Ο θάνατος του Πομπήιου (θεατρικό έργο)
 Εξώφυλλο της έκδοσης του του 1644 | |
| Συγγραφέας | Πιέρ Κορνέιγ |
|---|---|
| Γλώσσα | Γαλλικά |
| Πολιτιστικό κίνημα | κλασικισμός |
| Μορφή | θεατρικό έργο |
| δεδομένα () | |
Ο θάνατος του Πομπήιου (γαλλικός τίτλος: La Mort de Pompée) είναι πεντάπρακτη έμμετρη τραγωδία του Πιερ Κορνέιγ εμπνευσμένη από το θέμα του θανάτου του Ρωμαίου στρατηγού Πομπήιου. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1643 στο θέατρο του Μαραί στο Παρίσι και εκδόθηκε το 1644. Τον ρόλο του Ιούλιου Καίσαρα έπαιζε ο Μολιέρος.[1]
Συγγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τον Δεκέμβριο του 1642, ο καρδινάλιος Ρισελιέ πέθανε, η καταπίεση μειώθηκε και ξέσπασε η δυσαρέσκεια για την πολιτική του, την οποία ο Κορνέιγ δεν την κατέκρινε αλλά ούτε και την υπερασπίστηκε. Επέπληξε τους συκοφάντες που κολάκευαν τον πρωθυπουργό πριν από λίγο καιρό, αλλά ο ίδιος απέφυγε να πάρει ξεκάθαρη θέση. Μετά τον θάνατο του Λουδοβίκου ΙΓ΄ τον Μάιο του 1643, δημοσιεύματα, αυτών που είχαν δει τα προνόμιά τους να χάνονται, είχαν πλέον σαν στόχο τον πρόσφατα αποθανόντα βασιλιά κατηγορώντας τον για σκληρότητα. Στον Θάνατο του Πομπήιου, που ανέβηκε τη θεατρική περίοδο 1643/1644, ο Κορνέιγ συμμετέχει στη συζήτηση, υπερασπιζόμενος τον μονάρχη, το μόνο σφάλμα του οποίου θεωρεί ότι ήταν η εμπιστοσύνη του σε κακούς υπουργούς που ήταν υπεύθυνοι για την αναρχία και την καταπίεση στη χώρα. Αφιέρωσε το νέο έργο στον καρδινάλιο Μαζαρέν.[2]
Πηγές του Κορνέιγ ήταν κείμενα του Σενέκα και κυρίως το έργο του Λουκανού Φαρσάλια. Σε γενικές γραμμές ακολούθησε τα ιστορικά στοιχεία αλλά έκανε αρκετές τροποποιήσεις για μεγαλύτερο δραματικό αποτέλεσμα.
Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
.jpg)
Το έργο διαδραματίζεται στην Αλεξάνδρεια το 48 π.Χ.
Ο βασιλιάς Πτολεμαίος συζητά με τους συμβούλους του πώς να αντιμετωπίσει τον Πομπήιο, ο οποίος ήρθε στην Αλεξάνδρεια μετά την ήττα του από τον Ιούλιο Καίσαρα στη μάχη των Φαρσάλων και ζητά προστασία. Παρά κάποιες διαφωνίες, οι σύμβουλοι πείθουν τον βασιλιά να τον σκοτώσει. Έτσι ο Πτολεμαίος στέλνει τον Αχιλλά και τον Σεπτίμιο να διαπράξουν τον φόνο. Η αδερφή του Πτολεμαίου Κλεοπάτρα, αν και ο Καίσαρας προσπαθεί να την προσεγγίσει, πιστεύει ότι θα ήταν καλύτερο για την Αίγυπτο να φιλοξενήσουν και να συνταχθούν με τον Πομπήιο. Είναι εξοργισμένη με την αχαριστία του αδελφού της προς τον ευεργέτη τους που πριν λίγα χρόνια αποκατέστησε τον πατέρα τους στον αιγυπτιακό θρόνο. Ο Πτολεμαίος ανησυχεί αλλά οι σύμβουλοι τον παροτρύνουν να παραβιάσει τους ιερούς νόμους της φιλοξενίας προσφέροντας στον Καίσαρα το κεφάλι του Πομπήιου, για να κερδίσει τη συμμαχία του νικητή.[3]
Η Κλεοπάτρα ομολογεί ότι ελπίζει, χάρη στον έρωτα του Καίσαρα, να κυριαρχήσει. Έρχεται η είδηση ότι μετά την είσοδο του πλοίου του Πομπήιου στο λιμάνι, ο Ρωμαίος επιβιβάστηκε σε ένα αιγυπτιακό πλοίο, όπου δολοφονήθηκε από τον Αχιλλά και τον Σεπτίμιο, το πτώμα του πετάχτηκε στη θάλασσα - ο απελεύθερος Φίλιππος το βρήκε και το έκαψε συγκεντρώνοντας τις στάχτες - και το κεφάλι του μεταφέρθηκε στον Πτολεμαίο. Πριν πεθάνει, ο Πομπήιος διέταξε τη γυναίκα του να φύγει αλλά τη συνέλαβαν. Ο Αιγύπτιος βασιλιάς ανακοινώνει στην αδερφή του ότι θα προσφέρει το κεφάλι του Πομπήιου και το χέρι της στον Καίσαρα. Η Κλεοπάτρα όμως δεν θέλει να είναι η εγγυήτρια της εξουσίας του στην Αίγυπτο. Φοβούμενος τα σχέδια της, ο Πτολεμαίος αναρωτιέται αν πρέπει να δολοφονήσει και την αδελφή του. Ωστόσο, ο Φωτύνος τον συμβουλεύει να μην το κάνει. Σκέφτεται ότι θα ήταν καλύτερα να αφήσει την Κλεοπάτρα με τον ερωτευμένο Καίσαρα προς το παρόν και να χτυπήσει και τους δύο μαζί την κατάλληλη στιγμή.[4]
Στο λιμάνι ο Πτολεμαίος παραδίδει στον Καίσαρα το κεφάλι του Πομπήιου. Ο Καίσαρας οργισμένος κατηγορεί τον Πτολεμαίο για το έγκλημα εναντίον του ανυπεράσπιστου Πομπήιου. Ο βασιλιάς υπερασπίζεται τον εαυτό του ισχυριζόμενος ότι με αυτόν τον τρόπο του πρόσφερε υπηρεσία. Ωστόσο, ο Καίσαρας δεν δέχεται μια τέτοια υπηρεσία, υπόσχεται όμως να τον προστατεύσει εάν ο Πτολεμαίος υποδείξει τους ένοχους της δολοφονίας.
