Γενισέα Ξάνθης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 41°3′41.0″N 24°57′44.6″E / 41.061389°N 24.962389°E / 41.061389; 24.962389

Γενισέα
Πολιτιστικό κέντρο Γενισέας
Γενισέα is located in Greece
Γενισέα
Γενισέα
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΑνατολική Μακεδονία και Θράκη
Περιφερειακή ΕνότηταΞάνθης
ΔήμοςΑβδήρων
Δημοτική ΕνότηταΒιστωνίδας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΘράκη
Υψόμετρο22 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος1.454
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας671 00
Τηλ. κωδικός2541
δεδομένα

Η Γενισέα είναι χωριό της Θράκης στην Περιφερειακή Ενότητα Ξάνθης[1][2] και από το 2010 αποτελεί την έδρα του Δήμου Αβδήρων.[3]

Γεωγραφικά - ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Γενισέα βρίσκεται στην πεδιάδα της Ξάνθης σε υψόμετρο 20 μέτρα[4] και σε απόσταση 12 χλμ. νοτιοανατολικά από το κέντρο της πόλης. Από βόρεια προς ανατολικά περνάει η ΕΟ Ξάνθης - Κομοτηνής και βορειότερα ο ποταμός Κόσυνθος ενώ ανατολικά είναι η λίμνη Βιστωνίδα.

Η Γενισέα αποτέλεσε την έδρα του Δήμου Βιστωνίδας πριν από το Πρόγραμμα Καλλικράτης (2011), ενώ και με τη σύσταση του νέου δήμου (Αβδήρων) η έδρα παρέμεινε στη Γενισέα, αναφέρεται δε μετά την απελευθέρωση (έως το 1940) γραμμένη ως Γενισαία.[5] Σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» μαζί με τα Βαφαίικα αποτελούν τη δημοτική κοινότητα Γενισέας που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Βιστωνίδος του Δήμου Αβδήρων και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως δημοτική κοινότητα έχει πληθυσμό 2.185 κατοίκους ενώ ως οικισμός 1.473.[6]

Κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κατοχής αποτέλεσε έδρα του τότε καζά Ξάνθης όταν αυτή καταστράφηκε το 1829 από σεισμό, αλλά παρέμεινε μόνο μέχρι το 1870 όταν στη Γενισέα ξέσπασε πυρκαγιά.[7] Τον 17ο αιώνα την αναφέρει ο Οθωμανός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή (Evliya Çelebi), ο οποίος θα την περιγράψει αναλυτικά.[8] Από τη Γενισέα πέρασαν οι πρώτες σιδηροδρομικές γραμμές για τη Θράκη και έγινε γνωστή για τα υψηλής ποιότητας καπνά της. Η φήμη των καπνών της έφτασε ως την Κωνσταντινούπολη (Διεθνές Κέντρο Εμπορίου Καπνού έως τα μέσα του 20ου αιώνα).

Πολλές καπναποθήκες ήταν χτισμένες κοντά στο κέντρο της σημερινής κωμόπολης ενώ παράλληλα υπήρχε εργοστάσιο τσιγάρων στην Αγγλία με το όνομα της κωμόπολης. Εξαιτίας των υψηλής ποιότητας καπνόφυλλων η οικονομική ανάπτυξη ήταν μεγάλη ιδίως μέχρι το 1870, δραματικό έτος για τους κατοίκους καθώς κάηκε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης καίγοντας μαζί και της καπναποθήκες με αποτέλεσμα η οθωμανική διοίκηση να διατάξει τη μεταφορά από την τότε έδρα του νομού Ξάνθης στην ομώνυμη πόλη Ξάνθη. Τη δεκαετία του 1980 κάποιοι ιδιοκτήτες οικοπέδων και κτισμάτων γκρέμισαν απομεινάρια των καπναποθηκών ή άλλων κλασικών οικοδομημάτων.

Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σήμερα, στη γειτονιά όπισθεν του Μνημείου Ηρώων, υπάρχει ο μεγαλύτερος αριθμός κτηρίων εκείνης της εποχής αρκετά από τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως μνημεία.[9] Το κτήριο του ΟΤΕ το οποίο ανακαινίστηκε τη δεκαετία του 1990 και το χρησιμοποιεί αποτελεί "αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό δείγμα κτιρίου, με ενδιαφέροντα διακοσμητικά στοιχεία, που ενσωματώνει τα στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που αναπτύχθηκε στη Γενισέα κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και είναι σημαντικό για τη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής". Επίσης ενδιαφέρον είναι το διώροφο λιθόκτιστο κτίριο με κεραμοσκεπή του Γεωργίου Χιάλη, στο οποίο στεγάζεται το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου.[7] Ένας διόλου ευκαταφρόνητος αριθμός κλασικών κτηρίων ανήκει σε ιδιώτες οι οποίοι είτε γιατί δεν γνωρίζουν είτε γιατί δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα, έχουν αφήσει τα κτήρια στην τύχη τους. Άξιο θα ήταν το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αβδήρων να πράξει τις απαραίτητες ενέργειες ώστε τα εναπομείναντα κτήρια χαρακτηριστούν "Παλαιά Πόλη¨ της Γενισέας. Το παραπάνω γεγονός θα απέδιδε λίγη από την παλιά δόξα που είχε κάποτε αυτή η πόλη και θα ήταν ένας σημαντικός τόπος επίσκεψης από τουρίστες.

Διοικητικά - πληθυσμιακά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την απελευθέρωση, αναφέρεται επίσημα το 1924 στο ΦΕΚ 194Α - 14/08/1924, γραμμένη ως Γενισαία (το -σε- με "αι") να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Το 1940 Το όνομα του οικισμού διορθώθηκε σε Γενισέα ενώ το 1961 προσαρτήθηκε ο καταργούμενος οικισμός Καρότα. Το 1997 με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 ορίστηκε έδρα του δήμου Βιστωνίδος (σχέδιο Καποδίστριας) ενώ το 2010 με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 έδρα του Δήμου Αβδήρων.[3] Σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» αποτελεί την κοινότητα Φαναρίου που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Κομοτηνής του Δήμου Κομοτηνής και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είχε πληθυσμό 1.473 κατοίκους.[10] Οι απογραφές πληθυσμού μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι:

Απογραφή 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 1.710[11] 1.864[12] 1.699[13] 1.753[14] 1.646[15] 1.858[16] 1.473

Φωτογραφίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πέτρινο - Διατηρητέο κτίριο Γενισέας
Πέτρινο - Διατηρητέο κτίριο Γενισέας  
Ιερός Ναός Υπαπαντής του Κυρίου Γενισέας
Ιερός Ναός Υπαπαντής του Κυρίου Γενισέας  
Μουσείο Λαογραφικών ενδυμασιών Βαλκανικών χωρών Γενισέας
Μουσείο Λαογραφικών ενδυμασιών Βαλκανικών χωρών Γενισέας  
Άποψη της Γενισέας
Άποψη της Γενισέας  

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 168, τομ. 8. 
  2. ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 8. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 128. 
  3. ↑ 3,0 3,1 «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2023. 
  4. ↑ «Γενισέα ΞΑΝΘΗΣ, Δήμος ΑΒΔΗΡΩΝ | buk.gr». buk.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2021. 
  5. ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2021. 
  6. ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10497 (σελ. 23 του pdf)
  7. ↑ 7,0 7,1 «ΘΡΑΚΗ - Γενισέα». Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2021. [νεκρός σύνδεσμος]
  8. ↑ Τσούρδης, Δημήτριος. «Η αιγαιακή Θράκη μέσα από τα μάτια του Evliya Celebi : Συγκλίσεις και αποκλίσεις ανάμεσα στον μύθο και την πραγματικότητα». σελ. 13. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2021. [νεκρός σύνδεσμος]
  9. ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2021. 
  10. ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10497 (σελ. 23 του pdf)
  11. ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Μαρτίου 1951, σελ. 151 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1951_1.pdf. 
  12. ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961, σελ. 146 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1961_1.pdf. 
  13. ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 141 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf. 
  14. ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 154 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf. 
  15. ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17 Μαρτίου 1991, σελ. 188 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_1.pdf. 
  16. ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 189 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf. 


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γενισέα_Ξάνθης&oldid=10425030"