Μότυα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μότυα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Μότυα
37°52′6″N 12°28′7″E
ΧώραΙταλία
Διοικητική υπαγωγήΜαρσάλα
Έκταση0,65 km²
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Μότυα είναι αρχαία ισχυρή πόλη στο νησί Σαν Πανταλεό ανάμεσα στο Τράπανι και τα Μαρσάλα, ανήκει διοικητικά στα Μαρσάλα που βρίσκονται στην Ιταλική επαρχία του Τράπανι, στη δυτικότερη ακτή της Σικελίας. Ο μαρμάρινος "Ηνίοχος των Μοτύων" που βρέθηκε το 1979 είναι διάσημο έργο τέχνης και εκτίθεται στο τοπικό "Μουσείο του Τζουζέπε Γουίτακερ".[1][2][3]

Το όνομα της πόλης είναι Φοινικικής προέλευσης και μεταφράζεται ως "κέντρο επεξεργασίας μαλλιού".[4][5] Το ίδιο όνομα σύμφωνα με τους Έλληνες προέρχεται από μία γυναίκα τη "Μοτύα" ή "Μοτύη" που συνδέεται με τον ήρωα Ηρακλή.[6]. Το νησί ονομάστηκε "Σαν Πανταλέο" από μοναχούς του Μέγα Βασιλείου που εγκαταστάθηκαν τον Μεσαίωνα.

Ίδρυση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η τοποθεσία της Μότυα.

Η πόλη ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.χ. από τους Φοίνικες την ίδια εποχή που ιδρύθηκε η Καρχηδόνα στην Τυνησία, οι Φοίνικες είχαν ιδρύσει με τον ίδιο τρόπο περιοχές σε όλα τα μέρη για εμπορικούς σκοπούς, σύντομα έγινε ισχυρή πόλη με μεγάλη εμπορική σημασία. Οι Φοίνικες εκμεταλλεύτηκαν τη λιμνοθάλασσα για αμυντικούς στόχους και οικοδόμησαν πανίσχυρα τείχη. Το νησί έχει διαστάσεις 850 μέτρα μήκος και 750 μέτρα πλάτος και βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1 χιλιόμετρο από τη Σικελική ξηρά, ενώθηκε με μια υπερυψωμένη γέφυρα την οποία μπορούσαν να διαβούν τεράστια άρματα με ρόδες.[7] Η ίδρυση της πόλης ανάγεται στον 8ο αιώνα π.χ. σαν αποικία των Φοινίκων, επέλεξαν πολλές αποικίες σε ολόκληρη τη Μεσόγειο για εμπορικούς στόχους. Οι Φοίνικες μετέτρεψαν γρήγορα το αφιλόξενο νησί σε μία από τις πιο ακμάζουσες πόλεις στην αρχαιότητα αφού εκμεταλλεύτηκαν τους ανεμόμυλους και τις αλυκές που προϋπήρχαν, χρησιμοποίησαν τη λιμνοθάλασσα για αμυντικούς στόχους και οικοδόμησαν μεγάλες οχυρώσεις. Οι ανεμόμυλοι και οι αλυκές έχουν αποκατασταθεί και είναι ανοιχτοί για το κοινό. Η διακυβέρνηση της Μότυα γινόταν απ'ευθείας από την Καρχηδόνα, ο Διόδωρος Σικελιώτης την καταγράφει ως "Καρχηδονιακή αποικία" αλλά αυτό δεν είναι ακριβές.[8]

Έδρα των Καρχηδονίων στη Σικελία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Ελληνικές αποικίες αυξήθηκαν σημαντικά στη Σικελία τους επόμενους αιώνες, οι Έλληνες είχαν υπό το έλεγχο τους το μεγαλύτερο μέρος του νησιού αλλά οι Φοίνικες διατήρησαν το βορειοδυτικό τμήμα, τα βασικά τους κέντρα ήταν : η Πάνορμος σημερινό Παλέρμο, η Μότυα και η Σολούς.[9] Η Μότυα ήταν η πιο πολύτιμη αποικία χάρη στη θέση της και τον φυσικό της πλούτο, ήταν το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της Σικελίας.[10] Τα πλεονεκτήματα της ήταν παρόμοια με εκείνα που είχαν εκείνη την εποχή τα Μαρσάλα. Το όνομα της Μότυα δεν ήταν ωστόσο την ίδια εποχή διαδεδομένο στον αρχαίο κόσμο, την αναφέρει για πρώτη φορά ο Εκαταίος ο Μιλήσιος.[11] Ο Θουκυδίδης γράφει ότι ήταν από τις σημαντικότερες Φοινικικές αποικίες την εποχή που έγινε η Αθηναϊκή Εκστρατεία στη Σικελία (415 π.χ.).[12]

