Προφήτης Ηλίας Ηρακλείου
Συντεταγμένες: 35°12′23″N 25°06′00″E / 35.20639°N 25.10000°E
| Προφήτης Ηλίας Ηρακλείου | |
|---|---|
  Προφήτης Ηλίας Ηρακλείου | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Ηρακλείου |
| Γεωγραφική υπαγωγή | Κρήτη |
| Υψόμετρο | 470 μέτρα |
| Πληθυσμός | 1.320 (2021) |
| Ταχ. κωδ. | 71500 |
| Τηλ. κωδ. | 2810-8 |
Ο Προφήτης Ηλίας είναι μεγάλος οικισμός με 1.471 κατοίκους το 2001 και ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα της επαρχίας Τεμένους στο Δήμο Τεμένους του Νομού Ηρακλείου. Μάλιστα αποτελεί την έδρα του Δήμου Τεμένους. Η θέση του χωριού είναι στους βορειοδυτικούς πρόποδες του υψώματος Ρόκκα, περί τα 18 χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου. Τα σημαντικότερα προϊόντα που παράγονται είναι σταφύλια, σταφίδες, λάδι και κρασί.Ανάμεσα στα άλλα έχει ΚΕΠ, Αστυνομία, Γυμνάσιο και Δημοτικό σχολείο, ιατρείο και υδρεύεται από την πηγή Μεγάλη Φουντάνα. Στον οικισμό βρίσκονται οι εκκλησίες του Προφήτη Ηλία και του Ευαγγελισμού (δίκλιτη), του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, καθώς επίσης και πολλά εξωκλήσια, μερικά από τα οποία χρονολογούνται από τα βυζαντινά χρόνια. Ως το 1955 είχε την ονομασία Κανλί Καστέλι.
Ιστορικά στοιχεία
Αρχαία χρόνια
Στο ύψωμα Ρόκκα αρχαιολογικές έρευνες έδειξαν ότι βρισκόταν η ακρόπολη της αρχαίας πόλης Λύκαστος, που αναφέρεται στον Όμηρο. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον απέκτησε στα βυζαντινά χρόνια. Ο Νικηφόρος Φωκάς, αφού κυρίευσε το Χάνδακα από τους Σαρακηνούς, το 961 κατεδάφισε την πόλη και οικοδόμησε ισχυρό φρούριο, στο ύψωμα Ρόκκα, το οποίο ονόμασε Τέμενος. Για την ίδρυση του νέου φρουρίου μαθαίνουμε από το Βυζαντινό συγγραφέα Λέοντα Διάκονο[1].
Ενετοκρατία
Οι Βενετοί έδωσαν επίσης μεγάλη σημασία στο φρούριο, που το ονόμασαν oppidum fortissimum και από αυτό ονόμασαν και την περιοχή επαρχία Τεμένους. Το Κανλί Καστέλι ήταν στα χρόνια αυτά βούργος, δηλαδή οικισμός των βιλάνων (των καλλιεργητών της γης, των κτημάτων μεγάλων φεουδαρχών ιδιοκτητών της περιοχής).
Το Castello Temene παραχωρήθηκε ως φέουδο αρχικά στην οικογένεια Κορέσι και έπειτα στους Κορνάρους και τέλος στον Μπενέτο Κουερίνι. Στη διάρκεια της Επανάστασης των Αγιοστεφανιτών ο πρώτος Δούκας της Κρήτης Ιάκωβος Τιέπολος βρήκε καταφύγιο στο φρούριο αυτό, όπου συγκέντρωσε το στρατό του και έκανε αντεπίθεση κατά του Σανούδου, Δούκα της Νάξου. Οι Ενετοί απέδωσαν ακόμα μεγαλύτερη σημασία στο φρούριο και αυτό φαίνεται από τις πολλές επισκευές που του έγιναν μετέπειτα.
Τουρκοκρατία
Το 1669 οι Τούρκοι κατακτούν την Κρήτη και το φρούριο παραχωρήθηκε με σουλτανικό φιρμάνι στον προδότη του Χάνδακα Αντρέα Μπαρότσι.Ονομάστηκε Κανλί Καστέλι, δηλαδή Ματωμένο Φρούριο, σε ανάμνηση της ταπεινωτικής ήττας των Τούρκων από τους Βενετοκρητικούς το 1647.
Νεότερα χρόνια
Το χωριό έδωσε το παρών σε όλες τις μάχες της Κρήτης αλλά και στην Εθνική Αντίσταση. Το 1955 άλλαξε η ονομασία από Κανλί Καστέλι σε Προφήτης Ηλίας, λόγω του ναού.
Βιβλιογραφία
- Το Ηράκλειον και ο Νομός του, έκδ. Νομ. Ηρακλείου.
Παραπομπές
- ↑ επί τινά λόφον υψηλόν και ανάντη, ουκ αποτάτω του κατερειπωθέντος άστεως υπερκείμενον, ίεται και παμπληθεί τοιχίον οικοδομείν εγκελεύεται. Ανεπισφαλής γαρ ο χώρος εδόκει και προς έρυμα καρτερός κρημνοίς τε διερρωγώς και φάργξιν αποτόμοις εκατέρωθεν, κακ της κορυφής αεννάους αναδιδούς πίδακας και τοις ύδασι τούτων καταρρεόμενος. Του δε ερύματος ασφαλέστατά τε και στερεώτατα εξεργασθέντος, στρατιάν αξιόχρεων τω χώρω εγκατοικίσας, Τέμενος το άστυ ωνόμασεν.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||