Επεισόδιο του Αυλώνα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Επεισόδιο του Αυλώνα (1961)
Ψυχρός Πόλεμος και Αλβανο-Σοβιετική ρήξη
Υποχώρηση του Σοβιετικού Πολεμικού Ναυτικού από τον Ναύσταθμο Πασαλιμανιού στην Βάση του Αυλώνα (1961)
Χρονολογία28 Μαρτίου-8 Ιουνίου, 1961
(3 μήνες και 9 μέρες)[1]
ΤόποςΑυλώνας, Λαϊκή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αλβανίας
40°19′26″N 19°25′09″E / 40.323889°N 19.419167°E / 40.323889; 19.419167
ΈκβασηΝίκη της Αλβανίας
Αντιμαχόμενοι
Σοβιετική Ένωση
Ηγετικά πρόσωπα
Εμπλεκόμενες μονάδες
Δυνάμεις
6,000 στρατιώτες[6]
4,000 στρατιώτες και τεχνικοί[7]
Απώλειες
καμία
Υλικές απώλειες που καταλήφθηκαν από τον Aλβανικό Στρατό
4 υποβρύχια κλάσης-Whiskey
5 τορπίλες τύπου Kosmolets[8]
4 αμυντικά πλοία
8 ναρκαλιευτικά
1 πλοίο απομάκρυνσης
2 άρματα μάχης
1 τορπίλη (Project 368T)
1 σκάφος κατάδυσης[9]
Στρατιωτικές απώλειες:
Ένα Σοβιετικό πλοίο μεταφορών χτυπήθηκε από βολή κανονιού
Μια Σοβιετική ομάδα σκοτώθηκε[4]
Αρκετοί Σοβιετικοί ναύτες σκοτώθηκαν από Αλβανούς στρατιώτες[10]

Το επεισόδιο του Αυλώνα ή η μάχη στη βάση του Αυλώνα[4] [11](αλβανικά: Sulmi ndaj pranisë detare sovjetike‎‎) ήταν μια στρατιωτική επίθεση της Αλβανίας εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης στη Μεσόγειο Θάλασσα.[12] Ήταν ένα σημαντικό γεγονός στην ιστορία της Αλβανίας που έλαβε χώρα το 1961. Σηματοδότησε το αποκορύφωμα των πολιτικών και στρατιωτικών εντάσεων μεταξύ Αλβανίας και Σοβιετικής Ένωσης, που οδήγησαν στην απομάκρυνση των σοβιετικών δυνάμεων από την Αλβανία.

Ιστορικό και πρελούδιο (1945-1961)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η Αλβανία υπό κομμουνιστική ηγεσία και, υπό την καθοδήγηση του Ενβέρ Χότζα, η χώρα έγινε ένας από τους στενότερους συμμάχους της Σοβιετικής Ένωσης στην Ευρώπη. Η κυβέρνηση της Αλβανίας είχε λάβει οικονομική και στρατιωτική βοήθεια από τη Σοβιετική Ένωση, η οποία βοήθησε κυρίως στη βιομηχανοποίηση του έθνους. 

Ωστόσο, στις αρχές της δεκαετίας του '60, δημιουργήθηκε ένα ρήγμα μεταξύ της Αλβανίας και της Σοβιετικής Ένωσης ως αποτέλεσμα των διαφόρων απόψεων που είχαν να κάνουν για τον τρόπο που ερμήνευαν τον Μαρξισμό-Λενινισμό και της καλύτερης μεθόδου για την εφαρμογή του κομμουνισμού σε παγκόσμια κλίμακα. Η Αλβανία επέκρινε την ΕΣΣΔ διότι ήταν πολύ φιλική προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους της και απέρριψε την προσέγγιση ύφεσης που ακολουθούσε η Σοβιετική Ένωση με τη Δύση.[13][14][15]

