Ζεκί Βελιντί Τογκάν
Ο Ζεκί Βελιντί Τογκάν (1890-1970, μπασκιρικά: Әхмәтзәки Әхмәтшаһ улы Вәлидов, μεταγραφή: Äxmätzäki Äxmätşah ulı Wälidov, μπασκιρικά αραβικά: ﺋﻪحمەتزەكى ئەجمەتشاه ئولئ وەلىدﯘو, ρωσικά: Ахмет-Заки Ахметшахович Валидов, Ahmet-Zaki Ahmetšachovič Validov, μερικές φορές γράφεται ως Βαλίντι) ήταν τούρκος ιστορικός,[6] τουρκολόγος,[7] και ηγέτης του μπασκιρικού επαναστατικού και απελευθερωτικού κινήματος.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε στο χωριό Κουζιάνοβο (μπασκιρικά: Көҙән) του ουγιέζντ του Στερλιταμάκ του κυβερνείου της Ουφά (στην σημερινή επαρχία Ισιμπαΐσκι του Μπασκορτοστάν).
Από το 1912-1915 δίδαξε στον μεντρεσέ (σχολή) του Καζάν (Qasímiä) και από το 1915 έως το 1917 ήταν μέλος του γραφείου, υποστηρίζοντας μουσουλμάνους βουλευτές στην Κρατική Δούμα. Το 1917 εξελέγη στο Μιλλάτ Μετζλεσέ, ενώ με τον Σερίφ Μανάτοφ οργάνωσε το Μπασκιρικό Σούρο (Συμβούλιο). Το μπασκιρικό κογκρέσο στο Αρινμπούρκ τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο του 1917, του οποίου ο Βελιντί ήταν πρόεδρος, ανακήρυξε την Ανεξαρτησία του Μπασκορτοστάν. Ωστόσο, στις 3 Φεβρουαρίου 1918 συνελήφθη από τις σοβιετικές δυνάμεις.[8]
Το 1918 και το 1919 τα μπασκιρικά στρατεύματα του Βελιντί πολέμησαν πρώτα υπό τον Αταμάνο Αλέξανδρο Ντούτοφ και στη συνέχεια υπό τον ναύαρχο Κολτσάκ κατά των μπολσεβίκικων δυνάμεων. Αφού η ΡΣΟΣΔ υποσχέθηκε αυτονομία στους Μπασκίρ, ο Βελιντί άλλαξε πλευρά, αγωνιζόμενος με τους Μπολσεβίκους.
Από τον Φεβρουάριο του 1919 μέχρι τον Ιούνιο του 1920, ήταν πρόεδρος της Μπασρεβκόμ (Επαναστατική Επιτροπή των Μπασκίρ). Παρακολούθησε το Κογκρέσο των Λαών της Ανατολής, το οποίο διεξήχθη στο Μπακού τον Σεπτέμβριο του 1920, όπου συμμετείχε στην κατάρτιση του καταστατικού του ERK, ενός μουσουλμανικού σοσιαλιστικού οργανισμού. Ωστόσο, νιώθοντας ότι οι Μπολσεβίκοι είχαν σπάσει τις υποσχέσεις τους, έγινε πιο επικριτικός σε αυτούς όταν μετακόμισε στην Κεντρική Ασία.
Στο Τουρκιστάν, ο Βελιντί έγινε ηγέτης του κινήματος Μπασμάτσι (Πάκσοϊ 1992). Από το 1920 έως το 1923 ήταν πρόεδρος της «Εθνικής Ένωσης του Τουρκιστάν». Το 1923, ο Βαλιντί μετανάστευσε, αφού ανακάλυψε πρωτότυπα χειρόγραφα του Αχμάντ ιμπν Φαντλάν στο Ιράν.
Από το 1925 ο Βελιντί έζησε στην Τουρκία, όπου έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης. Ωστόσο, η αμφιλεγόμενη κριτική του για την διατριβή για την ιστορία της Τουρκίας τον ανάγκασε να αναζητήσει καταφύγιο στη Βιέννη.[9] Αργότερα το έγινε δόκτορας Φιλοσοφίας 1935 στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Αργότερα ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βόννης (1935-1937) και στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν (1938-1939). Το 1953 διετέλεσε οργανωτής του Ιslam Tetkikleri Enstitüsü (Ινστιτούτο Ισλαμικών Σπουδών) στο πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης. Το 1967 του δόθηκε επίτιμο διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.
Παράλληλα συνέβαλε στην Εγκυκλοπαίδεια των Τουρκικών Φύλων. Τα άρθρα του σχετικά με τον πολιτισμό, τη γλώσσα και την ιστορία των τουρκικών λαών έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.
Περαιτέρω ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Paksoy, Hasan (June 1995), «Basmachi Movement from Within: Account of Zeki Velidi Togan», Nationalities Papers 23 (2): 373–399, doi:, http://www.lib.byu.edu/~rdh/wwi/comment/togan.html, ανακτήθηκε στις 18 Dec 2005.
- Paksoy, Hasan (1992), «Z. V. Togan: The Origins of the Kazaks and the ôzbeks», Central Asian Survey 11 (3), doi:, http://vlib.iue.it/carrie/texts/carrie_books/paksoy-5/, ανακτήθηκε στις 18 Dec 2005.
- Z.V.Togan. MEMOIRES: Struggle for National and Cultural Independence of the Turkistan and other Moslem Eastern Turks
- Copeaux, Etienne (1993), « Le mouvement prométhéen », Cahiers d’études sur la Méditerranée orientale et le monde Turco-iranien (CEMOTI), 16: 9-45. http://www.ceri-sciencespo.com/publica/cemoti/textes16/copeaux.pdf
- Zeki Velidi Togan MEMOIRS: National Existence and Cultural Struggles of Turkistan and other Moslem Eastern Turks https://www.amazon.com/dp/1468005685/ref=cm_sw_su_dp 510 Pp.
- Zeki Velidi Togan MEMOIRS: National Existence and Cultural Struggles of Turkistan and other Moslem Eastern Turks---full text translated from the original
- Zaur Gasimov, « Transfer and Asymmetry », European Journal of Turkish Studies [Online], 24 | 2017, Online since 08 November 2017, connection on 17 November 2017. URL : http://ejts.revues.org/5432
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12152903n. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) SNAC. w6p0118d. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 (Ρωσικά, Μπασκίρ γλώσσα) Bashkir Encyclopedia. Bashkir Encyclopedia, publisher. 2005.
- ↑ (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. togan-ahmed-zeki-velichi.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2019.
- ↑ Censorship and History:1914-1945:Historiography in the Service of Dictatorships, Antoon De Baets,The Oxford History of Historical Writing: Volume 4: 1800-1945, ed. Stuart Macintyre, Juan Maiguashca and Attila Pók, (Oxford University Press, 2011), 138, 147.
- ↑ Literary History: Towards a Global Perspective: Notions of Literature Across Times and Cultures, Vol.1, ed. Anders Pettersson, (Gmbh & Co., 2006), 299.
- ↑ Schafer, Daniel E. (2004). «Togan, Ahmed Zeki Validov». Encyclopedia.com. The Gale Group. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2016.
- ↑ Late Ottoman and Early Republican Turkish Historical Writing, Cemal Kadafar and Hakan T. Karateke,The Oxford History of Historical Writing: Volume 4: 1800-1945, 574.