Η Κλεοπάτρα ενημερώνει τον αδελφό της ότι ο Καίσαρας τον συγχώρεσε και προσφέρει στους δυο τους τον θρόνο της Αιγύπτου με κοινή βασιλεία. Οι σύμβουλοι όμως πιέζουν τον βασιλιά να μη βασιστεί στη γενναιοδωρία του Καίσαρα, αλλά να συγκεντρώσει στρατεύματα τη νύχτα και ταυτόχρονα να στείλει ανθρώπους να δολοφονήσουν τον εχθρό του.[5]
Η τεφροδόχος του Πομπήιου παραδίδεται στην χήρα του Κορνηλία που ορκίζεται να εκδικηθεί τον θάνατο του άντρα της αλλά, με μια εντυπωσιακή ανατροπή, προειδοποιεί τον Καίσαρα για τη συνωμοσία που πληροφορήθηκε ότι ετοιμάζει ο Πτολεμαίος και οι σύμβουλοι εναντίον της ζωής του. Ωστόσο, αν και προστατεύει τη ζωή του Καίσαρα από την προδοσία, το κάνει για να διατηρήσει το δικαίωμά της να τον εκδικηθεί η ίδια ως νικητή του Πομπήιου. Παρόλα αυτά, ο Καίσαρας, που μετά τη μάχη των Φαρσάλων ήθελε τη συμφιλίωση με τον Πομπήιο και τον συγχώρεσε, παρουσιάζεται γενναιόδωρος εχθρός και τη φροντίζει.[6]
Έρχονται νέα για τις ταραχές που έγιναν στην πόλη και τη ναυμαχία μεταξύ Καίσαρα και Πτολεμαίου, νικηφόρα για τον Καίσαρα, κατά την οποία σκοτώθηκαν οι σύμβουλοι. Ενώ η Κορνηλία επιθυμεί να τιμωρήσει όλους τους υπεύθυνους για τη δολοφονία του Πομπήιου, η Κλεοπάτρα επιθυμεί να σώσει τη ζωή του αδελφού της. Είναι πεπεισμένη ότι οι θεοί άκουσαν τις προσευχές της για τη ζωή του αδελφού της, αλλά αποδεικνύεται ότι ο Πτολεμαίος πνίγηκε ενώ έφευγε από το πλοίο του. Ο Καίσαρας λυπάται που δεν κατάφερε να τον σώσει. Προσκαλεί την Κορνηλία να πάνε μαζί στη Ρώμη για την κηδεία του συζύγου της. Η Κορνηλία, όμως, δεν θέλει να πάρει μέρος στον θρίαμβο του Καίσαρα. Αποφασίζει να πάει στους συγγενείς της, ελπίζοντας να εκδικηθεί την ήττα και τον θάνατο του συζύγου της. Παραδέχεται ότι ο εχθρός της είναι ευγενής και γενναιόδωρος, αλλά τον προειδοποιεί ότι όταν την απελευθερώσει θα συνεχίσει να επιδιώκει τον θάνατό του. Του λέει επίσης ότι αν ο Καίσαρας παντρευτεί την Κλεοπάτρα, οι Ρωμαίοι θα τον κάνουν να πληρώσει τον γάμο με το αίμα του. Ο Καίσαρας, ωστόσο, δεν δίνει σημασία στην προφητεία της άτυχης χήρας. Προσφέρει στην Κλεοπάτρα τον αιγυπτιακό θρόνο και σχεδιάζει τη μεγαλοπρεπή κηδεία του Πομπήιου.[7]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ . «booknode.com/la_mort_de_pompee».
- ↑ . «babelio.com/livres/Corneille-La-mort-de-Pompee».
- ↑ . «cosmovisions.com/textMortPompee».
- ↑ . «theatre-classique.fr/pages/programmes/« La mort de Pompée » de Corneille».
- ↑ . «dogma.lu/« La mort de Pompée » de Corneille.pdf» (PDF).
- ↑ . «mediterranees.net/histoire_romaine/pompee/mort-pompee».
- ↑ . «mediterranees.net/histoire_romaine/pompee/mort-pompee/corneille».
| |||||||
