Ζώμινθος
Συντεταγμένες: 35°14′55.3″N 24°53′13.7″E / 35.248694°N 24.887139°E
| Ζώμινθος | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | οροπέδιο και αρχαιολογική θέση |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 35°14′55″N 24°53′14″E |
| Χώρα | Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Η Ζώμινθος (Ζόμινθος ή Ζόμιθος), είναι οροπέδιο στους πρόποδες του Ψηλορείτη (Ιδαίον Όρος) της Κρήτης. Βρίσκεται δυτικά του χωριού Ανώγεια, στη διαδρομή από την Κνωσσό προς το Ιδαίον Άντρον, την ιερή σπηλιά κοντά στην κορυφή της Νίδας. Η τοποθεσία έγινε γνωστή λόγω του μεγάλου κτιρίου της μινωικής εποχής που βρέθηκε εκεί.
Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο, 30 μέτρα από την είσοδο, βρίσκεται ένας μεγάλος κράταιγος. Το δέντρο έχει ύψος 12 μέτρα, σε αντίθεση με τους περισσότερους κράταιγους που είναι θάμνοι ή μικρά δέντρα, και έχει χαρακτηριστεί μνημείο της Φύσης. Γύρω από τον κορμό του έχει κατασκευαστεί χαμηλό πέτρινο τοιχίο, ύψους 0,50μ.[1]
Ανασκαφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1982, έπειτα από μία τυχαία συνομιλία που είχε με ένα βοσκό, ο αρχαιολόγος Γιάννης Σακελλαράκης ανακαλύπτει τη μινωική εγκατάσταση της Ζωμίνθου, σε υψόμετρο 1.187 μέτρων.[2] Οι συστηματικές ανασκαφές όμως θα ξεκινήσουν αργότερα. Ως σήμερα, κι ενώ το ανασκαφικό έργο βρίσκεται σε εξέλιξη υπό την αιγίδα της Αρχαιολογικής Εταιρείας και του Ινστιτούτου Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, έχει αποκαλυφθεί το "κεντρικό κτίριο". Πρόκειται για ένα οικοδόμημα διώροφο (ή ίσως και τριώροφο) έκτασης 1.360 τ.μ. με προσανατολισμό από Βορρά προς Νότο, το οποίο είναι κτισμένο με την τοπική γκρίζα πέτρα. Η χρήση αυτού του οικοδομικού υλικού διαφοροποιεί το κτίριο αυτό από τα ανάκτορα της Φαιστού και της Κνωσσού, τα οποία είναι χτισμένα από πωρόλιθο, αλλά ταυτόχρονα βοηθά στην καλύτερη διατήρησή του.[3] Είναι ένα τεράστιο και πολυτελές κτίριο (αφού αποτελείται από περίπου 80 δωμάτια, ανάμεσα στα οποία αποθήκες κι εργαστήρια), και είναι η πρώτη μινωική εγκατάσταση στα βουνά.[4]
Όλα δείχνουν ότι πρόκειται για σημαντικό οικονομικό, θρησκευτικό και παραγωγικό κέντρο. Σύμφωνα με τις ως τώρα ενδείξεις στο κτίριο της Ζωμίνθου έχουν εντοπιστεί τρεις χρονικές φάσεις. Η πρώτη συμπίπτει με την ίδρυσή του περίπου το 1900 π.Χ., η δεύτερη περίπου το 1600 π.Χ. με την ακμή του και αργότερα με την καταστροφή του από το σεισμό της Θήρας, και τέλος κατά το 1400 π.Χ. με ένα άλλο οικοδόμημα σε μικρή απόσταση κτισμένο από τους μυκηναίους. Μετά το σεισμό, ακολούθησε πυρκαγιά κι έτσι προκλήθηκε η κατάρρευση των ορόφων του κτίσματος.[5]
Στην ανασκαφή συμμετέχουν επιστήμονες πολλών διαφορετικών κλάδων από πολλές χώρες (αρχαιολόγοι, τοπογράφοι, αρχαιοζωολόγοι, αρχαιοβοτανολόγοι, παλαιογεωγράφοι, αρχιτέκτονες κ.α.) καθώς και οι αρχαιολόγοι Διαμαντής Παναγιωτόπουλος και Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη. Με τη βοήθεια όλων αυτών κατέστη δυνατόν να πάρουμε πολλές πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο ζωής των ανθρώπων στη Ζώμινθο, όπως αυτές που έχουν να κάνουν με τις διατροφικές τους συνήθειες και με το εμπόριο. Αυτή η διεπιστημονική ομάδα μελετώντας το έδαφος και το υπέδαφος της περιοχής προσπαθεί να πετύχει την εικονική αναπαράσταση της φύσης κατά τη μινωική εποχή.[6][7]
Μυθολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με τον Όμηρο ο Μίνωας ανέβαινε κάθε εννέα χρόνια στο ιερό Ιδαίον Άντρον του Ψηλορείτη (όπου είχε γεννηθεί ο Δίας) προκειμένου να πάρει από το θεό τους νόμους για να κυβερνήσει. Μαζί του ανέβαιναν και οι Μινωίτες ως προσκυνητές. Ο συντομότερος δρόμος προς το ιερό σπήλαιο του Ιδαίου Δία είναι αυτός της Κνωσσού, ο οποίος περνάει από τη Ζώμινθο. Ο αρχαιολόγος Σακελλαράκης πιστεύει ότι το κτίριο της Ζωμίνθου ήταν ένας σταθμός προς το Ιδαίον Αντρον και ότι εάν όντως ισχύει ο μύθος για τον Μίνωα, το ερώτημα είναι αν ο μεγάλος σεισμός που κατέστρεψε τη Ζώμινθο έγινε τον πρώτο χρόνο ή τον τελευταίο. Με άλλα λόγια αν στη Ζώμινθο προετοίμαζαν την υποδοχή του βασιλιά έχοντας γεμάτες τις αποθήκες τους ή αν είχε ήδη περάσει και φύγει, παίρνοντας μαζί του όλα τα αγαθά.[8] Αυτό που εμείς γνωρίζουμε είναι ότι η λατρεία του Κρηταγενούς Δία συνεχίστηκε κατά την ελληνική αλλά και τη ρωμαϊκή εποχή της Κρήτης. Αυτό αποδεικνύεται καθώς από τα πολλά λυχνάρια και αναθήματα που βρέθηκαν στο Ιδαίον Άντρον τα τελευταία χρονολογούνται στην εποχή του Ιουλιανού.[9]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Ο κράταιγος (τρικοκιά) στη Ζώμινθο cretanbeaches.com. Ανακτήθηκε την 3 Σεπτεμβρίου 2012
- ↑ Το Βήμα: Ενα παλάτι για τον άρχοντα του Ψηλορείτη Αρχειοθετήθηκε 2012-04-30 στο Wayback Machine. 25/11/2007, ανάκτηση 07/01/2009
- ↑ Ελευθεροτυπία: Ζώμινθος: τεχνολογική πρωτεύουσα των Μινωιτών Αρχειοθετήθηκε 2013-02-17 at Archive.is 1/10/2007, ανάκτηση 07/01/2009
- ↑ Γ. Σακελλάρακης, Η Ποιητική της ανασκαφής, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2003, σελ 92
- ↑ Η Καθημερινή: Εξιχνιάζοντας τα μυστήρια της Ζωμίνθου[νεκρός σύνδεσμος] 17/08/2008, ανάκτηση 07/01/2009
- ↑ Η Καθημερινή: Πρόσφατη έκπληξη η ορεία κρύσταλλος Αρχειοθετήθηκε 2012-02-15 στο Wayback Machine. 17/08/2008, ανάκτηση 07/01/2009
- ↑ Τα Νέα: Μινωική βιοτεχνία 3.600 ετών ήρθε στο φως στον Ψηλορείτη Αρχειοθετήθηκε 2011-02-17 στο Wayback Machine. 08/09/2006, ανάκτηση 07/01/2009
- ↑ Το Βήμα: Τα διαμάντια του Δία Αρχειοθετήθηκε 2012-04-30 στο Wayback Machine. 16/11/2008, ανάκτηση 07/01/2009
- ↑ Γ. Σακελλάρακης, Η Ποιητική της ανασκαφής, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2003, σελ 89-90
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μανουράς, Στ.M. Η λαϊκή παράδοση για τη Ζώμιθο και το τραγούδι του Μανουρά, Αμάλθεια 10: 19-50, 1979
- Μυλωνάς, Γ.Ε. Ζώμινθος, Έργον της Αρχαιολογικής Εταιρείας: 139-41, 1986
- Πετράκος, B.X. Ζώμινθος, Έργον της Αρχαιολογικής Εταιρείας: 165-72, 1988
- Diamantis Panagiotopoulos: Minoische Villa in den Wolken Kretas. Ein ungewöhnlich grosses Gebäude im kretischen Bergland besitzt hohe Brisanz für die minoische Archäologie. In: Antike Welt. 38, 2007, Nr. 4, S. 17-24,
- Γιάννης Σακελλαράκης: Ανασκάπτοντας το παρελθόν, εκδόσεις Άμμος, 1995
- Γιάννης Σακελλάρακης: Η Ποιητική της ανασκαφής, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2003
