Γκιούλα
Συντεταγμένες: 46°39′0″N 21°16′58″E / 46.65000°N 21.28278°E
| Γκιούλα | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
  Γκιούλα | |||
| Χώρα | Ουγγαρία | ||
| Διοικητική υπαγωγή | Gyula District | ||
| Διοίκηση | |||
| • Δήμαρχος | Ernő Görgényi (από 2010)[1][2][3] | ||
| Έκταση | 255.800.000 m² | ||
| Πληθυσμός | 28.090 (1 Ιανουαρίου 2023)[4] | ||
| Ταχ. κωδ. | 5700 | ||
| Τηλ. κωδ. | 66 | ||
| Ζώνη ώρας | ώρα Κεντρικής Ευρώπης UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα) | ||
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||
 Σχετικά πολυμέσα | |||
Η Γκιούλα (ουγγρική προφορά: ˈɟulɒ (
ακούστε)ουγγρική προφορά: ˈɟulɒ ( ακούστε), γερμανικά: Jula; ρουμανικά: Jula ή Giula) είναι πόλη στην επαρχία Μπέκες, στην Ουγγαρία. Η πόλη είναι γνωστή για το Μεσαιωνικό κάστρο και τα ιαματικά λουτρά. Ο Φέρεντς Έρκελ, ο συνθέτης του ουγγρικού εθνικού ύμνου, και ο Άλμπρεχτ Ντύρερ ο Πρεσβύτερος, ο πατέρας του Άλμπρεχτ Ντύρερ, γεννήθηκαν επίσης στη Γκιούλα.[5]
Όνομα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Γκιούλα πήρε το όνομά της από τον μεσαιωνικό Ουγγρικό πολεμιστή Γκιούλα Γ'.[5] Η λέξη Γκιούλα ήταν επίσης ένας τίτλος μεταξύ των ουγγρικών φυλών και ακόμα ένα κοινό αρσενικό όνομα.
Στα ρουμανικά, η πόλη είναι γνωστή ως Γιούλα (Jula) ή Γκιούλα (Giula), στη Γερμανική γλώσσα ως Γιούλα και στη Τουρκική ως Γκιόλε (Göle).
Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Γκιούλα βρίσκεται στην Μεγάλη Ουγγρική Πεδιάδα στον ποταμό Φέχερ-Κόρος, 235 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από τη Βουδαπέστη και 5 χιλιόμετρα από τα σύνορα με τη Ρουμανία. Η σιδηροδρομική γραμμή Μπεκεστσάμπα-Γκιούλα -Κοτεγκιάν και ο αυτοκινητόδρομος 44 διασχίζουν επίσης την πόλη. Ο αυτοκινητόδρομος 44 έχει τέσσερεις λωρίδες κυκλοφορίας.[6]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά για την Γκιούλα ήταν σε ένα έγγραφο που χρονολογείται το 1313 και αναφέρει ένα μοναστήρι που ονομάζεται Γκιουλαμονόστορα (Julamonustra στα Λατινικά). Μέχρι το 1332 ο οικισμός γύρω από το μοναστήρι ονομαζόταν Γκιούλα. Η κατασκευή του Κάστρου Γκιούλα ξεκίνησε τον 14ο αιώνα αλλά ολοκληρώθηκε μόνο στα μέσα του 16ου αιώνα.[5] Ήταν ιδιοκτησία της οικογένειας Μαρόθι και αργότερα του Ιωάννη Κορβίνου, του παράνομου γιου του Ματθίας Κορβίνου.[5]
Στις αρχές Ιουλίου 1566, ο οθωμανικός στρατός 30.000 ανδρών περικύκλωσε το κάστρο Γκιούλα. Οι υπερασπιστές της πόλης παραδόθηκαν μετά από 63 ημέρες πολιορκίας για να σώσουν τους πολίτες. Κανένα άλλο κάστρο στην Ουγγαρία δεν μπορούσε να αντισταθεί στον Οθωμανικό στρατό για τόσο καιρό. Παρά την συμφωνία, οι υπερασπιστές, που αποχώρησαν στις 2 Σεπτεμβρίου, υπέστησαν λεηλασίες και πολλοί από αυτούς σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους γενίτσαρους. Ο καπετάνιος του κάστρου Κερετσένι επίσης συνελήφθη κατά τη διάρκεια της υποχώρησης. Οι Τούρκοι τον πήραν στο Βελιγράδι, όπου εκτελέστηκε.
Από το 1566 η πόλη έγινε μέρος της Οθωμανικής Ουγγαρίας. Κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, ήταν γνωστή ως Γκιόλε και ήταν το κέντρο του Σαντζάκ στο Εγιαλέτι της Τεμεσβάρ.
Στα τέλη του 1693, η Γκιούλα παρέμεινε το μοναδικό οχυρό των Οθωμανών βόρεια του ποταμού Μάρος. Το 1694, αρκετές τουρκικές επιστολές που αποστέλλονταν από το κάστρο υποκλάπηκαν από τα αυτοκρατορικά στρατεύματα, στις οποίες ζήτησαν την παράδοση τροφίμων από τον τουρκικό στρατό που στάθμευσε στο Τεμεσβάρ. Η τουρκική στρατιωτική ηγεσία δεν ήταν σε θέση να παραδώσει τρόφιμα στην Γκιούλα. Στα μέσα Δεκεμβρίου του 1694, ο Τούρκος διοικητής του κάστρου ανέφερε την πρόθεσή του να παραδοθεί. Στις 21 Δεκεμβρίου, υπογράφηκε σύμβαση για την παράδοση του κάστρου και την ελεύθερη υποχώρηση της φρουράς και του πληθυσμού. Η τουρκική φρουρά του Γκιούλα εγκατέλειψε το κάστρο στις 18 Ιανουαρίου 1695, και μετά από 129 χρόνια, η πόλη απελευθερώθηκε από χριστιανικά στρατεύματα.[5]
Λόγω των πολέμων, το μεγαλύτερο μέρος του ιθαγενούς Ουγγρικού πληθυσμού έφυγε από την Γκιούλα και η επαρχία Μπέκες έγινε σχεδόν ακατοίκητη.[7] Ο γαιοκτήμονας Γιάνος Χαρούκερν κάλεσε Γερμανούς, Ούγγρους και Ρουμάνους εποίκους, οι οποίοι επανίδρυσαν την πόλη στις αρχές του 18ου αιώνα.[5] Το 1881 η πόλη είχε 18.046 κατοίκους, από τους οποίους 12.103 ήταν Ούγγροι, 2.608 Ρουμάνοι, 2.124 Γερμανοί, 400 Σλοβάκοι και 811 άλλων εθνικοτήτων.[8] Η Γκιούλα έγινε δημοφιλής τουριστικός προορισμός τον 20ο αιώνα. Τα ιαματικά λουτρά ιδρύθηκαν το 1942 και επεκτάθηκαν το 1959, και το κάστρο αποκαταστάθηκε το 1962.[5]
Δημογραφικές πληροφορίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός της Γκιούλα ήταν 31.067, από τους οποίους οι 25.895 (83,4%) ήταν Ούγγροι, οι 974 (3,1%) Ρουμάνοι, οι 971 (3,1%) Γερμανοί και 102 (0,3%) Ρομά ανά εθνικότητα. Στην Ουγγαρία, οι άνθρωποι μπορούν να δηλώσουν περισσότερες από μία εθνικότητα, έτσι ορισμένοι άνθρωποι δηλώσαν Ουγγρική εθνικότητα και μία άλλη μειονότητα ταυτόχρονα.[9][10]
Το 2011 υπήρχαν στην Γκιούλα 5.726 (18,4%) Ρωμαϊκο-Καθολικοί, 5.560 (17,9%) Καλβινιστές, 606 (2,0%) Ορθόδοξοι και 507 (1,6%) Λουθηρανοί. 8.304 άνθρωποι (26,7%) δήλωσαν ότι ήταν άθρησκοι και 453 (1,5%) άθεοι, ενώ 9.012 άνθρωποι (29,0%) δεν δήλωσαν τη θρησκεία τους.[9]
Δίδυμες Πόλεις - Αδελφές Πόλεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Γκιούλα έχει αδελφοποιηθεί με:
Άραντ, Ρουμανία (1994)
Μπάλτι, Μολδαβία
Μπούντριο, Ιταλία (1965)
Ντίτζινγκεν, Γερμανία (1991)
Ντρόιτβιτς, Ηνωμένο Βασίλειο (2001)
Κρούμπεντορφ αμ Βόρτχερ Σι, Αυστρία (1995)- Μιερκουρέα-Κιούτς, Ρουμανία (1993)
- Σενκενφέλντεν, Αυστρία (1997)
- Ζαλάου, Ρουμανία (1991)
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Gyula települési választás eredményei».
- ↑ «Gyula települési választás eredményei».
- ↑ «Helyi önkormányzati választások 2019 - Gyula (Békés megye)».
- ↑ «Magyarország helységnévtára» (Ουγγρικά, Αγγλικά) Κεντρικό Γραφείο Στατιστικής της Ουγγαρίας. 30 Οκτωβρίου 2023. 05032. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2023.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Antal Papp: Magyarország (Hungary), Panoráma, Budapest, 1982, (ISBN 963 243 241 X), p. 860, pp. 453-456
- ↑ Magyarország autóatlasz, Dimap-Szarvas, Budapest, 2004, (ISBN 963-03-7576-1)
- ↑ Károly Kocsis (DSc, University of Miskolc) – Zsolt Bottlik (PhD, Budapest University) – Patrik Tátrai: Etnikai térfolyamatok a Kárpát-medence határon túli régióiban, Magyar Tudományos Akadémia (Hungarian Academy of Sciences) – Földrajtudományi Kutatóintézet (Academy of Geographical Studies); Budapest; 2006.; (ISBN 963-9545-10-4), CD Atlas
- ↑ «Hungarian 1881 census» (στα Ουγγρικά). Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ 9,0 9,1 2011 Hungarian census, Békés county
- ↑ Hungarian census 2011 - final data and methodology
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Gyula στο Wikimedia Commons
|