Ο Καρχηδόνιος Χάννιμπαλ Μάγκο έφτασε στα Μαρσάλα (409 π.χ.) και ο στόλος του προσπάθησε να ελέγξει ολόκληρη την ακτή, ο στρατός του προχώρησε στο εσωτερικό του νησιού για να κυριεύσει τη Σελινούντα.[13] Όταν έπεσε η Σελινούς ο εξόριστος από τις Συρακούσες Ερμοκράτης που είχε πολλές φρουρές σε όλες τις Σικελικές πόλεις λεηλάτησε τη Μότυα και την Πάνορμο.[14] Ο Καρχηδόνιος στρατηγός Αμίλκας έκανε τη δεύτερη εκστρατεία του στη Σικελία (407 π.χ.), η Μότυα και η Πάνορμος ήταν τα βασικά σημεία για τον ανεφοδιασμό του στόλου του.[15]

Η καταστροφή της αρχαίας πόλης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ερείπια της αρχαίας πόλης της Μότυα.

Ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος ο Πρεσβύτερος έβαλε στόχο να διαλύσει όλες τις αποικίες των Καρχηδονίων στη Σικελία, ξεκίνησε εκστρατεία στα βορειοδυτικά του νησιού (397 π.χ.). Οι πολίτες της Μότυα πήραν ενισχύσεις από τη μητρόπολη Καρχηδόνα και αντιστάθηκαν δυναμικά, έκοψαν επίσης την υπερυψωμένη γέφυρα για να μην μπορούν οι Συρακούσιοι να φτάσουν στο νησί. Ο Διονύσιος έφτιαξε με κόπο ένα ανάχωμα για να καλύψει το ένα χιλιόμετρο απόσταση από την ακτή. Όταν ολοκλήρωσε τις εργασίες έφτασε στη Μότυα και άρχισε να πολιορκεί σκληρά τους πύργους, οι κάτοικοι αμύνθηκαν με όλες τους τις δυνάμεις και όταν κατέλαβε τους πύργους ξεκίνησαν τις οδομαχίες με τους Έλληνες μέσα στους δρόμους σώμα με σώμα. Η σκληρή αντίσταση των Καρχηδονίων της Μότυα εξόργισε σε τεράστιο βαθμό τον Διονύσιο, γι'αυτό όταν κατέλαβε το νησί έσφαξε τους περισσότερους κατοίκους.[16]

Οι Συρακούσιοι τοποθέτησαν φρουρά με κυβερνήτη τον Μπίτον ενώ ο αδελφός του Λεπτίνης των Συρακουσών μετέφερε στη Μότυα τον στόλο του. Την επόμενη άνοιξη (396 π.χ.) ο Καρχηδόνιος στρατηγός Ιμίλκας έφτασε με τεράστιο στρατό από την πατρίδα του και ανακατέλαβε με σχετική ευκολία ολόκληρη την περιοχή αλλά η πόλη είχε καταστραφεί και δεν μπορούσε με κανένα τρόπο να ανταγωνιστεί τη νέα πόλη Μαρσάλα.[17] Ο Ιμίλκας ίδρυσε νέα πόλη στην απέναντι ακτή με το ίδιο όνομα και μετέφερε τους επιζώντες κατοίκους από την παλαιά πόλη.[18] H παλαιά πόλη ερημώθηκε και κατοικήθηκε μόνο από λίγους ψαράδες, όταν ξέσπασε ο Α΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος είχε εξαφανιστεί. Δεν είναι γνωστό αν δέχτηκε Ελληνικό πληθυσμό, βρέθηκαν όμως νομίσματα με την Ελληνική επιγραφή "ΜΟΤΥΑΙΟΝ" σύμφωνα με τα πρότυπα της γειτονικής πόλης Σεγέστα.[19] Τον Μεσαίωνα μεταφέρθηκαν στο νησί μοναχοί του Αγίου Βασιλείου και του έδωσαν το όνομα Σαν Πανταλεό, το ανακάλυψε ο εξερευνητής Τζόσεφ Ουίτακερ (1888).

Αρχαιολογικά ευρήματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο "Ηνίοχος της Μότυα" - 5ος αιώνας π.χ.

