Γκράους

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γκράους
Κεντρική πλατεία του Γκράους

Σημαία

Έμβλημα
Τοποθεσία στον χάρτη της χώρας
Τοποθεσία στον χάρτη της χώρας
42°11′26″N 0°20′18″E / 42.190555555556°N 0.33833333333333°E / 42.190555555556; 0.33833333333333
ΧώραΙσπανία
Αυτόνομη κοινότηταΑραγωνία
ΕπαρχίαΟυέσκα
ΔήμαρχοςJosé Antonio Lagüens Martín
Έκταση299.79 km2
Yψόμετρο542
Πληθυσμός3.415[1]
Ταχ. κώδικας22430
Πιν. κυκλοφορίαςHU
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα σχετικά με την πόλη

Το Γκράους (ισπανικά και καταλανικά: Graus , προφέρεται: ˈɡɾaus ή [ˈɡɾaws]) είναι δήμος και πόλη της Ισπανίας, που βρίσκεται στην επαρχία της Ουέσκας, στην αυτόνομη κοινότητα της Αραγωνίας. Η πόλη του Γκράους είναι η διοικητική πρωτεύουσα της περιοχής, μία από τις περιοχές της Αραγωνίας στην οποία σώζεται η Αραγωνική γλώσσα.

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Γκράους βρίσκεται στα Πυρηναία όρη, στη συμβολή των ποταμών Έσερα και Ισάβενα. Ο δήμος Γκράους σήμερα περιλαμβάνει επιπλέον τις πόλεις: Αμπενόθας, Αγκιλάρ, Αγκιναλίου, Μπεγιεστάρ, Μπεναβέντε Αραγόν, Κασταρλένας, Θεντενέρα, Εϊσέπ, Γκουέλ, Τσουσέου, Πανίγιο, Λα Πουέμπλα ντε Φαντόβα, Λα Πουέμπλα ντελ Μον, Πουέγιο ντε Μαργκιγιέν, Ελ Σολέρ, Τόρρες ντε Έσερα, Τόρρε ντε Ομπάτο, Τορρελαβάδ, Τόρρες ντελ Ομπίσπο και το Λας Βέντας ντε Σάντα Λουθία.

Υπάρχουν επίσης ακατοίκητα χωριά όπως τα: Μπαφαλούι, Κάνθερ, Ερδάο, Φαντόβα, Γκρουστάν, Πάνο και το Τορρουέγια ντε Αραγόν.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πρώτοι πληθυσμοί στο Γκράους χρονολογούνται από την Παλαιολιθική εποχή όπως αποδεικνύεται από τα ερείπια που βρέθηκαν στο χώρο «Λας Φόρκας» κοντά στο βράχο Μορράλ.[2]

Όντας ένα από τα βορειότερα σημεία του Ισλάμ στην Ισπανία, το Γκράους κατά την Ρεκονκίστα ανακαταλήφθηκε από τους Χριστιανούς το 1083, από τον βασιλιά Σάντσο Ραμίρεθ κατά την πολιορκία του Γκράους, μετά το θάνατο του βασιλιά Ραμίρο Α´ το 1064 στην Μάχη του Γκράους. Μετά από αυτή τη μάχη, το Γκράους παραχωρήθηκε στο «Μοναστήρι του Αγίου Βικτωριανού του Ασάν», το οποίο ήταν υπεύθυνο για την ανοικοδόμηση και την επανεποίκηση της πόλης, δίνοντας σημαντικά προνόμια σε όσους εγκαθίσταντο στο Γκράους.[2]

Το 1223, ο Πέτρος Β´της Αραγωνίας χορήγησε στην πόλη τον τίτλο «Πολύ Ευγενές και Πολύ Παλιό Χωριό του Γκράους», τον οποίο διατηρεί μέχρι και σήμερα.

