Πελασγία Φθιώτιδας
Συντεταγμένες: 38°56′53.35″N 22°50′28.73″E / 38.9481528°N 22.8413139°E
| Πελασγία | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Στερεάς Ελλάδας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Φθιώτιδας |
| Δήμος | Στυλίδας |
| Δημοτική Ενότητα | Πελασγίας |
| Γεωγραφία | |
| Υψόμετρο | 180 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Γαρδίκι |
| Ταχ. κώδικας | 35013 |
| Τηλ. κωδικός | +30 22380 |
Η Πελασγία είναι ημιορεινή κωμόπολη της Στερεάς Ελλάδας στην Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας.[1]
Γεωγραφία - Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Πελασγία βρίσκεται στα βορειοανατολικά του πρώην νομού Φθιώτιδας με την Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας και στους νότιους πρόποδες του όρους Όθρυς σε υψόμετρο 180 μέτρα[2]. Απέχει 32 χλμ. Α.-ΒΑ. από τη Στυλίδα (έδρα του δήμου), 52 χλμ. Α.-ΒΑ. από τη Λαμία και 38 χλμ. Ν.-ΝΑ. από τον Αλμυρό ενώ στα δυτικά της και σε απόσταση 3,5 χλμ. περνάει ο Αυτοκινητόδρομος 1 (κόμβος Γλύφα). Η παλιά ονομασία του χωριού μέχρι το 1927 είναι Γαρδίκι[3] ενώ η σημερινή της οφείλεται στην αρχαία Πελασγία (Πελασγικόν Άργος ή Λάρισα Κρεμαστή, ή Πελασγίς Λάρισα). Οι κάτοικοι του ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την καλλιέργεια της ελιάς. Τα ελαιόδενδρα της περιοχής από το χωριό μέχρι την παραλία υπολογίζονται σε 200.000 και η ετήσια παραγωγή βρώσιμων ελιών φτάνει τους 1.300 τόνους, ενώ του λαδιού ξεπερνά τους 1.000 τόνους.
Στο λόφο «Κάστρο» με υψόμετρο 530 μέτρα και 1,5 χλμ. βόρεια του χωριού και προς Κυπαρισσώνα βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της Λαρίσης Κρεμαστής όπου υπάρχουν τα ερείπια ακροπόλεως και τείχους αρχαίας πόλεως που χρονολογούνται στον 5ο και τον 4ο αιώνα π.Χ.[4][5] Στην περιοχή λειτούργησαν μεταλλεία χαλκού από τα οποία πιθανολογείται ότι προήλθε και η κοπή νομισμάτων με τη μορφή του Αχιλλέα του 3ου αιώνα π.Χ. Η κατοίκησή της συνεχίστηκε και υπήρξε συνεχής (περίοδος περσικών πολέμων, Μακεδονική, Αιτωλική και Ρωμαϊκή) μέχρι την κυριαρχία του Βυζαντίου οπότε με τις γοτθικές επιδρομές η περιοχή άρχισε να ερημώνει. Κατά την περίοδο της Επανάστασης του 1821 τα σημαντικότερα γεγονότα που έγιναν ήταν μάχη της Πελασγίας το 1821 και η σφαγή στο Βελά ποταμό από τους Τούρκους.[6]
Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εκτός από τον αρχαιολογικό χώρο της Λαρίσης Κρεμαστής και της γειτονικής Παραλίας Πελασγίας στο χωριό υπάρχουν εκκλησιαστικό μουσείο με εκθέματα όπως ιερά σκεύη, τρεις σταυρούς, εικόνες, αρτοφόριο, την Αγία Τράπεζα του παλιού ναού κ.α. καθώς και λαογραφικό στο παλιό Δημοτικό Σχολείο με διάφορα οικιακά σκεύη, παραδοσιακές στολές (αλατζάς), αργαλειό, εργαλεία παραδοσιακών επαγγελμάτων, διάφορα παραδοσιακά κεντήματα κ.α.[7]
Διοικητικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αναφέρεται ως οικισμός από την Τουρκοκρατία με την ονομασία Γαρδίκι και επίσημα μετά την απελευθέρωση το 1835 να ορίζεται έδρα του τότε δήμου Κρεμαστής Λαρίσης. Το 1912 με το ΦΕΚ 261Α - 31/08/1912 ορίστηκε έδρα της τότε κοινότητας Γαρδικίου Κρεμαστής και το 1927 με το ΦΕΚ 6Β - 26/01/1927 μετονομάστηκε σε Πελασγία. Το 1997 με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 ορίστηκε έδρα του δήμου Πελασγίας.[8] Σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» μαζί με την Παραλία Πελασγίας, τον Κυπαρισσώνα και το Λιασίκι αποτελούν την τοπική κοινότητα Πελασγίας που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Πελασγίας του Δήμου Στυλίδας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως τοπική κοινότητα έχει πληθυσμό 1.615 κατοίκους ενώ ως οικισμός 1.497.[9]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 228, τομ. 27.
- ↑ «ΠΕΛΑΣΓΙΑ (Κωμόπολη) ΦΘΙΩΤΙΔΑ - GTP». www.gtp.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «Πανδέκτης: Gardiki -- Pelasgia». pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Κάστρο Πελασγίας (αρχ. Λάρισα Κρεμαστή)». odysseus.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «Ιστορία του Δήμου | Δήμος Στυλίδας». stylida.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «Αξιοθέατα της περιοχής | Δήμος Στυλίδας». stylida.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10642 (σελ. 168 του pdf)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- "Η Πελασγία Φθιώτιδας στην αρχαιότητα" - Νίκος Μπατσικανής από τον ιστότοπο http://pelasgia.blogspot.com/
- Η ανασκαφή στον λόφο "Άγιος Κωνσταντίνος" στην παραλία Πελασγίας από τον ιστότοπο https://www.themata-archaiologias.gr/
- Η παλαιοχριστιανική βασιλική της θέσης "Αγία Δύναμις" στην Πελασγία Φθιώτιδας από τον ιστότοπο Ιδρυματικό Αποθετήριο Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
- "Αρχαιομεταλλουργικές έρευνες στην Πελασγία - Φθιώτιδας (Παραγωγή χαλκού στην αρχαία Ελλάδα)" - Κορτιμανίτσης Απόστολος από τον ιστότοπο https://www.greek-language.gr/
| ||||||||||||||
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα χωριό της Ελλάδας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |