Οίκος του Ιμπελέν

Ο Οίκος του Ιμπελέν, γαλλ. Maison d'Ibelin είναι μία ευγενής οικογένεια, που δραστηριοποιήθηκε από τον 12ο αι. στο Σταυροφορικό βασίλειο της Ιερουσαλήμ. Τα μέλη ξεκίνησαν από ταπεινή καταγωγή και ανήλθαν σε έναν από τους πιο σημαίνοντες Οίκους του βασιλείου: κατείχαν διάφορες υψηλές θέσεις και εκτεταμένες κτήσεις στην Παλαιστίνη και στην Κύπρο. Με την πτώση του βασιλείου της Κύπρου τον 15ο αι. η οικογένεια εξαφανίστηκε.

Ο Οίκος έλαβε το όνομά του από το κάστρο του Ιμπελέν, που κτίστηκε το 1141 από τον Φούλκωνα κόμη του Ανζού, σύζυγο της Μελισσάνθης των Ρετέλ της Ιερουσαλήμ, ο οποίος το εμπιστεύθηκε στον Μπαριζάν, ιδρυτή του Οίκου. Το κάστρο κτίστηκε στην πόλη, που οι Σταυροφόροι αποκαλούσαν "Ιμπελέν" και οι Άραβες "Γίμπνα"· όταν έπεσε τον 12ο αι. στους Σαρακηνούς, η οικογένεια απέκτησε κτήσεις στη Βηρυτό και στην Κύπρο.

Ο θυρεός των Ιμπελέν

Ιστορία του Οίκου

Ο Οίκος ισχυρίζεται ότι κατάγεται από τους Λε Πουιζέ υποκόμητες του Σαρτρ, αλλά αυτό μοιάζει να είναι μεταγενέστερη επινόηση. Μόλλον κατάγονται από την Πίζα, μια και το όνομα Μπαριζάν υπάρχει στην Τοσκάνη και τη Λιγουρία και σχετίζεται με τον Οίκο του Ατσοπάρντι.

Ο γενάρχης των Ιμπελέν, ο Μπαριζάν ήταν ιππότης στην υπηρεσία του κόμη της Γιάφφας (Ιόππης) και τη δεκαετία του 1110 έγινε κοντόσταυλος της Γιάφφας. Για την ικανή και υπάκουη υπηρεσία του αμείφθηκε το 1122 με το να νυμφευτεί την Ελβίς, κληρονόμο της γειτονικής κυριότητας της Ράμλα. Κατά την εξέγερση του Ούγου Β΄ Λε Πουιζέ κόμη της Γιάφφα το 1134, ο Μπαριζάν έμεινε πιστός στον βασιλιά και ο Φούλκων ως αμοιβή του έδωσε το κάστρο του Ιμπελέν. Αυτό ήταν μέρος της κομητείας της Γιάφφας, η οποία, μετά την ανεπιτυχή εξέγερση του Ούγου, προσαρτήθηκε στην βασιλική ιδιοκτησία.

Με την Ελβίς απέκτησε τους Ούγο, Βαλδουίνο και Μπάριζαν/Μπαλιάν. Ο τελευταίος, μετά το γάμο του με τη Μαρία Κομνηνή χήρα του Αμωρί Α΄ των Ανζού της Ιερουσαλήμ, έλαβε την κυριότητα του Ναμπλούς. Το 1187 το Ιμπελέν, η Ράμλα και το Ναμπλούς έπεσαν στον Σαλαδίνο.

Ο Οίκος ανήλθε σε δύο μόλις γενεές. Το να γίνουν νέοι ευγενείς ήταν πιο εύκολο στην Ιερουσαλήμ, από ότι στην Ευρώπη: στην Παλαιστίνη οικογένειες εξέλιπαν γρήγορα και έπρεπε να αναπληρωθούν.

Γυναίκες του Οίκου που έγιναν βασίλισσες:

• Εσίβα, σύζ. Αμωρί Β΄ της Ιερουσαλήμ & της Κύπρου.
• Ισαβέλλα, σύζ. Ούγος Γ΄ της Κύπρου.
• Μαρία (κόρη Γκυ κόμη της Γιάφας & Ασκαλώνος), σύζ. Ούγος Δ΄ της Κύπρου.

Γενεαλογία του Οίκου του Ιμπελέν

Ιωάννης Β΄ Αυτοκράτορας των Ρωμαίων

Ανδρόνικος Κομνηνός σεβαστοκράτωρ

Μπαριζάν κύριος του Ιμπελέν

Ιωάννης Κομνηνός δούκας της Κύπρου

Ούγος κύριος της Ράμλα ∞ Αγνή του Κουρτεναί

Βαλδουίνος κύριος του Μιραμπέλ

Μπαλιάν κύριος του Ναμπλούς

Μαρία Κομνηνή κυρία του Ναμπλούς

Εσίβα ∞ Αμωρί Β΄ της Ιερουσαλήμ ΟΙΚΟΣ ΛΟΥΖΙΝΙΑΝ

Ιωάννης Α΄ ο Παλαιός κύριος της Βηρυτού

Φίλιππος αντιβασιλιάς της Κύπρου ΚΛΑΔΟΣ ΓΙΑΦΑΣ

Μπαλιάν κύριος της Βηρυτού ΚΛΑΔΟΣ ΒΗΡΥΤΟΥ

Ιωάννης κύριος του Αρσούφ ΚΛΑΔΟΣ ΑΡΣΟΥΦ

Ούγος ο ισχυρός

Βαλδουίνος σενεσάλης της Κύπρου ΚΛΑΔΟΣ ΚΥΠΡΟΥ

Αλίκη του Μπετσάν (Σκυθόπολης) (κόρη Θεοδώρας Κομνηνής-Λαθούμενας)