Το πρώτο νησί της Μότυα και την ακτή γύρω από αυτό έχουν περιγράψει ξεκάθαρα πολλοί γεωγράφοι όπως ο Ουίλιαμ Χένρυ Σμιθ. Η ακτή είναι απότομη και γεμάτη βραχονησίδες ανάμεσα τους ξεπροβάλλει το νησάκι του Σάν Πανταλέο, εκεί βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Μότυα. Στο Σαν Παντελέο βρέθηκαν θραύσματα αρχαίων τειχών, δυο πύλες, νομίσματα και πολλά δείγματα αρχαίας κεραμικής διασκορπισμένα σε ολόκληρο το νησάκι. Η περίμετρος του είναι μόλις δυόμιση χιλιόμετρα και το κατοικούν λίγοι ψαράδες αλλά το έδαφος είναι πετρώδες και άγονο.[20] Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης περιγράφει τα κτίσματα στην αρχαία πόλη ψηλά, στενά και σε κοντινή απόσταση το ένα από το άλλο κάτι που αποδεικνύει τις μεγάλες δυσκολίες των κατοίκων να αμυνθούν.[21]

Το νησί της Μότυα ανήκει στο "Ίδρυμα Ουίτακερ" που εδρεύει στο Παλέρμο και είναι γνωστό για τα περίφημα κρασιά των Μαρσάλων, οργανώνει εκδρομές στα αρχαία ερείπια του μικρού νησιού. Τα δείγματα κεραμικής δείχνουν επιδράσεις από πολλούς πολιτισμούς όπως Αιγυπτιακό, Ρωμαϊκό, Αττικό, και Φοινικικό. Το "Ταφέθ" ένα είδος κοιμητηρίου με αποτεφρωμένα οστά παιδιών δείχνει ότι γίνονταν θυσίες στους αρχαίους Φοινικικούς θεούς Τανίτ και Βαάλ. Το περίφημο γλυπτό "Ηνίοχος των Μοτύων" που βρέθηκε στα ερείπια της πόλης (1979) βρίσκεται σήμερα στο "Μουσείο του Τζουζέπε Γουίτακερ", παρουσιάζει έναν νικητή στρατιώτη και πρέπει να ήταν πολύ πλούσιος ο ιδιοκτήτης του. Το γλυπτό βρέθηκε στις Φοινικικές οχυρώσεις και χρονολογείται πριν από την εποχή που κατέστρεψε την πόλη ο Διονύσιος των Συρακουσών (397 π.χ.). Η εξαιρετικοί του ποιότητα δείχνει ένα καλλιτέχνη την εποχή που οι Έλληνες νίκησαν τους Πέρσες αλλά δεν μοιάζει με κανένα άλλο καλλιτεχνικό στυλ εκείνης της εποχής, ίσως να λεηλατήθηκε από τους Καρχηδόνιους την περίοδο 409 - 405 π.χ. από Ελληνική πόλη.[22] Τα αρχαιολογικά ευρήματα τον Μάρτιο του 2006 περιλαμβάνουν μία οικία υψηλής αρχιτεκτονικής ποιότητας, αυτό δείχνει ότι η πόλη ήταν κατοικημένη για πολλά χρόνια μετά την καταστροφή της από τους Συρακουσίους, βρέθηκαν επίσης πολλά Φοινικικά βάζα, βωμοί και αργαλειοί. Ο συγγραφέας Λ. Σπραγκ ντε Καμπ (1907 - 2000) στο έργο του "Τα βέλη του Ηρακλή" (1965) περιγράφει τη "Μάχη της Μότυα" την εποχή που ο Διονύσιος των Συρακουσών έκανε εκστρατεία εναντίον των Φοινικικών πόλεων.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ https://web.archive.org/web/20161027050035/https://blog.britishmuseum.org/2012/08/24/the-most-tantalising-sculpture-in-the-entire-world/
  2. ↑ The Motya Charioteer and Pindar's "Isthmian 2" Malcolm Bell, III Memoirs of the American Academy in Rome Vol. 40 (1995), σσ. 1-42
  3. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2019. 
  4. ↑ Head & al. (1911), σ. 877.
  5. ↑ Huss (1985), σ. 571.
  6. ↑ Στέφανος ο Βυζάντιος, "Εθνικά"
  7. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΙΔ, Παρ.48
  8. ↑ Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου/ΣΤ, Παρ.2
  9. ↑ Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου/ΣΤ, Παρ. 2.6
  10. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΙΔ, Παρ.47
  11. ↑ Στέφανος ο Βυζάντιος, "Εθνικά"
  12. ↑ Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου/ΣΤ, Παρ.2
  13. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΙΓ, Παρ.54, 61
  14. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΙΓ, Παρ.63
  15. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΙΓ, Παρ.88
  16. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΙΔ, Παρ.47-53
  17. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΙΔ, Παρ.55
  18. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΚΒ, σ.498
  19. ↑ Joseph Hilarius Eckhel, Τόμος 1, σ.225
  20. ↑ William Henry Smyth, "Σικελία", σσ.235, 236
  21. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΙΔ, Παρ.48,51
  22. ↑ The Motya Charioteer and Pindar's "Isthmian 2" Malcolm Bell, III Memoirs of the American Academy in Rome Vol. 40 (1995), σσ. 1-42

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μότυα&oldid=10256461"