Το 1415 ο Δομινικανός μοναχός (πρόσφατα αγιοποιήθηκε) άγιος Μπινσέν Φερρέ επισκέφθηκε το χωριό ύστερα από πρόσκληση του Μπερενγκέρ ντε Μπαρντάσι (Berenguer de Bardaxi). Και οι δύο ήταν επίτροποι τρία χρόνια νωρίτερα στο Κάσπε, και συμμετείχαν στην επίλυση του προβλήματος της διαδοχής του Στέμματος της Αραγωνίας. Ο Βαλενθιανός άγιος που κήρυττε στο Γκράους με μεγάλη επιτυχία, έδωσε στην πόλη, προς εκτίμηση όλων όσων επιτέλεσε αυτή, ένα σταυρό που σώζεται έως σήμερα και λατρεύεται στην τοπική εκκλησία. Οι κύριες εκδηλώσεις της πόλης είναι αφιερωμένες στον Μπινσέν Φερρέ και τον Άγιο Χριστό, γιορτάζοντας αυτή την επίσκεψη και την δωρεά του.

Αιώνες αργότερα, το 1588, ο Φίλιππος Β´ της Ισπανίας όρισε μια εβδομαδιαία αγορά κάθε Δευτέρα που διαρκεί μέχρι σήμερα. Αργότερα, το 1681, ο Κάρολος Β´ της Ισπανίας, πρόσθεσε τις γιορτές της Σάντα Λουθία (Santa Lucia) που λαμβάνουν χώρα κάθε Μάιο.

Τοιχογραφία στην πρόσοψη ενός σπιτιού στην Μεγάλη πλατεία, ισπ. Plaza Mayor

Κατά τον 16ο και 17ο αιώνα, η πόλη γνώρισε μια οικονομική ανάπτυξη που βοήθησε το χωριό και συντέλεσε στην κατασκευή μεγάλων αρχοντικών, τα περισσότερα από τα οποία εξακολουθούν να συνθέτουν την εντυπωσιακή Κεντρική Πλατεία της πόλης, όπως υπάρχουν επίσης και σε άλλα μέρη του χωριού. Κατά τους αιώνες αυτούς χτίστηκε επίσης το πιο σημαντικό μνημείο της πόλης, η «Βασιλική της Παναγίας του Βράχου».

Κατά τη διάρκεια του 17ου αιώνα, έλαβαν μέρος πόλεμοι εναντίον της Γαλλίας, στους οποίους το Γκράους έγινε σημείο διέλευσης και παροχής τροφής στα στρατεύματα. Στα χρόνια 1651 και 1652 η περιοχή υπέστη μια επιδημία πανώλης που αποδεκάτισε τον πληθυσμό. Κατά τον ίδιο αιώνα χτίστηκε έξω από την πόλη το κολέγιο των ιησουιτών της Εταιρείας του Ιησού και το μοναστήρι του Σάντο Ντομίνγκο, από τα οποία διατηρείται σήμερα μόνο η εκκλησία του πρώτου.[2]

Το 1658 εξορίστηκε στο Γκράους ο Ισπανός φιλόσοφος Μπαλτάσαρ Γκραθιάν ι Μοράλες (Baltasar Gracián y Morales) ως αποτέλεσμα της έκδοσης του τρίτου μέρους της νουβέλας του «El Criticón».

Στον Πόλεμο της ισπανικής Διαδοχής στις αρχές του 18ου αιώνα ο πληθυσμός του χωριού πήρε το μέρος του αυστριακού υποψήφιου, όπως και το μεγαλύτερο μέρος του Στέμματος της Αραγωνίας. Τα βουρβονικά στρατεύματα κατέλαβαν την πόλη, κατέστρεψαν μία από τις γέφυρες της και τη μετέτρεψαν σε βάση για στρατιωτικές επιχειρήσεις.[2]

