το Εθνικό Θέατρο στον ρόλο του Κόρντιαν στο ομότιτλο έργο του Γιούλιους Σουοβάτσκι, το οποίο του απέφερε μεγάλη δημοτικότητα και φήμη. Έγινε επίσης δεκτός στην Εθνική Ακαδημία Θεάτρου (Akademia Teatralna) στη Βαρσοβία και αποφοίτησε από το Τμήμα Σκηνοθετών το 1956. Το 1955 έπαιξε τον πρώτο μεγάλο ρόλο σε μια ταινία, όταν εμφανίστηκε στο Pokolenie του Άντζεϊ Βάιντα. Αυτή η ταινία, αναμφίβολα η πρώτη μεγάλη παραγωγή του Βάιντα, οδήγησε σε ολοένα αυξανόμενη δημοτικότητα του Γουομνίτσκι, ο οποίος άρχισε να θεωρείται ως ένας από τους πιο αξιόλογους ηθοποιούς της λεγόμενης Πολωνικής Σχολής Κινηματογράφου. Τα επόμενα χρόνια εμφανίστηκε επίσης στις περισσότερες μεγάλες ταινίες που προβλήθηκαν από τα μέλη του κινήματος της Πολωνικής Σχολής Κινηματογράφου, μεταξύ των οποίων στις Αθώοι μάγοι του Βάιντα (1960), Eroica του Άντζεϊ Μουνκ (1958) και Αποθήκη των νεκρών του Τσέσουαφ Πετέλσκι. Το 1969 εμφανίστηκε στις πιο διάσημες ταινίες του, τις Συνταγματάρχη Βολοντιγιόφσκι και Κατακλυσμός του Γέζι Χόφμαν, όπου η τελευταία ήταν υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερης Ξένης Ταινίας το 1974. Κέρδισε επίσης το Βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού στο 6ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας.

Ο Ταντέους Γουομνίτσκι το 1966

Συνέχισε να παίζει στο Σύγχρονο Θέατρο μέχρι το 1974 και κέρδισε μεγάλη φήμη για τους πρωταγωνιστικούς του ρόλους στην Ιφιγένεια στο Παρίσι, στο The Resistible Rise of Arturo Ui του Μπέρτολτ Μπρεχτ, στο The Annuity του Αλεξάντερ Φρέντρο, στο ρόλο του Έντγκαρ στο Παίξτε τον Στρίντμπεργκ του Φρήντριχ Ντύρενματ και τον ρόλο του Νικίτα στο Δύναμη του σκότους του Λέων Τολστόι. Μεταξύ 1970 και 1981 ήταν επίσης πρύτανης του alma mater του στη Βαρσοβία. Κατά τη διάρκεια της δουλειάς του εκεί τροποποίησε το στούντιο του ηθοποιού εισάγοντας νέες διαλέξεις, σχεδιασμένες κυρίως για να ταιριάζουν στο νέο ρόλο των ηθοποιών στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Εκείνη την εποχή έγινε επίσης ο ιδρυτής και ο πρώτος επικεφαλής του δικού του θεάτρου, του Θεάτρου της Βόλα με έδρα τη Βαρσοβία. Εκεί εμφανίστηκε σε μια σειρά θεατρικών έργων, μεταξύ των οποίων στους ρόλους του Γκόγια στο Ο ύπνος της λογικής του Αντόνιο Μπουέρο Βαγιέχο, στον πρωταγωνιστικό ρόλο στο Fantazy του Σουοβάτσκι και στον ρόλο του Σαλιέρι στο Αμαντέους του Πήτερ Σάφερ. Εμφανίστηκε επίσης σε πολυάριθμες ταινίες, μεταξύ των οποίων οι Blind Chance του Κσίστοφ Κιεσλόφσκι, The Contract του Κσίστοφ Ζανούσι και Ο άνθρωπος από μάρμαρο του Άντζεϊ Βάιντα.

Ωστόσο, με τον καιρό η δημοτικότητα του Γουομνίτσκι άρχισε να υποχωρεί. Αυτό οφειλόταν εν μέρει στην εμπλοκή του με το Ενιαίο Εργατικό Κόμμα Πολωνίας, του οποίου ήταν ενεργό μέλος. Αν και με την επιβολή του στρατιωτικού νόμου στην Πολωνία το 1981 παραιτήθηκε από όλες τις θέσεις του κόμματος, η φήμη του δεν επανήλθε ποτέ. Επιπλέον, κατά τη δεκαετία του 1980, υπέφερε από σοβαρά προβλήματα υγείας και εμφανίστηκε μόνο σε επεισοδιακούς ρόλους σε όλα σχεδόν τα θέατρα της Βαρσοβίας. Τελικά του προσφέρθηκε ο πρωταγωνιστικός ρόλος στο Βασιλιάς Ληρ του Σαίξπηρ. Αυτό που θεωρούσε τον πιο σημαντικό ρόλο του ήταν ιδιαίτερα αναμενόμενο από την κριτική. Η βραδιά έναρξης ήταν προγραμματισμένη για τις 29 Φεβρουαρίου 1992. Ωστόσο, μια εβδομάδα πριν, στις 22 Φεβρουαρίου, ο Γουομνίτσκι πέθανε ξαφνικά από καρδιακή προσβολή κατά τη διάρκεια μιας από τις τελευταίες πρόβες τζενεράλε στη σκηνή του Νέου Θεάτρου με έδρα το Πόζναν. Τα τελευταία του λόγια ήταν η ατάκα του Βασιλιά Ληρ: Τότε υπάρχει ζωή μέσα. Μάλλον, αν την πάρεις, θα την πάρεις με το τρέξιμο. Σα, σα, σα, σα (Then there's life in't. Nay, if you get it, you shall get it with running. Sa, sa, sa, sa).

Βιβλιογραφία

• Witold Filler, Tadeusz Łomnicki, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Seria Wydawnicza: Głowy Wawelskie, Βαρσοβία 1976.
• Tadeusz Łomnicki, wybór i oprac. Maria Bojarska, Spotkania teatralne, 1984, (ISBN 978-83-06-01131-9)
• Maria Bojarska, Król Lear nie żyje, 1994, (ISBN 978-83-901178-7-4)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ταντέους Γουομνίτσκι στην IMDb
• Ταντέους Γουομνίτσκι στο Culture.pl