Την περίοδο 1960–61, ο τότε πρόεδρος της Αλβανίας Ενβέρ Χότζα προκάλεσε ρήξη με την Σοβιετική Κυβέρνηση αφού ευθυγράμμισε τις ένοπλες δυνάμεις του με την Κίνα. Ο Χρουστσόφ είχε την ελπίδα πως η Αλβανία θα του χρησίμευε ως στρατιωτική βάση στη Μεσόγειο Θάλασσα για "όλες τις σοσιαλιστικές χώρες" και παρείχε εξοπλισμό και εκπαίδευση στον αλβανικό στρατό, ο οποίος θα περιλάμβανε έναν στόλο δώδεκα υποβρυχίων. Ως αποτέλεσμα του ρήγματος, η Σοβιετική Ένωση επέβαλε οικονομικές κυρώσεις στην Αλβανία, απέσυρε οκτώ από τα δώδεκα υποβρύχια, διέλυσε τις σοβιετικές ναυτικές εγκαταστάσεις στο αλβανικό λιμάνι της Αυλώνας, συμμετείχε σε πολεμικές ανταλλαγές με την αλβανική ηγεσία και ενθάρρυνε τους φιλο-μοσκοβικούς ηγέτες στην Αλβανία να πραξικόπημα κατά του Χότζα.[16]Μεταξύ των αρχηγών της συνωμοσίας ήταν ο αντιναύαρχος Τέμε Σάικο, ένας ανώτερος αξιωματικός του Αλβανικού Πολεμικού Ναυτικού.[17] [18]Αν και η απόσυρση των υποβρυχίων ήρθε λίγο μετά την ανακοίνωση μιας δίκης κατά του Σάικο, δεν πρέπει να υποτεθεί ότι οι Αλβανοί είχαν ωθήσει τους Σοβιετικούς να αποσυρθούν. [19] [20]

Η σοβιετική θέση στη Μεσόγειο Θάλασσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Σοβιετική Ένωση προσπαθούσε να αυξήσει τη στρατιωτική της παρουσία και την επιρροή της εκτός συνόρων, κυρίως στην περιοχή της Μεσογείου Θάλασσας. Η ύπαρξη των Σοβιετικών Ενόπλων Δυνάμεων στη Μεσόγειο αποσκοπούσε κυρίως στην αντιμετώπιση των Ηνωμένων Πολιτειών και του ΝΑΤΟ, που διατηρούσαν μια αρκετά μεγάλη ναυτική παρουσία στην περιοχή. Η Σοβιετική Ένωση είχε καταφέρει την αύξηση της ναυτικής της παρουσίας στη Μεσόγειο. Η Αλβανία ήταν ένα παράδειγμα αυτού, δίνοντας στη Σοβιετική Ένωση ένα τμήμα της ακτογραμμής της ως μέρος της ταχείας ώθησης των Σοβιετικών στη Μεσόγειο.[21] Αν και ήταν σχετικά ασήμαντη πολιτικά και οικονομικά για τη Σοβιετική Ένωση, η Αλβανία επέτρεψε στη χώρα να δημιουργήσει μια ισχυρή στρατιωτική βάση στην οποία στέγαζε πεζοναύτες και μεγαλύτερες βάσεις για τα αντιτορπιλικά του Σοβιετικού Ναυτικού.[22][23]

Βάση στην Αυλώνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βάση της Αυλώνας, γνωστή και ως Ναύσταθμος Πασαλιμάνι, ήταν μια σημαντική σοβιετική ναυτική βάση στην αλβανική ακτή. Ιδρύθηκε το 1957 και χρησίμευσε ως σημαντική βάση για σοβιετικά υποβρύχια και πολεμικά πλοία στη Μεσόγειο.[24]

Η επίθεση και η αποχώρηση του Σοβιετικού Ναυτικού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά από αυτά τα γεγονότα, ο Νικίτα Χρουστσόφ αναζήτησε εκδίκηση από την Αλβανία. Το 1962 συνεργάστηκε με τα μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας για το πώς θα μπορούσαν να εισβάλουν στην Αλβανία. Ωστόσο, αυτό το σχέδιο περιορίστηκε από την έλευση της Κρίσης των Πυραύλων της Κούβας.[25]