Τον 19ο αιώνα, κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας τα γαλλικά στρατεύματα εισέβαλαν στο Γκράους και στους μετέπειτα Καρλικούς πολέμους, σημειώθηκαν συγκρούσεις μεταξύ των φιλελεύθερων και των απολυταρχικών. Το 1871 συνελήφθη στην πόλη και φυλακίστηκε ο Πωλ Λαφάργκ, γαμπρός του Καρλ Μαρξ και προπαγανδιστής των ιδεών του, που είχε διαφύγει της γαλλικής αστυνομίας διασχίζοντας τα Πυρηναία.[3] Στα τέλη του αιώνα αυτού, σημειώθηκε μια σημαντική μετανάστευση προς τη Γαλλία. Την ίδια εποχή πραγματοποιήθηκε και η δεύτερη μεγάλη αστική επέκταση, με την κατασκευή της οδού Μπαρράνκο.

Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα είχαν ήδη ενσωματωθεί στον δήμο του Γκράους οι οικισμοί Γκρουστάν, Πορτασπάνα και Τόρε ντε Ομπάτο, ενώ στη δεκαετία του 1920 το Γκράους ενσωμάτωσε αυτούς της Μπαρασόνα και Μπεναβέντε ντε Αραγόν.

Με το ξέσπασμα του ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, η πόλη του Γκράους βρισκόταν στην ζώνη των δημοκρατικών με κυρίαρχο το αναρχικό κίνημα. Η πόλη γύρω στο 1936 έχοντας περί τους 2.600 κατοίκους, έπαιξε ρόλο ως ένα αρκετά σημαντικό τοπικό εμπορικό κέντρο, όντας ένα αναρχικό προπύργιο και κέντρο κολλεκτιβοποίησης της εποχής. Την ίδια εποχή πολλοί άνθρωποι οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα και σημειώθηκαν καταστροφές σε σημαντικά κομμάτια πολιτιστικής κληρονομιάς.

Στη δεκαετία του 1960, υπέστη όπως και στην υπόλοιπη χώρα την φυγή του αγροτικού πληθυσμού προς τις μεγάλες πόλεις.[2] Την δεκαετία αυτή ενσωματώνει ακόμα τους οικισμούς Αγκιναλίου, Πανίγιο, Πουέμπλα ντε Φαντόβα και Τορουέγια ντε Αραγόν. Τέλος, στη δεκαετία του 1970, το χωριό απορροφά τους οικισμούς Τσουσέου, Γκιουέλ και Τόρρες ντε Τσουσέου.

Πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Baile de las Espadas (Χωρός των σπαθιών). Αυτός ο χορός έχει μια δομή που αποτελείται από τρία διαφορετικά μουσικά κομμάτια, που είναι γνωστή ως «Cardelina», «Taninaná» και «Culebreta» (Μικρό Φίδι). Χορεύεται από πέντε ομάδες με συνολικά είκοσι χορευτές και δύο "repatanes". Είναι ντυμένοι με διαφορετικά ρούχα, ενώ τα πιο εντυπωσιακά από αυτά είναι αυτά που χρησιμοποιούνται από το μεσαίο τμήμα του χορού, του οποίου οι χορευτές φοράνε πομπώδη δαντέλα, κάλτσες, γάντια, κολιέ και καπέλα με άνθη. Η εξήγηση για αυτό το κοστούμι μπορεί να βρεθεί στην προσπάθεια να ενσωματώσει το θηλυκό στοιχείο σε ένα αρσενικό χορό, που αρχικά γινόταν προς τιμή της δύναμης, του ανδρισμού και της γονιμότητας.
  • Baile de las Cintas. Είναι πιο σύγχρονος από το προηγούμενο γιατί η μουσική του είναι μια παραδοσιακή πόλκα του Γκράους που εισάχθηκε κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και παίζεται με ορχήστρα. Αυτή η πόλκα παιζόταν παλιότερα από γκάιντες και ήταν γνωστή ως «η παλιά πόλκα». Οι χορευτές χορεύουν κρατώντας κορδέλες γύρω από ένα μεγάλο ιστό διακοσμημένο με κορδέλες και λουλούδια, που αντιπροσωπεύουν μια πανάρχαια γιορτή της γονιμότητας. Παλιότερα χορευόταν μόνο από άνδρες μέχρι τη δεκαετία του 1960, όταν μεικτά ζεύγη εισήχθησαν, ενώ επεκτάθηκε από τα τέσσερα στα οκτώ ζεύγη, όλα ντυμένα με τη χαρακτηριστική φορεσιά του Γκράους.
  • La Mojiganga. Είναι ένα σατιρικό και μπουρλέσκ σόου που πραγματοποιείται κάθε 13 Σεπτεμβρίου, το οποίο εκτελεί μια λεπτομερή ανασκόπηση του τι συνέβη στην πόλη κατά τη διάρκεια του έτους. Ο παραβατικός του χαρακτήρας προκάλεσε πολλές φορές την διακοπή αυτού του δημοφιλούς σόου: από το 1809 έως το 1813 λόγω της γαλλικής εισβολής, από το 1834 έως το 1838 λόγω της κακής σοδειάς και της πείνας, και η μεγαλύτερη σε διάρκεια διακοπή ήταν από την περίοδο της κυβέρνησης του Primo de Rivera και μέχρι την αποκατάστασή της το 1979. Η παρέλαση που προηγείται της «Mojiganga», εξακολουθεί να διατηρεί κάποια από την μεσαιωνική προέλευση της, όπως το «estafermo» και το «tarasca», μεσαιωνικές κινητές κούκλες που ανοίγουν τον δρόμο στην αυλή της Mojiganga.
  • Llega La. Χρησιμοποιείται για να συγκεντρώσει δωρεές για τις δραστηριότητες της Αδελφότητας του Αγίου Χριστού, η οποία ρέει μέσα από το χωριό όπου χορευτές χορεύουν υπό τους ήχους της γκάιντας και κουμπουριών με μεγάλα ξύλινα ραβδιά. Κατά τη διάρκεια της «Llega» μοιράζεται η «el cordoné», μία μικρή ιερή κορδέλα την οποία το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου φοράει δεμένη γύρω από τον καρπό του χεριού.
  • Las Albadas. Είναι τραγούδια που τραγουδιούνται μέσα στους δρόμους της πόλης τη νύχτα, τα οποία χρονολογούνται από την εποχή των Μαυριτανών και λένε ιστορίες για την αγάπη και την εξύμνηση των πιο δημοφιλών χαρακτήρων του χωριού.
  • El Llibré. Για να έχει κανείς όλες τις πληροφορίες των δημοφιλών φεστιβάλ στο Γκράους, κάθε χρόνο δημοσιεύεται το «el llibré» (μικρό βιβλίο στην αραγωνική διάλεκτο του Γκράους), το οποίο αντανακλά το πρόγραμμα των φεστιβάλ, ποιήματα, ιστορίες και κείμενα, τα περισσότερα γραμμένα στην αραγωνική διάλεκτο του Γκράους.

Γιορτές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Φεστιβάλ της πόλης, 12 έως 15 Σεπτεμβρίου, προς τιμήν του Αγίου Χριστού και του Αγίου Μπινσέν Φερρέ. Αυτό το φεστιβάλ έχει κηρυχθεί "Εθνικό Τουριστικό Ενδιαφέρον" [4] κυρίως για πλούσιες και ποικίλες παραδόσεις: Μία από τις καλύτερα διατηρημένες μελωδίες γκάιντας και χορού στην Αραγωνία, η «Baile de las Espadas» (Χορός των Σπαθιών), μαζί με τους παραδοσιακούς γίγαντες και τους «cabezudos» (μεγάλα κεφάλια), κουμπούρια, «τραγούδια "Albada"» και ένα από τα καλύτερα διατηρημένα σόου «Mojiganga» στην Ισπανία που ονομάζεται «La Mojiganga».[5]
  • «La Fiesta de la longaniza» Φεστιβάλ της «Λονγκανίθα», (ένα παραδοσιακό τοπικό πιάτο αλλαντικών). Κάθε χρόνο από το 1997, το τελευταίο σαββατοκύριακο του Ιουλίου ετοιμάζεται το μεγαλύτερο στον κόσμο μπάρμπεκιου με 1100 kg λουκάνικου Λογκανίθα.[6]

Γαστρονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πιο γνωστό πιάτο στο Γκράους είναι η «Λονγκανίθα» (longaniza), ένα από τα εδέσματα της περιοχής που τιμήθηκε με το εμπορικό σήμα "Q" για την "Ποιότητα" στην Αραγωνία.[7] Κάθε χρόνο δίνεται έμφαση στην σημασία της με τον εορτασμό της «Μέρας της Λονγκανίθα», το τελευταίο σαββατοκύριακο του Ιουλίου.

Η «Τσιρέτα» (chireta) είναι ένα τυπικό πιάτο της περιοχής της Αραγωνίας, το οποίο αποτελείται από εντόσθια από αρνάκι γεμιστά με ρύζι και κρέας. Στο τέλος τα εντόσθια ράβονται και στη συνέχεια βράζονται.

Το Γκράους είναι επίσης γνωστό ως μία από τις μεγαλύτερες αγορές μαύρης τρούφας σε όλη την Ισπανία.[8]

Αξιοσημείωτοι Άνθρωποι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Χοακίν Κόστα (1846-1911): πολιτικός, νομικός και οικονομολόγος. Αν γεννήθηκε στο Μονθόν, έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο Γκράους. Ήταν γνωστός δημοσίως ως "Το Λιοντάρι του Γκράους".[9]
  • Eusebio Bardají Azara (1776-1842): δικηγόρος, διπλωμάτης και πολιτικός.
  • José Salamero Martínez (1835-1895): κληρικός.

Αδελφοποιημένες πόλεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικών της Ισπανίας: Municipal Register of Spain of 2023. 13  Δεκεμβρίου 2023.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 «Historia». Δημαρχείο του Γκράους. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2014. 
  3. Derfler, Leslie (1 Ιανουαρίου 1991). Paul Lafargue and the Founding of French Marxism, 1842-1882. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. σελ. 112. ISBN 0674659031.  & (ISBN 9780674659032)
  4. Εθνικό Τουριστικό Ενδιαφέρον Φεστιβάλ στην Αραγωνία, Κυβέρνηση της Αραγωνίας http://www.aragon.es/estaticos/ImportFiles/05/docs/Areas/Turismo/DeclaracionesInteresTuristico/FIESTAS_INTERES_TURISTICO_NACIONAL.pdf Αρχειοθετήθηκε 2016-03-03 στο Wayback Machine.
  5. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2016. 
  6. Το Γκράους προετοιμάζεται για άλλο ρεκόρ με το ψήσιμο 1.100 κιλών Λονγκανίθα, http://www.diariodelaltoaragon.es/NoticiasImprimir.aspx? Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine.
  7. «http://www.diariodelaltoaragon.es/SuplementosNoticiasDetalle.aspx?». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2016.  Εξωτερικός σύνδεσμος στο |title= (βοήθεια)
  8. Η αγορά μαύρης τρούφας ξεκινά στο Γκράους, http://www.heraldo.es/noticias/arranca_mercado_trufa_graus_con_kilo_400_euros.html Αρχειοθετήθηκε 2011-09-29 στο Wayback Machine.
  9. Όλο το έργο του στοχαστή Joaquín Costa στο διαδίκτυο, http://www.noticias.com/toda-la-obra-del-pensador-aragones-joaquin-costa-en-internet.941317 Αρχειοθετήθηκε 2011-09-28 στο Wayback Machine.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Graus στο Wikimedia Commons