Γκυ κοντόσταυλος της Κύπρου

Ιωάννης, νομικός κόμης Γιάφας & Ασκαλώνος

Ιωάννης Β΄ ο Νέος κύριος της Βηρυτού ∞ Αλίκη ντε Λα Ρος

Μπαλιάν κύριος του Αρσούφ ∞ Πλαιζάνς της Αντιόχειας

Ιωάννης σταυροφόρος της Κύπρου

Φίλιππος κοντόσταυλος της Κύπρου

Βαλδουίνος κοντόσταυλος της Κύπρου

Μπαλιάν σενεσάλης της Κύπρου

Φίλιππος σενεσάλης της Κύπρου

Ισαβέλλα ∞ Ούγος Γ΄ της Κύπρου ΟΙΚΟΣ ΠΟΥΑΤΙΕ-ΛΟΥΖΙΝΙΑΝ

Γκυ κόμης Γιάφας & Ασκαλώνος ∞ Μαρία του Ιμπελέν

Εσίβα ∞ 1.Ονφρουά του Μονφόρ 2.Γκυ κοντόσταυλος της Κύπρου ΟΙΚΟΣ ΠΟΥΑΤΙΕ-ΛΟΥΖΙΝΙΑΝ

Ιωάννης τιτουλ. κύριος του Αρσούφ ∞ Ισαβέλλα του Ιμπελέν

Βαλδουίνος κύριος του Κοράκου

Μαρία κυρία της Ασκαλώνος ∞ Γκυ κόμης της Γιάφας & Ασκαλώνος ΟΙΚΟΣ ΙΜΠΕΛΕΝ

Ισαβέλλα ∞ Ιωάννης τιτουλ. κύριος του Αρσούφ ΟΙΚΟΣ ΙΜΠΕΛΕΝ

Γκυ κύριος της Νικοζίας

Γκυ σενεσάλης της Κύπρου ∞ Μαργαρίτα του Ιμπελέν

Ισαβέλλα ∞ Φερδινάνδος πρίγκιπας της Μαγιόρκας ΟΙΚΟΣ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗΣ-ΜΑΓΙΟΡΚΑΣ

Γκυ κοντόσταυλος της Κύπρου ∞ Εσίβα ΟΙΚΟΣ ΙΜΠΕΛΕΝ

Μαρία ∞ Ούγος Δ΄ της Κύπρου ΟΙΚΟΣ ΠΟΥΑΤΙΕ-ΛΟΥΖΙΝΙΑΝ

Μπαλιάν τιτουλ. κύριος του Αρσούφ

Ισαβέλλα

Αλίκη ∞ 1.Ούγος Δ΄ της Κύπρου 2.Φίλιππος του Γκρουμπενχάγκεν

Αλίκη ∞ Ιωάννης αντιβασιλιάς της Κύπρου (γιος Ούγου Δ΄)

Φερδινάνδος υποκόμης του Ωμελά ∞ Εσίβα ΟΙΚΟΣ ΠΟΥΑΤΙΕ-ΛΟΥΖΙΝΙΑΝ

Ούγος Δ΄ της Κύπρου ∞ 1.Μαρία του Ιμπελέν 2.Αλίκη του Ιμπελέν

Φίλιππος σενεσάλης της Κύπρου

Αλίκη της Μαγιόρκας

Εσίβα ∞ Φερδινάνδος υποκόμης του Ωμελά ΟΙΚΟΣ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗΣ-ΜΑΓΙΟΡΚΑΣ

Πηγές

• William of Tyre (1943), A History of Deeds Done Beyond the Sea, trans. E. A. Babcock and A. C. Krey, Columbia University Press
• Edbury, Peter W. (1997), John of Ibelin and the Kingdom of Jerusalem, Boydell Press
• Mayer, H. E. (1982), "Carving Up Crusaders: The Early Ibelins and Ramlas", Outremer: Studies in the history of the Crusading Kingdom of Jerusalem presented to Joshua Prawer, Yad Izhak Ben-Zvi Institute
• Nielen-Vandervoorde, Marie-Adélaïde (2003), Lignages d'Outremer, Documents relatifs à l'histoire des Croisades, Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, ISBN 2-87754-141-X
• Rüdt de Collenberg, W. H. (1977–1979), "Les Ibelin aux XIIIe et XIVe siècles", Επετηρίς Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου, 9
• Rüdt de Collenberg, W. H. (1983), Familles de l'Orient latin XIIe-XIVe siècles, Variorum reprints, pp. 117–265, reprint of article Les Ibelin aux XIIIe et XIVe siècles.
• Runciman, Steven (1951–1953), A History of the Crusades, Cambridge University Press