Συνέπειες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οδήγησε στην απομάκρυνση των Σοβιετικών δυνάμεων από την Αλβανία. Κατά τη διάρκεια της επίθεσης αρκετοί Σοβιετικοί ναύτες σκοτώθηκαν από τις Αλβανικές Ένοπλες Δυνάμεις. Μετά το περιστατικό, οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Αλβανίας και Σοβιετικής Ένωσης διακόπηκαν[26] και ως αποτέλεσμα αυτού η Σοβιετική Ένωση έχασε την πρόσβαση στη Μεσόγειο στις αλβανικές ακτές.[27] [28]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «The Vlora incident—the whole story of Albanian submarine defection». min.news. 24 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2023. 
  2. ↑ «"Shqiptarët tentuan t'i merrnin të 12 nëndetëset!"- Zbardhet dokumenti sekret i arkivave sovjetike: Si dështoi plani që baza t'i kalonte Traktatit të Varshavës» (στα Αλβανικά). Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2022. 
  3. ↑ «ГОТОВИЛСЯ ЛИ ПЕРЕВОРОТ В АЛБАНИИ? "ДЕЛО Т. СЕЙКО": ВЕРСИИ». libmonster.ru. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2022. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 «Dossier: Të dhëna të reja dokumentare mbi ndarjen sovjeto-shqiptare ResPublica». www.respublica.al (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2022. 
  5. ↑ «Enver's secret diary, March–April, '61: "Marshal Grecko threatened us that if the 'Vlora Base' did». Memorie.al (στα Αγγλικά). 20 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2023. 
  6. ↑ «Ramohito: How 2000 landed Russian military us Paschaliman». Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2023 – μέσω PressReader. 
  7. ↑ «CIA: Ja pse Moska ngriti bazat e saj ushtarake në Sazan dhe kapacitetet ushtarake që kishte Shqipëria, arsyet e shkarkimit të Beqir Ballukut». sot.com.al. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2023. 
  8. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα :0.
  9. ↑ D.C., German Historical Institute (Washington) (28 Οκτωβρίου 1998). 1968: The World Transformed (στα Αγγλικά). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-64637-6. 
  10. ↑ The Soviet naval threat to Europe : military and political dimensions. Bruce W. Watson, Susan M. Watson. LONDON: ROUTLEDGE. 2020. ISBN 0-429-31478-7. OCLC 1135666648. The expulsion was particularly the Albanians shot and killed several Soviet sailors and seized some So submarines.11 
  11. ↑ «Vlora incident: how small Albania was humiliated by the USSR in 1961 - The Global Domain News». The Global Domain News - News Post Leader is a Local News & Headlines Newspaper from New York (στα Αγγλικά). 3 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2023. 
  12. ↑ Prifti, Peter R. (1971). Albania and Sino-Soviet Relations, 1971 (στα English). Indiana University: Center for International Studies, Massachusetts Institute of Technology. σελ. 35. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  13. ↑ Quarterly Review of Military Literature (στα English). USA: University of Illinois in Urbana-Champaign. 1962. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  14. ↑ The Soviet naval threat to Europe : military and political dimensions. Bruce W. Watson, Susan M. Watson. LONDON: ROUTLEDGE. 2020. ISBN 978-0-429-31478-0. 
  15. ↑ Luthi, Lorenz M. (2008). The Sino-Soviet split : Cold War in the communist world. Princeton: Princeton University Press. ISBN 978-1-4008-3762-5. 
  16. ↑ Fink, Carole, επιμ. (1998). 1968: The World Transformed. Cambridge University Press. σελίδες 117–118. ISBN 978-0-5216-4637-6. 
  17. ↑ Professional Journal of the United States Army (στα English). USA: Ohio State University. 1962. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  18. ↑ «Gazeta AFP». gazeta.afp.al. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2023. 
  19. ↑ Aryo Makko u. a.: The Soviet Union and Cold War Neutrality and Nonalignment in Europe, S. 354, 2021, ISBN 978-1-79363-193-0 (Online-Version)
  20. ↑ Peter Morgan: Ismail Kadare.
  21. ↑ Breemer, Jan S (1989). Soviet Submarines (στα English). University of Michigan: Jane's Information Group. σελ. 187. ISBN 9780262160704. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  22. ↑ Prifti, Peter R (1978). Socialist Albania Since 1944 (στα English). Ohio State University: MIT Press. σελίδες 311. ISBN 9780262160704. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  23. ↑ Thought (στα English). University of California: Siddhartha Publications. 1970. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  24. ↑ «Pasha Liman MAP · Remains of Paranoia». ausstellungen.deutsche-digitale-bibliothek.de. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2023. 
  25. ↑ «Zbulohet plani i Rusisë për pushtimin e Shqipërisë» (στα Αλβανικά). Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2023. 
  26. ↑ Elsie, Robert (2010). Historical dictionary of Albania. Lanham: Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-7380-3. 
  27. ↑ Keefe, Eugene K (1971). Area Handbook for Albania (στα English). University of Illinois in Urbana-Champaign: U.S. Government Printing Office. σελ. 223. In December 1961, the Soviet Union broke off diplomatic ties with Albania, CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  28. ↑ The Soviet naval threat to Europe : military and political dimensions. Bruce W. Watson, Susan M. Watson. LONDON: ROUTLEDGE. 2020. ISBN 0-429-31478-7. The expulsion was particularly unpleasant as the Albanians shot and killed several Soviet sailors and seized some Soviet Whiskey submarines. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Επεισόδιο_του_Αυλώνα&oldid=10076568"